“Να μιλήσουμε για την Τουρκία”

“Πρέπει να μιλήσουμε για την Τουρκία”

Του Σλαβόι Ζίζεκ* από τη Ρήξη φ. 119 

Ο επονομαζόμενος και «πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας» έχει καταστεί μια σύγκρουση στο εσωτερικό του κάθε πολιτισμού, κατά τον οποίον κάθε πλευρά προσποιείται ότι πολεμάει τον ISIS προκειμένου να πλήξει τον πραγματικό εχθρό της.
Υπάρχει κάτι το περίεργο στις επίσημες διακηρύξεις ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους –όλες οι υπερδυνάμεις του πλανήτη εναντίον μιας θρησκευτικής συμμορίας που ελέγχει ένα μικρό κομμάτι γης, κυρίως ερήμου… Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να εστιάσουμε στην καταστροφή του ISIS, άνευ όρων, δίχως «ναι μεν αλλά»… Το μόνο «αλλά» έχει να κάνει με το ότι θα πρέπει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ να επικεντρωθούμε στην καταστροφή του, και γι’ αυτό απαιτούνται πολλά περισσότερα από παθητικές διακηρύξεις και εκκλήσεις για αλληλεγγύη όλων των «πολιτισμένων» δυνάμεων εναντίον του δαιμονοποιημένου φονταμενταλιστή εχθρού.

Σε αυτό που δεν θα πρέπει να εμπλακούμε είναι η συνήθης αριστερή-φιλελεύθερη λιτανεία του «δεν μπορούμε να καταπολεμήσουμε τον φόβο με τον φόβο… η βία φέρνει μόνο βία». Ήρθε η στιγμή να θέσουμε δυσάρεστα ερωτήματα: πώς είναι δυνατόν να επιβιώνει το Ισλαμικό Κράτος; Όπως όλοι γνωρίζουμε, παρά τις τυπικές καταδίκες και την απόρριψη από όλες τις πλευρές, υπάρχουν δυνάμεις και κράτη που σιωπηρά όχι μόνο το ανέχονται, αλλά και το βοηθούν. Πρόσφατα, καθώς ξέσπασαν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ του ρωσικού στρατού και των τρομοκρατών του ISIS στην διαλυμένη από τον πόλεμο Συρία, αμέτρητοι τραυματίες πολεμιστές του ISIS διέρχονται τα τουρκικά σύνορα και νοσηλεύονται σε στρατιωτικά νοσοκομεία.
Όπως ο Ντέιβηντ Γκρέμπερ σχολίασε πρόσφατα, εάν η Τουρκία είχε επιβάλει το ίδιο είδος απόλυτου αποκλεισμού στις περιοχές του ISIS όπως έπραξε με τις κουρδοκρατούμενες περιοχές της Συρίας, πόσο μάλλον να επιδείξει παρόμοια «αδράνεια» προς το PKK και το YPG, σαν αυτή που προσφέρει στο Ισλαμικό Κράτος, αυτό θα είχε εδώ και καιρό καταρρεύσει, και οι επιθέσεις στο Παρίσι δεν θα είχαν συμβεί ποτέ. Αντί αυτών, η Τουρκία όχι μόνον διακριτικά βοηθούσε το Ισλαμικό Κράτος περιθάλποντας τους τραυματίες στρατιώτες του, και διευκολύνοντας τις εξαγωγές πετρελαίου από τα εδάφη που ελέγχει το ISIS, αλλά επίσης με το να επιτίθεται βάναυσα στις κουρδικές δυνάμεις, τις ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ τοπικές δυνάμεις που εμπλέκονται σε σοβαρές μάχες μαζί του. Και βέβαια, η Τουρκία κατέρριψε ένα ρώσικο μαχητικό που εξαπέλυε επίθεση στις θέσεις του ISIS στην Συρία. Παρόμοια πράγματα συμβαίνουν και στην Σαουδική Αραβία, τον στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ στην περιοχή (που καλωσορίζει τον πόλεμο του Ισλαμικού Κράτους ενάντια στους Σιίτες), ενώ ακόμα και το Ισραήλ είναι ύποπτα σιωπηλό στην καταδίκη του ISIS εξαιτίας οπορτουνιστικών υπολογισμών (ο ISIS πολεμάει τις φιλο-ιρανικές σίιτικες δυνάμεις τις οποίες το Ισραήλ θεωρεί ως κύριο εχθρό του).
Η συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, που ανακοινώθηκε κατά τα τέλη Νοεμβρίου (σύμφωνα με την οποία η Τουρκία θα ανακόψει την ροή των προσφύγων προς την Ευρώπη σε αντάλλαγμα μιας γενναιόδωρης οικονομικής βοήθειας, αρχικά 3 δισ. €) είναι μια ντροπιαστική, απαίσια πράξη, μια σωστή ηθικο-πολιτική καταστροφή. Έτσι άραγε θα διεξαχθεί ο «πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας», με το να υποκύπτουμε στους τουρκικούς εκβιασμούς και να επιβαβρεύουμε έναν από τους βασικούς υπαίτιους της ανάδυσης του ISIS στην Συρία; Η οπορτουνιστική-πραγματιστική δικαιολόγηση αυτής της συμφωνίας είναι ξεκάθαρα (είναι ή δεν είναι το να δωροδοκήσουμε την Τουρκία ο πιο προφανής τρόπος να περιορίσουμε την ροή των προσφύγων;) αλλά οι μακροπρόθεσμες συνέπειες θα είναι καταστροφικές.
Αυτό το περίεργο παρασκήνιο καθιστά ξεκάθαρο ότι δεν πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά τον «ολοκληρωτικό πόλεμο» εναντίον του ISIS –δεν τον εννοούν στα σοβαρά. Σίγουρα δεν έχουμε να κάνουμε με έναν πόλεμο των πολιτισμών (η Χριστιανική Δύση εναντίον του ριζοσπαστικού Ισλάμ), αλλά με μια σύγκρουση στο εσωτερικό του κάθε πολιτισμού: Στον χριστιανικό χώρο είναι οι Αμερικάνοι και η Δυτική Ευρώπη εναντίον της Ρωσίας, και στον μουσουλμανικό χώρο είναι οι Σουνίτες εναντίον των Σιιτών. Η θηριωδία του Ισλαμικού Κράτους χρησιμεύει ως φετίχ, καλύπτοντας όλους αυτούς τους ανταγωνισμούς, στους οποίους κάθε πλευρά προσποιείται ότι πολεμάει τον ISIS προκειμένου να χτυπήσει τον πραγματικό της εχθρό.