από Βασίλης Βιλιάρδος
Μετά την πρωτοφανή καταστροφή που προηγήθηκε και συνεχίζεται, υπάρχουν ακόμη πολιτικοί που όχι μόνο δεν έχουν μετανιώσει για το έγκλημα τους, αλλά στηρίζουν τα μνημόνια – τα οποία θα πληρώνουμε για πολλές δεκαετίες εμείς, τα παιδιά μας, τα παιδιά των παιδιών τους κλπ. Εμείς ντρεπόμαστε ειλικρινά για όλους αυτούς που προτίμησαν να θυσιάσουν την πατρίδα τους για τη νομή της εξουσίας – για μία καρέκλα σε κάποιο υπουργείο, στη Βουλή ή σε κρατικές υπηρεσίες. Δυστυχώς δε, τα μνημόνια συνεχίζονται, ενώ έχει ήδη κατατεθεί ένα ακόμη Μεσοπρόθεσμο, σε μία χρονική στιγμή που η Βουλή έχει διαλυθεί – αλλά η ΝΔ, μία ακόμη μνημονιακή κυβέρνηση συνεχίζει να κυβερνάει, αφού δεν έχει απαράδεκτα ορισθεί μία υπηρεσιακή κυβέρνηση. Ελπίζουμε λοιπόν να ξυπνήσουν κάποια στιγμή οι Έλληνες και να πάψουν να σκύβουν το κεφάλι – αν όχι για τον εαυτό τους, τουλάχιστον για τις επόμενες γενιές Ελλήνων που θα εξαϋλωθούν ως σκλάβοι χρέους ή που για να το αποφύγουν, θα εγκαταλείψουν την πατρίδα τους.
.
Ανάλυση
Η σημερινή ημέρα είναι η επέτειος της ψήφισης του πρώτου μνημονίου – σε μία εποχή, στις 6 Μάϊου του 2010, όπου η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας ήταν απείρως καλύτερη, όσον αφορά όλους ανεξαιρέτως τους οικονομικούς δείκτες (ανάλυση). Έκτοτε ισχύει το ότι, «κάθε πέρυσι και καλύτερα» – υπενθυμίζοντας πως η Ελλάδα οδηγήθηκε στο ΔΝΤ με δημόσιο χρέος στα 300 δις €, με κόκκινα δάνεια περί το 5% του ενεργητικού των τραπεζών, με υγιείς τράπεζες, με εύρωστα νοικοκυριά κοκ. – ενώ σήμερα το δημόσιο χρέος ξεπέρασε τα 400 δις € παρά το ξεπούλημα και το «κούρεμα» του PSI από το γνωστό Βρούτο (ανάλυση), τα κόκκινα δάνεια υπερβαίνουν το 50% μαζί με αυτά που έχουν μεταφερθεί στα κοράκια, οι πλειστηριασμοί μαίνονται, η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της χώρας μας ευρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη κοκ.
Είναι δε παράδοξο το γεγονός ότι, μετά την πρωτοφανή καταστροφή που προηγήθηκε και συνεχίζεται, υπάρχουν ακόμη πολιτικοί που όχι μόνο δεν έχουν μετανιώσει για το έγκλημα τους, αλλά στηρίζουν τα μνημόνια – τα οποία θα πληρώνουμε για πολλές δεκαετίες εμείς, τα παιδιά μας, τα παιδιά των παιδιών τους κλπ. Εμείς ντρεπόμαστε ειλικρινά για όλους αυτούς που προτίμησαν να θυσιάσουν την πατρίδα τους για τη νομή της εξουσίας – για μία καρέκλα σε κάποιο υπουργείο, στη Βουλή ή σε κρατικές υπηρεσίες.
Πληροφοριακά τώρα, το πρώτο μνημόνιο ψηφίστηκε από 172 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ, ενώ μέρος των άρθρων ψηφίστηκε και από τη βουλευτή της ΝΔ κυρία Ν. Μπακογιάννη – από αυτήν που τάσσεται σήμερα υπέρ της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου με τους Τούρκους. Με αυτό το μνημόνιο καταργήθηκε οριστικά ο 13ος και 14ος μισθός – ενώ υπήρξαν περικοπές μισθών στο δημόσιο. Στα δημόσια έσοδα ο ΦΠΑ αυξήθηκε στο 23%, μειώθηκε ο κατώτατος μισθός και κλιμακώθηκαν τόσο τα όρια απολύσεων όσο και τα όρια συνταξιοδότησης- στα 65 χρόνια.
Ως συμπλήρωμα του πρώτου μνημονίου, κατατέθηκε στις 29 Ιουνίου του 2011 το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2012/2015 – το οποίο περιλάμβανε μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις και νέα μέτρα απορρύθμισης της αγοράς εργασίας. Το Μεσοπρόθεσμο ψηφίσθηκε από 154 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, καθώς επίσης από την κυρία Ε. Παπαδημητρίου της ΝΔ – ενώ η ΝΔ ήταν αντίθετη τόσο με το 1ο μνημόνιο, όσο και με το Μεσοπρόθεσμο.
Το δεύτερο και πολύ σκληρότερο μνημόνιο, κατατέθηκε στη Βουλή από την κυβέρνηση συνεργασίας, με πρωθυπουργό τον Λ. Παπαδήμο – η οποία είχε προκύψει από τις εντονότατες πολιτικές εξελίξεις του 2011. Στηρίχθηκε από το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ – ενώ ψηφίστηκε στη Βουλή στις 12 Φεβρουαρίου του 2012 και ψηφίσθηκε από 199 βουλευτές.
Επρόκειτο για ένα ογκωδέστατο νομοσχέδιο χιλιάδων σελίδων με τον τίτλο «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας». Τα βασικά μέτρα που περιλάμβανε δε ήταν τα εξής:
(1) Μείωση κατά 22% του κατώτατου μισθού, σε όλα τα κλιμάκια του βασικού μισθού (από 751 € σε 586 €) και 32% στους νεοεισερχόμενους μέχρι 25 ετών.
(2) Κατάργηση 150.000 θέσεων εργασίας από τον δημόσιο τομέα έως το 2015 – εκ των οποίων 15.000 εντός του 2012.
(3) Κατάργηση κλαδικών συμβάσεων εργασίας.
(4) Άρση μονιμότητας σε ΔΕΚΟ και υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες.
(5) Περικοπές συντάξεων που έφτασαν στο 50%, επιδομάτων, δαπανών υγείας και άμυνας – ένα πρωτοφανές έγκλημα, υπενθυμίζοντας πως όταν η Τουρκία προσέφυγε στο ΔΝΤ, εξαίρεσε τις αμυντικές δαπάνες, ενώ φυσικά δεν έμεινε κανένα κόμμα του παλαιού πολιτικού συστήματος.
(6) Αύξηση αντικειμενικών αξιών και ενοποίηση φόρων στα ακίνητα (ΕΝΦΙΑ).
(7) Αύξηση των εισιτηρίων στις Αστικές Συγκοινωνίες και στον ΟΣΕ κατά 25%.
(8) Κατάργηση φοροαπαλλαγών και χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά.
Τέλος, και αυτό το μνημόνιο συμπληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα, από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2013/2016 – το οποίο εισηγήθηκε η κυβέρνηση που είχε προκύψει από τη συνεργασία του Α. Σαμαρά και του Ε. Βενιζέλου (ανάλυση). Ο Ε. Βενιζέλος δε είχε πει το 2012 ότι, το δημόσιο χρέος μας το 2020 θα ήταν στο 120% του ΑΕΠ – ενώ έκλεισε τελικά στο 235% (πηγή)! Το μεσοπρόθεσμο ψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου του 2013 – ενώ έλαβε 153 ψήφους. Θεσμοθέτησε δε τα εξής:
(1) Νέα αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης – μειώσεις εφάπαξ έως 83%.
(2) Κατάργηση καθολικότητας της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας.
(3) Κατάργηση δώρων στο δημόσιο.
(4) Διευκόλυνση απολύσεων.
(5) Αντίτιμο 25 ευρώ για είσοδο στα νοσοκομεία.
(6) Περικοπές ειδικών μισθολογίων.
Το 3ο μνημόνιο
Το τρίτο μνημόνιο ψηφίστηκε στις 13 Αυγούστου του 2015 σε μία μαραθώνια συνεδρίαση της Βουλής – μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις εκείνου του καλοκαιριού. Δηλαδή την επιβολή capital controls και το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου που απέρριψε την πρόταση των δανειστών για τη νέα σύμβαση – καθώς επίσης τη 17ωρη διαπραγμάτευση του Α. Τσίπρα στις Βρυξέλλες, η οποία κατέληξε τελικά σε μία «ενδοτική» συμφωνία.
Το μνημόνιο αυτό έλαβε τις περισσότερες ψήφους από όλα τα προηγούμενα – αφού το στήριξαν 222 Βουλευτές από ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ. Σήμανε όμως και απώλεια 40 Βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας – γεγονός που οδήγησε σε υπηρεσιακή κυβέρνηση και εκλογές στις 20 Σεπτεμβρίου.
Το τρίτο μνημόνιο, σημειώνοντας πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην παγκόσμια ιστορία που υπέγραψε τρία διαδοχικά μνημόνια (δύο μόνο χώρες 2 διαδοχικά μνημόνια), αφορούσε δάνειο 86 δις € και 4 αξιολογήσεις – ενώ προέβλεπε τα εξής:
(1) Την κατάργηση νόμων που είχαν ήδη ψηφιστεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.
(2) Την ολοκλήρωση της λεγόμενης «ασφαλιστικής μεταρρύθμισης» – με αυξήσεις εισφορών, αυξήσεις ορίων ηλικίας και την σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ.
(3) Την «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας μέσω ιδιωτικοποιήσεων, στην ουσία ξεπουλημάτων – με την ίδρυση του Υπερταμείου και με τη μεταφορά σε αυτό όλων των περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας, χωρίς καν εκτίμηση της αξίας τους (ανάλυση).
(4) Την ίδρυση της ΑΑΔΕ – της εφορίας δηλαδή που δεν ελέγχεται πια από το υπουργείο Οικονομικών (ανάλυση), Υπενθυμίσουμε εδώ πως αργότερα ξεκίνησαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί – οι οποίοι δεν υπάρχουν σε καμία χώρα της Ευρώπης.
(5) Τη διατήρηση και την αύξηση των υψηλών φορολογικών συντελεστών, υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% στους προϋπολογισμούς, ενιαίο μισθολόγιο στο δημόσιο, ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζικών ιδρυμάτων που κόστισε συνολικά περί τα 44 δις €, τα οποία προστέθηκαν στο δημόσιο χρέος (συν τα 17 δις των αναβαλλομένων φόρων, τα 23 δις του Ηρακλή κλπ.) και άλλα μέτρα – σημειώνοντας πως το 2018 η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε από τα ληξιπρόθεσμα 95 δις € που παρατάθηκαν, κατά την άποψη μας ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας στα Σκόπια.
Στα παραπάνω πλαίσια, σημειώνοντας πως οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα είναι οι μοναδικοί διεθνώς που αποδέχθηκαν ονομαστικές μειώσεις των μισθών τους, θεωρούμε υποχρέωση μας να υπενθυμίσουμε μία παλαιότερη ανάλυση μας για την καταστροφή που μας προκάλεσαν τα μνημόνια με αριθμούς – μία ανάλυση που είναι πλήρως αντικειμενική.
Το εκ προμελέτης έγκλημα των μνημονίων
Εισαγωγικά, μία ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, η οποία δεν είναι εύκολα εφικτή ηθικά, νομικά και οικονομικά, ενώ θα μπορούσε φυσικά να χρεοκοπήσει εντός του ευρώ (ανάλυση), δεν θα ήταν καταστροφική μόνο για την ίδια – ειδικότερα για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.
Αντίθετα, θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους της νομισματικής ένωσης, ενώ θα άνοιγε τους ασκούς του Αιόλου για το παγκόσμιο σύστημα – στο οποίο έχουν συσσωρευτεί τεράστια βουνά χρεών (άρθρο), αδύνατον να αντιμετωπιστούν χωρίς μία διεθνή συνδιάσκεψη που θα αφορά την καταπολέμηση τους.
Ανεξάρτητα όμως από το τι θα ακολουθήσει, εμείς οφείλουμε να ερευνήσουμε τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα, μεταξύ των ετών 2010 και 2014, με υπαίτιο την πολιτική που επιβλήθηκε στην Ελλάδα από την Τρόικα – εν πρώτοις με τη βοήθεια του Πίνακα Ι που ακολουθεί:
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Από τον Πίνακα Ι διαπιστώνεται πως τα μέτρα λιτότητας που υιοθέτησε η Ελλάδα ήταν «βιβλικών διαστάσεων», μοναδικά στην ιστορία – ενώ, ειδικά τα δύο πρώτα έτη, οι δαπάνες περιορίσθηκαν δραστικά (11,2 δις € το 2010 και 7,7 δις € το 2011), με τα φορολογικά έσοδα να αυξάνονται σε τεράστιο ύψος (10 δις € το 2010 και 9,6 δις € το 2011).
Συνολικά, η φορολογία αυξήθηκε κατά 29,4 δις € στα πέντε αυτά έτη, ενώ οι δαπάνες μειώθηκαν κατά 29,2 δις € – οπότε τα μέτρα απέδωσαν 58,6 δις €, όσο περίπου η μείωση του ΑΕΠ της χώρας (από 231,1 δις € το 2009, στα 179 δις € περίπου το 2014) – αν και η πτώση του ΑΕΠ ξεκίνησε το 2008, αφού το ΑΕΠ του 2010 ήταν 5% χαμηλότερο από το αντίστοιχο του 2008.
Φαίνεται δε πως η αμέσως προηγούμενη κυβέρνηση, εφάρμοσε πιστά το πρόγραμμα των δανειστών το 2012, καθώς επίσης το 2013, στο ήμισυ περίπου των προηγουμένων ετών, ενώ το 2014 δεν το έκανε – αλλάζοντας πιθανότατα πορεία, μετά την αποτυχία της στις Ευρωεκλογές. Στον Πίνακα ΙΙ υπολογίζονται τα παραπάνω μέτρα, ως ποσοστά επί του ΑΕΠ του 2009 – έτσι ώστε η εικόνα να είναι καλύτερη:
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Από τον Πίνακα ΙΙ φαίνεται πόσο υψηλά ήταν τα μέτρα, σε σχέση με το ΑΕΠ – ειδικά τα δύο πρώτα χρόνια, με 8,9% το 2010 και 7,2% το 2011. Όπως είναι δε πλέον γνωστό, οι επιδράσεις των μέτρων στην οικονομία μίας χώρας περιγράφονται από τον πολλαπλασιαστή – σύμφωνα με τον οποίο, εάν είναι ίσος με τη μονάδα (1), τότε η μείωση των δημοσίων δαπανών κατά 1 δις €, περιορίζουν το ΑΕΠ επίσης κατά 1 δις €.
Φυσικά υπάρχουν διαφορές στον πολλαπλασιαστή, οι οποίες εξαρτώνται από τα επί μέρους μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται – όπου, με βάση επιστημονικές έρευνες τεκμηριώνεται ότι, οι πολλαπλασιαστές είναι ιδιαίτερα υψηλοί, σε περιόδους ύφεσης. Γενικότερα δε, τα φορολογικά μέτρα έχουν σαν αποτέλεσμα χαμηλότερους συγκριτικά πολλαπλασιαστές, οι οποίοι δεν επηρεάζονται τόσο από τις υφέσεις, ενώ η μείωση των δαπανών πολύ υψηλότερους – αυξανόμενους σε περιόδους ύφεσης.
Στο γράφημα που ακολουθεί από τους συγγραφείς της μελέτης, φαίνεται η επίδραση των δημοσιονομικών μέτρων στους πολλαπλασιαστές σε περιόδους ανάπτυξης, σε κανονικές, καθώς επίσης σε συνθήκες ύφεσης (με κόκκινο οι δημόσιες δαπάνες, με μπλε η φορολογία, με πράσινο οι δημόσιες επενδύσεις και με καφέ οι μεταφορές).
Περαιτέρω, ορισμένοι υποστηρίζουν πως στην Ελλάδα, όπως επίσης σε άλλες χώρες με υψηλά επιτόκια δανεισμού (αυξημένες αποδόσεις ομολόγων), η μείωση των δημοσίων δαπανών έχει λιγότερο αρνητικά επακόλουθα – επειδή η πολιτική αυτή συμβάλλει δήθεν στη δημιουργία εμπιστοσύνης των αγορών προς το κράτος, καθώς επίσης στο χρηματοπιστωτικό του σύστημα, οπότε βοηθάει στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Επομένως ότι, οι πολλαπλασιαστές είναι ιδιαίτερα χαμηλοί σε μία τέτοια δημοσιονομική «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» – οπότε τα μέτρα που λαμβάνονται περιορίζουν λιγότερο το ΑΕΠ.
Εν τούτοις έχει αποδειχθεί πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, ειδικά σε χώρες που είναι σε μεγάλο βαθμό υπερχρεωμένες – πιθανότατα επειδή οι αγορές υπολογίζουν ότι, τα μέτρα λιτότητας μειώνουν δραστικά τις δυνατότητες ανάπτυξης, δυσχεραίνοντας την εξυγίανση ενός κράτους. Σε κάθε περίπτωση, οι πολλαπλασιαστές στην Ελλάδα ήταν πολλοί υψηλότεροι, από αυτούς που προϋπολόγισε (σκόπιμα) η Τρόικα – με καταστροφικά αποτελέσματα για το ΑΕΠ της χώρας.
Εάν συνδυάσει κανείς τα επί μέρους μέτρα με τον εκάστοτε πολλαπλασιαστή τους, στην περίπτωση της ύφεσης, στην οποία βρισκόταν ήδη η Ελλάδα το 2010, τότε υπολογίζεται η επίδραση της πολιτικής λιτότητας στο ΑΕΠ της χώρας – με τα αποτελέσματα να εμφανίζονται στον Πίνακα ΙΙΙ που ακολουθεί:
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Από τον Πίνακα ΙΙΙ διαπιστώνεται ότι, η μείωση των κρατικών δαπανών επηρέασε κατά πολύ περισσότερο την πτώση του ΑΕΠ, συγκριτικά με την αύξηση των εσόδων – κατά 21,5 δις € το 2010, έναντι μόλις 3,7 δις € (συνολικά κατά 25,2 δις € το 2010).
Επίσης πως η κατάσταση αντιστράφηκε το 2014 από την πλευρά του δημοσίου, μετά την αλλαγή πολιτικής της τότε κυβέρνησης (αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5 δις € από τα έσοδα, καθώς επίσης 5,0 δις € από το μικρότερο περιορισμό των δαπανών.
Συγκεντρωτικά δε χάθηκε ΑΕΠ ύψους 61,6 δις €, όταν το 2013 είχαν ήδη χαθεί 67,1 δις € – τα οποία θα αυξάνονταν περισσότερο, εάν δεν άλλαζε πορεία η κυβέρνηση (χαλάρωση της πολιτικής λιτότητας), οπότε θα είχε καταστραφεί ολοσχερώς η Ελλάδα. Στον Πίνακα IV που ακολουθεί καταγράφεται το αποτέλεσμα των μέτρων, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ του 2009.
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Είναι προφανές ότι, η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης ήταν αυτή που επηρέασε πολύ αρνητικά το ΑΕΠ της χώρας – επίσης πως ο πολλαπλασιαστής των δαπανών ήταν εκθετικά υψηλότερος από τον αντίστοιχο των εσόδων, όσον αφορά το επίπεδο της ύφεσης.
Το ΑΕΠ μειώθηκε στο -28% το 2013, όπου η νέα τότε κυβέρνηση έλαβε πολύ αυστηρά μέτρα – περιοριζόμενο τελικά στο -25,5% για ολόκληρη την πενταετία, λόγω αλλαγής της πολιτικής της το 2014. Άλλοι ερευνητές δε καταλήγουν σε παρόμοια συμπεράσματα, αν και με διαφορετικές μεθόδους (Wren-Lewis 2015).
Ολοκληρώνοντας, στον Πίνακα V φαίνονται τα αποτελέσματα των μέτρων συγκεντρωτικά, για ολόκληρη την πενταετία – τα οποία ήταν πολύ πιο καταστροφικά έως και το 2013, ενώ θα ήταν ακόμη περισσότερο, εάν δεν είχε αλλάξει πορεία η κυβέρνηση το 2014.
Ουσιαστικά λοιπόν λήφθηκαν μέτρα ύψους 58,6 δις € ή 24,5% του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να χαθεί ΑΕΠ της τάξης των 61,6 δις € ή του 25,5% του ΑΕΠ του 2010 – αυξάνοντας μεταξύ άλλων τους ανέργους κατά 1.232.000 (απώλεια ΑΕΠ / παραγωγικότητα 50.000 € ανά έτος και ανά άτομο).
Το σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης της Ελλάδας
Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνονται τα διάφορα σενάρια, όσον αφορά την εξέλιξη του ΑΕΠ, με άλλες προϋποθέσεις (πηγή). Με τη γαλάζια καμπύλη χωρίς την πολιτική λιτότητας, όπου το ΑΕΠ θα παρέμενε στάσιμο, ανάλογο με αυτό του μέσου της Ευρωζώνης (πράσινη καμπύλη), με την καφέ χωρίς την αύξηση των εσόδων (φορολογία), με την κόκκινη η πραγματική μείωση του, καθώς επίσης (γκρίζα γραμμή) με 2,5% ρυθμό ανάπτυξης.
Είναι προφανές δε πως η παραμονή του ΑΕΠ στα ίδια επίπεδα θα ήταν σημαντική όσον αφορά το δημόσιο χρέος – το οποίο θα ήταν σήμερα στο 137% περίπου του ΑΕΠ, αντί στο 180%, δεν θα είχε αυξηθεί η ανεργία (θα παρέμενε κάτω του 10% χωρίς να κοστίσει τεράστια ποσά στο κράτος), δεν θα χρεοκοπούσαν τόσες επιχειρήσεις, ενώ όλοι οι υπόλοιποι δείκτες της οικονομίας θα ευρίσκονταν σε πολύ καλύτερη θέση.
.
Ανάλυση
Η σημερινή ημέρα είναι η επέτειος της ψήφισης του πρώτου μνημονίου – σε μία εποχή, στις 6 Μάϊου του 2010, όπου η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας ήταν απείρως καλύτερη, όσον αφορά όλους ανεξαιρέτως τους οικονομικούς δείκτες (ανάλυση). Έκτοτε ισχύει το ότι, «κάθε πέρυσι και καλύτερα» – υπενθυμίζοντας πως η Ελλάδα οδηγήθηκε στο ΔΝΤ με δημόσιο χρέος στα 300 δις €, με κόκκινα δάνεια περί το 5% του ενεργητικού των τραπεζών, με υγιείς τράπεζες, με εύρωστα νοικοκυριά κοκ. – ενώ σήμερα το δημόσιο χρέος ξεπέρασε τα 400 δις € παρά το ξεπούλημα και το «κούρεμα» του PSI από το γνωστό Βρούτο (ανάλυση), τα κόκκινα δάνεια υπερβαίνουν το 50% μαζί με αυτά που έχουν μεταφερθεί στα κοράκια, οι πλειστηριασμοί μαίνονται, η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της χώρας μας ευρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη κοκ.
Είναι δε παράδοξο το γεγονός ότι, μετά την πρωτοφανή καταστροφή που προηγήθηκε και συνεχίζεται, υπάρχουν ακόμη πολιτικοί που όχι μόνο δεν έχουν μετανιώσει για το έγκλημα τους, αλλά στηρίζουν τα μνημόνια – τα οποία θα πληρώνουμε για πολλές δεκαετίες εμείς, τα παιδιά μας, τα παιδιά των παιδιών τους κλπ. Εμείς ντρεπόμαστε ειλικρινά για όλους αυτούς που προτίμησαν να θυσιάσουν την πατρίδα τους για τη νομή της εξουσίας – για μία καρέκλα σε κάποιο υπουργείο, στη Βουλή ή σε κρατικές υπηρεσίες.
Πληροφοριακά τώρα, το πρώτο μνημόνιο ψηφίστηκε από 172 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ, ενώ μέρος των άρθρων ψηφίστηκε και από τη βουλευτή της ΝΔ κυρία Ν. Μπακογιάννη – από αυτήν που τάσσεται σήμερα υπέρ της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου με τους Τούρκους. Με αυτό το μνημόνιο καταργήθηκε οριστικά ο 13ος και 14ος μισθός – ενώ υπήρξαν περικοπές μισθών στο δημόσιο. Στα δημόσια έσοδα ο ΦΠΑ αυξήθηκε στο 23%, μειώθηκε ο κατώτατος μισθός και κλιμακώθηκαν τόσο τα όρια απολύσεων όσο και τα όρια συνταξιοδότησης- στα 65 χρόνια.
Ως συμπλήρωμα του πρώτου μνημονίου, κατατέθηκε στις 29 Ιουνίου του 2011 το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2012/2015 – το οποίο περιλάμβανε μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις και νέα μέτρα απορρύθμισης της αγοράς εργασίας. Το Μεσοπρόθεσμο ψηφίσθηκε από 154 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, καθώς επίσης από την κυρία Ε. Παπαδημητρίου της ΝΔ – ενώ η ΝΔ ήταν αντίθετη τόσο με το 1ο μνημόνιο, όσο και με το Μεσοπρόθεσμο.
Το 2ο μνημόνιο
Το δεύτερο και πολύ σκληρότερο μνημόνιο, κατατέθηκε στη Βουλή από την κυβέρνηση συνεργασίας, με πρωθυπουργό τον Λ. Παπαδήμο – η οποία είχε προκύψει από τις εντονότατες πολιτικές εξελίξεις του 2011. Στηρίχθηκε από το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ – ενώ ψηφίστηκε στη Βουλή στις 12 Φεβρουαρίου του 2012 και ψηφίσθηκε από 199 βουλευτές.
Επρόκειτο για ένα ογκωδέστατο νομοσχέδιο χιλιάδων σελίδων με τον τίτλο «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας». Τα βασικά μέτρα που περιλάμβανε δε ήταν τα εξής:
(1) Μείωση κατά 22% του κατώτατου μισθού, σε όλα τα κλιμάκια του βασικού μισθού (από 751 € σε 586 €) και 32% στους νεοεισερχόμενους μέχρι 25 ετών.
(2) Κατάργηση 150.000 θέσεων εργασίας από τον δημόσιο τομέα έως το 2015 – εκ των οποίων 15.000 εντός του 2012.
(3) Κατάργηση κλαδικών συμβάσεων εργασίας.
(4) Άρση μονιμότητας σε ΔΕΚΟ και υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες.
(5) Περικοπές συντάξεων που έφτασαν στο 50%, επιδομάτων, δαπανών υγείας και άμυνας – ένα πρωτοφανές έγκλημα, υπενθυμίζοντας πως όταν η Τουρκία προσέφυγε στο ΔΝΤ, εξαίρεσε τις αμυντικές δαπάνες, ενώ φυσικά δεν έμεινε κανένα κόμμα του παλαιού πολιτικού συστήματος.
(6) Αύξηση αντικειμενικών αξιών και ενοποίηση φόρων στα ακίνητα (ΕΝΦΙΑ).
(7) Αύξηση των εισιτηρίων στις Αστικές Συγκοινωνίες και στον ΟΣΕ κατά 25%.
(8) Κατάργηση φοροαπαλλαγών και χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά.
Τέλος, και αυτό το μνημόνιο συμπληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα, από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2013/2016 – το οποίο εισηγήθηκε η κυβέρνηση που είχε προκύψει από τη συνεργασία του Α. Σαμαρά και του Ε. Βενιζέλου (ανάλυση). Ο Ε. Βενιζέλος δε είχε πει το 2012 ότι, το δημόσιο χρέος μας το 2020 θα ήταν στο 120% του ΑΕΠ – ενώ έκλεισε τελικά στο 235% (πηγή)! Το μεσοπρόθεσμο ψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου του 2013 – ενώ έλαβε 153 ψήφους. Θεσμοθέτησε δε τα εξής:
(1) Νέα αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης – μειώσεις εφάπαξ έως 83%.
(2) Κατάργηση καθολικότητας της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας.
(3) Κατάργηση δώρων στο δημόσιο.
(4) Διευκόλυνση απολύσεων.
(5) Αντίτιμο 25 ευρώ για είσοδο στα νοσοκομεία.
(6) Περικοπές ειδικών μισθολογίων.
Το 3ο μνημόνιο
Το τρίτο μνημόνιο ψηφίστηκε στις 13 Αυγούστου του 2015 σε μία μαραθώνια συνεδρίαση της Βουλής – μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις εκείνου του καλοκαιριού. Δηλαδή την επιβολή capital controls και το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου που απέρριψε την πρόταση των δανειστών για τη νέα σύμβαση – καθώς επίσης τη 17ωρη διαπραγμάτευση του Α. Τσίπρα στις Βρυξέλλες, η οποία κατέληξε τελικά σε μία «ενδοτική» συμφωνία.
Το μνημόνιο αυτό έλαβε τις περισσότερες ψήφους από όλα τα προηγούμενα – αφού το στήριξαν 222 Βουλευτές από ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ. Σήμανε όμως και απώλεια 40 Βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας – γεγονός που οδήγησε σε υπηρεσιακή κυβέρνηση και εκλογές στις 20 Σεπτεμβρίου.
Το τρίτο μνημόνιο, σημειώνοντας πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην παγκόσμια ιστορία που υπέγραψε τρία διαδοχικά μνημόνια (δύο μόνο χώρες 2 διαδοχικά μνημόνια), αφορούσε δάνειο 86 δις € και 4 αξιολογήσεις – ενώ προέβλεπε τα εξής:
(1) Την κατάργηση νόμων που είχαν ήδη ψηφιστεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.
(2) Την ολοκλήρωση της λεγόμενης «ασφαλιστικής μεταρρύθμισης» – με αυξήσεις εισφορών, αυξήσεις ορίων ηλικίας και την σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ.
(3) Την «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας μέσω ιδιωτικοποιήσεων, στην ουσία ξεπουλημάτων – με την ίδρυση του Υπερταμείου και με τη μεταφορά σε αυτό όλων των περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας, χωρίς καν εκτίμηση της αξίας τους (ανάλυση).
(4) Την ίδρυση της ΑΑΔΕ – της εφορίας δηλαδή που δεν ελέγχεται πια από το υπουργείο Οικονομικών (ανάλυση), Υπενθυμίσουμε εδώ πως αργότερα ξεκίνησαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί – οι οποίοι δεν υπάρχουν σε καμία χώρα της Ευρώπης.
(5) Τη διατήρηση και την αύξηση των υψηλών φορολογικών συντελεστών, υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% στους προϋπολογισμούς, ενιαίο μισθολόγιο στο δημόσιο, ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζικών ιδρυμάτων που κόστισε συνολικά περί τα 44 δις €, τα οποία προστέθηκαν στο δημόσιο χρέος (συν τα 17 δις των αναβαλλομένων φόρων, τα 23 δις του Ηρακλή κλπ.) και άλλα μέτρα – σημειώνοντας πως το 2018 η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε από τα ληξιπρόθεσμα 95 δις € που παρατάθηκαν, κατά την άποψη μας ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας στα Σκόπια.
Στα παραπάνω πλαίσια, σημειώνοντας πως οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα είναι οι μοναδικοί διεθνώς που αποδέχθηκαν ονομαστικές μειώσεις των μισθών τους, θεωρούμε υποχρέωση μας να υπενθυμίσουμε μία παλαιότερη ανάλυση μας για την καταστροφή που μας προκάλεσαν τα μνημόνια με αριθμούς – μία ανάλυση που είναι πλήρως αντικειμενική.
Το εκ προμελέτης έγκλημα των μνημονίων
Εισαγωγικά, μία ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, η οποία δεν είναι εύκολα εφικτή ηθικά, νομικά και οικονομικά, ενώ θα μπορούσε φυσικά να χρεοκοπήσει εντός του ευρώ (ανάλυση), δεν θα ήταν καταστροφική μόνο για την ίδια – ειδικότερα για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.
Αντίθετα, θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους της νομισματικής ένωσης, ενώ θα άνοιγε τους ασκούς του Αιόλου για το παγκόσμιο σύστημα – στο οποίο έχουν συσσωρευτεί τεράστια βουνά χρεών (άρθρο), αδύνατον να αντιμετωπιστούν χωρίς μία διεθνή συνδιάσκεψη που θα αφορά την καταπολέμηση τους.
Ανεξάρτητα όμως από το τι θα ακολουθήσει, εμείς οφείλουμε να ερευνήσουμε τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα, μεταξύ των ετών 2010 και 2014, με υπαίτιο την πολιτική που επιβλήθηκε στην Ελλάδα από την Τρόικα – εν πρώτοις με τη βοήθεια του Πίνακα Ι που ακολουθεί:
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Από τον Πίνακα Ι διαπιστώνεται πως τα μέτρα λιτότητας που υιοθέτησε η Ελλάδα ήταν «βιβλικών διαστάσεων», μοναδικά στην ιστορία – ενώ, ειδικά τα δύο πρώτα έτη, οι δαπάνες περιορίσθηκαν δραστικά (11,2 δις € το 2010 και 7,7 δις € το 2011), με τα φορολογικά έσοδα να αυξάνονται σε τεράστιο ύψος (10 δις € το 2010 και 9,6 δις € το 2011).
Συνολικά, η φορολογία αυξήθηκε κατά 29,4 δις € στα πέντε αυτά έτη, ενώ οι δαπάνες μειώθηκαν κατά 29,2 δις € – οπότε τα μέτρα απέδωσαν 58,6 δις €, όσο περίπου η μείωση του ΑΕΠ της χώρας (από 231,1 δις € το 2009, στα 179 δις € περίπου το 2014) – αν και η πτώση του ΑΕΠ ξεκίνησε το 2008, αφού το ΑΕΠ του 2010 ήταν 5% χαμηλότερο από το αντίστοιχο του 2008.
Φαίνεται δε πως η αμέσως προηγούμενη κυβέρνηση, εφάρμοσε πιστά το πρόγραμμα των δανειστών το 2012, καθώς επίσης το 2013, στο ήμισυ περίπου των προηγουμένων ετών, ενώ το 2014 δεν το έκανε – αλλάζοντας πιθανότατα πορεία, μετά την αποτυχία της στις Ευρωεκλογές. Στον Πίνακα ΙΙ υπολογίζονται τα παραπάνω μέτρα, ως ποσοστά επί του ΑΕΠ του 2009 – έτσι ώστε η εικόνα να είναι καλύτερη:
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Από τον Πίνακα ΙΙ φαίνεται πόσο υψηλά ήταν τα μέτρα, σε σχέση με το ΑΕΠ – ειδικά τα δύο πρώτα χρόνια, με 8,9% το 2010 και 7,2% το 2011. Όπως είναι δε πλέον γνωστό, οι επιδράσεις των μέτρων στην οικονομία μίας χώρας περιγράφονται από τον πολλαπλασιαστή – σύμφωνα με τον οποίο, εάν είναι ίσος με τη μονάδα (1), τότε η μείωση των δημοσίων δαπανών κατά 1 δις €, περιορίζουν το ΑΕΠ επίσης κατά 1 δις €.
Φυσικά υπάρχουν διαφορές στον πολλαπλασιαστή, οι οποίες εξαρτώνται από τα επί μέρους μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται – όπου, με βάση επιστημονικές έρευνες τεκμηριώνεται ότι, οι πολλαπλασιαστές είναι ιδιαίτερα υψηλοί, σε περιόδους ύφεσης. Γενικότερα δε, τα φορολογικά μέτρα έχουν σαν αποτέλεσμα χαμηλότερους συγκριτικά πολλαπλασιαστές, οι οποίοι δεν επηρεάζονται τόσο από τις υφέσεις, ενώ η μείωση των δαπανών πολύ υψηλότερους – αυξανόμενους σε περιόδους ύφεσης.
Στο γράφημα που ακολουθεί από τους συγγραφείς της μελέτης, φαίνεται η επίδραση των δημοσιονομικών μέτρων στους πολλαπλασιαστές σε περιόδους ανάπτυξης, σε κανονικές, καθώς επίσης σε συνθήκες ύφεσης (με κόκκινο οι δημόσιες δαπάνες, με μπλε η φορολογία, με πράσινο οι δημόσιες επενδύσεις και με καφέ οι μεταφορές).
Περαιτέρω, ορισμένοι υποστηρίζουν πως στην Ελλάδα, όπως επίσης σε άλλες χώρες με υψηλά επιτόκια δανεισμού (αυξημένες αποδόσεις ομολόγων), η μείωση των δημοσίων δαπανών έχει λιγότερο αρνητικά επακόλουθα – επειδή η πολιτική αυτή συμβάλλει δήθεν στη δημιουργία εμπιστοσύνης των αγορών προς το κράτος, καθώς επίσης στο χρηματοπιστωτικό του σύστημα, οπότε βοηθάει στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Επομένως ότι, οι πολλαπλασιαστές είναι ιδιαίτερα χαμηλοί σε μία τέτοια δημοσιονομική «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» – οπότε τα μέτρα που λαμβάνονται περιορίζουν λιγότερο το ΑΕΠ.
Εν τούτοις έχει αποδειχθεί πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, ειδικά σε χώρες που είναι σε μεγάλο βαθμό υπερχρεωμένες – πιθανότατα επειδή οι αγορές υπολογίζουν ότι, τα μέτρα λιτότητας μειώνουν δραστικά τις δυνατότητες ανάπτυξης, δυσχεραίνοντας την εξυγίανση ενός κράτους. Σε κάθε περίπτωση, οι πολλαπλασιαστές στην Ελλάδα ήταν πολλοί υψηλότεροι, από αυτούς που προϋπολόγισε (σκόπιμα) η Τρόικα – με καταστροφικά αποτελέσματα για το ΑΕΠ της χώρας.
Η επίδραση των μέτρων στο ΑΕΠ της Ελλάδας
Εάν συνδυάσει κανείς τα επί μέρους μέτρα με τον εκάστοτε πολλαπλασιαστή τους, στην περίπτωση της ύφεσης, στην οποία βρισκόταν ήδη η Ελλάδα το 2010, τότε υπολογίζεται η επίδραση της πολιτικής λιτότητας στο ΑΕΠ της χώρας – με τα αποτελέσματα να εμφανίζονται στον Πίνακα ΙΙΙ που ακολουθεί:
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Από τον Πίνακα ΙΙΙ διαπιστώνεται ότι, η μείωση των κρατικών δαπανών επηρέασε κατά πολύ περισσότερο την πτώση του ΑΕΠ, συγκριτικά με την αύξηση των εσόδων – κατά 21,5 δις € το 2010, έναντι μόλις 3,7 δις € (συνολικά κατά 25,2 δις € το 2010).
Επίσης πως η κατάσταση αντιστράφηκε το 2014 από την πλευρά του δημοσίου, μετά την αλλαγή πολιτικής της τότε κυβέρνησης (αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5 δις € από τα έσοδα, καθώς επίσης 5,0 δις € από το μικρότερο περιορισμό των δαπανών.
Συγκεντρωτικά δε χάθηκε ΑΕΠ ύψους 61,6 δις €, όταν το 2013 είχαν ήδη χαθεί 67,1 δις € – τα οποία θα αυξάνονταν περισσότερο, εάν δεν άλλαζε πορεία η κυβέρνηση (χαλάρωση της πολιτικής λιτότητας), οπότε θα είχε καταστραφεί ολοσχερώς η Ελλάδα. Στον Πίνακα IV που ακολουθεί καταγράφεται το αποτέλεσμα των μέτρων, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ του 2009.
*Μειώσεις επιδοτήσεων, αφορολογήτων ορίων, κοινωνικών παροχών κοκ.
Είναι προφανές ότι, η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης ήταν αυτή που επηρέασε πολύ αρνητικά το ΑΕΠ της χώρας – επίσης πως ο πολλαπλασιαστής των δαπανών ήταν εκθετικά υψηλότερος από τον αντίστοιχο των εσόδων, όσον αφορά το επίπεδο της ύφεσης.
Το ΑΕΠ μειώθηκε στο -28% το 2013, όπου η νέα τότε κυβέρνηση έλαβε πολύ αυστηρά μέτρα – περιοριζόμενο τελικά στο -25,5% για ολόκληρη την πενταετία, λόγω αλλαγής της πολιτικής της το 2014. Άλλοι ερευνητές δε καταλήγουν σε παρόμοια συμπεράσματα, αν και με διαφορετικές μεθόδους (Wren-Lewis 2015).
Ολοκληρώνοντας, στον Πίνακα V φαίνονται τα αποτελέσματα των μέτρων συγκεντρωτικά, για ολόκληρη την πενταετία – τα οποία ήταν πολύ πιο καταστροφικά έως και το 2013, ενώ θα ήταν ακόμη περισσότερο, εάν δεν είχε αλλάξει πορεία η κυβέρνηση το 2014.
Ουσιαστικά λοιπόν λήφθηκαν μέτρα ύψους 58,6 δις € ή 24,5% του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να χαθεί ΑΕΠ της τάξης των 61,6 δις € ή του 25,5% του ΑΕΠ του 2010 – αυξάνοντας μεταξύ άλλων τους ανέργους κατά 1.232.000 (απώλεια ΑΕΠ / παραγωγικότητα 50.000 € ανά έτος και ανά άτομο).
Το σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης της Ελλάδας
Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνονται τα διάφορα σενάρια, όσον αφορά την εξέλιξη του ΑΕΠ, με άλλες προϋποθέσεις (πηγή). Με τη γαλάζια καμπύλη χωρίς την πολιτική λιτότητας, όπου το ΑΕΠ θα παρέμενε στάσιμο, ανάλογο με αυτό του μέσου της Ευρωζώνης (πράσινη καμπύλη), με την καφέ χωρίς την αύξηση των εσόδων (φορολογία), με την κόκκινη η πραγματική μείωση του, καθώς επίσης (γκρίζα γραμμή) με 2,5% ρυθμό ανάπτυξης.
Είναι προφανές δε πως η παραμονή του ΑΕΠ στα ίδια επίπεδα θα ήταν σημαντική όσον αφορά το δημόσιο χρέος – το οποίο θα ήταν σήμερα στο 137% περίπου του ΑΕΠ, αντί στο 180%, δεν θα είχε αυξηθεί η ανεργία (θα παρέμενε κάτω του 10% χωρίς να κοστίσει τεράστια ποσά στο κράτος), δεν θα χρεοκοπούσαν τόσες επιχειρήσεις, ενώ όλοι οι υπόλοιποι δείκτες της οικονομίας θα ευρίσκονταν σε πολύ καλύτερη θέση.
Τα αποτελέσματα για το έλλειμμα και για το δημόσιο χρέος
Για να μπορέσει κανείς να ερευνήσει τις επιπτώσεις της πολιτικής λιτότητας στο πρωτογενές έλλειμμα, καθώς επίσης στο δημόσιο χρέος, θα πρέπει να κάνει κάποιες υποθέσεις όσον αφορά την ελαστικότητα του προϋπολογισμού, τις πληρωμές των τόκων, καθώς επίσης την εξέλιξη των τιμών – σε ένα υποθετικό σενάριο χωρίς τη λήψη μέτρων.
Όσον αφορά την ελαστικότητα, σε συνθήκες ανάλογες με αυτές των υπολοίπων χωρών της Ευρωζώνης υιοθετείται ο συντελεστής 0,47 (πηγή), για τους τόκους αυτοί που πραγματικά πληρώθηκαν, ενώ για τις τιμές ο μέσος της Ευρωζώνης – οπότε ένας αντίστοιχος συντελεστής (deflator). Έτσι καταλήγει κανείς στο γράφημα που ακολουθεί.
Στο επάνω μέρος (αριστερή κάθετος), η κόκκινη γραμμή αναφέρεται στο πραγματικό πρωτογενές πλεόνασμα (έλλειμμα έως το 2013), ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, η πορτοκαλί στο ίδιο εάν είχαν επιβληθεί μέτρα μόνο στα έσοδα, ενώ η μπλε εάν δεν είχαν επιβληθεί καθόλου μέτρα λιτότητας.
Όπως φαίνεται από το γράφημα, εάν δεν είχαν επιβληθεί μέτρα λιτότητας (μπλε γραμμή και μπλε στήλες), το πρωτογενές έλλειμμα θα παρέμενε περίπου στα επίπεδα του 2009 (-10%) και λίγο υψηλότερα, ενώ το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ το 2014 θα ήταν περίπου 10 μονάδες χαμηλότερο – επειδή δεν θα είχε μειωθεί το ΑΕΠ. Το βασικότερο όμως όλων θα ήταν το ότι, δεν θα υπήρχε αύξηση της ανεργίας, αφού δεν θα είχε μειωθεί το ΑΕΠ – οπότε η χώρα θα ήταν σε πολύ καλύτερη θέση.
Εναλλακτικά σενάρια
Από το πρώτο γράφημα της ανάλυσης συμπεραίνεται πως οι αρνητικές επιπτώσεις της μείωσης των δαπανών (με εξαίρεση τις δημόσιες επενδύσεις) είναι πολύ χαμηλότερες, όταν η οικονομία δεν ευρίσκεται σε ύφεση. Εάν λοιπόν δεν είχαν επιβληθεί στην Ελλάδα όλα τα μέτρα μαζί, αλλά είχαν επεκταθεί σε μεγαλύτερη διάρκεια, τότε η μείωση του ΑΕΠ δεν θα ξεπερνούσε το 9% αντί του 28% που έφτασε το 2013 – ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα θα είχε καλυτερεύσει κατά 20 μονάδες σε σχέση με το ΑΕΠ του 2009, σε όρους ΑΕΠ του 2009. Επομένως, θα ήταν διπλάσιο από το σημερινό, η χώρα θα είχε ήδη εξυγιανθεί, ενώ η ανεργία θα είχε αυξηθεί πολύ λιγότερο.
Από το ίδιο γράφημα φαίνεται πως οι πολλαπλασιαστές, στην περίπτωση αύξησης μόνο των φόρων, είναι πολύ χαμηλοί – ενώ από το δεύτερο γράφημα (πορτοκαλί γραμμή) τεκμηριώνεται ότι, εάν είχαν αυξηθεί μόνο οι φόροι, χωρίς να ληφθούν καθόλου μέτρα στον τομέα των δαπανών, θα υπήρχε ένα πολύ μικρό έλλειμμα το 2014, σχεδόν όσο το πραγματικό πρωτογενές πλεόνασμα που είχε η χώρα.
Την ίδια στιγμή όμως το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ θα ήταν κατά 40% χαμηλότερο (στο 135% του ΑΕΠ περίπου) – γεγονότα που σημαίνουν ότι, τα μέτρα λιτότητας, λόγω των υψηλών πολλαπλασιαστών τους, δεν προσέφεραν τίποτα αλλά, αντίθετα, κατέστρεψαν την οικονομία της Ελλάδας. Επειδή δε οι πολλαπλασιαστές αυτοί ήταν γνωστοί εκ των προτέρων (πηγή), δεν επρόκειτο για λάθος της Τρόικας, αλλά για ένα έγκλημα εκ προμελέτης.
Σε κάθε περίπτωση, θα ήταν προς το συμφέρον των δανειστών η μη επιβολή όλων μαζί των μέτρων, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα – η υπομονετική επέκταση τους δηλαδή σε περισσότερα χρόνια. Εύλογα λοιπόν συμπεραίνει κανείς πως η Τρόικα είχε εντελώς διαφορετικές προθέσεις – οι οποίες ήταν αντίθετες τόσο με την εξυγίανση Ελλάδας, όσο και με τα οικονομικά συμφέροντα των δανειστών της.
Μεταξύ αυτών των προθέσεων ήταν ασφαλώς η λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας της Ελλάδας, αφού προηγουμένως πιέζονταν οι τιμές σε εξευτελιστικά επίπεδα, καθώς επίσης η επιβολή του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρωζώνη (εργατική νομοθεσία, μείωση μισθών κοκ.).
Επίλογος
Οι οικονομικές μελέτες, καθώς επίσης οι αριθμοί που υποχρεωτικά τις συνοδεύουν, είναι ασφαλώς πολύ κουραστικές – ειδικά για όσους δεν έχουν την απαιτούμενη εκπαίδευση. Είναι όμως απολύτως απαραίτητες, επειδή τεκμηριώνουν όλα όσα πραγματικά συμβαίνουν σε μία χώρα – τα οποία πρέπει να γίνονται κατανοητά από τους Πολίτες της, έτσι ώστε να είναι σίγουροι για όλα όσα πρεσβεύουν και απαιτούν.
Στην περίπτωση της Ελλάδας αποδεικνύεται με αναμφισβήτητους αριθμούς ότι, επρόκειτο για ένα έγκλημα εκ προμελέτης εκ μέρους της Τρόικας – το οποίο έχει ζημιώσει τους Πολίτες σε βαθμό που ούτε καν διανοούνται, από κάθε πλευρά. Με κριτήριο δε την κατάρρευση των τιμών των παγίων (ακίνητα, πηγή, μετοχές κοκ.), τις χρεοκοπίες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την ανεργία, την κατακόρυφη πτώση του ΑΕΠ, των εισοδημάτων κλπ., η ζημία που έχει προκληθεί στη χώρα υπερβαίνει το 1 τρισεκατομμύριο € – χωρίς απολύτως καμία διάθεση υπερβολής (ανάλυση).
Επομένως, η διαγραφή μέρους του δημοσίου χρέους, καθώς επίσης η έγκριση ενός αναπτυξιακού προγράμματος για την αναβίωση του παραγωγικού μηχανισμού της Ελλάδας, είναι τα ελάχιστα που πρέπει να απαιτηθούν – ως αποζημίωση για την τρομακτική καταστροφή που προκλήθηκε στην πατρίδα μας από την Τρόικα.
Στα πλαίσια αυτά, πρέπει να στηριχθεί, καθώς επίσης να πιεστεί η κυβέρνηση, έτσι ώστε να απαιτήσει αυτά ακριβώς που δικαιούμαστε – χωρίς συμβιβασμούς οι οποίοι δεν οδηγούν πουθενά, αλλά απλά επεκτείνουν το μαρτύριο της σταγόνας. Ελπίζουμε λοιπόν να ξυπνήσουν κάποια στιγμή οι Έλληνες και να πάψουν να σκύβουν το κεφάλι – αν όχι για τον εαυτό τους, τουλάχιστον για τις επόμενες γενιές Ελλήνων που θα εξαϋλωθούν ως σκλάβοι χρέους ή που για να το αποφύγουν, θα εγκαταλείψουν την πατρίδα τους.
Βιβλιογραφία: Gechert-Rannenberg, Almunia, Miguel, Christiano, L. J. / Eichenbaum, M. / Rebelo
ΠΗΓΗ:https://analyst.gr/2023/05/06/i-thliveri-epeteios-tou-egklimatos-ton-mnhmonion/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.