Χαλαζιάς, Σταθάκης, 1-10-16
ΔΙΑΛΟΓΟΣ Μ. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ - Β. ΞΥΔΙΑ ΣΤΟ F/B
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ
Με αφορμή την ανάρτηση του κειμένου του Παντελή Μπουκάλα, ο Μάνος Στεφανίδης έγραψε ένα προσωπικό υστερόγραφο, στο οποίο καταφέρεται εναντίον του νέου μαθήματος των θρησκευτικών. Μεταφέρω εδώ ένα δικό μου μακροσκελές σχόλιο-κριτική στο δικό του, το οποίο μπορείτε να το βρείτε παρακάτω.
-------------------------------------------
Αγαπητέ και αξιότιμε Μάνο Στεφανίδη, παίρνω απρόσκλητος το θάρρος να πω τα παρακάτω σαν σχόλιο στο ΥΓ σας επί προσωπικού:
1. Το νέο μάθημα των θρησκευτικών δεν είναι του Φίλη, όπως άλλωστε και ο ίδιος παραδέχθηκε προχθές στη Βουλή. Δεν είναι άλλωστε ούτε των προηγούμενων υπουργών (Διαμαντοπούλου, Αρβανιτόπουλος). Ανήκει στους θεολόγους εκπαιδευτικούς που εκπόνησαν τα νέα προγράμματα έχοντας πίσω τους μια θεολογική και παιδαγωγική συζήτηση που κρατά σχεδόν 30 χρόνια. Μια συζήτηση που διαρκώς σκόνταφτε στους οπαδούς ενός περίκλειστου, αυτιστικού, δήθεν παραδοσιακού χριστιανισμού που συγχέουν την Παράδοση, τις παραδόσεις και το φολκλόρ (εννοείται πως μ’ αυτό δεν εννοώ εσάς σε καμία περίπτωση).
Σε όλο αυτό το διάστημα των τριάντα ετών υπήρξαν αξιόλογα βήματα, άλλα μικρότερα, άλλα μεγαλύτερα, προς την ίδια κατεύθυνση που ακολουθούν τώρα τα νέα προγράμματα σπουδών. Και αξίζει να σημειωθεί πως όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τα ισχύοντα βιβλία του γυμνασίου, είχαν τότε αντιμετωπιστεί και αυτά με ανάλογο τρόμο και ύβρεις από τους ίδιους που σήμερα τα κραδαίνουν ως το ορθόδοξο αντίπαλο δέος στο νέο βήμα.
2. Μου δίνετε την εντύπωση ότι βλέπετε την κατάσταση στη βασική εκπαίδευση με βάση την εμπειρία που έχετε από την ανώτατη. Μοιάζει δηλαδή να μην έχετε καμία αίσθηση της αλογίας που επικρατεί στα μικρά παιδιά σήμερα, και η οποία είναι αδύνατον να θεραπευθεί με κλασικές διδακτικές μεθόδους (του στυλ ερμηνεία κειμένων κλπ). Ιδίως αυτά που λέτε για «τον τρόμο του ιερού και την θαλπωρή και την σαγήνη της γλώσσας» μου φέρνουν στο μυαλό την εικόνα ιεραπόστολου που προσπαθεί να προσηλυτίσει τους μάου-μάου την ώρα που αυτοί τον βράζουν στο μεγάλο τσουκάλι χορεύοντας γύρω του.
Και τι θα κάνουμε, ρωτάτε. Μεταμοντέρνα κόλπα; Γιατί όχι, θα σας πω εγώ. Και μεταμοντέρνα και μοντέρνα και κλασικά και ο,τιδήποτε αφήνει χώρο στο πνεύμα να πνέει απροϋπόθετα, όπου εκείνο θέλει. Για σκεφτείτε το λίγο! Σεις λέτε πως ο χριστιανισμός θα παρέμενε ιουδαϊκή αίρεση αν δεν περιεβάλλετο τη φιλοσοφία και την ελληνική γλώσσα. Μπορείτε να έρθετε στη θέση ενός εβραιοχριστιανού Μάνου Στεφανίδη εκείνης της εποχής; Εγώ βάζω στοίχημα ότι θα τα κατάγγελλε όλα αυτά σαν «ποπ συμψηφισμούς» και «προτεστάντικους αναθεωρητισμούς».
Κατά τα άλλα συμφωνώ απολύτως μαζί σας για την ανάγκη να ξαναδούμε τα μεγάλα κείμενα και να τα εισαγάγουμε με κάποιο τρόπο στο σχολείο. Και να σας πω την αμαρτία μου, στην πραγματικότητα είμαι και εγώ πολύ επιφυλακτικός στις μεταμοντέρνες παιδαγωγικές θεωρίες που μιλούν μόνο για το «πώς διδάσκουμε» χωρίς να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο «τι». Όμως πρέπει επίσης να σας πω ότι και από την προσωπική μου εμπειρία, αλλά και απ’ όσα έχω πληροφορηθεί για την πειραματική εφαρμογή των νέων προγραμμάτων σε 100 περίπου σχολεία τα τελευταία χρόνια, τα πράγματα δείχνουν πως σε μια πρώτη τουλάχιστον προσέγγιση τα νέα προγράμματα καταφέρνουν να ανοίξουν στα παιδιά κάποια παράθυρα της ψυχής τους που με τα υφιστάμενα συστήματα παραμένουν ερμητικά κλειστά.
3. Μιλάτε για μια παράδοση «ζωντανή και χυμώδη» που μπορεί να κινδυνέψει από το νέο μάθημα. Θα σας πω – ζητώντας προκαταβολικά συγγνώμη για την αγένεια – πως είστε υποκριτής. Δεν σας ενδιαφέρει πραγματικά η παράδοση αυτή, η όντως ζωντανή και όντως χυμώδης παράδοση της πίστεως, την οποία άλλωστε δεν συμμερίζεστε. Σας ενδιαφέρουν τα φιλολογικά και αισθητικά της αποτυπώματα. Η θέση «να μην ακυρώσουμε [...] επιπόλαια κάτι που αδυνατούμε αυτή την κρίσιμη στιγμή να αναπληρώσουμε» είναι θέση ανθρώπου που δεν έχει σχέση με την ίδια την πίστη, αλλά τη σέβεται για την κοινωνική της λειτουργία και τον ρόλο της στη συγκρότηση μιας καταρρέουσας ταυτότητας (εθνικής ή δεν ξέρω τι).
Αν δεν ήμουν χριστιανός, πιθανότατα θα υιοθετούσα τον καλώς νοούμενο συντηρητισμό σας. Επειδή όμως είμαι – επειδή πιστεύω – αυτό που εμένα τουλάχιστον με ενδιαφέρει δεν είναι να ταυτιστούν τα παιδιά με νεκρά σύμβολα, πατερίτσες για ανάπηρες ψυχές και κατακερματισμένες ταυτότητες. Και αν υπάρχουν σύμβολα που δεν συμβάλλουν στην ενεργοποίηση πραγματικών ψυχικών και πνευματικών ροών στους ζωντανούς ανθρώπους, ας χαθούν.
Επιπολαιότητα θα μου πείτε· και ενδεχομένως να έχετε δίκιο. Είναι όμως μια ιερή επιπολαιότητα. Αλλιώς, καλά του κάνανε οι συμπατριώτες του του Χριστού και τον σταυρώσανε. Για ελάτε στη θέση ενός κατακτημένου λαού, που δεν έχει πουθενά αλλού να πιαστεί παρά από τις παραδόσεις του, και βλέπει έναν μυστήριο θεολόγο (ραβίνο) να λέει πως πρέπει να αγαπάμε τους εχθρούς μας και πως ο ευσεβέστερος άνθρωπος που έχει γνωρίσει είναι ένας Ρωμαίος εκατόνταρχος! Πώς το βλέπετε αυτό; Δεν είναι η απόλυτη επιπολαιότητα; Η απόλυτη προσβολή της Παράδοσης; Έτσι πίστευε και ο Παύλος πριν τη Δαμασκό. Μέχρι που συνειδητοποίησε ότι αυτό που θεωρούσε σαν τον μεγάλο κίνδυνο, αυτό ήταν τελικώς η λύση στο πρόβλημα.
4. Αν λοιπόν δεν μιλάτε «για την ξερή τυπολατρεία ούτε για τον φαρισαϊκό ευσεβισμό» και σας ενδιαφέρει, όπως λέτε, η «βιωμένη και βιωματική σχέση με την έννοια του υπερβατικού», τότε θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Με δεδομένη την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού σχολείου απαιτείται μια γερή μεταρρύθμιση του μαθήματος. Χρειάζεται ένα μάθημα για όλα τα παιδιά του σχολείου. Ένα μάθημα που δεν θα κάνει κατήχηση.
Φίλης, ξεφίλης, Διαμαντοπούλου, ξεδιαμαντοπούλου, δεν είναι αυτό το θέμα. Κουνηθείτε λίγο από τη βολική θέση του γκρινιάρη διανοούμενου που καταγγέλλει τα κακώς κείμενα. Δείτε πίσω από την κουρτίνα της δημοσιογραφικής επικαιρότητας την Ελλάδα που προσπαθεί να ανασάνει και μην την ταυτίζετε με την «υποκουλτούρα της καταστροφής». Είναι άδικο και θα σας βαραίνει.
Με τιμή
Βασίλης Ξυδιάς
Θεολόγος-εκπαιδευτικός
Θεέ μου, τι κείμενο! Πότε θα ξυπνήσουμε, διερωτώμαι. Μπράβο Παντελή!
ΥΓ. Επί προσωπικού.
Επιτρέψτε μου δύο κουβέντες για μια πρόσφατη μου περιπέτεια. Ευγενέστατη δημοσιογράφος της ΕΡΤ Βόλου μου ζήτησε να συμμετάσχω από τηλεφώνου σε ζωντανή συζήτηση με θέμα την διδασκαλία των Θρησκευτικών στην εκπαίδευση. Χτες, Παρασκευή , 6 - 7 μμ.
Δυστυχώς όμως οι απόψεις μου δεν ήσαν αρεστές - υποστήριξα ότι ο υπουργός Παιδείας σκόπιμα και για λόγους μικροπολιτικής δημιουργεί τεχνητή πόλωση και ένα συγκρουσιακό κλίμα για να χαϊδέψει τα αυτιά των τελευταίων ιδεοληπτικών ή επαγγελματιών της Αριστεράς που υποστηρίζουν ακόμη αυτήν την προσκυνημένη, ενδοτική και επικίνδυνη κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση που δημιουργεί συνειδητά νέες στρατιές αγραμμάτων, που διαλύει συμπλεγματικά την τριτοβάθμια εκπαίδευση και που καλλιεργεί νεοεμφυλιακό κλίμα.
Οι συνομιλητές μου έβρισκαν αντίθετα και τον υπουργό Παιδείας και την πολιτική του υπέροχους άρα εμένα με απέπεμψαν άρον άρον μετά δεκάλεπτο. Εις μάτην προσπάθησα να υποστηρίξω πως πέρα από καινοτομίες και
"καινοτομίες" ανάγκη πάσα, ιδιαίτερα τώρα, είναι να υποστηρίξουμε τις ζωτικές αξίες και εκείνα τα σύμβολα που ορίζουν τη ραχοκοκαλιά της πατρίδας. Να περισώσουμε την παράδοση, ό τι κι αν αυτό σημαίνει. Ακόμη. Έχοντας τον τρόμο του ιερού και την θαλπωρή και την σαγήνη της γλώσσας.
Να μην ακυρώσουμε, δηλαδή, επιπόλαια κάτι που αδυνατούμε αυτή την κρίσιμη στιγμή να αναπληρώσουμε. Και να μην αποκοπούμε από τα κείμενα χάριν των μεταμοντέρνων, ψευδοεπιστημονικών υποκατάστατων. Η επί του Όρους Ομιλία και οι Μακαρισμοί δεν προσφέρονται για ποπ συμψηφισμούς, ούτε για προτεσταντικούς αναθεωρητισμούς. Θεολόγος δεν είμαι αλλά έχω υπάρξει φιλόλογος. Και επαναλαμβάνω προς τους θεολόγους, μοντέρνους και μη, ό τι λέω και στους θεατρολόγους του τμήματος μου στο Πανεπιστήμιο : Εν αρχή ην τα κείμενα. Αυτά είναι η δύναμη μας και το όπλο μας. Και από αυτά τα κείμενα αποκόπτει τα παιδιά δια της ήσσονος προσπαθείας το σεβαστό Υπουργείο.
Ο Χριστιανισμός από ιουδαϊκή αίρεση έγινε παγκόσμια θρησκεία χάρη στην ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά, φιλοσοφικοποιητικά κείμενα. Το κατά Μάρκον περιέχει πολύ Θουκυδίδη όπως και το κατά Λουκάν Ευριπίδη.
Να το πω απλά. Μετά από τόσες συμπλεγματικές ιδεοληψίες, παλινωδίες και ξερολισμούς δεν έχω εμπιστοσύνη ούτε στον υπουργό - κινούμενη βόμβα ούτε στους συμβούλους του. Επειδή κάνουν ένα βήμα εμπρός και δύο πίσω. Συμφωνώ πως τα εκπαιδευτικά προγράμματα του κράτους δεν τα διαμορφώνει η Ιεραρχία. Όμως είναι το κράτος που δίνει στο ιερατείο ανάλογα δικαιώματα. Για προφανείς μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Αλλιώς θα προχωρούσε σε έναν έντιμο όσο και αριστερό διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους. Αλλά αυτό δεν το κατάφερε ένας Τρίτσης, θα το τολμήσει ο Φίλης, ένας επαγγελματίας πολιτικός γκαφατζής;
Εν ολίγοις το τερατώδες έλλειμμα παιδείας που στιγματίζει τον τόπο, συμπορεύεται τραγικά με την αποκοπή από μια παράδοση ζωντανή και χυμώδη, έως πρόσφατα τουλάχιστον. Δεν μιλώ για την ξερή τυπολατρεία ούτε για τον φαρισαϊκό ευσεβισμό. Ούτε με ενδιαφέρει τι πιστεύει και τι όχι ο καθένας. Αυτά είναι πράγματα πολύ προσωπικά. Μακριά επίσης από εμένα κάθε έννοια προσηλυτισμού. Εγώ μιλάω για κάτι αξιακά και παιδευσιακά βαθύτερο. Για κάτι που λείπει δραματικά από την ρηχή εποχή μας. Για μια βιωμένη και βιωματική σχέση με την έννοια του υπερβατικού.
Αυτήν ακριβώς την εποχή που η υποκουλτούρα της καταστροφής θεωρείται επανάσταση και η αφιεροποίηση των συμβόλων και της Ιστορίας παιδεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.