Ένας υπέροχος αντίλογος: 8 φιλόσοφοι εναντιώνονται στη φιλοσοφία του Καστοριάδη

Πολλές από τις φράσεις του Κορνήλιου Καστοριάδη έμειναν στην ιστορία και στάθηκαν ικανές να επηρεάσουν τον φλοιό της φιλοσοφίας μας. Το μεγαλύτερο ερώτημα που προκαλεί η φιλοσοφία του είναι: Μπορεί όντως η κοινωνία να αυτοθεσμιστεί ; Μπορεί να δημιουργήσει νόμους και θεσμούς χωρίς την παρέμβαση του κράτους; Πολλοί φιλόσοφοι διαφώνησαν και αμφισβήτησαν το κοινωνικό μοντέλο της κοινωνικής αυτοθέσμισης κι όλο το υπόβαθρο που την στερέωσε στα μάτια του Κορνήλιου Καστοριάδη.

Μαρξ (Οι υλικές συνθήκες καθορίζουν τις κοινωνικές δομές)

Ο Μαρξ διαφώνησε μ΄αυτή την σκέψη, η οικονομική βάση (τα μέσα παραγωγής και οι ταξικές σχέσεις) καθορίζει θεμελιωδώς την υπερδομή, η οποία περιλαμβάνει τους νομικούς και πολιτικούς θεσμούς. Επομένως, οι κοινωνίες δεν μπορούν απλώς να αυτοθεσμιστούν. Για τους μαρξιστές, το κράτος είναι απαραίτητο εργαλείο για τη διαχείριση των συγκρούσεων που προκύπτουν από την ταξική πάλη και τις οικονομικές πραγματικότητες.

Μαξ Βέμπερ ( Η ορθολογικη – νομική εξουσία είναι απαραίτητη για την κοινωνική τάξη)

 

Για τον Βέμπερ το κράτος ως ενσάρκωση της νομικής εξουσίας είναι απαραίτητο για την επιβολή των νόμων και την διασφάλιση της τάξης. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ιδεαλιστική αντίληψη του Καστοριάδη πως η κοινωνία αυτοθεσμίζεται μέσω της άμεσης δημοκρατίας ή της συλλογικής αυτονομίας.

Τόμας Χομπς ( Η φύση οδηγεί στο χάος)

Πηγή φωτογραφίας

Ο Χομπς υποστήριξε στο «Λεβιάθαν» ότι χωρίς μια κυρίαρχη αρχή (δηλαδή το κράτος) η κοινωνία θα μετατρεπόταν σε μια αρχέγονη κατάσταση, η οποία θα οδηγούσε τη ζωή στο να μοιάζει μοναχική, φτωχή, δυσάρεστη, κτηνώδης και σύντομη.

Για τον Χομπς το ατομικό συμφέρον και η φυσική κλίση προς τον ανταγωνισμό θα καθιστούσαν μια κοινωνία χωρίς κράτος εγγενώς ασταθή.

Φρίντριχ Νίτσε ( Οι μάζες δεν είναι ικανές να αυτοκυβερνηθούν)

Εδώ συναντάμε ένα παράδοξο! Ο Νίτσε συγκρούεται με την έννοια του κράτους αλλά συγχρόνως παραδέχεται μια πραγματικότητα, καθώς υποστήριζε πως η πλειονότητα καθοδηγείται από τα ένστικτα της αγέλης. Η κατεύθυνση και το νόημα, σύμφωνα με τον Νίτσε θα έρθει από τον εσωτερικό νόμο το «Εγώ». Υπάρχει μια σύγκλιση με την θεωρία του Καστοριάδη αλλά παρόλα αυτά η διαπίστωση του για την αδυναμία των μαζών να αυτοθεσμιστούν αμφισβητεί τη θεωρία του. Εμπλέκεται βάναυσα ο ιδεαλισμός και η πραγματικότητα.

Μισέλ Φουκώ (Η εξουσία βρίσκεται παντού, όχι μόνο στο κράτος)

Πηγή φωτογραφίας

Και εδώ φτάνουμε στην κορφή του παγόβουνου! Η ανάλυση των σχέσεων εξουσίας του Φουκώ υποδηλώνει κάτι περισσότερο πολύπλοκο και αληθές. Μας εξηγεί πως η εξουσία δεν είναι συγκεντρωμένη στο κράτος αλλά σ΄ όλη την κοινωνία. Για τον Φουκώ, η εξάλειψη του κράτους δε θα εξαλείψει τις ανισορροπίες της εξουσίας. Η ίδια η εξουσία είναι ενσωματωμένη στους κοινωνικούς κανόνες και θα εξακολουθούσαν να υφίστανται και δυνητικά θα αναπαρήγαγαν τις ανισότητες.

Πλάτων ( Η ανάγκη για τους σοφούς βασιλιάδες

Δε θα μπορούσε να λείπει από αυτή τη λίστα ο Πλάτων, ο οποίος υποστήριξε πως μόνο μια εκλεκτή ομάδα φιλόσοφων – βασιλέων θα μπορούσε να κυβερνήσει δίκαια. Μια θεωρία που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θεωρία του Καστοριάδη.

Τζον Λοκ ( Το κοινωνικό συμβόλαιο και η περιορισμένη κυβέρνηση)

Πηγή φωτογραφίας

Ενώ ο Λοκ πίστευε σ΄ ένα περισσότερο αποδυναμωμένο κράτος και στην ενίσχυση των ατομικών δικαιωμάτων, πίστευε επίσης στην αναγκαιότητα κάποιας μορφής κυβέρνησης για την προστασία αυτών των δικαιωμάτων. Κατά την άποψή του τα άτομα ενώνονται για να σχηματίσουν ένα κοινωνικό συμβόλαιο.

Ζαν Ζακ Ρουσσώ – (Η γενική βούληση έναντι της ατομικής ελευθερίας)

Ο Ρουσσώ υποστήριξε στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο» ότι τα άτομα πρέπει να υποτάσσονται στη γενική βούληση για το καλό του συνόλου. Ωστόσο, ακόμη και ο ίδιος αναγνώριζε ότι η επίτευξη της γενικής βούλησης στην πράξη αποτελούσε πρόκληση και απαιτούσε μια μορφή διακυβέρνησης.

9 φράσεις του Κορνήλιου Καστοριάδη που μας γνωρίζουν ένα μέρος της σκέψης του.Δεν φιλοσοφούμε για να σώσουμε την επανάσταση, αλλά για να σώσουμε τη σκέψη μας και τη συνοχή μας.
Εκείνο που κυρίως καταναλώνουν σήμερα οι άνθρωποι είναι τη-λε-ό-ρα-ση. Και μέσα από την τηλεόραση καταναλώνουν, δι’ αντιπροσώπου, τη φαντασίωση μιας ζωής που θα ήταν λεφτά, σεξ, εξουσία και βία.
Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι μια δημοκρατία τέλεια, ολοκληρωμένη κ.λπ. μας πέφτει από τον ουρανό, είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορέσει να επιζήσει περισσότερο από μερικά χρόνια, αν δεν δημιουργήσει τα άτομα που της αντιστοιχούν και που είναι, πρώτα και πάνω απ’ όλα, ικανά να την κάνουν να λειτουργήσει και να την αναπαραγάγουν. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική κοινωνία χωρίς δημοκρατική παιδεία.
Η επανάσταση δεν σημαίνει χείμαρρους αίματος, την κατάληψη των Χειµερινών Ανακτόρων κοκ. Η επανάσταση σημαίνει τον ριζικό μετασχηματισμό των θεσμών της κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, φυσικά είμαι επαναστάτης.
Ο άνθρωπος είναι εκείνο το τρελό ζώο, του οποίου η τρέλα ανακάλυψε τη λογική.
Ο κεντρικός λόγος της παιδείας σε μία δημοκρατική κοινωνία είναι αναμφισβήτητος. […] Και δεν μιλώ για την παιδεία που παρέχει το «Υπουργείο Παιδείας», ή εν πάση περιπτώσει όχι κυρίως γι’ αυτήν, ούτε για μια νιοστή «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», με τη οποία, υποτίθεται, θα προσεγγίζαμε περισσότερο τη δημοκρατία. Η παιδεία αρχίζει με τη γέννηση του ανθρώπου και τελειώνει με το θάνατό του. Συντελείται παντού και πάντα. Οι τοίχοι της πόλης, τα βιβλία, τα θεάματα, τα γεγονότα εκπαιδεύουν τους πολίτες – σήμερα δε κατά κύριο λόγο «παρεκπαιδεύουν».
Ζούμε στην κοινωνία των λόμπι και των χόμπι
Η σύγχρονη κοινωνία είναι θεμελιωδώς άφρων.
Η ιδέα ενός ιστορικού νόμου, εγγυητή μιας ιδανικής κοινωνίας, είναι ιδέα άγνωστη στους Έλληνες, όπως άγνωστος είναι ο μεσσιανισμός ή η δυνατότητα εξωκοσμικής φυγής. Η θεώρηση αυτή εμπνέει μια στάση, σύμφωνα με την οποία ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει εδώ.
Πηγή: https://cognoscoteam.gr/archives/45769

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com