Η Ρόζα Λούξεμπουργκ υπέρ της ανεξαρτησίας των Ελλήνων

του Σπύρου Κουτρούλη

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ υπέρ της ανεξαρτησίας των Ελλήνων και των υπόλοιπων χριστιανικών πληθυσμών από τους Οθωμανούς- Μια απάντηση στον εθνομηδενισμό

Σημαντικό είναι το άρθρο της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε στην "Μαρξιστική σκέψη", τριμηνιαίο περιοδικό, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2013, τόμος 11, με τον τίτλο «η σοσιαλδημοκρατία και οι εθνικοί αγώνες στην Τουρκία», που θα πρέπει να προβληματίσει έντονα όσους επιμένουν να εξιδανικεύουν την τουρκοκρατία και να θεωρούν τα εθνικά κινήματα ή ως αντιδραστικά ή όργανα του ιμπεριαλισμού. Το άρθρο ξεκινά με την κριτική όσων θέλουν να αποδώσουν τις εξεγέρσεις στην οθωμανική αυτοκρατορία σε εξωγενείς παράγοντες:

 «για ένα καιρό, μπορούσε ακόμη και να συναντήσεις φωνές στον Τύπο, που υποστήριζαν ότι οι τουρκικές βιαιοπραγίες ήταν κυρίως μια επινόηση, ότι οι Βασιβουζούκοι ήταν αληθινά χριστιανικά υποδείγματα, και ότι οι εξεγέρσεις των Αρμενίων ήταν το έργο πρακτόρων που πληρώνονταν με ρώσικα ρούβλια»(σελ.231). 

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ αναλύει με εξαιρετικά διεισδυτικό τρόπο την υφή της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Επισημαίνει ότι πριν την έναρξη της παρακμής της, κάθε εθνικότητα 

«ζούσε τη δική της διακριτή ύπαρξη, υπέφερε υπομονετικά τα μαρτύρια στα οποία είχε συνηθίσει και αποτελούσε την πραγματική βάση για έναν ανατολίτικο δεσποτισμό »(σελ.232). 

Στα πλαίσια αυτά η πλήρης αυθαιρεσία και η απουσία κάποιων γενικών δεσμευτικών κανόνων δίνει την δυνατότητα 

«ο πασάς μπορεί να ξεζουμίσει την επαρχία όπως επιθυμεί, εφόσον ο ίδιος στέλνει ένα όσο το δυνατό μεγαλύτερο ποσό χρημάτων στην Κωνσταντινούπολη ∙ έτσι ο καδής (δικαστής) λόγω των καθηκόντων του χρηματοδοτείται από εκβιαστικές εισφορές, δεδομένου ότι οφείλει να καταβάλει ένα ετήσιο φόρο στην Κωνσταντινούπολη για την υπηρεσία του. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι το φορολογικό σύστημα, το οποίο βρίσκεται στα χέρια ενός μουλτερίμ, ενός γεωργικού φοροεισπράκτορα, σε σύγκριση με τους οποίους ο γενικός οικονόμος του γαλλικού παλαιού καθεστώτος μοιάζει με τον Καλό Σαμαρείτη, καταλήγει σε μια συνολική έλλειψη συστήματος και κανόνων, και απεριόριστη αυθαιρεσία. Και τέλος, στα χέρια της γραφειοκρατίας, οι υποχρεωτικές υπηρεσίες είχαν μετατραπεί σε μέσο αχαλίνωτου εκβιασμού και εκμετάλλευσης του λαού»(σελ232,233).

Η Ρ.Λ αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους δεν μπορούσε να αναπτυχθεί αστική τάξη στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας (ασφάλεια προσώπων και αγαθών, τουλάχιστον τυπική ισότητα ενώπιον του νόμου, αστικό δίκαιο διακριτό από το θρησκευτικό), στα μόνιμα ελλείμματα της αγροτικής οικονομίας, στην ανάπτυξη της τοκογλυφίας που μεγεθύνει τα προβλήματα που υπάρχουν και τα δημοσιονομικά ελλείμματα που καθιστούν αναγκαίο τον ξένο δανεισμό.

Όσοι λοιπόν αποδίδουν τις εξεγέρσεις των εθνών κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας σε ρώσικο δάκτυλο αγνοούν το εκρηκτικό κοινωνικό κλίμα:

«ομολογουμένως, η διάλυση της Τουρκίας δεν προχωρά μόνο με τη δική της δυναμική. Ομολογουμένως, τα τρυφερά χέρια των Ρώσων Κοζάκων παρείχαν μαιευτικές υπηρεσίες στη γένεση της Ελλάδας, της Σερβίας και της Βουλγαρίας, και το ρωσικό ρούβλι είναι ο μόνιμος σκηνοθέτης του ιστορικού δράματος της Μαύρης Θάλασσας. Αλλά εδώ η διπλωματία δεν κάνει τίποτα περισσότερο από τη ρίψη ενός καυσόξυλου σε εύφλεκτα υλικά, από τα οποία βουνά έχουν συσσωρευτεί στη διάρκεια αιώνων αδικίας και εκμετάλλευσης »(235).

Η Ρόζα Λούζεμπουργκ τάσσεται ανεπιφύλακτα υπερ των εθνικών κινημάτων αφού πρόκειται για κινήματα ελευθερίας: 

«κατ’ αρχήν, η Σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται πάντα στο πλευρό των βλέψεων για ελευθερία. Τα χριστιανικά έθνη, σε αυτή την περίπτωση οι Αρμένιοι, θέλουν να απελευθερωθούν από τον τουρκικό ζυγό, και η Σοσιαλδημοκρατία πρέπει να ταχθεί ανεπιφύλακτα υπέρ του σκοπού τους»(σ.236). 

Επισημαίνει ότι 

«ο διαχωρισμός των χριστιανικών χωρών από την Τουρκία είναι ένα προοδευτικό φαινόμενο, μια πράξη κοινωνικής ανάπτυξης, γιατί αυτός ο διαχωρισμός είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι τουρκικές χώρες μπορούν να επιτύχουν υψηλότερες μορφές κοινωνικής ζωής »(σ.237). 

Καταλήγει μάλιστα 

«πρέπει να δεχθούμε την διάλυση της Τουρκίας ως μια μόνιμη πραγματικότητα, και να μην βάζουμε στο μυαλό μας ότι θα μπορούσε ή θα έπρεπε να σταματήσει. Πρέπει να δώσουμε την πιο πλήρη συμπάθεια μας στις προσδοκίες των χριστιανικών εθνών για αυτονομία. Πρέπει να χαιρετίσουμε αυτές τις βλέψεις πάνω απ’ όλα ως ένα μέσο καταπολέμησης της τσαρικής Ρωσίας, και με έμφαση να υποστηρίξουμε την ανεξαρτησία τους από τη Ρωσία, καθώς και από την Τουρκία»(239).

Βεβαίως ας μην έχουμε αυταπάτες σήμερα ότι η Τουρκία θα αναγνωρίσει τις γενοκτονίες που διέπραξε. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο μετά από μια μεγάλη ήττα της. Αλλά και ο ενδεχόμενος εκδημοκρατισμός της διόλου δεν θα 

εξομαλύνει τις γεωπολιτικές της φιλοδοξίες. Από την εποχή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και στην συνέχεια στην Αγγλία και την Γαλλία ο επεκτατισμός

και η αποικιοκρατία εναρμονίστηκαν χωρίς πρόβλημα με την δημοκρατία. Άλλωστε οι λαοί συμμετείχαν ένθερμα σε κάθε πολεμική προσπάθεια ή πλιάτσικο από το οποίο θα μπορούσαν να επωφεληθούν. Για τους ίδιους λόγους είναι μάταιες οι ελπίδες ότι ο εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας θα εξημέρωνε την συμπεριφορά της.

ΠΗΓΗ:https://www.facebook.com/spyros.koutroulis.5?fref=nf