Γερομοριάς: Το «Θεώρημα» του Πιερ Πάολο Παζολίνι σε επανέκδοση

Σάββατο 28 Μαΐου 2016

Το «Θεώρημα» του Πιερ Πάολο Παζολίνι σε επανέκδοση

Του Γιώργου Ρούσσου

Μια από τις πιο προκλητικές και συγκλονιστικές δημιουργίες του μεγάλου Πιερ Πάολο Παζολίνι, προβάλλεται αυτή την εβδομάδα σε επανέκδοση. Ο λόγος για το θρυλικό «Θεώρημα» (Teorema), ένα μοναδικό ποιητικό δημιούργημα, γυρισμένο στην Ιταλία του 1968. Χρησιμοποιώντας μία διαχρονική και παγκόσμια κινηματογραφική γλώσσα, ο Παζολίνι μας προσφέρει απλόχερα μία σπουδαία όσο και αμφιλεγόμενη ταινία που έχει γράψει τη δική της ιστορία στην πορεία της έβδομης τέχνης.

Μια μεγαλοαστική οικογένεια βιομηχάνου ζει στο Μιλάνο σε μία πολυτελή βίλα. Πατέρας, μητέρα, γιος, κόρη και μια υπηρέτρια. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας νέος και πανέμορφος επισκέπτης (Τέρενς Στάμπ), χωρίς να γνωρίζουμε για ποιον λόγο. Όλα τα μέλη της οικογένειας (και η υπηρέτρια) μεθούν από την ομορφιά του και του κάνουν ερωτικό άνοιγμα στο οποίο εκείνος ανταποκρίνεται.

Ύστερα από ένα μικρό διάστημα ο μυστηριώδης επισκέπτης αποφασίζει να φύγει. Όλοι του εξομολογούνται την επιρροή που είχε στη ζωή τους και μετά την αναχώρηση του μοιραία η οικογένεια διαλύεται. Ο γιος ασχολείται απεγνωσμένα και αποτυχημένα με την τέχνη. Η κόρη τρελαίνεται και κλείνεται στη σιωπή. Η μητέρα αναζητά τον αγοραίο έρωτα, ενώ ο πατέρας χαρίζει το εργοστάσιο στους εργάτες και φεύγει γυμνός στην έρημο. Η υπηρέτρια γυρίζει στο χωριό της όπου γίνεται αγία... Ποιος ήταν όμως ο μυστηριώδης επισκέπτης που τους αναστάτωσε;

Μία μοναδική και κριτική προσέγγιση της μεσοαστικής τάξης από τον κινηματογραφικό φακό του Πιερ Πάολο Παζολίνι, που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, καθώς, πέρα από το προκλητικό του θέματος, για τον Παζολίνι ο άγνωστος είναι ο Θεός. Παράλληλα τα δύο κυρίαρχα μοτίβα είναι η έρημος και η διαχρονικότητα της θεότητας. Συγκλονιστικές σκηνές σ' ένα εξαιρετικά τολμηρό έργο.

«Το Θεώρημα» (Teorema - 1968)

Σκηνοθεσία - Σενάριο: Πιερ Πάολο Παζολίνι

Φωτογραφία: Τζουζέπε Ρουτσολίνι

Μουσική: Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Ένιο Μορικόνε

Ντεκόρ: Λουτσιάνο Πουτσίνι

Κοστούμια: Μαρτσέλα Ντε Μάρκις

Μοντάζ: Νίνο Μπαράλι

Πρωταγωνιστές: Τέρενς Στάμπ, Σιλβάνα Μαγκάνο, Μασίνο Τζιρότι, Αλφόνσο Γκάτο, Λάουρα Μπέτι

Η ταινία «Το Θεώρημα» (Teorema - 1968) του Πιερ Πάολο Παζολίνι, ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, ενώ απέσπασε το βραβείο καλύτερης ερμηνείας για τη Λάουρα Μπέτι. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που ο Παζολίνι εργάζεται κυρίως με επαγγελματίες ηθοποιούς.

Παράλληλα το «Θεώρημα» (Teorema - 1968) είναι και μία από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες του Παζολίνι, που στην εποχή της σκανδάλισε και δίχασε το κοινό. Ο δημιουργός και ο παραγωγός της ταινίας σύρθηκαν στα δικαστήρια με την κατηγορία της ανηθικότητας, ενώ η καθολική εκκλησία επιτέθηκε της ταινίας εξαιρετικά βίαια.

Η ιστορία της ταινίας είναι απλή αλλά συνάμα και συναρπαστική. Το φιλμ γυρίστηκε το 1968, την εποχή που ο Παζολίνι άρχισε να κάνει παραβολικές ταινίες, με ύφος έντονα καταγγελτικό ενάντια στη μεγαλοαστική τάξη. Ο ίδιος είχε πει χαρακτηριστικά, μιλώντας για το θέμα της ταινίας του: «ό,τι και αν κάνει ένα μέλος της αστικής κοινωνίας είναι πάντα λάθος. Οτιδήποτε γίνεται από την αστική τάξη, όσο ειλικρινές βαθύ κι ευγενικό κι αν είναι, βρίσκεται πάντα στη λάθος πλευρά των γραμμών».

Παράλληλα στο «Θεώρημα» ο Παζολίνι ασκεί από τη μία οξύτατη κριτική στην «αγία οικογένεια», ενώ από την άλλη, η ταινία φαίνεται να στοχάζεται πάνω στη φύση του έρωτα ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει είτε ως ανίατη ασθένεια είτε ως «λυτρωτική» και «θεία» αποκάλυψη.

Όμως το «Θεώρημα», δε φέρνει τη σφραγίδα μόνο ενός μαέστρου της 7ης Τέχνης όπως ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, αλλά κι ενός μαέστρου της κινηματογραφικής μουσικής σύνθεσης. Ο λόγος για τον ανεπανάληπτο Ένιο Μορικόνε. Ο πολυσχιδής και πολυγραφότατος Ιταλός συνθέτης, έχει υπογράψει περισσότερες από 400 μουσικές επενδύσεις για ταινίες ξεκινώντας από το 1961. Στην πλούσια καριέρα του, ξεχωρίζουν συνεργασίες με σπουδαίους σκηνοθέτες όπως οι: Μπερτολούτσι, Παζολίνι, Ταβιάνι, Αρτζέντο, Μπράιαν ντε Πάλμα, Ποντεκόρβο, Μάλικ και πλήθος άλλων.

Σήμερα, 46 χρόνια από την πρώτη προβολή της ταινίας «Το Θεώρημα» (Teorema - 1968) του Πιερ Πάολο Παζολίνι, είναι αλήθεια ότι τα σύμβολα της ταινίας, ίσως φανούν απλοϊκά, ακόμα και ξεπερασμένα. Ωστόσο, πέρα από τις οποίες κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις, «Το Θεώρημα» είναι πάνω απ’ όλα ένα ποιητικό δημιούργημα. Ένα χαρακτηριστικό έργο ενός σημαντικού σκηνοθέτη που δεν υπάκουε σε κανένα κατεστημένο ηθικό κώδικα και επηρέασε όχι μόνο τον Ιταλικό αλλά και τον παγκόσμιο κινηματογράφο.