Το δόγμα του χάους (ΙΙ)

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΙΛΙΑΡΔΟΣ

  

Το ευρώ, το οποίο είχε υιοθετηθεί για να εγγυάται την οικονομική σταθερότητα, αποδείχθηκε πως ήταν ένας μηχανισμός αστάθειας και αποσύνθεσης – επειδή δέσμευε καταστροφικά τα κράτη, χειρότερα από ότι ο κανόνας του χρυσού στο παρελθόν 

«Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να κερδίσει κανείς ένα παιχνίδι: ο ένας είναι να βελτιώσει τις δικές του επιδόσεις, ενώ ο άλλος να αποδυναμώσει τις επιδόσεις των αντιπάλων του. 

Εν τούτοις, υπάρχει και ένας τρίτος τρόπος – να αλλάξει εντελώς τους κανόνες του παιχνιδιού, προσαρμόζοντας τους αφενός μεν στα δικά του πλεονεκτήματα, αφετέρου στα μειονεκτήματα των άλλων».

Ανάλυση   

Όπως αναφέραμε στο πρώτο μέρος της ανάλυσης (πηγή), η Γερμανία προσπαθούσε να βρει τρόπο να εκμεταλλευθεί τη διαπίστωση της, σύμφωνα με την οποία η οικονομία της τρέφεται από την κρίση της Ευρωζώνης – οπότε, εάν η ύφεση συνεχιζόταν, θα μπορούσε να ανεξαρτητοποιηθεί σταδιακά από τις Η.Π.Α., αναλαμβάνοντας την ηγεσία της Ευρώπης. 

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, κατά την οποία αναζητούσε τρόπο να επιβάλλει την καταστροφική για τους εταίρους της πολιτική λιτότητας, σε πλήρη αντίθεση με ολόκληρο τον υπόλοιπο πλανήτη, εμφανίσθηκε στο προσκήνιο η Ελλάδα – στα τέλη του 2009, όπου θυμόμαστε πως η Ευρωζώνη άλλαξε ξαφνικά πορεία.

Η νέα ελληνική κυβέρνηση ισχυρίσθηκε ενδοτικά πως η προκάτοχος της είχε παραποιήσει τις στατιστικές, οπότε το έλλειμμα ήταν πολύ υψηλότερο – ενώ το δημόσιο χρέος είχε εκτοξευθεί στα ύψη, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η χώρα να χρεοκοπήσει. Η Γερμανία λοιπόν, ως εκ θαύματος, είχε βρει τον «από μηχανής Θεό» της στο πρόσωπο της Ελλάδας – ο πρωθυπουργός της οποίας αφενός μεν δεν μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως οξυδερκής αφετέρου μάλλον εξυπηρετούσε άλλου είδους σχεδιασμούς.

Συνεχίζοντας, η Γερμανία προσπάθησε να πείσει πως η αλλαγή πορείας κατά 180 μοίρες που επέβαλε, υιοθετώντας την πολιτική λιτότητας, οφειλόταν αφενός μεν στις δύο τότε οικονομικές μελέτες (ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών, αδυναμία ανάπτυξης όταν το χρέος ως προς το ΑΕΠ υπερβαίνει το 90%), σε συνδυασμό με την υπερχρέωση πολλών κρατών, αφετέρου στην Ελλάδα.

Εν τούτοις, δεν υπήρχε κανένα ιστορικό παράδειγμα επιτυχίας της λιτότητας σε εποχές κρίσης, όπως ισχυριζόταν η πρώτη μελέτη – ενώ η δεύτερη αποδείχθηκε πως στηριζόταν σε λανθασμένους υπολογισμούς.

Όσον αφορά δε την Ελλάδα, αφενός μεν ήταν πολύ μικρή, σε σχέση με το ΑΕΠ της Ευρωζώνης (2,5%), αφετέρου ο ρυθμός ανάπτυξης της δεν ήταν διαφορετικός, από τον αντίστοιχο της Γερμανίας (γράφημα) – έχοντας επιδεινωθεί μόνο μετά τα μνημόνια.

.

.

Τέλος, σε σχέση με το ύψος του χρέους, το οποίο εμποδίζει εκ φύσεως τη λήψη επεκτατικών μέτρων εκ μέρους του δημοσίου, η λύση δεν είναι ασφαλώς η λιτότητα – αλλά η διαγραφή μέρουςτου, έτσι ώστε να αποκατασταθεί η πιστοληπτική ικανότητα τόσο του δημοσίου, όσο και του ιδιωτικού τομέα.

Περαιτέρω, εκτός από τη διαπίστωση, σύμφωνα με την οποία η Γερμανία τρεφόταν από την κρίση,ακολούθησαν ορισμένες κακές εκπλήξεις το 2009 – οι οποίες έκαναν τη ζωή των πολιτικών πολύ δύσκολη. Ειδικότερα τα εξής:

.

Η βόμβα των τραπεζών

Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η οποία συνοδεύθηκε από το κραχ των χρηματιστηρίων, οι Ευρωπαίοι ήταν ακόμη υπερήφανοι, παρατηρώντας την κατάρρευση του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος – θεωρώντας πως ο κύριος ένοχος της βιβλικής καταστροφής ήταν οι Η.Π.Α. και τα ενυπόθηκα δάνεια χαμηλής εξασφάλισης, με τα οποία είχαν μολύνει ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη.

Σταδιακά όμως ανακάλυψαν πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση, η οποία δεν έχει ακόμη εξομαλυνθεί (ανάλυση) – λόγω κυρίως της έκθεσης τους σε κρατικά ομόλογα τα οποία, αμέσως μετά την υιοθέτηση του ευρώ, θεωρούταν ως απόλυτα ασφαλή, εγγυημένα από την κεντρική τράπεζα.

Η διαδικασία που ακολουθούταν ήταν ο όσο το δυνατόν μεγαλύτερος δανεισμός των τραπεζών από την ΕΚΤ, με χαμηλά επιτόκια, μέσω του οποίου αγόραζαν τεράστιες ποσότητες κρατικών ομολόγων, εισπράττοντας τη διαφορά – η οποία, στην περίπτωση της Ελλάδας, υπερέβαινε ακόμη και το 3%. Επρόκειτο λοιπόν για ένα απολύτως σίγουρο εγχείρημα, έως ότου βέβαια ξέσπασε η κρίση – όπου διαπιστώθηκε πως οι τράπεζες είχαν στα θεμέλια τους μία γιγαντιαία βόμβα.

Συνεχίστε στη 2η σελίδα (…)

Ο κανόνας του ευρώ

Η επόμενη κακή έκπληξη ήταν η διαπίστωση, σύμφωνα με την οποία το ευρώ είχε ένα κρυφό μέχρι τότε χαρακτηριστικό: δέσμευε τα κράτη που το είχαν υιοθετήσει πολύ πιο βίαια, από ότι ο κανόνας του χρυσού.

Με απλά λόγια, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν καμία από τις γνωστές μεθόδους καταπολέμησης των κρίσεων – ούτε την υποτίμηση του νομίσματος, ούτε τη μείωση των επιτοκίων, ούτε τη νομισματική επέκταση, με το τύπωμα νέων πληθωριστικών χρημάτων (μέσω του οποίου μειώνονται ουσιαστικά και τα χρέη).

Επομένως, οι πολιτικοί της Ευρωζώνης ήταν μόνο τυπικά υπεύθυνοι για τις οικονομίες των χωρών τους – αφού στην πραγματικότητα δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα σε περιόδους κρίσης, εκτός από τις κενές δηλώσεις με λόγια χωρίς νόημα.

Στα πλαίσια αυτά το ευρώ, το οποίο είχε αρχικά υιοθετηθεί για να εγγυάται την οικονομική σταθερότητα, αποδείχθηκε πως ήταν ένας καταστροφικός μηχανισμός αστάθειας και αποσύνθεσης – δημιουργώντας αυτόματα κρίσεις, λόγω της υποχρέωσης όλων των χωρών να ακολουθούν την ίδια νομισματική πολιτική, είτε σε περιόδους κρίσεων, είτε στα έτη της ανάπτυξης.

Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, το ευρώ εμπόδιζε την αντιμετώπιση αυτών των κρίσεων, ενώ η μοναδική χώρα που είχε κατ’ ανάγκη ανακαλύψει τις καταστροφικές του ιδιότητες ήταν η Γερμανία – λόγω του κόστους της ένωσης της με την ανατολική της πλευρά, η οποία απαιτούσε πάρα πολλά χρήματα (πάνω από 2 τρις € συνολικά).

Ως εκ τούτου, η χώρα είχε υιοθετήσει πρώτη την εσωτερική υποτίμηση από το 2000 εις βάρος των άλλων, τη λιτότητα, το μισθολογικό dumping, καθώς επίσης το μερκαντιλισμό – με απώτερο στόχο τη χρηματοδότηση της ένωσης της από τους εταίρους και εμπορικούς συνεργάτες της.

Έτσι βρέθηκε αυτόματα σε πολύ καλύτερο σημείο από όλα τα άλλα κράτη, με αποτέλεσμα να τρέφεται από την κρίση τους με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό μετά το 2008 – προσπαθώντας ταυτόχρονα να μειώσει την έκθεση της (τραπεζικά δάνεια κλπ.) στις άλλες χώρες.

Στο σημείο αυτό είναι ίσως σκόπιμο να τονίσει κανείς πως οι Γερμανοί, σαν λαός, δεν είναι ούτε ικανοί, ούτε έξυπνοι, ούτε εργατικοί – γνωρίζουν όμως τα ελαττώματα τους και τα εξισορροπούν, εκμεταλλευόμενοι όσο καλύτερα μπορούν τα ελαττώματα των άλλων.

Για παράδειγμα, δεν επιτρέπουν σε καμία ξένη επιχείρηση να εδραιωθεί στη χώρα τους, αφού οι καταναλωτές δεν αγοράζουν τα προϊόντα της, χωρίς να πρέπει να τους το πει κανένας – ενώ οι δικές τους επιχειρήσεις επεκτείνονται παντού, γνωρίζοντας πως δεν θα αντιμετωπίσουν μία τέτοια συμπεριφορά από τα υπόλοιπα κράτη.

Συνεχίζοντας, το ευρώ είχε μία ακόμη πιο καταστροφική ιδιότητα, συγκριτικά με τον κανόνα του χρυσού – δεν επέτρεπε την έξοδο καμίας χώρας που το είχε υιοθετήσει, εγκλωβίζοντας τες στην κυριολεξία. Η εναλλακτική δυνατότητα του είναι το άλμα στο κενό, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί αυτοκτονικό – επειδή το παλαιό νόμισμα της κάθε χώρας έχει πάψει πλέον να υπάρχει.

.

Ο μύθος της κρίσης δημοσίου χρέους

Συνοψίζοντας, το Σεπτέμβριο του 2009 οι κορυφαίοι πολιτικοί της Ευρώπης βίωσαν έναν πραγματικό εφιάλτη – ευρισκόμενοι δεμένοι χειροπόδαρα σε ένα τραίνο ενός Λούνα Παρκ που κατέβαινε με συνεχώς αυξανόμενη ταχύτητα από την κορυφή προς τις σπειροειδείς στροφές, ενώ στα θεμέλια του ήταν θαμμένη μία τραπεζική βόμβα μεγατόνων, απειλώντας να εκραγεί ανά πάσα στιγμή.

Όμως, εκείνη ακριβώς τη στιγμή όπου οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ήταν ανήμποροι να κάνουν οτιδήποτε, εμφανίσθηκε η Ελλάδα ως ο από μηχανής Θεός – προσφέροντας τους την ευκαιρία:

(α)  να βαφτίσουν αυθαίρετα την πανευρωπαϊκή τραπεζική κρίση σε κρίση δημοσίου χρέους, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι τράπεζες στο απυρόβλητο,

(β) να διασώσουν τις τράπεζες από την έκθεση τους στα κρατικά ομόλογα, μεταφέροντας τις ζημίες τους στους φορολογουμένους Πολίτες (Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία, Κύπρος κλπ.),

(γ) να τοποθετήσουν την Ελλάδα στη δίνη του κυκλώνα, ενοχοποιώντας την για τις αμαρτίες, τα τεράστια λάθη και τις παραλείψεις όλων των άλλων – έτσι ώστε να κρυφτούν τα πραγματικά προβλήματα της Ευρωζώνης πίσω από τη χώρα μας, καθώς επίσης

(δ)  να σταματήσει η Γερμανία την πολιτική δημοσιονομικής επέκτασης, την οποία ακολουθούσαν όλες οι άλλες χώρες, υιοθετώντας την πολιτική λιτότητας – με απώτερο στόχο την οικονομική κατοχή ολόκληρης της ηπείρου μας.

.

Η σκόπιμα λανθασμένη διάγνωση

Εν πρώτοις, είναι τεκμηριωμένο πλέον πως η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε επαίσχυντα, στυγνά, τόσο από τις Η.Π.Α. (σενάριο), όσο και από τη Γερμανία, εξυπηρετώντας παράλληλα αρκετές άλλες χώρες – οι οποίες δεν θα μπορούσαν διαφορετικά να διασώσουν τους τραπεζικούς τους τομείς (Γαλλία, Γερμανία), καθώς επίσης να καταπολεμήσουν τη συνδυασμένη κρίση ακινήτων (Ισπανία, Ιρλανδία, Ολλανδία κλπ.).

Η αιτία τώρα που η Ελλάδα καταδικάσθηκε στο ρόλο της Ιφιγένειας, η ευκαιρία μάλλον που δόθηκε σε όλες τις άλλες χώρες, ήταν η διεφθαρμένη, παραδοσιακά ανίκανη πολιτική της ηγεσία, συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστών – οι περισσότεροι από τους οποίους ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν πραγματικά για την πατρίδα και τους Πολίτες της.

Αναλυτικότερα, η διάγνωση της ευρωπαϊκής κρίσης ήταν τουλάχιστον για δύο λόγους εντελώς εσφαλμένη – σκόπιμα φυσικά:

(α)  Η κρίση δεν δημιουργήθηκε στο δημόσιο τομέα, αλλά στον ιδιωτικό – μέσω των τραπεζών, καθώς επίσης των υπερβολών (φούσκες) στις τιμές των ακινήτων, στις περισσότερες χώρες. Μόνο στην Ελλάδα και στην Ιταλία το δημόσιο χρέος ήταν υψηλό, ενώ η Ελλάδα, σε αντίθεση με την Ιταλία, είχε έναν υγιέστατο τραπεζικό τομέα – ο οποίος χρεοκόπησε μετά την υπογραφή του PSI.

Την ίδια στιγμή, αυτοί που πλήρωσαν το τίμημα δεν ήταν εκείνοι που διασκέδασαν με το πάρτι πλουτίζοντας – αφού οι τράπεζες διασώθηκαν με εκατοντάδες εκατομμύρια, ενώ τα χρηματιστήρια στηρίχθηκαν με τεράστια ποσά, με εξαίρεση ξανά την Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά όμως, εκατομμύρια θέσεις εργασίας χάθηκαν, μειώθηκαν οι μισθοί και οι συντάξεις, ιδιωτικοποιήθηκαν πολλές δημόσιες εταιρείες σε εξευτελιστικές τιμές, ενώ περιορίσθηκε σημαντικά το κοινωνικό κράτος.

(β)  Ο βασικός υπαίτιος της υπερχρέωσης πολλών χωρών δεν ήταν το ότι ζούσαν πάνω από τις δυνάμεις τους, οπότε έπρεπε να πληρώσουν το τίμημα της λιτότητας, αλλά το ευρώ – το οποίο προκάλεσε την αύξηση των χρεών τους, ενώ δεν επέτρεπε την καταπολέμηση της κρίσης μετά την εμφάνιση της. Κυριότερο θύμα ήταν η Ελλάδα, ενώ κανένας δεν ανέφερε πως το ακριβότερο πρόγραμμα διάσωσης όλων των εποχών δεν έφτασε ποτέ στη χώρα μας – κατευθυνόμενο σχεδόν κατά 90% στις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Σε κάθε περίπτωση, το σύστημα του ευρώ δεν λειτουργεί χωρίς την δημοσιονομική και πολιτική ένωση της Ευρωζώνης – οπότε, η επόμενη κρίση που νομοτελειακά θα ξεσπάσει, θα προκαλέσει ένα κύμα χρεοκοπιών το οποίο, ξεκινώντας από την Ευρώπη, θα καταστρέψει ολόκληρο τον πλανήτη.

Όσον αφορά δε την πολιτική λιτότητας, δεν συνιστά καμία θεραπεία και δεν είναι κανένα φάρμακο – αντίθετα, επιδεινώνει την αρρώστια, δηλητηριάζοντας ανεπανόρθωτα με τα φάρμακα της το δύστυχο ασθενή.

.

Επίλογος

Το υποκατάστατο της εθνικής ανεξαρτησίας είναι η σκληρότητα – την οποία επιβάλλουν οι δανειστές στις χώρες που μετατρέπουν σε προτεκτοράτα τους. Η πολιτική λιτότητας που τη συνοδεύει, το δόγμα του χάους δηλαδή, είναι καταστροφικό – ενώ τα δάνεια που δίνονται για τις διασώσεις των κρατών, δεν ωφελούν καθόλου.

Εν τούτοις, φαίνεται πως έχει επικρατήσει στην Ευρώπη, επειδή εξυπηρετεί τα μέγιστα τη Γερμανία – αποτελώντας το μοναδικό οικονομικό δόγμα της εποχής μας.

Τα αποτελέσματα όμως, τα οποία δεν θα αργήσουν να φανούν, ενώ δεν θα είναι μόνο οικονομικά, αλλά πολιτικά και κοινωνικά επίσης, θα είναι κάτι περισσότερο από καταστροφικά – εάν δεν αλλάξει αμέσως πορεία η Ευρώπη, προτού ξυπνήσουν τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Όπως φαίνεται, το κατάλαβε τόσο η Γαλλία, όσο και η Ιταλία (άρθρο)- όχι όμως η Ισπανία, ο πρωθυπουργός της οποίας φαίνεται πως συνεργάζεται με τη Γερμανία, με στόχο τη σταθεροποίηση της θέσης του.

.

Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι ένας σύγχρονος οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου – όπου και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά για αρκετά χρόνια, με ιδιόκτητες επιχειρήσεις σε όλες τις πόλεις της Γερμανίας. Έχει  εκδώσει τρία βιβλία αναφορικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ενώ έχει δημοσιεύσει πάνω από 2.500 αναλύσεις σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα, με κέντρο βάρους την εθνική και διεθνή μακροοικονομία, καθώς επίσης το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

.

© Copyright 2015 — Analyst.gr. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση / αναπαραγωγή περιεχομένων του παρόντος website με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια των εκδοτών.