Οι διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας συνεχίζονται από εκεί όπου σταμάτησαν τον Μάρτιο του 2016 με ευθύνη της Άγκυρας. Πότε θα επανεκκινήσουν; «Προσεχώς» λέει το ελληνικό ΥΠΕΞ. Με ποια ατζέντα; Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.
Κατ’ αρχάς να πούμε ότι, ύστερα από 60 «παρτίδες» διερευνητικών επαφών, πολλά έχουν μπει στο τραπέζι από την τουρκική πλευρά. Και πολλά, σύμφωνα με τα κατά καιρούς ρεπορτάζ, υποτίθεται ότι έφτασαν ένα βήμα πριν από τη διευθέτησή τους. Μόνο που η διευθέτηση αυτή δεν ήταν μια απλή υπόθεση, καθώς οι τουρκικές απαιτήσεις γίνονταν όλο και περισσότερες με συνέπεια να μην είναι πολιτικά διαχειρίσιμες από καμιά ελληνική κυβέρνηση.
Κάτι ανάλογο αναμένεται ότι θα συμβεί και τώρα, καθώς η Τουρκία έχει απλώσει πάρα πολύ τραχανά, τον οποίο έχει σαφώς διακηρύξει ότι δεν θα πάρει πίσω. Συνεπώς είναι εύλογος και αυτονόητος ο φόβος ότι, αργά ή γρήγορα, τα βαριά χαρτιά των τουρκικών διεκδικήσεων θα πέσουν στο τραπέζι.
«Γκρίζες ζώνες»
Το πρώτο και σημαντικότερο είναι ότι, ενώ η Ελλάδα διακηρύσσει πως οι μόνες διαφορές που μπορεί να συζητηθούν είναι ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας, του εύρους των χωρικών υδάτων και των ΑΟΖ των δύο χωρών, η Τουρκία έχει άλλη «αντίληψη» επί του θέματος, αφού δεν συζητάει αυτά τα θέματα εάν δεν προηγηθεί η διαπραγμάτευση επί της αμφισβητούμενης (από την ίδια) κυριαρχίας νησίδων και βραχονησίδων.
Με τον τρόπο αυτόν αμφισβητεί ελληνική κυριαρχία σε τμήμα του Αιγαίου και καθιστά σχεδόν αδύνατη μια διαπραγμάτευση για το θέμα της υφαλοκρηπίδας.
ΑΟΖ
Ένα δεύτερο μεγάλο ζήτημα που μπορεί να τορπιλίσει κάθε δυνατότητα του όποιου διαλόγου να καταλήξει σε συμφωνία είναι η αμφισβήτηση της επήρειας των ελληνικών νησιών στον καθορισμό ΑΟΖ, καθώς η Τουρκία επιδιώκει έως και τον μηδενισμό της επήρειάς τους.
Αυτό ακριβώς δηλώνει με το τουρκολιβυκό σύμφωνο των Ερντογάν και Σάρατζ, του οποίου την ισχύ θα προσπαθήσει ποικιλοτρόπως να επιβάλει αμφισβητώντας κάθε ελληνική προσπάθεια για καθορισμό ΑΟΖ με τους άλλους γείτονές της.
Αφοπλισμός νησιών
Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο έχει ήδη ανοίξει με μεγάλη ένταση αυτές τις μέρες, παραμονές της έναρξης των διερευνητικών επαφών (αναλυτικό ρεπορτάζ στις σελίδες 4-5 του σημερινού φύλλου του «Ποντικιού»), και αφορά τη δεδηλωμένη τουρκική επιδίωξη για (μερική) αποστρατιωτικοποίηση και (μερικό) αφοπλισμό ελληνικών νησιών.
Το επιχείρημα είναι γνωστό, πλην νομικά αβάσιμο, αφού η πρόβλεψη της αποστρατιωτικοποίησης για την περιοχή των Δωδεκανήσων, που περιέχεται στη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947, ισχύει έναντι των κρατών - μερών που υπέγραψαν τη συνθήκη, στα οποία όμως... δεν συγκαταλέγεται η Τουρκία.
Επιπλέον θα ήταν αδιανόητο για οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί αποστρατιωτικοποίηση ή αφοπλισμό ελληνικών νησιών, τα οποία με τον τρόπο αυτόν θα έμεναν εντελώς γυμνά ενώπιον της αδιαμφισβήτητης τουρκικής απειλής.
Μειονότητα
Ένα ακόμη κεφάλαιο, το οποίο κατ’ επανάληψη έχει θίξει η Τουρκία, με ιδιαίτερα αυξανόμενη ένταση μάλιστα τα τελευταία χρόνια, είναι αυτό της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, όπου διαρκώς θέτει ζητήματα δικαιωμάτων, αυτοπροσδιορισμού, εκπαίδευσης και τρόπου εκλογής των μουφτήδων. Το κυρίως επιδιωκόμενο εκ μέρους της Άγκυρας είναι η καθιέρωση / αναγνώριση της μειονότητας ως «τουρκικής».
Ζήτημα όμως «τουρκικής» μειονότητας τίθεται κατά καιρούς, από τη δεκαετία του 1990 σε πολύ χαμηλό επίπεδο και τα τελευταία χρόνια με αυξανόμενη ένταση, και στο Αιγαίο, συγκεκριμένα σε Κω και Ρόδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ζητήματα ιδιοκτησιών και ιδρυμάτων τίθενται με αυξανόμενη συχνότητα την τελευταία πενταετία όχι μόνο σε επίπεδο ΜΚΟ και διανόησης, αλλά και από κρατικούς αξιωματούχους.
Το παρελθόν
Επί της ουσίας, επισήμως, η ελληνική κυβέρνηση διατείνεται ότι τα μόνα θέματα που μπορεί να συζητήσει αφορούν τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ). Η πραγματικότητα όμως είναι κάπως διαφορετική.
Κατ’ αρχάς, όπως ήδη είπαμε, στους προηγούμενους 60 γύρους των διερευνητικών επαφών που έχουν προηγηθεί, όλα τα ζητήματα που θέτει η Τουρκία έχουν μπει στο τραπέζι.
Άσχετα από το πόσα απ’ αυτά έχουν συζητηθεί επί της ουσίας, άσχετα από το ότι μπορεί πολλά απ’ αυτά από το ένα αυτί να μπήκαν και από το άλλο να βγήκαν, η πραγματικότητα είναι ότι, στα τελευταία της διακυβέρνησης Σημίτη, Ελλάδα και Τουρκία είχαν φτάσει πολύ κοντά σε συμφωνία. Η οποία έμεινε εκκρεμής λόγω των συνεχών νέων απαιτήσεων της Τουρκίας.
Επομένως οι διερευνητικές που επανεκκινούν έχουν βαρύ παρελθόν, δεν θα διεξαχθούν σε «παρθένο» περιβάλλον.
Ένα άλλο στοιχείο που αξίζει την αμέριστη προσοχή μας είναι ότι, με την τελευταία ελληνοτουρκική κρίση, η Άγκυρα, παρά τις φθηνές προπαγανδιστικές ανοησίες που λέγονται και γράφονται στην Ελλάδα, έχει σημειώσει μια πολύ ενδιαφέρουσα επιτυχία: συζητάει με όλους τους ισχυρούς συμμάχους και εταίρους μας (και) για τα δικά μας θέματα.
Στην πραγματικότητα οι συνομιλίες με την Ελλάδα μπορούν να είναι ένα εργαλείο προβολής των διεκδικήσεών της, αλλά για την ευόδωσή τους η επί της ουσίας διαπραγμάτευση γίνεται με τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία κ.ο.κ., οι οποίες έχουν τη δυνατότητα είτε να αποτελέσουν τον ουσιαστικό μοχλό πίεσης στην Ελλάδα είτε να αποτελέσουν (για δικούς τους λόγους) ασπίδα στις τουρκικές ακρότητες.
Η απειλή ότι η κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο μπορεί να τεθεί εκτός ελέγχου φέρνει τους πάντες στο τραπέζι, όπως πριν από ελάχιστα χρόνια η απειλή μιας ρωσοτουρκικής διένεξης έφερε τη συνεργασία των δύο χωρών στο θέμα της Συρίας παρά τις αντικρουόμενες επιδιώξεις. Ομοίως στη Λιβύη.
Το ερώτημα είναι αν η Αθήνα – η οποία, εκτός των άλλων πιέζεται να συμβάλει στην αποδυνάμωση της Λευκωσίας – είναι ικανή να διαχειριστεί ταυτοχρόνως την πολυποίκιλη τουρκική απειλή και τις ασφυκτικές συμμαχικές πιέσεις. Δύσκολα πράγματα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.