 |
Του Ανδρέα Αλεξόπουλου
Σε συνάρτηση με το προηγούμενό μου ποστ για την αγία Μαρία Σκομπτσόβα.
Θα ήθελα να κάνω ορισμένες διευκρινήσεις σε σχέση με την αγία Μαρία, ώστε να διαλυθούν κάποιες παρανοήσεις.
Ο βίος της αγίας ήταν συναρπαστικός, θα τολμούσα να πω μοναδικός, σίγουρα δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα συναξάρια αγίων στα οποία έχουμε συνηθίσει. Η αγία είναι ένα φαινόμενο sui generis.
Με πολλή μεγάλη μου χαρά είδα τη θερμή ανταπόκριση και το ενδιαφέρον όσων αφιέρωσαν τον χρόνο τους να διαβάσουν το ποστ. Διαπίστωσα μάλιστα ότι είναι μία άγνωστη αγία για τους περισσότερους από εμάς (ούτε εγώ την ήξερα πριν την προτροπή του καθηγητή μου, Θανάση Παπαθανασίου).
Διαπίστωσα όμως και κάτι άλλο, ότι ακόμα προκαλεί, 20 χρόνια μετά την αγιοκατάταξή της αποτελεί πέτρα σκανδάλου, που δύσκολα χωνεύεται. Παρατήρησα μία προσπάθεια να την φέρουμε στα μέτρα μας. Το ίδιο έπαθα και εγώ την πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή μαζί της (όχι μόνο με τον βίο της, αλλά και με τα λιγοστά θεολογικά της κείμενα, τα οποία είναι θεολογικά διαμαντάκια). Ήταν τουλάχιστον δυο με τρεις γενιές μπροστά από την εποχή της...αλλά να το παράδοξο: ήταν στην καρδιά του Ευαγγελίου, συνεπώς δίπολα τύπου συντηρητικός-προοδευτικός διαστρεβλώνουν τα πράγματα. Ήταν στην ουσία της Παράδοσης, στο κέντρο του Ευαγγελίου, ήταν μια εικόνα της σταυρικής αγάπης του Χριατού.
Η ελευθερία της αγίας και η πλήρη της αδιαφορία για την τυπολατρία, τον πουριτανισμό και τη σεμνοτυφία είναι κάτι που δύσκολα χωρά στα μέτρα μας, στην ασφαλή μας ευσέβεια.
Κάποιος φίλος, πολύ εύστοχα την αποκάλεσε "φρικιό". Σίγουρα θα της άρεσε και της ίδιας. Όντως, η μοναδικότητά της, η ετερότητά της σε σχέση με τα ειωθότα έχει κάτι φρικιαστικό για τις νόρμες μας: η αγία μας βγάζει τη γλώσσα. Δεν χωρά στα καλούπια μας και αυτό μας ανησυχεί. Ο ίδιος φίλος τα συνόψισε τέλεια: παντρεμένη δις, χωρισμένη δις, με εξώγαμο, σοσιαλίστρια, καπνίστρια με ράσο, ζυθοκαταναλώτρια (δική μου λέξη), αντιφασίστρια φουλ, απειθής σε πνευματικούς, άτακτη στον μοναχικό της κανόνα, αντι-αντισημίτης, δεν τηρούσε με ακρίβεια νηστείες, καμιά φορά έχανε ακολουθίες, θεριό ανήμερο. Είχε όλα τα red flags για τον τακτοποιημένο ευσεβισμό μας.
Ας το χωνέψουμε: δεν χωρά σε κατηγορίες. Ο χριστιανισμός είναι σκάνδαλο, άν έγινε βόλεμα και ασφάλεια και συνήθεια τότε κάτι καταλάβαμε λάθος.
Δεν ήταν σαλή. Τους σαλούς του λάτρευε. Αλλά δεν ήταν. Δεν υπήρχε κανένα χαρακτηριστικό σαλότητας, όπως αυτά που συναντάμε στους βίους του οσίου Ανδρέα και Συμεών. Οι σάλοι ήταν μία ιδιαίτερη κατηγορία που η Εκκλησία δεν τους πρόβαλε ως παραδείγματα. Εδώ υπάρχει ο κίνδυνος να επικαλεστούμε τη σαλότητα, ώστε να πούμε με ανακούφιση: εντάξει μωρέ σαλή ήταν, άρα ένα ιδιοσυγκρασιακό φαινόμενο, εμείς οι υπόλοιποι δεν χρειάζεται να ακολουθήσουμε το παράδειγμά της ούτε η Εκκλησία να την έχει ως πρότυπο. Όχι βέβαια. Ήταν μια προφητική και αποστολική φιγούρα που είχε ρουφήξει το μεδούλι του Ευαγγελίου. Το ότι εμείς δεν το αντέχουμε δεν σημαίνει ότι πρέπει και να το φέρουμε στα μέτρα μας (όλα αυτά δεν τα λέω με κάποια διάθεση υποτίμησης ή ανωτερότητας. Τα αναφέρω στη μνήμη της, για να μη χάσουμε αυτό που ήταν η Μαρία).
Θέλω να διευκρινίσω ότι δεν έκανε καμιά προσπάθεια να κόψει το κάπνισμα, το λάτρευε. Ενοχλούσε αφάνταστα με το τρανταχτό της γέλιο και το ντουμάνι τον π. Βασίλειο Κριβοσέιν (μέγαλη φιγούρα της Ορθόδοξης θεολογίας και άνθρωπο ασκητικότατο) επειδή δεν τον άφηνε να κάνει τον κανόνα του. Συνεχώς της έκανε παρατηρήσεις, συνεχώς εκείνη ήταν έτοιμη να αρπαχτεί μαζί του. Τι να κάνουμε; Ήταν άνθρωπος και θύμωνε, σπαζόταν...πως το λένε και μάλιστα: unapologetic!
Η αγία τα θυσίαζε όλα στην αγάπη. Η ελευθερία της ήταν σταυρόσχημη, όχι κενή περιεχομένου. Ήταν μια αγκαλιά και ένα δόσιμο, αλλά και μια προφητική ρομφαία για κάθε σύμβαση που κάλυπτε την ουσία.
Από το πρωί ως το βράδυ έτρεχε στο Παρίσι για να νοικιάσει σπίτια προκειμένου να τα κάνει κέντρα φιλοξενείας. Τριγύρναγε στους δρόμους προκειμένου να βρει ποιος έχει ανάγκη και ποιος θέλει βοήθεια. Μετά μαγείρευε για εκατοντάδες άτομσ, έκανε τη λάντρα...Έφερε το σύστημα τούμπα για να βγουν από το ψυχιατρείο άνθρωποι που είχαν μπει μέσα λόγω διαφορετικής γλώσσας και όχι λόγω ασθένειας. Η ζωή της ήταν ένα τάμα στον τελευταίο, τον ελάχιστο αδελφό. Εξαιτίας της ζήσανε χιλιάδες. Φυγάδευε με κίνδυνο της ζωής της Εβραίους από τους ναζί (μαζί με τον άγιο Δημήτρη Κλεπινίν, με του οποίου την κόρη είχα την ευλογία να συνομιλήσω με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, για τις ανάγκες της έρευνας). ΕΣΩΣΕ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΗΡΩΣΕ ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ: ΜΑΡΤΥΡΗΣΕ ΣΤΟΥΣ ΘΑΛΑΜΟΥΣ ΑΕΡΙΩΝ ΤΩΝ ΝΑΖΙ.
Και μετά από όλα αυτά τι διαβάζω; Ότι βαριόταν να νηστέψει, να πάει εκκλησία και ότι έγινε γνωστή από τους Εβραίους...ούτε μια στάλα ντροπής!
Αναρωτιέμαι: πιστεύουμε όντως σε έναν Θεό ζώντα και ελεύθερο από τις προκαταλήψεις μας; Ή βλέπουμε τον Θεό μόνο εκεί που θέλουμε να τον βλέπουμε; Πιστεύουμε όντως ότι το Πνεύμα όπου θέλει πνει ή θέλουμε εμείς να υπαγορεύουμε στο Πνεύμα που θα πνέει; Μήπως από την πολλή μας ευσέβεια και ευλάβεια γίναμε Θεοί του Θεού; Τέλος: μήπως βλέπουμε την αγιότητα όπου εμάς βολεύει να τη βλέπουμε;
Παραθέτω ένα εξαιρετικό άρθρο του Γιάννη Πατσώνη, σχετικά με την αγία, για όποιον ενδιαφέρεται, από το ηλεκτρονικό περιοδικό booksjournal.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.