12 πνευματικές ταινίες για την Μεγάλη Εβδομάδα

του Γεωργίου Πισσαλίδη

Έφτασε και πάλι η Μεγάλη Εβδομάδα και τα ελληνικά κανάλια θεώρησαν συνετό να μας βομβαρδίσουν με τα γνωστά βιβλικά έπη του Χόλλυγουντ, θεωρώντας ότι έτσι τιμούν το πνεύμα των ημερών. Eμείς κόντρα σε αυτήν την επανάληψη προτείνουμε για φέτος μια σειρά από ταινίες των μεγαλύτερων σκηνοθετών του κόσμου, που καταγράφουν τον Χριστιανισμό ως καθημερινό βίωμα απλών ανθρώπων. Ανθρώπων που παλεύουν να ζήσουν σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελίου, που θέτουν ερωτήματα ή που παρόλα τα λάθη τους, στο τέλος αναγεννιούνται πνευματικά. Αυτές οι ταινίες είναι πολύ πιο πνευματικές και πιο ενδιαφέρουσες κινηματογραφικά από τα ψευδοβιβλικά έπη του Χόλλυγουντ. Ενώ χρησιμοποιούνται ακόμα και για κατήχηση από τους ξένους ιερείς.

1) Τα Πάθη της Ζαν Ντ’ Αρκ (1928) του Καρλ Ντράγιερ.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Le Passion de Jeanne D’ Arc).

Βασισμένος στα αρχεία της δίκης της Παρθένου της Λωρραίνης, ο Ντράγιερ μας προσφέρει ένα μυστικιστικό πορτραίτο μιας Αγίας και εθνικής ηρωίδας που θυμίζει τον Χριστό και που η δίκη της παραπέμπει στα Θεία Πάθη. Εδώ η Ζαν Ντ’ Αρκ διεκδικεί το δικαίωμα να πιστεύει σε έναν επέκεινα κόσμο (και συγκεκριμένα τον Αρχάγγελο Μιχαήλ) που την εμπνέει, παρόλο που ξέρει ότι κάτι τέτοιο θεωρείται επικίνδυνα αιρετικό. Στον ομώνυμο ρόλο, η Ρενέ Φαλκονέτι δίνει ίσως την συγκλονιστικότερη ερμηνεία όλων των εποχών. Ένα αριστούργημα που είναι ο ορισμός της πνευματικότητας στο σινεμά και η απόλυτη επιλογή για την Μεγάλη Παρασκευή.

2) Το Ημερολόγιο ενός Επαρχιακού Ιερέα (1950) του Ρομπέρ Μπρεσόν.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Le Journal D’ Un Cure de Campagne).

Το απόλυτο Καθολικό αριστούργημα όπου ένας νεαρός ιερέας έρχεται στην καινούργια του ενορία και βιώνει την απόρριψη, την περιφρόνηση και την αποξένωση από το ποίμνιο του. Εμπνευσμένος από το βραβευμένο μυθιστόρημα του χριστιανού συγγραφέα Ζωρζ Μπερνανός, ο πιο μεταφυσικός δημιουργός του κινηματογράφου μιλάει για το πνευματικό νόημα των βασάνων του κόσμου, με ένα τρόπο που φέρνει στον νου τις «Εξομολογήσεις» του Αγίου Αυγουστίνου.

3) Ο Λόγος (1955) του Καρλ Ντράγιερ.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Ordet).

Η θρησκευτική διαμάχη των Μπόργκεν και των Πήτερσεν, δύο αγροτικών οικογενειών της Δανίας που η πρώτη πιστεύει σε έναν γεμάτο ζωή Χριστιανισμό και η δεύτερη σε έναν αυστηρό φονταμενταλισμό, κρύβει ανθρώπους με χαμένη πίστη. Αυτή η πίστη θα αποκατασταθεί, όταν ο Γιόχαν Μπόργκεν, ένας χαρισματικός θεολόγος που από τις αμφιβολίες του έχασε τα λογικά του και πίστευε ότι είναι ο κηρύττων Ιησούς, θα θεραπευτεί ξαφνικά και θα αναστήσει την νεκρή νύφη του, Ίνγκρεν, στο όνομα του Ιησού. Η κορυφαία χριστιανική ταινία όλων των εποχών μιλάει για την δύναμη της πραγματικής Πίστης πέρα από δόγματα και για την δυνατότητα του θαύματος κόντρα στον ορθολογισμό της σύγχρονης εποχής.

4) Η Έβδομη Σφραγίδα (1957) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Der Sjunde Inseglet).

Μια κλασσική παρτίδα σκάκι και αξέχαστες φιλοσοφικές συζητήσεις για τον Θεό, το νόημα της ζωής και τον θάνατο, ανάμεσα σε ένα σταυροφόρο (Μαξ φον Σύντωφ), που επιστρέφει από τις Σταυροφορίες στην ρημαγμένη από την πανούκλα γενέτειρα του, και τον Χάρο που ήλθε να τον πάρει. Ένα αυστηρό θρησκευτικό δράμα για το μυστήριο της ζωής, το αναπόφευκτο του θανάτου και το μάταιο της αντίστασης του ανθρώπου σε αυτόν. Ενώ εκφράζει όσο καμιά άλλη ταινία τον φιλοσοφικό και θεολογικό προβληματισμό του Μπέργκμαν.

5) Στην Τύχη ο Μπαλταζάρ (1965) του Ρομπέρ Μπρεσόν.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Au Hasard Balthazar).

Ο γάιδαρος Μπαλταζάρ υπομένει με καρτερικότητα την κακία, την σκληρότητα και τα φονικά ένστικτα των εκάστοτε αφεντικών του. Παραπέμποντας ολοφάνερα στον Ιησού, που μπήκε στην Ιερουσαλήμ πάνω σε έναν γάιδαρο και γνώρισε τα ανάλογα ένστικτα των Εβραίων που λίγες μέρες πριν του έψαλλαν «Ωσαννά».

6) Αντρέι Ρουμπλιώφ (1966) του Αντρέϊ Ταρκόφσκι.

(Πρωτότυπος Τίτλος Andrey Rublyov).

Στην διάρκεια της εισβολής των Ταρτάρων, ο Αντρέι Ρουμπλιώφ, βοηθός τότε του Θεοφάνη του Έλληνα, αναγκάζεται να σκοτώσει για να σώσει μια κοπέλα από τον βιασμό. Ένα γεγονός που θα τον κάνει να σιωπήσει για πολλά χρόνια, πριν ξαναζωγραφίσει. Όχι μια κλασσική βιογραφία του μέγιστου αγιογράφου του Ρωσικού Μεσαίωνα, αλλά ένας στοχασμός σε εννιά μέρη για την σχέση του καλλιτέχνη με την κοινότητα του, την εξουσία και το χάος που τον περιβάλλει. Κυρίως όμως μια ταινία για την αναγκαιότητα της Πίστης, την υπερβατικότητα της Τέχνης και την Χριστιανοσύνη ως μέρος της Ρωσικής ταυτότητας. Tο απόλυτο Ορθόδοξο αριστούργημα μεταφέρει επί οθόνης μια πνευματικότητα αντίστοιχη των πινάκων του Ρουμπλιώφ.

7) Η Θυσία (1984) του Αντρέϊ Ταρκόφσκι.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Offret).

Στην διάρκεια των γενεθλίων του, ένας ηλικιωμένος καθηγητής μαθαίνει ότι ένας πυρηνικός πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών. Τότε θα ζητήσει από τον Θεό να θυσιαστεί αυτός για να γίνουν όλα όπως πριν. Ο Θεός εισακούει την προσευχή του και σταματάει τον πόλεμο. Όμως τώρα ο καθηγητής πρέπει να θυσιαστεί. Η απόλυτη ταινία αυτοθυσίας από τον απόλυτο Ορθόδοξο σκηνοθέτη.

8) Η Γιορτή της Μπαμπέτ (1987) του Γκάμπριελ Άξελ.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Babette’s Gaestebud).

Η καλβινιστική κοινότητα που έχει ιδρύσει ένας χαρισματικός ιερέας και προφήτης σε μια παραλιακή κωμόπολη της Δανίας, μαστίζεται μετά τον θάνατο του από διχόνοιες. Όμως η Γαλλίδα πρόσφυγας Μπαμπέτ (Σάντρα Ωντέν) που δουλεύει για τις δύο μεσήλικες πλέον κόρες του πάστορα, (και είναι στην πραγματικότητα διάσημη σεφ) θα φτιάξει ένα λουκούλλειο γεύμα για όλη την κοινότητα, ξοδεύοντας κρυφά όλα τα λεφτά που κέρδισε σε ένα λαχείο. Αυτό το γεύμα ανιδιοτέλειας θα φέρει στο τέλος αισθήματα μεταμέλειας και συγχώρεσης στα μέλη της κοινότητας. Μια αλληγορία για την Θεία Κοινωνία που κέρδισε το Όσκαρ Ξενόφωνης Ταινίας.

9) Ο Δεκάλογος (1989) του Κριστόφ Κισλόφσκι.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Dekalog).

Δέκα ωριαίες ταινίες για την πολωνική τηλεόραση με την κάθε μία να εμπνέεται από μια από τις Δέκα Εντολές. Τα θέματα τους συμπεριλαμβάνουν την συμπόνοια , την εκδίκηση, την λαγνεία, την συζυγική πίστη, την απιστία, την εμπιστοσύνη. Όλες γυρισμένες σε μια εργατική πολυκατοικία της Βαρσοβίας. Πρόκειται για ένα μεγάλο και συνάμα απαισιόδοξο θεολογικός προβληματισμό για την δυνατότητα επιβίωσης της Χριστιανικής ηθικής στον σύγχρονο κόσμο.

10) Τρία Χρώματα: Μπλε (1993) του Κριστόφ Κισλόφσκι.

(Πρωτότυπος τίτλος: Tres Couleurs: Bleu).

Πρώτο μέρος μιας τριλογίας όπου ο διάσημος σκηνοθέτης δεικνύει την ματαιότητα των συνθημάτων της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα» και τις αντικαθιστά με τις χριστιανικές αξίες «Πίστη, Αγάπη και Ελπίδα». Επίσης η πνευματική διαθήκη του Κισλόφσκι μιας και η ηρωίδα, σύζυγος ενός μεγάλου αποθανόντος αφού λύσει την σχέση με το παρελθόν της αποφασίζει να τελειώσει τον ημιτελή «Ύμνο της Ενωμένης Ευρώπης» του άνδρα της βασισμένο στην «Αʼ Προς Κορινθίους Επιστολή» του Αποστόλου Παύλου.

11) Στην Μεγάλη Σιωπή (2005) του Φίλιπ Γκρένινγκ.

(Πρωτότυπος τίτλος: Die Grosse Stille).

Αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ που καταγράφει τον κόσμο της σιωπής στο μοναστήρι Grand Charteuse του Καρθουσιανού τάγματος στις Γαλλικές Άλπεις, το πιο αυστηρό μοναστήρι της Καθολικής Εκκλησίας. Οι φωτογραφίες από τους ημισκότεινους διαδρόμους στα χιονισμένα βουνά αναδύουν μια πνευματικότητα και ο σκηνοθέτης (ο μόνος που του δόθηκε η άδεια να κινηματογραφήσει το μοναστήρι ) τραβάει κοντινά πλάνα που δείχνουν την σοφία που φέρνει ο χρόνος στα πρόσωπα των μοναχών. Μία από τις λίγες ταινίες που τολμά να εξερευνήσει την ύπαρξη του Θεού, που υπάρχει για αυτούς που Τον ψάχνουν με όλη την καρδιά τους.

12) Το Νησί (2006) του Πάβελ Λούνγκιν.

(Πρωτότυπος Τίτλος: Ostrov).

Ένα αριστούργημα Ορθόδοξης πνευματικότητας για ένα εν Χριστώ σαλό μοναχό που θεραπεύει, εξορκίζει και καθοδηγεί πνευματικά τους πιστούς, αλλά που η συμπεριφορά του προβληματίζει τους μοναχούς. Όμως είναι ο πατήρ Ανατόλι που θα διδάξει στον ηγούμενο πώς να μην δένεται με τα υλικά αγαθά του κόσμου. Ενώ το τέλος δείχνει ένα καλά κρυμμένο μυστικό από την εποχή του πολέμου.

ΠΗΓΗ:https://avalonofthearts.gr/