Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες με θέμα την έξοδο των παιδιών από την Ελλάδα, την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου.
Η πρώτη ταινία, από τον ΔΣΕ.
Η πρώτη, την οποία όλοι γνωρίζουν με τον τίτλο ‘Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας‘ γυρίστηκε το 1948 από το Κινηματογραφικό Συνεργείο του ΔΣΕ ‘Η Ελεύθερη Ελλάδα’, με συντελεστές τον Μάνο Ζαχαρία στην σκηνοθεσία, τον Γιώργο Σεβαστίκογλου στο σενάριο και τον οπερατέρ Απόστολο Μουσούρη. Η ταινία γυρίστηκε στο Γράμμο-Βίτσι, στις περιοχές που είχε υπό τον έλεγχό του ο ΔΣΕ, και στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ουγγαρίας και της Τσεχοσλοβακίας.
Το μοντάζ και η επεξεργασία του ήχου έγιναν στην Πράγα, όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη κλειστή προβολή της, το 1948, παρόντος και του Τσεχοσλοβάκου ντοκιμαντερίστα, Γιόρι Σίβενς. του Ολλανδού κομμουνιστή και σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ Γιόρις Ίβενς (Joris Ivens, κανονικά προφέρεται Ίφενς). Στη συνέχεια κυκλοφόρησε και στις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες. Για τις ανάγκες της ταινίας, το συνεργείο ταξίδεψε στην Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία για να αποτυπώσει τη ζωή των παιδιών στις νεαρές σοσιαλιστικές χώρες. Σύμφωνα με τον Μάνο Ζαχαρία, η πρώτη δημόσια προβολή της στην Ελλάδα έγινε αρχές του 1949 σε ένα χωριό στο Βίτσι και ίσως πραγματοποιήθηκαν και κάποιες προβολές της ακόμα στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Οπως διηγείται ο ίδιος ο σκηνοθέτης, γυναίκες που έβλεπαν τα παιδιά τους στο πανί που χρησιμοποιούνταν ως οθόνη, ορμούσανε επάνω του για να τα αγκαλιάσουν!
Εκτοτε, τα «ίχνη» της ταινίας χάνονται, μαζί και πολλά μέτρα φιλμ από παρόμοιες λήψεις που πραγματοποίησε το συνεργείο του ΔΣΕ. Πολλές δεκαετίες αργότερα, θα ανακαλυφθεί εντελώς τυχαία μια κόπια της στη Γαλλία από τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη. Η ιστορία της κόπιας που έχουμε σήμερα έχει ως εξής:
Μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ η ταινία εντοπίστηκε, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, από έναν Αμερικανό συλλέκτη σοσιαλιστικών memorabilia, ο οποίος, όπως ισχυρίζεται, την αγόρασε από την Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας. Ο Αμερικανός ιδιώτης είχε στην κατοχή του και το αρνητικό της ταινίας, δηλαδή τη μήτρα της και από εκεί έφτιαχνε αντίτυπα τα οποία στη συνέχεια πουλούσε. Το γεγονός μαθεύτηκε από τον Ελληνα σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη, στο Παρίσι, ο οποίος ειδοποίησε τον Μάνο Ζαχαρία. Ο Μάνος Ζαχαρίας ήρθε σε επαφή με τον ιδιώτη, ο οποίος του είπε πως δε γνώριζε ποιοι ήταν οι συντελεστές της ταινίας, ζήτησε συγγνώμη και πρόσθεσε ότι την αγόρασε νόμιμα από την Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας, όταν η τελευταία διαλύθηκε μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού. Ο ιδιώτης δε ζει πια, αλλά, σύμφωνα με τον Μάνο Ζαχαρία, το αρνητικό της ταινίας βρίσκεται σήμερα σε μια από τις ταινιοθήκες της Γαλλίας. Όλο το υπόλοιπο υλικό που γύρισε ο Ζαχαρίας με τον Σεβαστίκογλου και τον Μουσούρη, επί δύο χρόνια στο βουνό, έχει χαθεί -σύμφωνα πάντα με την μαρτυρία του Μάνου Ζαχαρία.
Το ΚΚΕ και ο ‘Ριζοσπάστης‘ πληροφορούνται την ύπαρξη της ταινίας, τουλάχιστον πριν τον Μάρτιο του 2001, όπως προκύπτει από αυτό εδώ το άρθρο του Ριζοσπάστη με τίτλο ‘Ο εμφύλιος με το φακό του ΔΣΕ!‘, στις 3 Μαρτίου του 2001, κλικ εδώ. Ο ‘Ριζοσπάστης’, αργότερα, δίνει δωρεάν ένα αντίγραφο της ταινίας, με τους ουγγρικούς υπότιτλους και με το σπικάζ, από τον ίδιο τον Μάνο Ζαχαρία, στα ελληνικά, στις 13 Φεβρουαρίου του 2005, κλικ εδώ.
Ομως, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες από ανθρώπους που έχουν δει πρόσφατα την πρωτότυπη ταινία, ο ‘Ριζοσπάστης’ και το ψαλίδι της λογοκρισίας του έχουν επέμβει στο φιλμ, με αποτέλεσμα να λείπουν περίπου ένα με δύο λεπτά, τουλάχιστον. Κάποιοι κάνουν λόγο για κάποια πλάνα σχετικά με τον Μάρκο Βαφειάδη, που τα έφαγε τελικά το σκοτάδι της ωμής επέμβασης πάνω στο υλικό.
Αυτήν την κόπια, λοιπόν, με τους ουγγρικούς υπότιτλους, όπως ακριβώς δόθηκε από τον ‘Ριζοσπάστη’ διάρκειας 25.38, με το πρωτότυπο σπικάζ του Μάνου Ζαχαρία, μπορείτε να δείτε παρακάτω:
[Σημείωση: Οσοι/ες γνωρίζουν από torrents, μπορούν να κάνουν κλικ εδώ]
Η δεύτερη ταινία, από την Γιουγκοσλαβία.
Την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο, τα κρατικά κινηματογραφικά συνεργεία της Γιουγκοσλαβίας με την υποστήριξη της εταιρείας ‘Avala Film‘, με έδρα το Βελιγράδι, υλοποιούν μια άλλη ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία Radivoje Lola Djukic, με γυρίσματα εντός της Γιουγκοσλαβίας, και με τό ίδιο ακριβώς θέμα (ή έστω, ελαφρώς διαφορετικό -η διαφορά είναι στην εθνικότητα των παιδιών του ‘παιδοφυλάγματος‘ και στις χώρες που τα φιλοξένησαν).
Σύμφωνα με κάποιες πηγές ο τίτλος της ταινίας είναι ‘Τα παιδιά της Ελλάδας‘, σύμφωνα με κάποιες άλλες πηγές ο τίτλος είναι ‘Η έξοδος των προσφυγόπουλων παιδιών από την Αιγαιακή Μακεδονία‘. Οι διαφορές στον τίτλο, και τα όσα αυτές νοηματοδοτούν είναι προφανείς. Το εκπληκτικό είναι ότι οι δύο ταινίες, που σύμφωνα με όλες τις πηγές γυρίστηκαν ανεξάρτητα η μία από την άλλη είναι όμοιες σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ιδιο κόνσεπτ, ίδια αφήγηση, ίδιο στόρι, ίδια διάρθρωση, πανομοιότυπες σκηνές, ακόμη και κάποια σημεία της μουσικής (όπως π.χ. ο διασκευασμένος ‘Υμνος του ΕΛΑΣ’), όλα μοιάζουν σε υπερβολικό βαθμό.
Η ταινία αυτή είναι γυρισμένη εξ ολοκλήρου στη Γιουγκοσλαβία. Ολες οι σκηνές με τα χωριά που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες από τις μάχες του Εμφυλίου στην Ελλάδα, είναι στημένες. Οι ηθοποιοί και λοιποί συμμετέχοντες είναι όλοι Γιουγκοσλάβοι, ενώ κάποιες σκηνές από καψίματα χωριών, κατστροφές κ.λπ. είναι καθαρό πως αποτελούν εμβόλιμα πλάνα από άλλες ταινίες.
Και οι δύο ταινίες βρίσκονταν επί 50+ χρόνια σε κάποιο σκοτεινό κρατικό αρχείο.
Ομως οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ. Η γιουγκοσλαβική ταινία αποσύρθηκε, μάλλον σιωπηλά, και προφανώς λόγω των συμφωνιών των κυβερνήσεων Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας να μην ανακινούν το ‘ανύπαρκτο μακεδονικό ζήτημα‘. Θα χρειαζόταν να περάσουν επίσης 50 και περισσότερα χρόνια, για να δει το φως των προβολέων και αυτή η δεύτερη ταινία, όπως και η πρώτη.
Ακριβώς όπως και η πρώτη ταινία του ΔΣΕ, αυτή η δεύτερη πραγματεύεται το ζήτημα των παιδιών που φυγαδεύτηκαν από τις εμπόλεμες ζώνες του ελληνικού Εμφυλίου πολέμου, το ‘παιδοφύλαγμα‘. Οι ειδυλλιακές συνθήκες των παιδιών στα ιδρύματα που φιλοξενούνται καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του φιλμ. Στο τέλος της ταινίας υπάρχουν κάποιες σκηνές, στις οποίες τα παιδιά, Ελληνόπουλα και Μακεδονόπουλα, σε μια γιορτή τους, φωνάζουν εν χορώ:
– Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός και ο Στρατηγός Μάρκος (Βαφειάδης).– Ζήτω ο αρχηγός του ελληνικού λαού σύντροφος Νίκος Ζαχαριάδης.– Ζαχαριάδης!!! Μάρκος!!! Ζαχαριάδης!!! Μάρκος!!!– Εξω οι Αγγλοαμερικάνοι ιμπεριαλιστές από την χώρα μας!– Θα τους διώξομε! Θα τους διώξομε! Θα τους διώξομε!
Κατόπιν όλων αυτών, αλλά και από κάποιες βάσιμες μαρτυρίες, μπορούμε να υποθέσουμε, ότι μάλλον οι κομμένες, από το ΚΚΕ, σκηνές της πρώτης ταινίας αφορούσαν τον Μάρκο Βαφειάδη.
Η γιουγκοσλαβική ταινία, με σπικάζ σε σερβοκροατική γλώσσα, σε δύο μέρη:
1948 Greek Children or Aegean Macedonian Refugee Children, Part 01
1948 Greek Children or Aegean Macedonian Refugee Children, Part 02
Δείτε επίσης παλαιότερα άρθρα με συγκλονιστικές φωτογραφίες και φιλμ
# Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944
# Σπάνιες φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική Κατοχή, 30 Οκτωβρίου 1944
# Οι κινηματογραφιστές του ΕΛΑΣ – Ολα τα φιλμ-ντοκουμέντα
# Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία
# 1976-2000 – Συλλογή φωτογραφιών από 25 χρόνια διαδηλώσεων και συγκρούσεων με τα ΜΑΤ και με τους «αγανακτισμένους πολίτες»
# Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για «την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας» στον Εμφύλιο!
# Αρχειακό υλικό – Αιχμάλωτοι του ΔΣΕ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Εθνικού Στρατού
# Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944, όλη η σειρά των 19 φωτογραφιών
# Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944
# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το «Μαύρο Σάββατο» της 11ης Ιουλίου 1942)
# Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη
# Κουίζ με δέκα άγνωστες σπάνιες φωτογραφίες – Δίνοντας εικόνα στα άγνωστα πρόσωπα γνωστών ιστορικών προσωπικοτήτων
# Δύο φωτογραφίες, Θεσσαλονίκη, 1947 – Η στιγμή της εκτέλεσης αριστερών καταδικασθέντων εις θάνατον
# Ενα χαμένο άγνωστο φιλμ – Πρόσφυγες του 1922, Σμύρνη, Αθήνα, Πειραιάς
# Μια συγκλονιστική (αντιπολεμική) φωτογραφία που αξίζει εκατομμύρια λέξεις
# Μικρό καλοκαιρινό κουίζ – Ποιοι είναι οι δύο 14χρονοι;;;
# Τέσσερα χρόνια πόλεμος, 50 φωτογράφοι, 248 φωτογραφίες – Βοσνία 1992-1995
ΠΗΓΗ: https://xyzcontagion.wordpress.com, http://blogvirona.blogspot.gr/
Ανάρτηση από:
geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.