«Ερατώ», η αγαπημένη μου

Του Περικλή Κοροβέση

http://www.efsyn.gr

Ξέρω αρκετούς που πέρασαν μαύρα Χριστούγεννα. Τίποτα πρωτότυπο. Όλοι ξέρουμε κάποιους, ανθρώπους σαν κι εμάς, που βρέθηκαν στον δρόμο χωρίς να έχουν φταίξει σε τίποτα. Και αυτοί οι άνθρωποι είναι το πιο σίγουρο μέλλον μας. Εκτός από ελάχιστους που ποτέ δεν παθαίνουν τίποτα, όλοι οι υπόλοιποι ζούμε επικίνδυνα. Ο,τι έχει συμβεί στον διπλανό μας είναι προειδοποίηση για το τι μπορεί να συμβεί αύριο και σε μας. Και η φωταγωγία της πόλης, μέρες γιορτών βλέπετε, μοιάζει χλευασμός. Και επί πλέον έχουμε και εκατομμυριούχους βουλευτές της Αριστεράς. Εντάξει, τα χρήματα μπορεί να προέρχονται από οικογενειακή περιουσία ή από κάποια καλή δουλειά. Ουδέν πρόβλημα από αυτήν την πλευρά. Το θέμα είναι ηθικό. Έχεις χρήματα, είσαι αριστερός, και μάλιστα ηγέτης, τι τα κάνεις;

Θα μπορούσαν να πήγαιναν σε ένα κοινωφελές έργο. Από ιατρεία, συσσίτια, στέγη γι’ αυτούς που δεν έχουν τίποτα ή ακόμα να εξασφαλίσουν ένα μικρό μισθό για τα λίγα ΜΜΕ της Αριστεράς. Και αυτοί να ζήσουν άνετα και αξιοπρεπώς. Και πάλι καμιά αντίρρηση από έναν άνθρωπο που ζει πολύ πιο κάτω από το όριο της φτώχειας και είναι ευτυχής με τη ζωή του. Ποιο είναι το μυστικό μου; Χρονιάρες μέρες, ας μιλήσουμε λίγο πιο προσωπικά, σαν κάποια εξομολόγηση που θα κρατήσει μυστικά τα προσωπικά σου δεδομένα. Είναι το δύσκολο ταξίδι στα βάθη του εαυτού σου, να βρεις ποιος είσαι, και να ξεσκίσεις την ταυτότητα που σου έδωσαν η οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία.

Υπάρχει πάρα πολύς κόσμος που έχει δουλέψει για σένα. Δεν είμαστε μόνοι. Μας υποχρέωσαν να είμαστε μόνοι, για να πειστούμε πως είμαστε ανήμποροι. Και όμως εγώ έχω κάνει συντροφιά, σε νύχτες άγριες και απελπισμένες, με μεγάλες κυρίες που ήρθαν στο υπόγειό μου πρόθυμες, χωρίς κόνξες. Και μου έδωσαν ό,τι καλύτερο είχαν. Τη φωνή τους και την ψυχή τους. Μιλάω για την Παπαγκίκα, τη Νίνου, την Μπέλλου, έτσι μιλάω ενδεικτικά, υπάρχουν ακόμα πολλά ονόματα, γατί πίσω από κάθε δίσκο υπάρχει ένας άνθρωπος. Για ποιον τραγούδησαν; Ανάμεσά τους είμαστε κι εγώ και ο καθένας που θέλει να φύγει από τη μιζέρια του, την απόλυτη φυλακή που του επέβαλε η κοινωνία, και αυτές οι φωνές είναι το κλειδί για να ανοίξεις το μπουντρούμι σου και να αποδράσεις. Να βγεις στο ανοιχτό πέλαγος.

Υπάρχουν ακόμα και οι αντρικές φωνές. Ο Όμηρος, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης, ανά πάσα στιγμή μου κάνουνε παρέα. Είναι συγκάτοικοί μου, αθόρυβοι, φτάνει να απλώσω εγώ το χεράκι μου, να τους βγάλω από το ράφι, και με ένα διάβασμα αυτοί ζωντανεύουν. Δεν δείχνουν κανέναν ανταγωνισμό αν διαβάζω νεότερους, όπως π.χ. Σέξπιρ, Μολιέρο, Ιψεν, Στρίντμπεργκ ή Ο ’Νιλ. Δεν είναι ανταγωνιστικοί, όπως ο γείτονάς μου που θεωρεί δικαίωμά του να αδειάζει τις στάχτες των τσιγάρων από το αυτοκίνητό του μπροστά από την πόρτα μου, και επί πλέον να με καθοδηγεί, για τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ μια ολόκληρη ζωή ήταν βαθιά χωμένος στο ΠΑΣΟΚ.

Πιστεύω πως σε αυτό το σκοτάδι που ζούμε μας χρειάζεται ένας νέος Διαφωτισμός. Και αυτό σημαίνει να βοηθήσουμε όλη τη νέα δημιουργία που συγκροτείται δίπλα μας. Και πάνω από όλα το βιβλίο. Υπάρχει τρόπος να σωθούμε. Φτάνει να μάθουμε αυτά που ήδη έχουν γράψει άλλοι. Και να πάρουμε τη σκέψη από τα ράφια και να την κάνουμε τρόπο ζωής. Ο καλός φίλος και συνάδελφος, ο Γιώργος Σταματόπουλος, είχε γράψει, ενδεικτικά, για κάποια καλά, μικρά βιβλιοπωλεία της Αθήνας. Υπάρχουν πολλά μικρά βιβλιοπωλεία σε όλη την Ελλάδα. Στην εφημερίδα μας σκεφτόμαστε να τα αναδείξουμε. Να δημιουργήσουμε, σε πανελλαδική κλίμακα, ένα δίκτυο φίλων της «Εφ.Συν.» και σίγουρα, εκτός των άλλων τοπικών δυνάμεων, θα είναι και αυτά τα βιβλιοπωλεία, που μαζί θα παλέψουμε για τον νέο Διαφωτισμό. Και σίγουρα με όλες τις ριζοσπαστικές δυνάμεις του κάθε τόπου.

Και τώρα να μιλήσω για μια ναυαρχίδα των βιβλιοπωλείων. Για την «Ερατώ» που είναι στο Θησείο (Θησείου 12). Ενας πολιτικός πρόσφυγας, ονόματι Γιώργος Παπαδάτος, επί χούντας βρέθηκε στον Καναδά. Και στο κολέγιο Σκάρμπορο του Πανεπιστημίου του Τορόντο έγινε υπεύθυνος του τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών. Και ενώ όλα του πήγαιναν καλά, του ήρθε η ιδέα να ανοίξει ένα παλαιοβιβλιοπωλείο που να έχει τα πάντα μέσα. Δηλαδή, βιβλία που δεν είχαν οι επίσημοι κρατικοί θεσμοί. Και τα κατάφερε. Πολύτιμος βοηθός η γυναίκα του, η Σαντάλ, που μας άφησε, χωρίς να καταλάβουμε ποτέ το γιατί, και άξιος συνεχιστής, ο γιος τους ο Κρέων. Εκεί έχουμε έναν θησαυρό. Ο,τι βιβλίο δεν βρίσκουμε στην «Ερατώ», δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Εστω γιορτές -όπως και να ’ναι- χαρίστε ένα βιβλίο και ο άνθρωπος θα πάψει να είναι μόνος. Και θα κερδίσουμε έναν σύντροφο που τον χρειαζόμαστε όσο οτιδήποτε άλλο. Το διάβασμα είναι αισιοδοξία. Και αυτό σημαίνει επίσκεψη στην «Ερατώ».