της Σοφίας Ντρέκου
Έφυγε την Τσικνοπέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2017 σε ηλικία 83 ετών ο Δημήτρης Μυταράς, ένας εκ των σπουδαιότερων σύγχρονων Ελλήνων ζωγράφων. Ο Δημήτρης Μυταράς (18 Ιουνίου 1934 - 16 Φεβρουαρίου 2017) ήταν σύγχρονος Έλληνας ζωγράφος με διεθνή καταξίωση και καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ). Παράλληλα με το εκπαιδευτικό του έργο στην ΑΣΚΤ, το 1978 και με την αρωγή του Δήμου Χαλκιδέων, ίδρυσε στη γενέτειρά του την Χαλκίδα, το Εργαστήρι Τέχνης Χαλκίδας, το οποίο, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της συζύγου του Χαρίκλειας Μυταρά, αναπτύσσει σημαντική διδακτική και πολιτιστική δραστηριότητα.
Απεβίωσε τυφλός και πικραμένος…
Ήταν μια εποχή που σε όποιο σπίτι πήγαινες, υπήρχε στον τοίχο κάποιο έργο του Δημήτρη Μυταρά. Όχι απαραίτητα πρωτότυπο ή λάδι… οι λιθογραφίες και οι αφίσες των έργων του πουλούσαν σαν φρέσκο ψωμάκι. Μέχρι που κάποιοι καλοθελητές τον είχαν πει, «Ο ζωγράφος σούπερ-μάρκετ». Ότι έλεγαν παλιότερα για τον Picasso.
Macedonian Museums Σύγχρονης
Τέχνης Φλώρινας. Μυταράς, "Δόξα".
Γεννήθηκε το 1934 στη Χαλκίδα. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (1953-1957) με τον Γιάννη Μόραλη και τον Σπύρο Παπαλουκά. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. (1961-1964, σκηνογραφία και εσωτερική διακόσμηση, École Nationale des Arts Decoratifs και École des Arts et Métiers).
Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε στην Αθήνα (1961, Ζυγός). Η στροφή του προς τον κριτικό ρεαλισμό με χρήση φωτογραφικών ντοκουμέντων, περιορισμένη χρωματικότητα και πολιτικό περιεχόμενο, ήταν μια χαρακτηριστική φάση πρώιμης ζωγραφικής του, στα χρόνια της δικτατορίας. Ωστόσο στη συνέχεια της πορείας του κυριάρχησαν τα εξπρεσιονιστικά στοιχεία και το έντονο χρώμα. Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του τα θέματα είναι ανθρωποκεντρικά και συχνά προσωπογραφικά. Η αφαιρετική διάθεση, η ελευθερία της γραμμής και οι χρωματικές εντάσεις συνυπάρχουν με την οξύτητα της παρατήρησης, είτε πρόκειται για απεικονίσεις προσώπων είτε άλλων θεμάτων. Σε όλο του το έργο, η έμφαση στις εικαστικές ποιότητες φανερώνει τη βαθύτερη σχέση του με τις παραδοσιακές αξίες της ζωγραφικής.
Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος επιμελήθηκε δεκάδες θεατρικές παραστάσεις, συνεργαζόμενος με σημαντικά ελληνικά θέατρα (Εθνικό, ΚΘΒΕ, Θέατρο Τέχνης, Ελληνικό Χορόδραμα, κ.ά.). Επίσης ασχολήθηκε με την εικονογράφηση και με διάφορες εικαστικές εφαρμογές. Έχει διακοσμήσει με τοιχογραφίες πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια (ξενοδοχεία, τράπεζες, κλπ). Το έργο του Δεξίλεως τοποθετήθηκε πρόσφατα στο σταθμό «Δάφνη» του αθηναϊκού μετρό. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει θεωρητικά κείμενα και μελέτες για την τέχνη που έχουν εκδοθεί και σε βιβλία, αρθρογραφία στον Τύπο για διάφορα θέματα, καθώς και ποίηση.
Δίδαξε εσωτερική διακόσμηση στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (1964-72) και από το 1969 άρχισε να διδάσκει στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου εξελέγη καθηγητής το 1977 και διετέλεσε Πρύτανης από το 1982 έως το 1985. Το 1978, με την αρωγή του Δήμου Χαλκιδέων, ίδρυσε στη γενέτειρά του το Εργαστήρι Τέχνης Χαλκίδας, το οποίο, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της συζύγου του Χαρίκλειας Μυταρά, αναπτύσσει σημαντική διδακτική και πολιτιστική δραστηριότητα έως σήμερα.
Το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Βραβεύτηκε για τη συμμετοχή του στην Έκθεση Νέων Ζωγράφων (Ζυγός, 1958) και στην Πανελλαδική Έκθεση Νέων (1961). Συμμετείχε στις Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας (1958, 1966), Μπιενάλε Νέων (Παρίσι, 1960), Μπιενάλε Sao Paulo (1966) και Μπιενάλε Βενετίας (1972). Αρκετές είναι και οι αναδρομικές του εκθέσεις: 1989 (Πινακοθήκη Πιερίδη και Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης), 1992 (Château de Chenonceau, Loire, Γαλλία), 1993 (Expo 93, Τόκυο, Ιαπωνία), 1995 (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα), 1998 (Millesgarden Museum, Στοκχόλμη), 2001 (Palazzo Vecchio, Φλωρεντία,) και 2006 (Δημοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκη).
- Το 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα. Την ίδια χρονιά, ο Δήμος Χαλκιδέων του απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης.
Δημήτρης Μυταράς: Τι είναι Τέχνη;
Εικαστική Παιδεία 2006, Τεύχος 22
H τέχνη μοιάζει με κοινωνικό φαινόμενο, αλλά στην ουσία είναι ένα σχεδόν φυσικό φαινόμενο, κάτι σαν ηφαιστειακή εκτόνωση. Δεν καταγράφει την ιστορία ούτε κάνει ιστορία, ούτε προηγείται της εποχής της ούτε την ακολουθεί.
H τέχνη είναι ο έρωτας, με την πλατύτερη σημασία της λέξης, είναι η έκφραση και το ξεχείλισμα μιας πληρότητας. Δεν υπακούει σε θεωρίες, τις οποίες διαψεύδει μονίμως, έχει δική της λογική και δεν ερμηνεύεται με λόγια.
H τέχνη δεν είναι μαχητική ή ήρεμη, αλλά είναι σαν τον άνεμο, που άλλοτε είναι άγριος και δυνατός και άλλοτε γαλήνιος.
H τέχνη δε μορφώνει αλλά κάνει κάτι περισσότερο, σε συνδέει με το μυστήριο της ύπαρξης. Δεν αποδίδει δικαιοσύνη, είναι πέρα απ’ αυτή.
H τέχνη δε μορφώνει αλλά κάνει κάτι περισσότερο, σε συνδέει με το μυστήριο της ύπαρξης. Δεν αποδίδει δικαιοσύνη, είναι πέρα απ’ αυτή.
H τέχνη δεν στρατεύεται αλλά ανήκει στους αθώους, είτε αυτοί βρίσκονται στη φυλακή είτε πρόκειται για τον αυστηρό διευθυντή της απέναντι επιχείρησης.
H τέχνη ερμηνεύεται μόνο με τέχνη, όπως ο πιανίστας ερμηνεύει τη μουσική σύνθεση. H τέχνη δεν προοδεύει ποτέ, μην τη συγχέουμε με την επιστήμη, απλώς αλλάζει πρόσωπα και τρόπους, για να πει κάθε φορά τα ίδια πράγματα.
H τέχνη είναι κάτι πολύ απλό και ο καλλιτέχνης ένας σοφός. Σοφή και η γιαγιά του απέναντι διαμερίσματος, σοφός –καθόλου απίθανο– και ο πρόεδρος της Aκαδημίας. Δείτε τα πρόσωπα των ανθρώπων καθώς περνούν από τις διαβάσεις των πεζών. Δείτε τους φθαρμένους τοίχους με τις σχισμένες αφίσες και τα πολύχρωμα συνθήματα. Δείτε τα κουρελιασμένα σύννεφα καθώς δύει ο ήλιος το απόγευμα. Δείτε το απέναντι δέντρο καθώς βγαίνουν οι μικροί βλαστοί περιμένοντας την άνοιξη. Θα έχετε κάνει μια καλή αρχή και υπάρχει ελπίς να αισθανθείτε τα έργα όλων των εποχών.
H τέχνη απευθύνεται σε ελεύθερους ανθρώπους, αλλά είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιοι είναι οι ελεύθεροι άνθρωποι.
H τέχνη δεν ερμηνεύεται ούτε με πολιτικά ούτε με καλλιτεχνικά μανιφέστα. Oι σχολές, τα υλικά, οι τεχνοτροπίες, οι κοινωνικές ανακατατάξεις, οι συζητήσεις, οι φιλοσοφίες και τα κείμενα ασχολούνται μόνο με τα ερεθίσματα που δημιουργούν την τέχνη. Tην ίδια όμως τίποτε απολύτως δεν την ερμηνεύει.
H τέχνη δεν ερμηνεύεται ούτε με πολιτικά ούτε με καλλιτεχνικά μανιφέστα. Oι σχολές, τα υλικά, οι τεχνοτροπίες, οι κοινωνικές ανακατατάξεις, οι συζητήσεις, οι φιλοσοφίες και τα κείμενα ασχολούνται μόνο με τα ερεθίσματα που δημιουργούν την τέχνη. Tην ίδια όμως τίποτε απολύτως δεν την ερμηνεύει.
H τέχνη δεν έχει σχέση με το μάρκετινγκ, τους πλειστηριασμούς και τιμές – όλα αυτά είναι ξένα σώματα. Tο σπήλαιο του Λασκό δεν ήταν γκαλερί. O καλλιτέχνης συχνά δε γνωρίζει αν αυτό που έκανε, είναι καλό ή κακό. Σπάνια οι πρωτοπόροι πιστεύουν ότι είναι πρωτοπόροι. Για την πρωτοπορία τους σίγουροι είναι αυτοί που τους ακολουθούν.
H τέχνη δεν απομυθοποιείται. «Όταν ξύσεις ένα αληθινό έργο τέχνης θα τρέξει λίγο αίμα», λέει κάποιος. Πολλά πράγματα μιμούνται την τέχνη και πολλοί μιμούνται τους καλλιτέχνες. Πολλοί καλλιτέχνες απαντούν σε ερωτήσεις που δεν υποψιάζονται. Aπαντούν σε ανθρώπους που δε γνώριζαν την ερώτηση. Άλλο είναι η μόρφωση και άλλο η καλλιέργεια του πνεύματος.
H τέχνη δεν απομυθοποιείται. «Όταν ξύσεις ένα αληθινό έργο τέχνης θα τρέξει λίγο αίμα», λέει κάποιος. Πολλά πράγματα μιμούνται την τέχνη και πολλοί μιμούνται τους καλλιτέχνες. Πολλοί καλλιτέχνες απαντούν σε ερωτήσεις που δεν υποψιάζονται. Aπαντούν σε ανθρώπους που δε γνώριζαν την ερώτηση. Άλλο είναι η μόρφωση και άλλο η καλλιέργεια του πνεύματος.
H τέχνη ερμηνεύεται μόνο με τέχνη, όπως ο πιανίστας ερμηνεύει τη μουσική σύνθεση. H τέχνη δεν προοδεύει ποτέ, μην τη συγχέουμε με την επιστήμη, απλώς αλλάζει πρόσωπα και τρόπους, για να πει κάθε φορά τα ίδια πράγματα.
H τέχνη είναι κάτι πολύ απλό και ο καλλιτέχνης ένας σοφός. Σοφή και η γιαγιά του απέναντι διαμερίσματος, σοφός –καθόλου απίθανο– και ο πρόεδρος της Aκαδημίας. Δείτε τα πρόσωπα των ανθρώπων καθώς περνούν από τις διαβάσεις των πεζών. Δείτε τους φθαρμένους τοίχους με τις σχισμένες αφίσες και τα πολύχρωμα συνθήματα. Δείτε τα κουρελιασμένα σύννεφα καθώς δύει ο ήλιος το απόγευμα. Δείτε το απέναντι δέντρο καθώς βγαίνουν οι μικροί βλαστοί περιμένοντας την άνοιξη. Θα έχετε κάνει μια καλή αρχή και υπάρχει ελπίς να αισθανθείτε τα έργα όλων των εποχών.
Tο μήνυμα του έργου τέχνης είναι πάντα ποιητικό, ακόμη κι όταν παριστάνει τις σφαγές της Xίου ή τις αρβύλες του Bαν Γκογκ. Δεν είναι υποχρεωτικό να αισθάνεστε και να αγαπάτε την τέχνη. Aπλώς είναι ένα προνόμιο. Aλλά τι προνόμιο!
Δημήτρης Mυταράς, Zωγράφος, 2007
Δ. Μυταράς: Με διέγραψαν από την
Ακαδημία Αθηνών επειδή δεν βλέπω.
Προσωπογραφία Ν. Λ., 1975 Ακρυλικό σε μουσαμά,
180 x 140 εκ. @nationalgallery.gr
Έτσι απλά με πέταξαν έξω σαν να ήμουν ένα τίποτα.
Πριν από 2μισι περίπου χρόνια, ταυτόχρονα με την εκλογή μου στην Ακαδημία Αθηνών, είχα μία οπτική νευροπάθεια την οποία δεν διαπιστώσαμε αμέσως και αναγκάστηκα να πάω στη Σουηδία.
Εκεί διαγνώσθηκε η πάθησή μου. Αυτή η πάθηση επέρχεται, αλλά διαρκεί συνήθως 4 χρόνια.
Σε αυτό το διάστημα εγώ δεν έβλεπα και δεν μπορούσα να περπατήσω μόνος μου στον δρόμο. Να σκεφτείτε ότι έχω μια γυναίκα που μου γράφει τα βιβλία μου.
Στο ίδιο διάστημα δεν μπορούσα να πάω στην Ακαδημία. Μάλιστα, τους είχα στείλει και τρία γράμματα τα οποία είναι ήδη ανακοινωμένα. Τους έγραφα λοιπόν ότι δεν μπορούσα να πηγαίνω για αυτό τον λόγο. Και η απάντηση ήταν ότι σύμφωνα με τον κανονισμό της Ακαδημίας θα πρέπει να διαγραφώ γιατί δεν ήμουν εκεί.
Εγώ δεν έλειπα, αλλά ήμουν άρρωστος. Αυτό δεν το έλαβαν ποτέ υπόψιν τους, με αποτέλεσμα να μου κόψουν και τον μισθό. Και δεν σταμάτησαν εκεί, καθώς μου ζήτησαν πίσω και τους τρεις μισθούς που είχα εισπράξει μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Έτσι λοιπόν διεκόπη οποιαδήποτε παροχή είχα εγώ από την Ακαδημία. Εκείνο που ρώτησα επανειλημμένα ήταν να μου απαντήσουν στο αν αποβάλλεται όποιος αρρωσταίνει. Απάντηση δεν πήρα ποτέ. Αυτό που μου στοίχισε περισσότερο ήταν ότι την επόμενη χρονιά δεν υπήρχε το όνομά μου ούτε στην επετηρίδα. Έτσι απλά με πέταξαν έξω σαν να ήμουν ένα τίποτα."
Δημήτρης Mυταράς, Zωγράφος, Φεβρουάριος 2013
† Καλό Παράδεισο †🌿
www.sophia-ntrekou.gr
Βιβλιογραφία:
Π.Δ.Καγκελάρη, Αναζητήσεις στη Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική - Η Συλλογή Καγκελάρη, τόμ.1, Αθήνα 1991.
Δ. Μυταράς. Ζωγραφική 1956 - 2008, Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2008
Το σκοτεινό χρονικό, Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2008
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Δημήτρης Μυταράς, Τι είναι Τέχνη;, Εικαστική Παιδεία 2006, Τεύχος 22
Συνέντευξη του καλλιτέχνη
eikastikon, Δημήτρης Μυταράς
Δημήτρης Μυταράς στη Συλλογή Καγκελάρη (ελληνικά και αγγλικά)
★ Βίντεο Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
🎬 Ζωντανό μουσείο, Δημήτρης Μυταράς. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ. εδώ
🎬 Οι Έλληνες, Δημήτρης Μυταράς. Η σειρά «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» παρουσιάζει τη ζωή και το έργο μεγάλων προσωπικοτήτων της χώρας μας, ανθρώπων που ασχολούνται με τις τέχνες, τα γράμματα, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό. Την εκπομπή παρουσιάζει η ΣΟΦΙΑ ΤΣΙΛΙΓΙΑΝΝΗ. Σε αυτό το επεισόδιο σκιαγραφείται το πορτρέτο του ζωγράφου ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ εδώ
🎬 Παρασκήνιο, Δημήτρης Μυταράς Το επεισόδιο αυτό της σειράς ντοκιμαντέρ είναι αφιερωμένο στον έλληνα ζωγράφο ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης αναλύει τις τεχνικές και τις θεματικές του, μιλάει για τους δασκάλους και τις πηγές έμπνευσής του, ενώ καταγράφεται επίσης από τον κινηματογραφικό φακό μια ημέρα από τη ζωή του με επίκεντρο τη γενέτειρά του, την Χαλκίδα. εδώ
ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
ΠΟΛΥΣΧΙΔΟΥΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ
Ανατομίες, π. 1969 Μαύρο στυλό σε χαρτί 7,5 Χ 11,5 εκ. Ιδιωτική συλλογή
«Η τέχνη δεν προτείνει τίποτα, ούτε δικαιοσύνη αποδίδει ούτε ηθικά συμπεράσματα μας υποβάλλει. Μια καλή ζωγραφική είναι ηθική. Μια κακή, που παριστάνει ίσως μια ηθική εικόνα, είναι ό,τι πιο προσβλητικό στην αίσθηση. Η τέχνη είναι ένα ξεχείλισμα, μια ανάταση για τον αποδέκτη» – Δημήτρης Μυταράς
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή οργανώνει για το καλοκαίρι 2018 ένα αφιέρωμα στον καταξιωμένο, πολυσχιδή και ιδιαίτερα αγαπητό από το ελληνικό κοινό Δημήτρη Μυταρά. «Ελάχιστοι είναι οι καλλιτέχνες που ενώ είχαν τόσα σκαμπανεβάσματα στην πορεία τους, άφησαν μια τόσο ποικίλη παραγωγή, καταθέτοντας σε κάθε φάση ένα πρωτότυπο και μοναδικό κεφάλαιο» λέει η Μαρία Κουτσομάλλη, επιμελήτρια της έκθεσης στην οποία το κοινό θα μπορέσει να δει περίπου 100 από τα καλύτερα έργα της πλούσιας και γόνιμης παραγωγής του και περίπου 20 που δεν έχουν ποτέ πριν εκτεθεί.
Κύριο χαρακτηριστικό της ζωγραφικής του Δημήτρη Μυταρά είναι, όπως γνωρίζουμε, η συνύπαρξη αντιφατικών δεδομένων τα οποία επιδέξια διαπλέκονται δημιουργώντας την παραδοξότητα που διατρέχει τη γόνιμη και δημιουργική καλλιτεχνική του πορεία. Η ποίηση συνεκφράζεται με την βία, ο λυρισμός με την βαναυσότητα, η ηδονή με την τραχύτητα. Πρόκειται για ένα έργο σύνθετο αλλά πρωτότυπο και αυθεντικό, με πολλαπλές όψεις, που εξελίσσεται επί εξήντα σχεδόν χρόνια, όσα δηλαδή και ο δημιουργικός χρόνος του Μυταρά, ο οποίος με πλήρη αφοσίωση επιτέλεσε το λειτούργημα του καλλιτέχνη, ερευνώντας και αναδεικνύοντας με υποκειμενικότητα και ιδιομορφία τον τρόπο να συλλαμβάνει τον κόσμο που τον περιβάλλει. Εκτός από διακεκριμένοςζωγράφος, υπήρξε και ποιητής, ταλαντούχος σκηνογράφος, ενδυματολόγος, εικονογράφος, σχεδιαστής διακοσμητικών παραστάσεωνκαι χαρισματικός δάσκαλος. Σκοπός του αφιερώματος είναι να αναδειχθούν τόσο η θεματική πολυμέρεια, όσο και η τεχνοτροπική ποικιλομορφία και επιδεξιότητα.
Μοτοσυκλετιστής, 1970-74 Ακρυλικό σε λινάτσα
210 Χ 164 εκ. Παραχώρηση από την γκαλερί Σκουφά
«Υπήρξε ίσως ο πιο γνωστός ζωγράφος στην Ελλάδα όσο ήταν ήδη εν ζωή, αλλά μόνο για ένα ελάχιστο μέρος του έργου του. Αν και αρνιόταν πάντα να σχολιάσει την πολιτική ζωή της χώρας του, έγινε, με μοναδικό όπλο τη ζωγραφική του, ένας από τους πιο σφοδρούς επικριτές της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Απαράμιλλος σχεδιαστής, δεν επαναπαύθηκε ποτέ μόνο σε αυτό το ταλέντο του, ενώ δεν δίστασε να εισαγάγει τη φωτογραφία και την τεχνική του στένσιλ στη μέθοδο της δουλειάς του. Επιδεικνύοντας την ίδια ευχέρεια στα πορτρέτα των επωνύμων και στις συνθέσεις που προέκυπταν αποκλειστικά από τη φαντασία του, αρνήθηκε να περιοριστεί σε ένα μόνο είδος παραστατικότητας και χρησιμοποιούσε αδιακρίτως και με την ίδια άνεση τον ρεαλισμό και τημυθοπλασία. Γοητευμένος από τον κόσμο του θεάτρου, τον συναναστράφηκε με περισσή χαρά, αφού ήξερε ότι τον περίμενε πάντα η απομόνωση του ατελιέ του. Πίσω από την ειρωνεία, το μαύρο χιούμορ, ακόμη και τον κυνισμό ‒πάντα παρόντα τόσο στους πίνακες και στα ποιήματά του όσο και στις συνεντεύξεις του‒ κρύβεται στην πραγματικότητα μια έντονη ευαισθησία, ένας βαθύς ουμανισμός, που δεν έπαψε ποτέ να εξεγείρεται κατά των χειρότερων στοιχείων του ανθρώπου», σημειώνει η Μ. Χρυσομάλλη.
Με καταγωγή από την Χαλκίδα, ο Μυταράς, ένα αυτοδίδακτο παιδίταπεινής καταγωγής φτάνει στην Αθήνα, στην Καλών Τεχνών και με καθηγητές τον Μόραλη και τον Παπαλουκά γίνεται ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης.
«Αλλιώς ξεκίνησε [η δουλειά μου], διαφορετικά συνεχίστηκε και πολλές άλλες μορφές πήρε στη συνέχεια. Αυτή η συχνή αλλαγή ήταν, μάλιστα, κάτι που με ενοχλούσε και δεν ήξερα γιατί συνέβαινε. Μέχρι που, ξαφνικά, κατάλαβα πως μπορεί η δουλειά μου να άλλαζε επιφανειακά· υπήρχε, ωστόσο, μια εσωτερική συνέπεια σε όλες τις φάσεις», έλεγε ο ίδιος και συμπλήρωνε για τη δημιουργική του δραστηριότητα: «Στη διάρκεια αυτής της δημιουργίας, περνάω δυο-τρία διαστήματα ιδιαίτερα ευαίσθητα. Αισθάνομαι άσχημα και συχνά αμφιβάλλω γι’ αυτό που κάνω, φτιάχνω προσχέδια, χωρίς να τα ξαναβλέπω, τα πετάω, τα γυρίζω ανάποδα και συνεχίζω. Δεν τα χρησιμοποιώ όμως ποτέ, κάνω συνήθως μεγάλες αλλαγές στο έργο μου, γιατί πάντα σχεδόν μου φαίνεται ότι κάτι δεν πάει καλά. Κάποια στιγμή απελπίζεσαι. Είναι το κρίσιμο σημείο, στο οποίο αν δεν φτάσεις, το έργο δύσκολα γίνεται. Τότε πρέπει να επιτεθείς με όλη σου τη δύναμη, να αυτοσχεδιάσεις, να εντοπίσεις το σημαντικό σημείο και να γραπωθείς απ’ αυτό. Εκεί δηλαδή που όλα τα είχες υπολογίσει μια χαρά, το ίδιο σου το έργο γίνεται μια κλοτσιά, τα ανατρέπει, αρχίζοντας τη δική του ζωή».
Ο καθρέφτης, 1990 Ακρυλικό σε καμβά 183 Χ 183
εκ. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή
Αυτοπροσωπογραφία Μολύβι σε
χαρτί 32 Χ 22 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Η ζωγραφική ήταν βασίλισσα στα μάτια του ζωγράφου, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να εξερευνήσει και τους λιγότερο πολυσύχναστους δρόμους των διακοσμητικών τεχνών: σύλληψη σκηνικών και κουστουμιών για το θέατρο, δημιουργία διασκοσμητικών παραστάσεων για εμπορικά κτίρια, εικονογράφηση βιβλίων, περιοδικών και δίσκων μουσικής, κατασκευή ξύλινων παιχνιδιών… Αυτές οι δραστηριότητες, υποτιμημένες ακόμη την εποχή κατά την οποία επιδόθηκε σ’ αυτές, ήταν για εκείνον ένα ευχάριστο διάλειμμα στην ασκητική μοναξιά τού ατελιέ. Αλλά το γεγονός ότι ασχολήθηκε μαζί τους με μια κάπως ελαφριά διάθεση, σε καμία περίπτωση δεν πρόδιδε ερασιτεχνισμό εκ μέρους του. Ως άνθρωπος υπερδραστήριος και περίεργος για τα πάντα, μετέτρεψε την αναπόφευκτη επαγγελματικήδιαστροφή του ζωγράφου να τα παρατηρεί όλα με όρους μάζας, όγκων, χρωμάτων, σ’ ένα εξαιρετικόόπλο, που του επέτρεψε να υπηρετήσει και άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης: το θέατρο, τη μουσική, τη λογοτεχνία, την ποίηση. Προσπαθώντας να καταλάβει πραγματικά τον συνομιλητή του, αποδείχθηκε ένας εκπληκτικός καθηγητής, λειτούργημα που άλλωστε το άσκησε για περισσότερο από τριάντα χρόνια στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Σκοπός της έκθεσης είναι να προβάλει αυτήν τη μοναδική ισορροπία που κατόρθωσε να επιτύχει ο Μυταράς ανάμεσα σε όλα εκείνα τα παράδοξα. Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στα πρώτα χρόνια της κατάρτισής του, τότε που, παρά την καλλιτεχνική ανωριμότητά του, επιδόθηκε σε συναρπαστικούς πειραματισμούς με την προοπτική και τα χρώματα. Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στην πρώτη σημαντική σειρά έργων του, που την άρχισε τη δεκαετία του 1960: στον καθρέφτη. Αυτό το αντικείμενο, το οποίο έχει γοητεύσει πολλούς καλλιτέχνες, αποκτά στα χέρια του μια νέα διάσταση. Το τρίτο μέρος αναφέρεται στη δραστηριότητα του Μυταρά ως πορτρετίστα, δραστηριότητα που ουσιαστικά διατρέχει όλη τη διαδρομή του καλλιτέχνη. Με το τέταρτο σκέλος ανοίγει για τον Μυταρά ένας εντελώς καινούργιος δρόμος: η επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα τού δίνει την ευκαιρία να αλλάξει άρδην τη ζωγραφική του και να την καταστήσει μάρτυρα της εποχής του. Το πέμπτο μέρος συνεχίζει την εξερεύνηση της υπόγειας βίας, πέρα πια από τη δικτατορία. Με την προοδευτική εμφάνιση των γυναικείωνκατατομών, που αποτελούν το έκτο μέρος της έκθεσης και θα εδραιώσουν οριστικά τη φήμη του, το καυστικό και αδιάλλακτο πινέλο του στρογγυλεύει, η ουδέτερη παλέτα του αποκτά ένα εντελώς καινούργιοφως και μια πρωτόγνωρη ζωντάνια. Αυτή η γαλήνη γίνεται αντιληπτή και στο έβδομο μέρος που ολοκληρώνει την έκθεση το οποίο αναφέρεται στην ιδιαίτερη σχέση που είχε με το θέατρο.
Χαρίκλεια, 1971 Ακρυλικό σε καμβά 150 Χ 108 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Χαρίκλεια, 1971 Ακρυλικό σε καμβά 150 Χ 108 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Άσπρο καπέλο, 1972 Λάδι σε καμβά 100 Χ 69,5 εκ. Συλλογή Alpha Bank
Δικτατορία, π. 1969 Ακρυλικό σε καμβά
148 Χ 180,5 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Η ειρωνεία, που συνόδευε τον Μυταρά σε όλη του τη ζωή, του επιφύλαξε στο τέλος μια δυσάρεστη έκπληξη. Ενώ μέχρι τότε στρεφόταν μόνο εναντίον όσων τον περιέβαλλαν, ήρθε να τον πλήξει στο πιο ευαίσθητο και πολύτιμο γι’ αυτόν σημείο, τα μάτια του. Η τραγική ειρωνεία ένας μουσικός να βυθίζεται στην κωφότητα· ένας ηθοποιός να χάνει τη φωνή του· ένας γλύπτης ανίκανος να ελέγχει τη χρήση των χεριών του· ένας ζωγράφος να τυφλώνεται. Από το 2008 και μετά, το σκοτάδι κάλυψε με το τρομερό πέπλο του τα χρώματα που έλεγχε με τόση μαεστρία, τη γαλήνη που είχε κατακτήσει με τόση προσπάθεια. Ο Μυταράς αρνιόταν αυτή την πραγματικότητα μέχρι τον θάνατό του, καθησυχασμένος και από τους γιατρούς του, που δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να του φανερώσουν την αμείλικτη αλήθεια. Πάντοτε αισιόδοξος, εναντιωμένος σ’ εκείνη την ειρωνεία που τελικά την πολεμούσε σε όλη του τη ζωή, έκανε ό,τι και ο ομοιοπαθής του, τηρουμένων των αναλογιών, Ludwig van Beethoven: χρησιμοποίησε την οδύνη του, για να βαδίσει προς το φως και να προσφέρει σε ένα κοινό που αγνοούσε ακόμη τη δύναμη του έργου του τη χαρά να βλέπει, να αισθάνεται, να καταλαβαίνει.
Εργαστήριο, 1993 Λάδι σε καμβά 220 Χ 180 εκ.
Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
Σκύλος σε κίτρινο φόντο, 1994 Ακρυλικό
σε καμβά 200 Χ 180 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Θεσσαλονίκη, 1995 Ακρυλικό σε καμβά 100 Χ 100 εκ. Συλλογή Ιανός
Μακέτα σκηνικού «Οι Εκκλησιάζουσες», Κ.Θ.Β.Ε., 1969
Μελάνι σε χαρτί 22 Χ 34 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Info: Δημήτρης Μυταράς. Aπό το σύγχρονο στο διαχρονικό
1η Ιουλίου – 30 Σεπτεμβρίου 2018 / tags / Δημήτρης Μυταράς
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή
Πίνακες του Δημήτρη Μυταρά ΕΔΩ
Πηγή αφιέρωμα: sophia-ntrekou.gr
FaceBook
Σοφία Ντρέκου 17 Φεβρουαρίου 2017 στις 12:54 π.μ.
Μέντα 88 fm 17 Φεβρουαρίου στις 6:45 π.μ.
Το αντίο του Αλέξη Τσίπρα: «Έφυγε απόψε από κοντά μας ένας σπουδαίος εκπρόσωπος της ελληνικής ζωγραφικής. Αντίο, Δημήτρη Μυταρά». Με αυτά τα λόγια αποχαιρέτησε το μεγάλο Έλληνα ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, μέσω του επίσημου λογαριασμού του στο twitter:
Σοφία Ντρέκου 17 Φεβρουαρίου 2017 στις 12:54 π.μ.
Μέντα 88 fm 17 Φεβρουαρίου στις 6:45 π.μ.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.