Με αφορμή το άρθρο του Γιώργου Μαργαρίτη «Έλληνες, Γερμανοί και Ιστορία», που δημοσιεύθηκε στο Ποντίκι (23.12.2020)  (https://esdoge.gr/ellines-germanoi-kai-istoria/) δημοσιεύουμε σήμερα μεταφρασμένο ένα εξαιρετικό ρεπορτάζ του Guardian με αντικείμενο τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ο.Δ. της Γερμανίας και Ναμίμπια για την απόδοση γερμανικών αποζημιώσεων για τη γενοκτονία που διέπραξε η αποικιοκρατική Γερμανία (όχι το Γ’ Ράιχ αλλά η Γερμανία του Κάιζερ) το 1904-1908 στη χώρα της Νοτιοδυτικής Αφρικής. 

Πηγή: The Guardian – Τετάρτη 12 Αυγούστου 2020

των Jason Burke από το Γιοχάνεσμπουργκ και Philip Oltermann από το Βερολίνο.

Μετάφραση: Λη Σαράφη

Οι συζητήσεις σταμάτησαν καθώς απορρίφθηκε η πρόταση για €10 εκατομμύρια

Η Ναμίμπια απέρριψε τη Γερμανική προσφορά για αποζημίωση των μαζικών δολοφονιών δεκάδων χιλιάδων γηγενών εδώ και πάνω από έναν αιώνα.

Οι Γερμανοί κατακτητές της Ναμίμπια σχεδόν εξόντωσαν τις φυλές των Χερέρο και Νάμα μεταξύ των ετών 1904 και 1908, καθώς εδραίωναν την κυριαρχία τους στην νέα αποικία τους στη νοτιοδυτική Αφρική. Ιστορικοί έχουν περιγράψει την αιματοχυσία σαν την πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα.

Οι δυο χώρες διαπραγματεύονται μια συμφωνία που θα εμπεριέχει την επίσημη συγνώμη της Γερμανίας και την αύξηση βοήθειας για την ανάπτυξη, αλλά προς το παρόν οι διαπραγματεύσεις φαίνεται ότι σταμάτησαν.

Ο πρόεδρος της Ναμίμπια Χάγκε Γκέινγκομπ, δήλωσε την περασμένη Τρίτη 11 Αυγούστου ότι η πρόσφατη προσφορά «για αποζημιώσεις από την Γερμανική κυβέρνηση…. δεν γίνεται δεκτή» και πρέπει να «αναθεωρηθεί».

Δεν έγιναν γνωστές οι λεπτομέρειες της πρότασης του Βερολίνου αλλά ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες από τα ΜΜΕ αναφέρονται στο ποσό των 10 εκατομμυρίων ευρώ.

Η διένεξη έρχεται σε ένα χρονικό σημείο γενικότερης επαναξιολόγησης της αποικιακής ιστορίας της Αφρικής και της οδύνης που επέφεραν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις στους αφρικανικούς πληθυσμούς. Υπό την επήρεια του κινήματος Black Lives Matter, έχουν γίνει κινήσεις για την απομάκρυνση μνημείων αποικιοκρατών που εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολλές πόλεις, όπως και η αλλαγή ονομάτων οδών.

Άλλες χώρες στην Αφρική παρακολουθούν από κοντά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ναμίμπια και της Γερμανίας αφού σκέφτονται να ξεκινήσουν και οι ίδιες τη διεκδίκηση αποζημίωσης για τη βία και τη ληστεία που υπέστησαν για δεκαετίες από τον Ευρωπαϊκό ζυγό.

Ο ειδικός απεσταλμένος της Γερμανικής κυβέρνησης για τις διαπραγματεύσεις Ρούπρεχτ Πόλεντζ, δεν αρνήθηκε ότι η Γερμανική πρόταση απορρίφθηκε. «Αυτό που έχει σημασία είναι ότι οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν και είμαι αισιόδοξος ότι θα βρεθεί λύση» είπε. «Η Γερμανία θέλει να ανταποκριθεί στo ηθικό και πολιτικό καθήκον».

  Η Γερμανική κυβέρνηση είναι επιφυλακτική στη χρήση της λέξης «αποζημιώσεις» σε μια δήλωση που θα συνοδεύει την όποια συμφωνία με την κυβέρνηση της Ναμίμπια επειδή μια τέτοια δήλωση θα παρείχε νομικό «πάτημα» σε μελλοντικές διεκδικήσεις για επανορθώσεις από την Πολωνία, την Ελλάδα ή την Ιταλία για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.

 Αξιωματούχος της Ναμίμπια που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις είπε ότι η Γερμανία έχει προτείνει μια εναλλακτική περιγραφή της καταβολής χρημάτων ονομάζοντάς την «γιατρεύοντας τις πληγές».

Ο Πόλεντζ δήλωσε: «Για εμάς το ζήτημα δεν είναι νομικό αλλά πολιτικό και ηθικό.»

 Η Γερμανία απέκτησε με αρκετή καθυστέρηση αποικίες στην Αφρική.
Το 1884 και ενώ οι ευρωπαϊκές δυνάμεις διαμοίραζαν την αφρικανική ήπειρο, το Βερολίνο προχώρησε στην προσάρτηση αποικίας στην νοτιοδυτική ακτή. Κατάσχεσε τη γη, λεηλάτησε τα ζωντανά και οι γηγενείς υπέστησαν ρατσιστικής προέλευσης βία, βιασμούς και δολοφονίες.

Τον Ιανουάριο του 1904, η φυλή των Χερέρο – που ονομάζονταν και Οβαχερέρο – επαναστάτησε. Τον επόμενο χρόνο η μικρότερη σε μέγεθος φυλή των Νάμα συμμετείχε στην εξέγερση.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι αποικιοκράτες οδήγησαν δεκάδες χιλιάδες Χερέρο στην έρημο Καλαχάρι, δηλητηριάζοντας τα πηγάδια και κόβοντας τον εφοδιασμό με τρόφιμα. Άλλοι Χερέρο συνελήφθησαν και κλείστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι μισοί από τους ανθρώπους της φυλής των Νάμα εξοντώθηκαν, πολλοί από αυτούς σε στρατόπεδα θανάτου όπως το διαβόητο στρατόπεδο στο νησί του Καρχαρία (Shark Island), στην παραθαλάσσια πόλη Lüderitz.

Η Γερμανία εκδιώχθηκε από την αποικία το 1915. Οι δολοφονίες που έγιναν εκεί θεωρούνται από κάποιους ιστορικούς σαν προάγγελμα του Ολοκαυτώματος που έγινε στην Ευρώπη το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Η Ναμίμπια πέρασε στην κυριαρχία της Νοτίου Αφρικής και κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1990.

Η εικοσιεννιάχρονη κυριαρχία της Γερμανίας σε άλλη αποικία, την μετέπειτα γνωστή ως Τανζανία, ήταν επίσης αιματοβαμμένη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι λιμοκτόνησαν, βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν κάθε φορά που οι εξεγέρσεις τους συνθλίβονταν από τους αποικιοκράτες.

Ο Χουσεΐν Μουινγί, υπουργός στην κυβέρνηση της Τανζανίας δήλωσε τον περασμένο Φεβρουάριο ότι η κυβέρνηση της χώρας του «παρακολουθεί στενά τα βήματα που ακολουθούν οι κυβερνήσεις της Κένυα και της Ναμίμπια, για την απόδοση των αποζημιώσεων εκ μέρους των κυβερνήσεων της Βρετανίας και της Γερμανίας αντίστοιχα».

Άλλες πρώην αποικιακές δυνάμεις είναι πολύ επιφυλακτικές στην αναγνώριση της βίας που συνδέεται με την αποικιακή ιστορία τους. Για παράδειγμα, το Βέλγιο αρνείται εδώ και δεκαετίες να αναγνωρίσει επίσημα το τίμημα της εισβολής και εκμετάλλευσης της Δημοκρατίας του Κονγκό, όπου πιστεύεται ότι όσο ήταν υπό την εξουσία του, δέκα εκατομμύρια άνθρωποι – περίπου ο μισός πληθυσμός της χώρας – έχασαν τη ζωή τους. Μόλις πρόσφατα, τον περασμένο Ιούνιο, ο βασιλιάς Φίλιππος του Βελγίου εξέφρασε τη «βαθειά λύπη» του για τις ωμότητες που διέπραξε η χώρα του εναντίον των Κονγκολέζων.

Το 2013, η Βρετανική κυβέρνηση εξέφρασε την ειλικρινή συγνώμη της για τους βασανισμούς που υπέστησαν οι Κενυάτες οι οποίοι πολέμησαν για την ανεξαρτησία τους από τον αποικιακό ζυγό τις δεκαετίες ’50 και ’60. Δήλωσε επίσης ότι επρόκειτο να καταβάλει 19,9 εκατομμύρια λίρες σε 5.200 Κενυάτες που βασανίστηκαν.

Οι αξιωματούχοι του Βερολίνου δεν χρησιμοποιούσαν τη λέξη «γενοκτονία» για την περιγραφή της εξόντωσης των φυλών Χερέρο και Νάμα στη Ναμίμπια, μέχρι τον Ιούλιο του 2015 οπότε, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταινμάγιερ, εξέδωσε μια «πολιτική οδηγία» υποδεικνύοντας ότι η σφαγή θα έπρεπε να περιγράφεται σαν «έγκλημα πολέμου και γενοκτονία».