«Αντιμπεριαλιστής» - ΤΡΙΜΗΝΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ της «Κίνησης Φίλων Νέων Χωρών»

«Αντιμπεριαλιστής»
ΤΡΙΜΗΝΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗτης «Κίνησης Φίλων Νέων Χωρών»

ΟΛΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ) 

Εισαγωγή
στην ηλεκτρονική επανέκδοση του

του Λευτέρη Ριζά

            Μετά την ήττα του ΕΑΜικού κινήματος και του Δημοκρατικού  Στρατού, την στρατιωτικο-πολιτική ήττα δηλαδή του λαϊκού κινήματος, όπως ήτανε φυσικό, ξέσπασε μεγάλη συζήτηση στις γραμμές του για τις αιτίες αυτής της ήττας. Μια συζήτηση που δεν έγινε πάντοτε ούτε με κανόνες αβρότητας ούτε με επιστημονικό και αμερόληπτο τρόπο. Δεν ήτανε δυνατόν άλλωστε. Τα γεγονότα ήτανε πολύ πρόσφατα, νωπά, ώστε όσοι πήρανε μέρος σε αυτά δεν ήταν σε θέση να τα παραθέσουν, αξιολογήσουν και ερμηνεύσουν με την απαραίτητη ψυχραιμία και αντικειμενικότητα.

            Τα πρόσωπα που ευθυνόντουσαν για την κατάληξη του αγώνα δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν γιατί οδήγησαν το κίνημα και το λαό στην καταστροφή. Το πρώτο που τους ενδιέφερε ήτανε να καλύψουνε τα λάθη και τις ευθύνες τους ή τουλάχιστον να τα φορτώσουνε σε κάποιους «αποδιοπομπαίους τράγους» του κινήματος και της ηγεσίας του. Αυτό οδήγησε σε μια λυσσαλέα αντιπαράθεση μέσα στους κόλπους της ηγεσίας  του – ιδίως του ΚΚΕ – όχι πάντοτε από την αρχή φανερής. Κι αυτό λόγω του ότι έπαιξε μεγάλο ρόλο η επιτήρηση του ΚΚΣΕ και των άλλων «αδελφών» κομμάτων πάνω στο ΚΚΕ και την ηγεσία του. Εξωτερικά, για το συμφέρον του κόμματος, έπρεπε όλα να δείχνουν ότι κυριαρχεί ψυχραιμία και ομαλότητα στην «οργανωμένη εμπροσθοφυλακή του προλεταριάτου». Αλλά οι αλλαγές προσώπων στην ηγεσία ή ακόμα και η – πολλές φορές – μυστηριώδης εξαφάνιση πρωταγωνιστών  του κινήματος και του κόμματος, άλλα μαρτυρούσαν.

            Τελικά, βέβαια,  η κρίση που σοβούσε μέσα στα σπλάχνα της ηγεσίας και στα μέλη του κόμματος, ξέσπασε ανοιχτά – με τη «βοήθεια» των «αδελφών κομμάτων», που πάντοτε είχαν επικεφαλής τους  «το ένδοξο κόμμα του Λένιν». Η κρίση σοβούσε σε όλη την έκταση: και μέσα στην Ελλάδα και στην προσφυγιά, στις φυλακές και τις εξορίες και σε όσους κυκλοφορούσαν ελεύθεροι. Το κόμμα – το ΚΚΕ – μπήκε σε κρίση με όλα τα ορατά σημάδια : διασπάσεις, αποχωρήσεις, φραξιονισμούς, συγκρούσεις, οργανωτική και πολιτική κρίση. Η άσχημη κατάσταση έγινε ορατή ακόμα και κατά τη διάρκεια των μεγάλων δικών που ακολούθησαν : Μπελογιάννη, την υπόθεση Πλουμπίδη, κλπ.

            Για τον μεγαλειώδη εθνικοαπελευθερωτικό, αντιφασιστικό αγώνα του ελληνικού λαού γράφτηκαν πολλά και εξακολουθούν να γράφονται, από πρωταγωνιστές του και από ιστορικούς. Για τις αιτίες της ήττας – για την «Επανάσταση που χάθηκε» – το ίδιο. Δεν είναι τυχαίο ούτε ανεξήγητο το ενδιαφέρον. Κανένας δεν μπόρεσε να «πιστέψει» γιατί και πώς τελικά χάθηκε, ηττήθηκε, ένα τέτοιο ρωμαλέο κίνημα.

Είχε όλη την εξουσία στα χέρια του και η ηγεσία του πήγε και την παρέδωσε στα χέρια μιας αστικής κυβέρνησης του εξωτερικού, που ούτε πολέμησε τον κατακτητή, ούτε πίστεψε στον αγώνα του λαού, παρά το μόνο που έκανε ήτανε να  αναλώνεται σε μηχανορραφίες ενάντια στην αντίσταση του λαού, να περιμένει τι θα πουν οι Άγγλοι προστάτες της κλπ. Δεν ήτανε μάλιστα  λίγοι εκείνοι  που συνεργάστηκαν κρυφά με τον κατακτητή – π.χ. ο «ένδοξος μαύρος καβαλάρης» Ν. Πλαστήρας , ο Θ. Πάγκαλος ο οποίος πρωτοστάτησε στην δημιουργία των «Ταγμάτων Ασφαλείας» - και άλλοι αστοί  παλιοί πολιτικοί, που «εργάστηκαν» για να καθυποτάξουν πάλι τον λαό και την χώρα στα συμφέροντα τους, του παλατιού και των Εγγλέζων. Δηλαδή του ιμπεριαλισμού. 

   

            Έχει σωρευτεί πια ένα τεράστιο υλικό για όλη αυτή την περίοδο και τα γεγονότα της. Παρά τις συγκλίσεις που μπορεί κάποιος να εντοπίσει, ακόμα υπάρχουν πολλές και σημαντικές διαφορές, ιδίως σε σχέση με τις βαθύτερες αιτίες της ήττας. Τον τελευταίο καιρό το ΚΚΕ προσπαθεί να δώσει τη δική του, συνολική ερμηνεία  για τα όσα συνέβησαν. Πρώτο μέλημα του βέβαια η επαναβεβαίωση της «σοφίας του κόμματος». Που τελικά πάντα έχει δίκιο, άσχετα αν σε κάθε στροφή ανακαλύπτεται και κάποιο λάθος ή ο οπορτουνισμός έχει κάνει τη ζημιά. Πως και γιατί το κατορθώνει δεν πρόκειται να μας πει και να μάθουμε. Ακόμα και όταν αναγκάζεται να  αναγνωρίσει τα δικά του λάθη και το δίκιο άλλων, ακόμα και τότε εξακολουθεί να έχει το δίκιο της κομματικής πειθαρχίας που ποτέ δεν πρέπει παραβιάζεται. Κάτι δηλαδή που έκανε ο Άρης Βελουχιώτης και γι αυτό δεν αποκαταστάθηκε κομματικά. Και καλά έκαναν σε αυτό. Ποιος τους είπε ότι αν ζούσε τώρα ο Βελουχιώτης θα ήθελε να είναι μέλος του ΚΚΕ;   

Οι αναζητήσεις στο χώρο της Αριστεράς*, σχετικά με τις αιτίες της ήττας, την ευθύνη της ηγεσίας του – δηλαδή επιμερισμού και σε πρόσωπα της – και για το «πού πάει το κίνημα» είχαν αρχίσει αμέσως μέσα στις γραμμές του ΚΚΕ και κατόπιν της ΕΔΑ. Στην κυριολεξία  φούντωσαν στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Συνδυάστηκαν, συνδέθηκαν, επηρεάστηκαν και σε μεγάλο βαθμό προσανατολίστηκαν και από τις σχετικές συζητήσεις-διχογνωμίες στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Ιδιαίτερα ανάμεσα στο ΚΚΣΕ και στο ΚΚ Κίνας.

Η γραμμή που ήθελε να επιβάλει, για άλλη μια φορά,  το ΚΚΣΕ στο παγκόσμιο κίνημα (ειρηνική συνύπαρξη, ειρηνική άμιλλα, ειρηνικό πέρασμα στο σοσιαλισμό) βρέθηκε στο κέντρο των συζητήσεων και της διαμάχης στο χώρο της Αριστεράς – όχι μόνο μεταξύ παλιών αγωνιστών της Αντίστασης και του Εμφυλίου, αλλά ιδιαίτερα των νέων. Δεν είχε σχέση μόνο με το τι συνέβη στο παρελθόν, δηλαδή τον Εμφύλιο, την ήττα, τις ευθύνες της ηγεσίας, αλλά και με το παρόν: τη στρατηγική και την τακτική της Αριστεράς. Τη γραμμή της. Τη θέση της και  σε μια σειρά άλλα, κρίσιμα για τον τόπο προβλήματα. Ανάμεσά τους και το Κυπριακό, που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αποχώρηση πολλών νέων τότε από την ΕΔΑ.

Ένα από τα κεντρικά σημεία της περιβόητης Σινο-σοβιετικής διένεξης  υπήρξε η σχέση του αγώνα για τον σοσιαλισμό – ο αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό – με τον αντι-ιμπεριαλιστικό αγώνα: τον αγώνα των λαών και των εθνών που καταπιέζονταν από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και που γι’  αυτούς πρωταρχικός στόχος τους ήτανε η απελευθέρωση τους από αυτή την ξένη καταπίεση. Αγώνας που έπαιρνε μορφή εθνικοαπελευθερωτική, αντιαποικιακή και αντι-ιμπεριαλιστική. Αλλά και τα άλλα ζητήματα στα οποία υπήρξε σύγκρουση ήτανε πολύ σημαντικά, όπως : το «ειρηνικό» ή όχι «πέρασμα» από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό, η συνέχιση της ταξικής πάλης και άρα ο ρόλος του κόμματος, κατά την περίοδο της «μετάβασης» από το παλιό στο νέο κοινωνικο-πολιτικό σύστημα, οι κίνδυνοι εκφυλισμού του επαναστατικού κόμματος και η μετατροπή του σε αντεπαναστατικό, με συνέπεια το πισωγύρισμα της κοινωνίας στο παλιό κοινωνικό σύστημα ή στην δημιουργία μιας νέας ταξικής κοινωνίας, κλπ κλπ.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας – με επικεφαλής του τότε το Μάο-Τσε-Τουνγκ – έμενε πιστό στη γραμμή του Λένιν και της Τρίτης Διεθνούς που σαφώς διέκρινε τα συμφέροντα «των καταπιεζόμενων τάξεων, των εργαζομένων, των εκμεταλλευομένων από τη γενική έννοια των λαϊκών συμφερόντων γενικά, που σημαίνει συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης…και έναν εξίσου σαφή διαχωρισμό των καταπιεζόμενων, ανισότιμων εθνών από τα έθνη που καταπιέζουν, εκμεταλλεύονται και έχουν όλα τα δικαιώματα, σε αντίθεση με την αστικοδημοκρατική ψευτιά, που σκεπάζει την αποικιακή και χρηματιστική υποδούλωση – τη χαρακτηριστική για την εποχή του χρηματιστικού κεφαλαίου  και του ιμπεριαλισμού – της τεράστιας πλειοψηφίας του πληθυσμού της γης από μια μηδαμινή μειοψηφία των πιο πλούσιων προηγμένων κεφαλαιοκρατικών χωρών…..Η αιώνια καταπίεση των αποικιακών και των αδύνατων χωρών από τις ιμπεριαλιστικές Δυνάμεις άφησε στις εργαζόμενες μάζες των καταπιεζόμενων χωρών όχι μόνο ένα αίσθημα μίσους, μα και δυσπιστίας προς τα έθνη που καταπιέζουν γενικά, μαζί και προς το προλεταριάτο αυτών των εθνών» [βλ. Λένιν  «Προσχέδιο θέσεων για το εθνικό και αποικιακό ζήτημα για το 2^ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς». Όπως επίσης  και την Έκθεση στην Επιτροπή για το Εθνικό και Αποικιακό ζήτημα 26 του Ιούλη, στο 2^ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς (19 Ιούλη-7 Αυγούστου 1920) και στο 3^ο Συνέδριο της Κ.Δ. (22 Ιούνη-12 Ιούλη 1921)] (1)

Η ελληνική αριστερά – ιδιαίτερα το ΚΚΕ – τα μέλη και οι οπαδοί της, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, από την πείρα του γνώριζε πάρα πολύ καλά ότι από τη ημέρα που απέκτησε δικό του κράτος, που έδιωξε τον Οθωμανό κυρίαρχο από πάνω του, ουσιαστικά δεν είχε κατακτήσει την εθνική του απελευθέρωση, την κρατική του ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία. Ο Όθωνας, η Επιτροπεία του Θρόνου, οι επεμβάσεις των Άγγλων και Γάλλων στα εσωτερικά του κλπ κλπ δεν τον άφηναν  να το ξεχάσει. (2)

Γι αυτό η διένεξη ΚΚΣΕ - ΚΚΚ πάνω σε αυτό το ζήτημα τους «ακούμπησε» άμεσα. Γιατί ζούσαν στο πετσί τους τα αποτελέσματα των ξένων επεμβάσεων υπέρ της ντόπιας αστικής τάξης και σε βάρος του λαού – χωρίς αυτές τις επεμβάσεις ζήτημα είναι αν μπορούσε να κρατηθεί ένα μήνα ο «εθνικός» στρατός. Χωρίς τους δύο πνεύμονες, τον αμερικανικό και αγγλικό – όπως έλεγε τότε ο Γεώργιος Παπανδρέου – η (αστική) Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αναπνεύσει.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας στην Κύπρο, το οξύτερο εθνικό μας πρόβλημα, έπαιζε τεράστιο, καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα: την συντάραζε. Διαμόρφωνε τις συνειδήσεις των αγωνιστών της Αριστεράς, της νεολαίας, του λαού. Αποτελούσε την αιχμή του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα του λαού μας, καταλύτη στον αγώνα του για την απαλλαγή από τα δεσμά της εξάρτησης και της εθνικής υποτέλειας που του είχαν επιβληθεί μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα.(3)

Κι αυτό γιατί «[...]ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας στην Κύπρο είναι αναπόσπαστο τμήμα της αντιιμπεριαλιστικής πάλης του λαού της Ελλάδας. Η απελευθέρωση της Κύπρου από τη νεοαποικιακή σκλαβιά σημαίνει κατάργηση του συστήματος της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και κηδεμονίας στον ελληνικό χώρο και γι’ αυτό στρέφεται άμεσα κι ενάντια στον ελληνικό μονοπωλιακό καπιταλισμό, που η τύχη του είναι συνδεδεμένη με την τύχη του ιμπεριαλιστικού στρατηγικού συστήματος στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Κι αυτό το ξέρουν όλοι οι βαλέδες του ιμπεριαλισμού στον τόπο μας». (4)

Ο αγώνας της Κύπρου συγκινούσε και απασχολούσε ιδιαίτερα τη νεολαία της δεκαετίας 1950-60, μας συνέδεε άμεσα όχι μόνο με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1940-44, αλλά και με τους αντιαποικιακούς και αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες των λαών της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής την εποχή εκείνη. Συνέδεε το χθες με το σήμερα. Ο ρόλος και η σημασία αυτών των κινημάτων στην υπόθεση του σοσιαλισμού υπήρξαν από τα σοβαρότερα σημεία της σινο-σοβιετικής διαμάχης (αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών στους κόλπους της νεολαίας –ιδιαίτερα στην Αριστερά– υπήρξε η δημιουργία της κίνησης ΦNX).

Οι μνήμες της εθνικής αντίστασης (του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα ενάντια στην τριπλή κατοχή από Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους) και της αγγλοαμερικανικής επέμβασης για να αποκατασταθεί το παλιό καθεστώς και να συντριβεί το λαϊκό κίνημα, να αποτραπεί το αίτημά του για ανεξαρτησία, απελευθέρωση και σοσιαλιστικό μετασχηματισμό ήταν έντονες τόσο στη γενιά της Κατοχής όσο και στα παιδιά της: στη νεολαία του ’50 και του ’60. Η συζήτηση για τις αιτίες της ήττας ήταν έντονη. Συνδυάστηκε με τη διαμάχη στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα που είχε κέντρο και το ρόλο των εθνικοαπελευθερωτικών και αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων στην υπόθεση του σοσιαλισμού. Ένας τέτοιος αγώνας, εθνικοαπελευθερωτικός και αντιιμπεριαλιστικός, εξελισσόταν στην αυλή μας. Ήταν αυτός των Κύπριων αδερφών, που αγωνίζονταν για να απαλλαγούν από τα δεσμά της αγγλικής αποικιοκρατίας, του ιμπεριαλισμού. Αγωνίζονταν δηλαδή ενάντια ακριβώς σε αυτούς που λίγα χρόνια πριν είχαν αιματοκυλίσει το λαό στην Ελλάδα. Γι’ αυτό η αλληλεγγύη μας προς ένα λαό που αγωνιζόταν να αποτινάξει τις αλυσίδες της αποικιοκρατίας και που συνέβαινε να είναι ομοεθνής (υπόλοιπο της ανολοκλήρωτης επανάστασης του 1821) αποκτούσε χαρακτήρα πατριωτικό-αντιιμπεριαλιστικό, και γι’ αυτό σοσιαλιστικό. Αυτό το ένιωθε ο λαός μας, που εκδήλωσε τεράστιο κύμα συμπαράστασης στον κυπριακό αγώνα. Αυτή η συμπαράσταση κλόνιζε τα θεμέλια του καθεστώτος της εξάρτησης και της υποτέλειας που είχε επιβληθεί με τη βία, το αίμα, τις εκτελέσεις, τις φυλακές και τις εξορίες λίγα μόλις χρόνια νωρίτερα. Το γνώριζαν οι πολιτικοποιημένοι, το γνώριζε και το φοβόταν η συμβιβασμένη ηγεσία της Αριστεράς και, φυσικά, το μετεμφυλιακό κράτος της εξάρτησης, της εθνικής υποτέλειας και της κοινωνικής παρακμής. Έτρεμαν στην ιδέα μήπως η «φωτιά του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου» περάσει στην υπόλοιπη Ελλάδα – που, ως γνωστόν, «ανέπνεε με δύο πνεύμονας: το μεν αμερικανικό, το δε αγγλικό, και δεν θα πάθαινε ασφυξία λόγω Κυπριακού» (Γ. Παπανδρέου). Γι’ αυτό η νεολαία και όσοι από τη γενιά της εθνικής αντίστασης δεν ήθελαν να συμβιβαστούν συσπειρώθηκαν γύρω από τον αγώνα της Κύπρου και άσκησαν έντονη κριτική στο πολιτικό σύστημα, στους «συμμάχους», στην ηγεσία της ΕΔΑ και στην πολιτική της ΕΣΣΔ. Η κριτική, η σύγκρουσή τους αυτή, εξαπλώθηκε και σε άλλα πεδία, όπως αυτό της οργάνωσης, και οδήγησε στην προσπάθεια δημιουργίας μιας άλλης ιδεολογικοπολιτικής και πρακτικής έκφρασης. Από τις πρώτες ήταν και η δημιουργία των ΦNX. (5)

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι τότε οι νεολαίοι – ιδιαίτερα της ΕΔΑ – ενδιαφερόντουσαν και γνώριζαν την ιστορία του τόπου τους, Την ελληνική ιστορία. Σήμερα δεν συμβαίνει το ίδιο, ιδίως, με ένα κομμάτι της «αριστερής» νεολαίας, ακόμη και της ακαδημαϊκής. Όντας «διεθνοποιημένοι», κοσμοπολίτες και «πολυπολιτισμικοί», έχοντας δηλαδή καταπιεί αμάσητη τη ιδεολογική τροφή που προσέφερε άφθονη ο ιμπεριαλισμός και τα διάφορα ιδεολογικά  κέντρα , έχοντας υιοθετήσει χωρίς αντιστάσεις τον «ευρωπαϊσμό» και κατευθυνόμενοι από  θεωρίες που στρέφονταν – με πολύ συγκεκριμένες αναλύσεις κλπ – ενάντια στον αντι-ιμπεριαλισμό, βολεμένοι οι περισσότεροι σε καθηγητικές θέσεις που τους προσφέρθηκαν ακριβώς γι αυτό το λόγο και γι’ αυτό άλλωστε  «αναγνωρίστηκαν» από αυτό ακριβώς το σύστημα, δεν μπορούν να διανοηθούν ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι. Γι ‘ αυτό εκεί που η νεολαία μάτωνε σε διαδηλώσεις ενεργής συμπαράστασης στον αγώνα των κυπρίων αδελφών, αυτοί υποστήριξαν και  συνεχίσουν να υποστηρίζουν σχέδια τύπου ΑΝΑΝ, ελληνοτουρκικές φιλίες ή ξοδεύονται με «δράσεις» υποστήριξης των αγωνιζομένων παλαιστίνιων αντί, παράλληλα και πρωταρχικά, να κάνουν αυτό που καλούσε τους νέους και τους λαούς του κόσμου ο Τσε: δύο, τρία, πολλά Βιετνάμ. Παλαιστίνη ναι αλλά Κύπρος όχι. Εκεί δεν υπάρχει κατ’  αυτούς ούτε εισβολή και κατοχή ούτε εγκλωβισμένοι Έλληνες, όμηροι του τούρκου εισβολέα, δυνάστη.

Λίγα λόγια για τους ΦΝΧ, οι οποίοι όπως είπαμε υπήρξανε «ώριμο της τέκνο της ανάγκης κι ώριμο τέκνο της οργής» του εργατικού-λαϊκού-απελευθερωτικού κινήματος της εποχής.

            «Ψυχή» της κίνησης ήταν ο ιστορικός Νίκος Ψυρούκης. Γύρω απ’ αυτόν υπήρξε ένας μεγάλος αριθμός παλαιών και νέων αγωνιστών – κυρίως νεολαίων που είχαν αποχωρήσει από τη Νεολαία της ΕΔΑ ή ήταν στα πρόθυρα της αποχώρησης, διαφωνώντας πρωταρχικά για τη θέση της στο Κυπριακό. Όπως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, η σύνθεσή της δεν έμεινε ποτέ σταθερή. Ούτε έμειναν μέχρι τέλους όλοι. Θυμόμαστε τον Στέλιο Μπαμπά, τον Λευτέρη Φιλιππάτο, τον Μάρκο Γκιόλια, τον Κώστα Βεργόπουλο, τον Γρηγόρη Ευαγγελάτο, τον Γιώργο Χατζόπουλο, τον Τίτο Καρημάλη, την Άννα Γέμελα, τον Σωτήρη Πέτρουλα, τον Μάκη Παπούλια, τον Ηλία Νικολόπουλο, τον Βαγγέλη Γυφτέα, τον Σπύρο Προβατά, τον Θράσο (μου διαφεύγει το επίθετό του – εργάτη, φίλο του Παντελή Εμιρζά, που ήταν ο πρώτος που καταδικάστηκε με το ιδιώνυμο του Βενιζέλου), τον Παναγιώτη Λαλιώτη (Σίμιτσεκ), τον Δημήτρη Κουτσομιτόπουλο. Επειδή η κίνηση ήταν «ανοιχτή», κατά καιρούς πέρασε πολύς κόσμος. Ένα φεγγάρι, μέχρι κι ο Χρήστος Θεοχαράτος – τυπογράφος την εποχή εκείνη.

            Την ίδια χρονιά, το 1963, κυκλοφόρησε το Δελτίο των ΦNX (2 τεύχη) σε πολυγραφημένη έκδοση (πολύγραφος οινοπνεύματος), ενώ από το 1964 (από το 3ο τεύχος) εκδιδόταν τυπωμένο, με πρώτο υπεύθυνο έκδοσης τον Στέλιο Μπαμπά (θα ακολουθήσουν άλλοι τρεις υπεύθυνοι έκδοσης: ο Ανδρέας Κάρλος, ο Νίκος Καλοποθαράκος και τελευταίος ο Παντελής Εμιρζάς).

            Από τους ΦΝΧ ξεκίνησε μια προσπάθεια και στο φοιτητικό χώρο. Οι νεολαίοι της κυκλοφόρησαν ένα φοιτητικό περιοδικό, το Νέο φοιτητή, με υπεύθυνη έκδοσης την Αιμιλία Ράσκου. Γύρω από αυτό το έντυπο κινήθηκε μεγάλος αριθμός φοιτητών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό – «έδρα» ο φοιτητικός σύλλογος της Γενεύης, που είχε στείλει και αντιπροσώπους στο συνέδριο της ΕΦΕΕ το 1966. (Ανάμεσα τους και ο Αλέκος Μπαλτάς, συνεργάτης του φοιτητικού περιοδικού, των ΦΝΧ και της οργάνωσης που προέκυψε με πρωτοβουλία τους στην περίοδο της χούντας. Αργότερα υπήρξε βουλευτής, υπουργός και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.) Στην επιρροή του Νέου φοιτητή ήταν πολλοί από το Πολυτεχνείο, ανάμεσά τους ο Αριστείδης Μπαλτάς και ο μακαρίτης Ανδρέας Βαρίκας.

            Στους σκοπούς της κίνησης των ΦΝΧ περιλαμβάνονταν η μελέτη και η προβολή των προβλημάτων εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας στην Ελλάδα της εποχής, των λαϊκών αγώνων στο εθνικοαπελευθερωτικό τους περιεχόμενο και στο στάδιο των κοινωνικών μετασχηματισμών, όπως επίσης και η ενεργητική αλληλεγγύη του ελληνικού λαού προς τους αγωνιζόμενους λαούς που δέχονταν πιέσεις, εξάρτηση, καταπίεση και επίθεση από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, η κατάδειξη της οργανικής ενότητας του αγώνα του λαού μας για την εθνική ανεξαρτησία με τους αγώνες των καταπιεζόμενων λαών και η σύμπηξη ενός ευρωπαϊκού μετώπου εναντίον των ιμπεριαλιστικών μηχανισμών καταπίεσης πάνω στους λαούς της Ευρώπης και η ενίσχυση του παγκόσμιου αντιιμπεριαλιστικού-αντιαποικιακού μετώπου των καταπιεζόμενων λαών. Τα μέλη της κίνησης όφειλαν να συμμετέχουν στους αγώνες για την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή κυριαρχία σε όλους τους κοινωνικούς τομείς, να καταπολεμούν τον αντιδραστικό σοβινισμό, το ρατσισμό, το φασισμό κ.λπ. (τεύχος 4, Μάιος-Ιούνιος 1964).

            Στον «Θεωρητικό Αντιμπεριαλιστή» δημοσιεύτηκαν τα παρακάτω τρία κείμενα:

•   Ε. Νικητάκου (Νίκος Ψυρούκης) : «Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα και οι πολιτικές σχέσεις στην Ελλάδα»
• 
  
•      Ρ. Ολύμπιου (Λευτέρης Ριζάς) : «Ο νέο-ρεφορμισμός στην Ελλάδα»
• 
  
•    Χ. Γεωργίου (Γιώργος Χατζόπουλος): «Φυγόκεντρες δυνάμεις της παραδοσιακής αριστεράς».

    Για την προσφορά τους στην σκέψη της αριστεράς της εποχή εκείνη δεν θα μιλήσω εγώ τώρα. Αυτό μένει να το εκτιμήσουνε όσοι μπούνε στον κόπο να το διαβάσουνε και έχοντας και κάποια καλή γνώση των όσων απασχολούσαν το κίνημα της εποχής να βγάλουν τα συμπεράσματα τους.

Επειδή αυτό το τεύχος δεν κυκλοφορεί, το διαθέτουν πάρα πολύ λίγα άτομα, επειδή οι νέες γενιές φυσικά το αγνοούν – αγνοούν δηλαδή την όλη προσφορά και συζήτηση που άνοιξαν οι ΦΝΧ σχεδόν 50 χρόνια στην ελληνική αριστερά, σκέφτηκα να μπω στον κόπο να τα «ξαναγράψω» ηλεκτρονικά, χωρίς καμία παρέμβαση-διόρθωση, στα αρχικά κείμενα του και να το αναρτήσω σε κάποιο ηλεκτρονικό  ιστοχώρο. Έτσι ώστε να διασωθεί, να διαβαστεί και να τυπωθεί από όποιον ενδιαφέρεται.

  Τελευταίως μεγάλο «ενδιαφέρον» για την Ιστορία του Εμφυλίου δείχνουν και φορείς και έντυπα του λεγόμενου «δημοκρατικού χώρου». Εκτός δηλαδή των παραδοσιακών και σκληρών δεξιών αφηγήσεων και ερμηνειών, παρουσιάζονται και πιο «αντικειμενικές», πιο «επιστημονικές» εργασίες κλπ. Λίγες από αυτές προσθέτουν κάτι που φωτίζει το πρόβλημα. Διότι μπορεί να επικαλούνται την διεθνή κατάσταση, τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων ή του «Ψυχρού Πολέμου», αλλά ως προς τις αιτίες που καθόρισαν την «γραμμή» του κινήματος, του ΚΚΕ συγκεκριμένα, δεν λένε γιατί δεν μπορούν και δεν θέλουν να εξετάσουν τα πράγματα από την πλευρά της διεξαγωγής – φανερής και κρυφής, συνειδητής ή ασυνείδητης -  της πάλης των τάξεων μέσα στους κόλπους όχι μόνο της ΕΑΜικής Αντίστασης αλλά και του ίδιου του ΚΚΕ. Μια πάλη που διεξάγεται στους κόλπους όλων των κινημάτων και όλων των ΚΚ, μια προέκταση αυτής που είχε οδηγήσει στην διάσπαση του εργατικού κινήματος στην σοσιαλιστική/ σοσιαλδημοκρατική του πτέρυγα και την κομμουνιστική. Αλλά γι αυτά αλλού. άλλη ώρα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1- Λένιν: Θέσεις, εισηγήσεις, στα Συνέδρια Ι,ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV της Κομμουνιστικής Διεθνούς (1919-1922) εκδ. ΚΑΖΑΝΤΖΑ, ΑΘΗΝΑ 1977.      

2 – Βλ. Λ. Ριζάς  «Το εθνικό ζήτημα, η Αριστερά και η Δεξιά σήμερα» Monthly Review - Τεύχος Νο 15 (80) Μάρτιος 2006

3- Για περισσότερα στο Ρ. Ολύμπιος (Λ. Ριζάς) «Επιδράσεις του Κυπριακού πάνω στη σκέψη των αγωνιστών της Αριστεράς», Τετράδια, τ. 1, φθινόπωρο 1980. Λ. Ριζάς, «Κοιτάνε αριστερά, βαδίζουν δεξιά», Mηνιαία επιθεώρηση, Νο 42-43, 1984. «Κυπριακό: το ιστορικό υπόβαθρο των τελευταίων εξελίξεων», Mηνιαία επιθεώρηση, Νο 45, 1984. Λ. Ριζάς, «Κυπριακή τραγωδία: η διάσταση ανάμεσα στον κοινωνικό αγώνα και στον εθνικό αγώνα», Μηνιαία επιθεώρηση, Νο 47, 1985

4- Βλ. Τετράδια, τ. 1, 1980, σελ. 10

5- βλ των ΛΕΥΤΕΡΗ ΡΙΖΑ & ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΩΡΑΦΑ  «1975: 30 χρόνια Μηνιαία επιθεώρηση» Monthly Review Τεύχος Νο 12  Δεκέμβριος 2005

6– Εκτός από δύο πρώτα τεύχη του «Δελτίου των ΦΝΧ» που ήταν πολυγραφημένα με πολύγραφο μάλιστα οινοπνεύματος, όλα τα άλλα επανεκδόθηκαν σε περιορισμένα αντίτυπα  μετά την πτώση της Χούντας. Ο θεωρητικός «Αντιμπεριαλιστής», κι αυτός πολυγραφημένος δεν προσφερότανε για τυπωμένη επανέκδοση. Με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα είναι εύκολο να αναδημοσιευτούν. Κι αυτό κάνουμε. Ελπίζοντας ότι όλο και κάτι χρήσιμο θα μάθουν οι νεότεροι και νέοι και θα θυμηθούν οι παλιοί μας σύντροφοι και συναγωνιστές.

* Τελευταίως μεγάλο «ενδιαφέρον» για την Ιστορία του Εμφυλίου δείχνουν και φορείς και έντυπα του λεγόμενου «δημοκρατικού χώρου». Εκτός δηλαδή των παραδοσιακών και σκληρών δεξιών αφηγήσεων και ερμηνειών, παρουσιάζονται και πιο «αντικειμενικές», πιο «επιστημονικές» εργασίες κλπ. Λίγες από αυτές προσθέτουν κάτι που φωτίζει το πρόβλημα. Διότι μπορεί να επικαλούνται την διεθνή κατάσταση, τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων ή του «Ψυχρού Πολέμου», αλλά ως προς τις αιτίες που καθόρισαν την «γραμμή» του κινήματος, του ΚΚΕ συγκεκριμένα, δεν λένε γιατί δεν μπορούν και δεν θέλουν να εξετάσουν τα πράγματα από την πλευρά της διεξαγωγής – φανερής και κρυφής, συνειδητής ή ασυνείδητης -  της πάλης των τάξεων μέσα στους κόλπους όχι μόνο της ΕΑΜικής Αντίστασης αλλά και του ίδιου του ΚΚΕ. Μια πάλη που διεξάγεται στους κόλπους όλων των κινημάτων και όλων των ΚΚ, μια προέκταση αυτής που είχε οδηγήσει στην διάσπαση του εργατικού κινήματος στην σοσιαλιστική/ σοσιαλδημοκρατική του πτέρυγα και την κομμουνιστική. Αλλά γι αυτά αλλού. άλλη ώρα.

ΟΛΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ) ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ: 

ΑΝΤΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΗΣ

 Ανάρτηση-ΠΗΓΗ από:geromorias.blogspot.com