Από την Αντιγόνη στην Ιφιγένεια…

Βασίλης Μακρής, Δημήτρης Μαριόλης:

Στ᾿ Ἀστεῖα Παίζαμε!

Δὲ χάσαμε μόνο τὸν τιποτένιο μισθό μας

Μέσα στὴ μέθη τοῦ παιχνιδιοῦ σᾶς δώσαμε καὶ τὶς γυναῖκες μας

Τὰ πιὸ ἀκριβὰ ἐνθύμια ποὺ μέσα στὴν κάσα κρύβαμε

Στὸ τέλος τὸ ἴδιο τὸ σπίτι μας μὲ ὅλα τὰ ὑπάρχοντα.

Νύχτες ἀτέλειωτες παίζαμε, μακριὰ ἀπ᾿ τὸ φῶς τῆς ἡμέρας

Μήπως πέρασαν χρόνια; σαπίσαν τὰ φύλλα τοῦ ἡμεροδείχτη

Δὲ βγάλαμε ποτὲ καλὸ χαρτί, χάναμε· χάναμε ὁλοένα

Πῶς θὰ φύγουμε τώρα; ποῦ θὰ πᾶμε; ποιὸς θὰ μᾶς δεχτεῖ;

Δῶστε μας πίσω τὰ χρόνια μας δῶστε μας πίσω τὰ χαρτιά μας

Κλέφτες!

Στὰ ψέματα παίζαμε!

M. Αναγνωστάκης

Δυστυχώς δεν πρόκειται για παιχνίδι. Το δίλημμα που τέθηκε μπροστά στον πρωθυπουργό τα ξημερώματα της 13ης Ιουλίου ήταν εξαιρετικά σαφές: ή θα υπέγραφε την πλήρη παράδοση της χώρας και του λαού της ή θα αποχωρούσε με το κεφάλι ψηλά. Διάλεξε τον πρώτο δρόμο: πλήρης παράδοση, ένα απεχθέστατο τρίτο μνημόνιο με ταπεινωτικούς όρους, μια συμφωνία μπροστά στην οποία ακόμα και το μνημόνιο που ψήφισε η βουλή δυο μέρες πριν μοιάζει με παιδική χαρά. Η επιλογή του σε ένα τόσο κρίσιμο δίλημμα αποδεικνύει το προφανές: Ο ΣΥΡΙΖΑ, ή για να είμαστε πιο ακριβείς και δίκαιοι, η ηγετική του ομάδα, δεν είχε ποτέ στις επιλογές της τη ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε ως λύση έσχατης ανάγκης. Είχε όμως στις πολιτικές της επιλογές την άνευ όρων παράδοση που αποτελεί την άμεση συνέπεια της στρατηγικής πάση-θυσία-να-μείνουμε-στο-ευρώ.

Επιπλέον, ο πρωθυπουργός δεν δίστασε να καταφύγει σε προφανείς ανακρίβειες, αναφέροντας ότι «καταφέραμε σε αυτή τη σκληρή μάχη να κερδίσουμε την αναδιάρθρωση του χρέους». Η συμφωνία όμως που υπέγραψε γράφει καθαρά ότι «Η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωζώνης τονίζει ότι δεν μπορεί να γίνει ονομαστικό κούρεμα του χρέους. Οι ελληνικές αρχές επαναλαμβάνουν την κατηγορηματική δέσμευσή τους να τιμήσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις προς όλους τους πιστωτές τους πλήρως και εγκαίρως». Η κοροϊδία δεν μπορεί να συνεχίζεται για πολύ. Τα φτωχά παιδιά στις λαϊκές γειτονιές που υψώθηκαν οι σημαίες του ΟΧΙ θα συνεχίσουν να πεινάνε, οι γονείς τους θα γίνουν περισσότερο φτωχοί, οι στρατιές των άνεργων, των απλήρωτων και των απολυμένων θα πολλαπλασιαστούν. Και όλα αυτά, με την υπογραφή της κυβέρνησης της αριστεράς. Πιο δίπλα, στην Εκάλη και την Κηφισιά, οι πανηγυρισμοί των οπαδών του ΝΑΙ, δε λένε να σταματήσουν, κάποιοι τρίβουν τα χέρια τους για τα πακέτα «ανάπτυξης» που θα τροφοδοτήσουν τις καταθέσεις τους στην Ελβετία, business as usual!

Το νέο μνημόνιο

Μια προσεκτικότερη μελέτη του ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής οδηγεί σε πολύ οδυνηρά συμπεράσματα. Το πλήρες ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, η επιστροφή της τρόικας στα υπουργεία, η έγκριση των νομοσχεδίων από την τρόικα πριν καν μπουν σε διαβούλευση και – τι ταπείνωση – η ακύρωση των ψηφισμένων νόμων του τελευταίου πενταμήνου δεν αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες. Πρόκειται για τη ληξιαρχική πράξη που πιστοποιεί με τον πλέον επίσημο τρόπο, το τέλος μιας ολόκληρης εποχής και την είσοδο σε μια άλλη. Στη νέα εποχή της ευρωπαϊκής τάξης πραγμάτων, οι αρχές και οι αξίες της Γαλλικής Επανάστασης, τα Συντάγματα, η λαϊκή κυριαρχία, οι κοινοβουλευτικές δημοκρατικές παραδόσεις, δεν αποτελούν πλέον παρά ένα θεατρικό σκηνικό, κάτι σαν τη ρωμαϊκή γερουσία στην εποχή της παντοδυναμίας των ρωμαίων αυτοκρατόρων. Οι πολίτες μετατρέπονται σε υπηκόους μιας μπανανίας, χωρίς πολιτικά, κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα. Ο ελληνικός λαός καλείται να παίξει το ρόλο της Ιφιγένειας, μάλλον αυτή την αρχαία τραγωδία όφειλε να αναφέρει ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στο ευρωκοινοβούλιο, η αναφορά στην Αντιγόνη αποτελούσε ατυχές παράδειγμα. Άλλωστε, στη συγκυρία που οξύνεται η καπιταλιστική κρίση, ο ανταγωνισμός των ιμπεριαλισμών και η επιθετικότητα του ευρωπαϊκού κεφαλαίου επιβάλλουν την καταστροφή περιοχών και χωρών, τη θυσία ολόκληρων λαών προκειμένου να πάρει μπροστά η καπιταλιστική μηχανή και να συσπειρωθούν τα ελατήρια που θα οδηγήσουν στη νέα καπιταλιστική ανάπτυξη.

Το νέο μνημόνιο – ήδη από τις βασικές πλευρές του πλαισίου που υπεγράφη – είναι προσεκτικά δομημένο, τόσο στο επίπεδο των νομικών και ρητών δεσμεύσεων, με στόχο να είναι δεμένη μελλοντικά οποιαδήποτε προσπάθεια ανατροπής του, αλλά ακόμη περισσότερο όταν εξειδικευτεί από τα τεχνικά επιτελεία, θα οργανώσει μια ολοκληρωτική καταστροφή σε ό,τι έχει απομείνει όρθιο από τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό, ώστε πέραν των νομικών κυρώσεων, να μην υπάρχει ούτε η δυνατότητα ανασυγκρότησης όποιας παραγωγικής βάσης σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Κάτι ανάλογο άλλωστε έγινε μεθοδικά από την εποχή του PSI και την επιβολή του αγγλικού δικαίου. Ας μην είμαστε αφελείς. Στις ανακοινώσεις των γραβατωμένων πολιτικών εκπροσώπων της νέας τάξης ακούμε συχνά για τα τεχνικά κλιμάκια, τις ειδικές επιτροπές και τους εξειδικευμένους συμβούλους. Πίσω από τα πολιτικά και οικονομικά επιτελεία έχει στηθεί ένας καλοστημένος και καλοπληρωμένος μηχανισμός διεθνών δικηγορικών γραφείων, νομικών ιερατείων, ψυχοκοινωνιολογικών αναλυτών, οικονομικών «δολοφόνων» και προαγωγών διεθνών σχέσεων, που εξειδικεύονται στις τεχνικές λεπτομέρειες της διάλυσης μιας ολόκληρης χώρας, της χειραγώγησης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού της, της διεθνούς νομικής κατοχύρωσης και νομιμοποίησης των αποτελεσμάτων των πολιτικών τους επιλογών. Γι αυτό τους ακούμε να λένε ότι «εργαζόμαστε σκληρά» πάνω στα μέτρα. Γι αυτό έχουν φτιάξει τόσους διαφορετικούς μηχανισμούς κυριαρχίας και ελέγχου… EFSF, ESM, ECOFIN, EUROWORKING GROUP και πάει λέγοντας.

Οι αλλαγές που θα επιφέρει το νέο μνημόνιο θα τροποποιήσουν βαθιά τις κοινωνικές σχέσεις, ακόμη και τις πολιτισμικές συνήθειες και συμπεριφορές πλατιών κομματιών της κοινωνίας. Από την ισοπέδωση των εργασιακών δικαιωμάτων και του επιπέδου ζωής των πιο φτωχών στρωμάτων της εργατικής τάξης, της νεολαίας, των άνεργων, μέχρι την οικονομική και εργασιακή εξόντωση των εργαζόμενων του δημόσιου τομέα, των απασχολούμενων στον αγροτικό τομέα, τον τουρισμό, τη ναυτιλία και το εμπόριο. Για το καθένα από αυτά χρειάζεται μεθοδική ανάλυση, ώστε να παράξουμε αντίπαλη κατεύθυνση. Παραδειγματικά όμως μπορούμε να πούμε ότι η βασική ιδέα που προωθούν μεθοδικά στον αγροτικό τομέα, είναι το σπάσιμο, των δεσμών ανάμεσα στην πόλη και το χωριό, που συνεχίζουν να υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία. Το σπάσιμο των σχέσεων με μερικά λιόδεντρα που συνεχίζει να έχει ο κάτοικος της πόλης, τα αυγά της γιαγιάς, το χωράφι που ναι μεν είναι ακαλλιέργητο αλλά αποτελεί εν δυνάμει πρωτογενή πηγή. Αντίστοιχα με επιμονή προωθείται η μεταβολή του αγροτικού πληθυσμού από ανεξάρτητου παραγωγού, σε δεσμευμένου σε προγράμματα και νόρμες είτε επιχειρηματία της γης είτε εργάτη γης. Για το λόγο αυτό δομούν ήδη μέσα από τις μνημονιακές ρήτρες την επίθεση σε συνεταιρισμούς, την αλλαγή των καλλιεργειών, την ατομική οικονομική αφαίμαξη των εναπομεινάντων αγροτών. 

Το βέβαιο είναι ότι η μεσοπρόθεσμη στόχευση των «οικονομικών δολοφόνων» είναι η διαμόρφωση μιας κοινωνίας χωρίς συνεκτικό ιστό, μιας κοινωνίας απόλυτα εξαρτημένης από τις πολυεθνικές, με ζώνες εξαθλίωσης και ζώνες απόλυτου ελέγχου.

Κυνισμός και απανθρωπιά; Χωρίς αμφιβολία. Και λοιπόν; Ο καθηγητής Κώστας Βεργόπουλος απορούσε σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη πριν τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου: «Και τι θα κάνουν; Θα μας ζητήσουν και τα χρυσά δόντια των πεθαμένων;» Ε, να που ήρθε η ώρα που μας τα ζητάνε. Να που δεν υπάρχει έλεος! Να που οι προσευχές στις ανθρωπιστικές παραδόσεις της Ευρώπης δεν έπιασαν τόπο. 

Και τώρα; Ποια είναι η απάντηση; Ο κόσμος δεν αλλάζει ούτε με κατάρες ούτε με ευχές. Αλλάζει εκεί που η δράση αντικαθιστά τα δάκρυα, εκεί που τα χέρια δεν απλώνονται ζητιανεύοντας αλλά σφίγγονται αποφασιστικά και γίνονται γροθιές. Ο κοινωνικός πόλεμος μαίνεται – όσο μας αφορά, μπορούμε χωρίς αμφιβολία να πούμε ότι μπαίνουμε σε μια νέα φάση εντονότατων ταξικών αντιθέσεων που θα εκφραστούν με εκρηκτικό τρόπο. Σε αυτή τη νέα φάση, οι κοινοβουλευτικές αυταπάτες της προηγούμενης περιόδου δεν έχουν καμιά θέση, η βολική αφήγηση ότι μια καλύτερη κυβέρνηση, πιο έντιμη, πιο προοδευτική, μπορεί σε συνεννόηση με τους «εταίρους» να ανοίξει ένα φιλολαϊκό δρόμο κατέρρευσε. Η κοινωνική συνείδηση πολιτικοποιείται ταχύτατα καθώς είναι πλέον σαφές ότι παραμονή στην Ε.Ε. και το ευρώ σημαίνει παράδοση άνευ όρων στο γερμανικό ιμπεριαλισμό και αποδοχή της πιο νεοφιλελεύθερης ατζέντας. Από την άλλη, η ρήξη με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, η αποδέσμευση από την Ε.Ε. και την ευρωζώνη είναι μονόδρομος για το λαϊκό κίνημα, δύσκολος και ανηφορικός, αλλά μονόδρομος. Διαφορετικά, καμιά διεκδίκηση, κανένας λαϊκός αγώνας δεν έχει νόημα. Οι δυνάμεις που συνεχίζουν σήμερα, στην κεντρική πολιτική σκηνή αλλά και στα συνδικάτα να κάνουν κριτική στα μνημόνια και την ίδια στιγμή να υποκλίνονται στην ΕΕ και την ευρωζώνη και να θέτουν ζήτημα καλύτερης διαχείρισης, απλώς μας κοροϊδεύουν.

Πέντε κρίσιμα ερωτήματα

Απέναντι στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται, θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε σε 5 κρίσιμα κατά τη γνώμη μας ερωτήματα που απασχολούν αυτές τις μέρες τον κόσμο του αγώνα:

1. Μπορούσε η κυβέρνηση να κάνει αλλιώς; 

Όταν μπεις σε λάθος τρένο, όλοι οι σταθμοί είναι λάθος, με πρώτο λάθος σταθμό σε αυτή τη διαδρομή, τη συμφωνία στο eurogroup της 20ης Φλεβάρη. Η κυβέρνηση με την επιμονή της να κυνηγά τη χίμαιρα ενός «έντιμου συμβιβασμού» πλήρωσε τεράστια χρηματικά ποσά στους δανειστές, σπατάλησε πολύτιμο χρόνο, έκαψε όλες τις γέφυρες. Παρ΄ όλα αυτά, ο λαός της έδωσε ακόμα μια ευκαιρία, με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιούλη. Για την ακρίβεια την δέσμευσε να απορρίψει τα τελεσίγραφα και τους εκβιασμούς. Είχε επομένως την πολιτική νομιμοποίηση. Επιπλέον, τα πρωτοφανή οικονομικά μέτρα αποκλεισμού που επέβαλε η Ε.Ε. διαμόρφωσαν και ένα ακόμα δεδομένο εξαιρετικά ενδιαφέρον που δεν πέρασε ασχολίαστο από διεθνείς οικονομολόγους. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους μιας ρήξης είχε ήδη πληρωθεί! Άρα η απάντηση είναι ότι η κυβέρνηση έπρεπε να πράξει αλλιώς. Να κοιτάξει έξω από τις κλειστές πόρτες των ευρωενωσιακών θεσμών τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που διαδήλωναν σε 250 πόλεις σε όλο τον κόσμο. Έπρεπε να κοιτάξει στα μάτια 4 εκατομμύρια ανθρώπους που με τη στάση τους είπαν όχι στους εκβιασμούς, την υποτέλεια και όλα τα μνημόνια, παλιά και νέα.

2. Δεν είναι καλύτερα, αυτή τη δύσκολη κατάσταση, ακόμα και αυτή την ταπεινωτική ήττα να τη διαχειριστεί η κυβέρνηση της αριστεράς από το να επιστρέψει το πολιτικό δυναμικό του δικομματισμού; 

Κι όμως, η Παλινόρθωση του παλιού πολιτικού προσωπικού είναι ήδη εδώ. Το δρόμο τον άνοιξε η ίδια η κυβέρνηση, ο ίδιος ο πρωθυπουργός, το βράδυ του δημοψηφίσματος, με τη σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών. Οι επόμενες πολιτικές κινήσεις εκτιμούμε ότι θα είναι στην ίδια κατεύθυνση και θα γίνουν ταχύτατα: το Ευρωπαϊκό Διευθυντήριο θα επιλέξει τους υπουργούς και τις συμμαχίες του επόμενου κυβερνητικού σχήματος όπως και τους αχυράνθρωπους που θα τοποθετηθούν σε θέσεις – κλειδιά. Στην πραγματικότητα αυτό που θα συμβεί είναι ότι όποια διαχείριση από μεριάς της κυβέρνησης του μνημονίου, θα την κάνει αμετάκλητα εχθρική προ το λαό, εξευτελιστική ως προς τον όρο αριστερά και αναπόσπαστο τμήμα του πολιτικού συστήματος που υποτίθεται ότι κατήγγειλε. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το μνημόνιο, στην πραγματικότητα, θα το διαχειριστεί το πολιτικό σύστημα που εκπροσωπεί τους δανειστές, αφού με την ψήφο του θα περάσει (αν περάσει) στη βουλή. Και ακόμη θα το διαχειριστούν απευθείας οι θεσμοί και η τρόικα αφού θα εγκατασταθούν στην Αθήνα και θα μπαινοβγαίνουν στα υπουργεία ως αφεντικά.

3. Δεν είναι ανήθικο να κρατήσουν τις έδρες τους οι βουλευτές που αρνούνται να πειθαρχήσουν και να υπερψηφίσουν το νέο μνημόνιο;

Ασφαλώς δεν μας πέφτει λόγος ούτε είναι στις προθέσεις μας να αναμειχθούμε στα εσωτερικά του κυβερνητικού κόμματος. Δεν είναι δική μας δουλειά ούτε δική μας ευθύνη. Ωστόσο, δέκα φορές ανήθικο είναι να κρατούν τις έδρες τους οι άλλοι, αυτοί που ψήφισαν ήδη ΝΑΙ, αυτοί που έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια την ψήφο του λαού. Εκτός αν θεωρήσουμε ότι η ψήφος στις βουλευτικές εκλογές είναι εισιτήριο απεριορίστων διαδρομών προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, φιλολαϊκή ή αντιλαϊκή. Ακόμα κι έτσι όμως, το δημοψήφισμα δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών, δεν ήταν λευκή επιταγή ούτε επιδέχεται πολλαπλών ερμηνειών. Όσοι και όσες δεν μπορούν ή δεν αντέχουν λοιπόν να εκπροσωπήσουν τη λαϊκή ψήφο είναι εκείνοι που πρέπει να παραιτηθούν και να πάνε στο σπίτι τους. Έτσι κι αλλιώς, εκεί θα τους στείλει αργά ή γρήγορα ο λαός με την πρώτη ευκαιρία που θα του δοθεί. Στην εποχή της κρίσης, το πολιτικό προσωπικό που αναλαμβάνει να διαχειριστεί αντιλαϊκές πολιτικές ανακυκλώνεται με μεγάλη ταχύτητα.

4. Και πως θα μείνει ανοιχτό το πολιτικό ρήγμα που άνοιξε η πτώση του δικομματισμού; 

Το τεράστιο πολιτικό ρήγμα που απλώς πιστοποιήθηκε με την ήττα του δικομματισμού στις εκλογές της 25ης Γενάρη, άνοιξε με τους μεγάλους αγώνες, με τις τεράστιες σε όγκο, συμμετοχή και αποφασιστικότητα γενικές απεργίες, με τις πλατείες και την εισβολή του λαϊκού παράγοντα στο προσκήνιο τα πέντε χρόνια της κρίσης και των μνημονίων. Εδώ βρίσκεται και το κλειδί των εξελίξεων. Αυτός ο μεγάλος κύκλος αγώνων επιχειρείται σήμερα να κλείσει τελεσίδικα, να επικρατήσει η μαζική κατάθλιψη, η μοιρολατρία και η ηττοπάθεια. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο τα επόμενα 24ωρα να εκφραστεί η λαϊκή οργή με μεγάλες απεργίες και συλλαλητήρια. Γι αυτό είναι κρίσιμο να διαμορφωθούν οι όροι ώστε να πολιτικοποιηθούν οι ριζοσπαστικές μεταβολές για να δίνεται η δυνατότητα να εκφραστεί η μεγάλη κοινωνική μάζα της αντίστασης, του ΟΧΙ και της ρήξης με την Ευρωζώνη, την ΕΕ και το ΔΝΤ.

5. Έχει νόημα η ρήξη; Είναι μια εφικτή επιλογή ή μήπως αποτελεί μια πολιτική χίμαιρα; Μπορεί σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης να σπάσει ένας κρίκος της αλυσίδας, να απελευθερωθεί ένας λαός από τα δεσμά του ιμπεριαλισμού και την υποταγή στη δικτατορία του ευρώ; Είναι έτοιμος ο λαός μας να σηκώσει στις πλάτες του τέτοιες ιστορικές ευθύνες και να αντέξει τον οικονομικό πόλεμο που αναμφίβολα θα του κηρύξουν η Γερμανία και οι σύμμαχοί της;

Ο λαός μας έδειξε πρωτοφανή πολιτική και κοινωνική ωριμότητα, δεν υπέκυψε στους εκβιασμούς, πολιτικά ανοργάνωτος και αφοπλισμένος, κυριολεκτικά αφημένος στη μοίρα του, βομβαρδισμένος από τα ΜΜΕ και περικυκλωμένος σε πρωτοφανείς συνθήκες οικονομικής πολιορκίας, όχι μόνο διατήρησε την ψυχραιμία του, αλλά έδωσε ηχηρή απάντηση και στο δημοψήφισμα και σε τεράστιες, πρωτοφανείς σε όγκο και πάθος λαϊκές συγκεντρώσεις. Μέσα σε συνθήκες όπου η λαϊκή οργή ξεχείλιζε τις πρώτες πρωινές ώρες και η παγκόσμια κοινή γνώμη έστελνε μαζικά μηνύματα μιας επικείμενης διεθνούς λαϊκής έκρηξης ενάντια στο ευρωπαϊκό Διευθυντήριο, η ιστορική δυνατότητα προσφέρθηκε τα ξημερώματα της 13ης Ιούλη. Δυστυχώς σε λάθος χέρια. Ωστόσο, η ιστορική δυνατότητα μένει ανοιχτή, όσο η αστική τάξη δεν καταφέρνει να κλείσει τον κύκλο που άνοιξαν οι μεγάλοι λαϊκοί αγώνες, οι συγκεντρώσεις και οι γενικές απεργίες τα τελευταία πέντε χρόνια. Γι΄ αυτό και τα κυρίαρχα επιτελεία παραμένουν εξαιρετικά ανήσυχα και βιάζονται να κλείσουν τους λογαριασμούς τους. Είναι προφανές, ότι η ρήξη με την Ε.Ε. δε συνιστά την είσοδο στον παράδεισο, κάθε άλλο. Σηματοδοτεί την όξυνση του κοινωνικού πολέμου, την χωρίς έλεος και τέλος οικονομική πολιορκία από τα ευρωπαϊκά μεγαθήρια. Είναι το ταξίδι στις μεγάλες αχαρτογράφητες θάλασσες που δεν τόλμησε και δεν θα τολμήσει να κάνει ποτέ η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι όμως μια μάχη που θα δώσει ο λαός με το κεφάλι ψηλά για να υπερασπίσει τα δικαιώματά του, η άλλη επιλογή, η επιλογή της παράδοσης άνευ όρων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη φτώχεια, την εξαθλίωση και την ταπείνωση.

Σε αυτές τις συνθήκες, που δεν θα κρατήσουν για πάντα, οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που πρωταγωνίστησαν στους μεγάλους λαϊκούς αγώνες αυτής της πενταετίας έχουν μια τελευταία ίσως ευκαιρία. Τώρα είναι η ιστορική στιγμή και η ιστορική ευθύνη, να πάρουμε το πολιτικό ρίσκο και να διαμορφώσουμε ένα ευρύ κοινωνικό πολιτικό μέτωπο όλων των αγωνιστών, των σωματείων, των πολιτικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων αλλά και των διανοούμενων που επιλέγουν με διαφορετικές προσεγγίσεις, ιδεολογικές αφετηρίες και πολιτικές αναγνώσεις να υπηρετήσουν την επιλογή της ρήξης και της σύγκρουσης με την ΕΕ και το ΔΝΤ, που παλεύουν για να καταργηθούν τα μνημόνια και προβάλλουν την ανάγκη μονομερούς διαγραφής του χρέους, εθνικοποιήσεων και ριζικής αναδιανομής του πλούτου. Ένα μέτωπο που θα μετουσιώσει τη δυσαρέσκεια και τη λαϊκή θέληση για αντίσταση σε καθημερινή πολιτική πράξη και θα ενοποιήσει την εργαζόμενη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας σε ριζοσπαστική κατεύθυνση. 

Κι όμως, για το λαϊκό κίνημα το παιχνίδι δεν χάθηκε ακόμα

Όσο κι αν φαίνεται ανυπέρβλητο και ογκώδες, το ζητούμενο να κάνουμε μέσα σε 1 – 2 μήνες ό,τι δεν έγινε σε 40 χρόνια, πρέπει να το προσπαθήσουμε.

Σε αυτές τις στιγμές, που ένα συλλογικό ηλεκτρικό ρεύμα διαπερνάει σύσσωμο το κοινωνικό σώμα, που η αναμέτρηση παίρνει κεντρικό χαρακτήρα, φτάνοντας στο πιο ορεινό χωριό, χλευάζοντας τους δημοσκόπους και τις ποιοτικές τους έρευνες, διαλύοντας τις στέρεες παρατάξεις, διασαλεύοντας την τάξη και την κανονικότητα μιας ολόκληρης περιόδου. Σε αυτές τις στιγμές πρέπει να προσπαθήσουμε για τη διαμόρφωση νέων επικρατειών, μέσα στις οποίες αναπτύσσεται μια καινούργια, διαφορετική κοινωνική διατύπωση, οργάνωση και συγκρότηση που κουβαλάει την αλλαγή και την ανατροπή του παλιού, που μέσα από ιλιγγιώδεις αναζητήσεις, μεταφέρει δομές και προτάγματα μιας νέας κοινωνικής συγκρότησης και πραγματικότητας.

Μπαίνουμε σε αυτό το νέο κύκλο έχοντας πίσω μας μεγάλες και μικρές μάχες όπου διαμορφώθηκαν οι επικράτειες που διαθέτουμε. Λέγοντας επικράτειες δεν εννοούμε μόνο το χώρο, αλλά και τους σχηματισμούς, τους συσχετισμούς, τους κοινωνικούς χώρους, τις συλλογικότητες, τις στρατεύσεις και τις διαθεσιμότητες. Δεν είναι λίγα αυτά που έχουμε. Η επανασυγκρότηση επί των κεκτημένων, νέων επικρατειών θα πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα με τη δράση. Οι διατυπώσεις θα πρέπει να γίνονται ταυτόχρονα με τις συγκρούσεις. Θα πρέπει να βρίσκουμε τόπο να σταθούμε, την ίδια ώρα που το έδαφος θα φεύγει κάτω από τα πόδια μας. Τα παλιά ψυχικά αποθέματα δεν επαρκούν πια.

Η προσπάθεια ενός ανατρεπτικού συντονισμού της κοινωνίας ακουμπάει και στην επαναδιατύπωση της ιστορίας όχι από την πλευρά του επίσημου λόγου των νικητών του παρελθόντος, αλλά η ανασυγκρότηση των θραυσμάτων του σε έναν διαφορετικό ιστορικό λόγο που φωτίζει τα εδώ και τώρα διαδραματιζόμενα, δίνοντάς τους συνεκτικότητα και διαμορφώνοντας μια κόκκινη γραμμή που ενώνει τον ιστορικό χρόνο στο επίπεδο του άμεσου και του μελλούμενου διακυβεύματος. Δεν είναι τυχαίο ότι στην κοινωνική σύγκρουση της δεκαετίας του ’40, ένα πεδίο της νομιμοποίησης ήταν οι αγωνιστές του 1821. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια του Πολυτεχνείου ακουγόταν το σύνθημα «ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ». Δεν είναι τυχαία η άμεση αναφορά της κατάληψης της ΕΡΤ, στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Αυτή η έξοδος της συλλογικής μνήμης από τον τώρα χρόνο στα ιστορικά πατήματα που σφράγισαν μια περίοδο των κοινωνικών αγώνων, διαμορφώνει τη βάση για έναν ανατρεπτικό κοινωνικό συντονισμό. Αυτή η ιστορική επαναδιατύπωση, εκτοξεύει σα λάβα και σαν ηφαίστειο τα ψυχικά αποθέματα που δεν παύουν να κοχλάζουν στα θραύσματα εντός μας, στην ποιητική και πολιτισμική καταγραφή. Ψυχικά αποθέματα που δεν μπορούν να μετρήσουν οι έρευνες των εταιρειών δημοσκόπησης, δεν μπορούν να ανιχνεύσουν οι γραμμικές αναγνώσεις μιας παρωχημένης αριστεράς, που αναζητάει διεξόδους είτε στον ατέρμονο ποσιμπιλισμό και την εφικτότητα του τώρα χρόνου, είτε στους βερμπαλισμούς και τις διατυπώσεις για κάτι μεγάλο που θα έρθει σχεδόν θεϊκά, στο ολοένα και μακρινότερο μέλλον, χωρίς πόνο, αγωνία και συγκρούσεις. Ψυχικά αποθέματα που ρέουν στην επικράτεια που έχει διαμορφωθεί και αναδομούνται, ενισχύονται και πυκνώνουν μέσα στη συλλογική συνύπαρξη, στα πρόσωπα που ξαναβλέπεις μετά από τόσα χρόνια, στα νέα πρόσωπα που θαυμάζεις, στην έκθεση στις διαδικασίες, στην κατανόηση του άλλου, στη συμμετοχή στην συζήτηση και την αναγνώριση πλευρών που δεν είχες σκεφτεί ή ξανακούσει. Αυτό το πολύβουο πανηγύρι μιας εν δυνάμει εξεγερτικής διαδικασίας, με τα φυλλάδια να κυκλοφορούν, με τις ουτοπίες να ξαναδιατυπώνονται, με τις αποφάσεις να παίρνονται, με τις διαφορές να γίνονται σαφείς, τεκμηριώνεται στην διαμορφούμενη επικράτεια, ανασυντάσσει την ιστορική διατύπωση, επανατροφοδοτεί την ψυχική δύναμη, διαμορφώνει τους όρους ενός νέου βήματος στην κοινωνική συγκρότηση.