Εκλογική συμμαχία ισλαμιστών-εθνικιστών στην Τουρκία

Του Κώστα Ράπτη από το capital.gr 

Το «φλερτ” καταλήγει σε «γάμο” – και το πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας αναδιατάσσεται. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και το τέταρτο σε κοινοβουλευτική δύναμη Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί ανακοίνωσαν ότι προχωρούν επισήμως σε εκλογική σύμπραξη, υπό την ονομασία «Λαϊκή Συμμαχία”.

Οι δύο πολιτικές δυνάμεις συμπορεύονται από καιρό – με το ΜΗΡ να τάσσεται υπέρ του «Ναι” στο δημοψήφισμα του Απριλίου 2017 για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Είναι άλλωστε αυτή η απόφαση που παρόξυνε τις αντιθέσεις στους κόλπους των εθνικιστών, με αποτέλεσμα την διάσπασή τους το περασμένο φθινόπωρο και την ίδρυση νέου κόμματος υπό τη Μεράλ Ακσενέρ.

Παρά τη συνεργασία των δύο κομμάτων, η επικράτηση του «Ναι” στο δημοψήφισμα υπήρξε ως γνωστόν, οριακή (51,4%), ενώ το «Όχι” επικράτησε στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, με αποτέλεσμα να επακολουθήσει ο εξαναγκασμός από τον Ερντογάν σε παραίτηση πολλών δημάρχων προερχόμενων από το ΑΚΡ.

Με αυτή την έννοια, οι εκλογές του Νοεμβρίου 2019, οι πρώτες που θα διεξαχθούν υπό το νέο Σύνταγμα, κάθε άλλο παρά αποτελούν «περίπατο” για τους κυβερνώντες. Ο Ταγίπ Ερντογάν θα χρειαστεί να κατακτήσει το 50%+1 των ψήφων, ενώ ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών θα συμπέσει με τις βουλευτικές, όπου ο νυν πρόεδρος θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσει μια φίλια πλειοψηφία.

Αλλά και για το ΜΗΡ τα πράγματα είναι δύσκολα: όλες οι δημοσκοπήσεις μετά τη διάσπαση εμφανίζουν το κόμμα να συγκεντρώνει περί το 7% της πρόθεσης ψήφου και άρα να μένει πίσω από το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 10%.

Οι πιέσεις του Μπαχτσελί για αλλαγή του εκλογικού νόμου ως προς το σημείο αυτό δεν έπιασαν τόπο, καθώς το όριο του 10% χρησιμεύει στους κυβερνώντες για να αποτρέπει την εμφάνιση νέων παικτών στην πολιτική σκηνή, κυρίως όμως για να εμποδίζει την αυτοτελή παρουσία του κουρδικού στοιχείου. Είναι σαφές ότι το κατόρθωμα του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) να υπερβεί δις το όριο, πολύ δύσκολα θα επαναληφθεί. Το κόμμα βρίσκεται σε κατάσταση ημι-παρανομίας με την ηγεσία του στη φυλακή και τον κρατικό μηχανισμό σε θέση μάχης εναντίον του.

«Το ΑΚΡ θέλει να προσπεράσει το κατώφλι του 50% και το ΜΗΡ το κατώφλι του 10%” σχολίασε ο Εζγκύρ Εζέλ., αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), ήτοι της κεμαλιστικής-κεντροαριστερής αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κατέστησε δε σαφές ότι το CHP θα αγωνιστεί για την απόρριψη του νομοσχεδίου το οποίο κατέθεσαν τα άλλα δύο κόμματα για τη διευκόλυνση των εκλογικών συμμαχιών.

Άλλωστε το νομοσχέδιο περιέχει και διατάξεις που θεωρείται ότι θα θέσουν εν αμφιβόλω την αξιοπιστία της ψηφοφορίας. Λόγου χάρη, θα θεωρούνται έγκυρα ακόμη και ψηφοδέλτια χωρίς τη σφραγίδα του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου (YSK), το οποίο επίσης θα έχει τη δυνατότητα να ενώσει περιφέρειες ή να μεταφέρει κάλπες.

Υπενθυμίζεται ότι με απόφαση της τελευταίας στιγμής το YSK επέτρεψε στο δημοψήφισμα του 2017 να γίνουν δεκτά και μη υπογεγραμμένα ψηφοδέλτια με αποτέλεσμα το CHP να καταγγέλλει το αποτέλεσμα ως προϊόν νοθείας.

Σε κάθε περίπτωση, η συγκρότηση της «Λαϊκής Συμμαχίας” δεν αποτελεί μόνο «γάμο από συμφέρον”, αλλά προκύπτει από το αντικειμενικό γεγονός ότι ο χώρος μεταξύ του ΑΚΡ και του ΜΗΡ ήταν ο μόνος στην τουρκική πολιτική σκηνή όπου εμφανιζόταν εφικτή η αξιοσημείωτη μετακίνηση ψηφοφόρων.

Παράλληλα, οι δύο αυτές δυνάμεις το τελευταίο διάστημα πλησιάζουν όλο και πιο πολύ η μία την άλλη φυσιογνωμικά, με αποτέλεσμα να κλείνει η διάκριση που άνοιξε έντονα από τη δεκαετία του ’70 στην τουρκική δεξιά ανάμεσα σε έναν ισλαμιστικό και έναν εθνικιστικό πόλο.

Στην πραγματικότητα, ο τουρκικός εθνικισμός ήταν ανέκαθεν περισσότερο «ισλαμιστικός” από όσο παραδεχόταν και το πολιτικό Ισλάμ περισσότερο εθνικιστικό. Η «τουρκο-ισλαμική σύνθεση” που προώθησε στο ιδεολογικό πεδίο η χούντα του Εβρέν τη δεκαετία του ’80, ως απάντηση τόσο στη μαρξιστική Αριστερά όσο και στην Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν, έχει αποβεί κυρίαρχο ρεύμα στην τουρκική κοινωνία. Και τώρα μοιάζει να αποτυπώνεται και σε ψηφοδέλτιο…

ΠΗΓΗ: 

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com