Η ΡΟΖΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗΣ

Του Γιάννη Κιουλέκα

Μία σπουδαία ιστορική επαναστατική προσωπικότη- τα. Οι χριστιανικοί λαοί τής Μικράς Ασίας τής οφείλουν πολλά γιατί τούς υπερασπίστηκε γράφοντας την αλήθεια... 

Τα κείμενα της πού οφείλουν να διαβάσουν όλοι οι Μικρασιάτες  μεταφράστηκαν στα ελληνικά το 1985. Σχεδόν 70 χρόνια μετά πού γράφτηκαν! Για πρώτη φορά δημοσιεύθηκαν από το περιοδικό : "ΛΑΟΙ" ! (δεξιά φωτ.)

 

«Μια μέρα την είχα δει σε μια μικρή γερμανική πολιτεία, πάνου σε ένα τραπέζι, να μιλάει σε χιλιάδες εργάτες και πεινασμένους. Ήταν αδύναμη, σα ραχητική, φορούσε ένα παλιό σάλι, έτρεμε από το κρύο κι έβηχε. Μα ποτέ δεν θα ξεχάσω την κραυγή που τινάχτηκε από το ανεμικό της στόμα και ανέβηκε στον ουρανό: «Ελευθερία, φως, δικαιοσύνη. Να χαθούμε όλοι αδέλφια, για να σώσουμε της γης.»

Νίκος Καζαντζάκης για Ρόζα Λούξεμπουργκ.

Η κόκκινη Ρόζα δολοφονήθηκε σαν σήμερα. Να χαθούμε όλοι, αδέλφια, για να σώσουμε τη γη! Τα πιστεύω, τις ελευθερίες. Και τις αξίες μας

■

Ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν τη Λούξεμπουργκ ήταν το εθνικό ζήτημα που εκείνα τα χρόνια αναδεικνυόταν ως ένα από τα κεντρικά ζητήματα στην Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή. Το ερώτημα που είχαν κληθεί να αντιμετωπίσουν οι μαρξιστές διανοούμενοι ήταν έως ποιο σημείο θα μπορούσε να συμπορευτεί το εθνικό ζήτημα με το κοινωνικό και ποια θα έπρεπε να είναι η στάση του εργατικού κινήματος. Η Λούξεμπουργκ φαίνεται να έχει ξεκάθαρη άποψη για το θέμα αυτό και να ορίζει τους κανόνες λαμβάνοντας πάντα υπόψη τα συγκεκριμένα περιβάλλοντα, αλλά και το ρόλο που θα είχε το εθνικό κίνημα στο κάθε περιβάλλον:

«Το ζήτημα της εθνικότητας δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση μεταξύ όλων των πολιτικών, κοινωνικών και ηθικών ζητημάτων που εξετάζονται με τον τρόπο αυτόν από τον σύγχρονο σοσιαλισμό. Δεν μπορεί να διευθετηθεί με τη χρήση κάποιου ασαφούς κλισέ, μάλιστα ενός τόσο λεπτού τύπου, όπως “το δικαίωμα όλων των εθνών στην αυτοδιάθεση”. Μια τέτοια φόρμουλα εκφράζει είτε απολύτως τίποτα, έτσι ώστε να είναι μια κενή, μη δεσμευτική φράση, είτε εκφράζει το ανεπιφύλακτο καθήκον των σοσιαλιστών να στηρίξουν όλες τις εθνικές φιλοδοξίες, οπότε είναι απλά ψευδές…

Με βάση τις γενικές υποθέσεις του ιστορικού υλισμού, η θέση των σοσιαλιστών σε σχέση με τα προβλήματα της εθνικότητας εξαρτάται κυρίως από τις συγκεκριμένες περιστάσεις κάθε περίπτωσης, οι οποίες διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών και επίσης μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου σε κάθε χώρα. Ακόμα και μια επιφανειακή γνώση των γεγονότων καθιστά δυνατή την παρατήρηση ότι το ζήτημα των εθνικών αγώνων κάτω από την οθωμανική πύλη στα Βαλκάνια έχει εντελώς διαφορετική πτυχή, διαφορετική οικονομική και ιστορική βάση, διαφορετικό βαθμό διεθνούς σημασίας και διαφορετικές προοπτικές για το μέλλον, από το ζήτημα του αγώνα των Ιρλανδών ενάντια στην κυριαρχία της Αγγλίας.

Ομοίως, οι επιπλοκές στις σχέσεις μεταξύ των εθνικοτήτων που απαρτίζουν την Αυστρία είναι εντελώς διαφορετικές από τις συνθήκες που επηρεάζουν το πολωνικό ζήτημα. Επιπλέον, το ζήτημα της εθνικότητας σε κάθε χώρα αλλάζει το χαρακτήρα του με το χρόνο, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν νέες και διαφορετικές αξιολογήσεις γι’ αυτό».

Με βάση αυτή την προσέγγιση η Λούξεμπουργκ αντιτάχθηκε απολύτως στα εθνικά κινήματα στον ευρωπαϊκό χώρο. Θεωρούσε ότι υπονομεύουν τον κοινό αγώνα της εργατικής τάξης για την κοινωνική ανατροπή και δίνουν τη δυνατότητα στην αστική τάξη να εγκλωβίσει τα προλεταριακά στρώματα στις δικές της επιλογές.

Παράλληλα, αντιτίθεται στην πολιτική της εθνικής καταπίεσης, την οποία θεωρεί ως πολιτική της αστικής τάξης: «Για περισσότερα από είκοσι χρόνια η κυβέρνηση έχει αναλάβει την εκτόπιση της πολωνικής γλώσσας, εξαλείφοντας το πολωνικό στοιχείο από τα δημόσια αξιώματα και από τη δημόσια ζωή, δαπανώντας εκατοντάδες εκατομμύρια για “εποικισμό”, δηλαδή εκγερμανισμό των περιφερειών μας… Τι θέλουν να πετύχουν; Είναι ξεκάθαρο ότι η πολωνική γλώσσα και εθνικότητα πρέπει να εξαφανιστούν από την Πρωσία, τρία εκατομμύρια Πολωνοί οφείλουν να ξεχάσουν ότι γεννήθηκαν Πολωνοί και να μετατραπούν σε Γερμανούς».

3.

Όπως αναφέρει στην Μπροσούρα του Γιούνιους, η κρητική εξέγερση του 1896 είχε προκαλέσει μεγάλη συζήτηση στον γερμανικό κομματικό Τύπο για το Ανατολικό Ζήτημα. Το αποτέλεσμα αυτής της συζήτησης ήταν η αναθεώρηση των παλαιότερων απόψεων περί «ακεραιότητας της Τουρκίας» ως ανάχωμα στη Ρωσία. Έτσι η γερμανική Σοσιαλδημοκρατία υιοθέτησε τη θέση της οριστικής άρνησης της «…”ακεραιότητας της Τουρκίας” θεωρούμενης σαν κληρονομιά της ευρωπαϊκής αντίδρασης»

Το κείμενο της Λούξεμπουργκ με τίτλο «Η Σοσιαλδημοκρατία και οι εθνικοί αγώνες στην Τουρκία» δημοσιεύτηκε σε τρεις συνέχειες στη γερμανική σοσιαλδημοκρατική εφημερίδα που εκδιδόταν στη Δρέσδη «Sachsische Arbeiter-Zeitung» («Εφημερίδα των Εργατών της Σαξονίας») στις 8, 9 και 10 Οκτωβρίου του 1896.

Γράφτηκε στον απόηχο των μεγάλων σφαγών κατά των Αρμενίων με τις οποίες η σουλτανική κυβέρνηση του Αμπντούλ Χαμίτ κατέστειλε την αρμενική επαναστατική σοσιαλιστική κίνηση. Η κυβέρνηση του Αμπντούλ Χαμίτ είχε σταματήσει τη μεταρρυθμιστική κίνηση του Τανζιμάτ, λόγω των μεγάλων αντιδράσεων των περιφερειακών πασάδων και αγάδων.

Την ίδια περίοδο, η ηγεσία των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε επιλέξει τη συμμαχία με τις προοδευτικές τάσεις του φιλελεύθερου μεταρρυθμιστικού οθωμανικού κινήματος με στόχο το μετασχηματισμό της Αυτοκρατορίας σε σύγχρονο κράτος δικαίου. Οι περιφερειακές επαναστάσεις σε Μακεδονία και Κρήτη οφείλονταν περισσότερο σε τοπικές συνθήκες εκμετάλλευσης και καταστολής που επικρατούσαν στην οθωμανική περιφέρεια.

Για την κατανόηση του προβλήματος που υπήρχε στην περιφέρεια -με την άρνηση των τοπικών οθωμανικών ηγεσιών να συμμορφωθούν προς το πνεύμα των μεταρρυθμίσεων- είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα η περιγραφή του περιηγητή Robert Pasley στο βιβλίο του Travels in Crete (1837), για την κατάσταση στην οθωμανική Κρήτη:

«Ο Τούρκος, που είναι συνηθισμένος να φέρεται δεσποτικά στους Ελληνες, είναι αλαζών, ατίθασος και ρέπει προς την ανταρσία… Το σώμα των γενιτσάρων αποτελείται από ντόπιους όλων των τάξεων. Είναι άμισθοι και συνήθως κακοί και σκληροί. Αυτοί που έχουν κάνει τα περισσότερα εγκλήματα είναι περιζήτητοι στα συντάγματα και χαίρουν της προστασίας των αρχηγών και των αγάδων, οι οποίοι τους χρησιμοποιούν όταν είναι ανάγκη… Συνεπώς η εξουσία του πασά (σ.τ.σ. του εκπροσώπου του σουλτάνου) είναι μηδαμινή σ’ αυτόν τον τόπο, ενώ οι αγάδες και οι αρχηγοί των σωμάτων προπηλακίζουν όποιον θέλουν χωρίς κανείς να τολμά να παραπονεθεί: οι κακοποιοί τού κάθε σώματος παραδίδονται σε ακρότητες και μπαίνουν στα σπίτια των ραγιάδων και τους μεταχειρίζονται όπως θέλουν. Λεπτομέρειες αυτών που αναφέρονται στην τελευταία πρόταση είδα κατά την παραμονή μου στην Κρήτη και θα μπορούσαν να γεμίσουν έναν τόμο. Ωστόσο, πολλές από αυτές είναι τόσο αισχρές και τρομερές που δεν θα τολμούσα να περιγράψω. Πρόκειται για φοβερούς συνδυασμούς πόθου και σκληρότητας που κανένας δεν θα φανταζόταν ότι υπάρχουν στην ανθρώπινη φύση, ακόμα και στην πιο άγρια και υποβαθμισμένη της κατάσταση».(8)

Στο κείμενό της η Λούξεμπουργκ ασκεί έντονη κριτική σε μια τάση της γερμανικής Σοσιαλδημοκρατίας να αναγάγει τα μεγάλα κοινωνικά φαινόμενα σε δράση πρακτόρων, υποστηρίζοντας ότι τα επαναστατικά κινήματα στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν υποκινούμενα από τους Ρώσους.

Όπως επίσης και την καλλιέργεια της ρομαντικής άποψης ότι η Τουρκία ήταν ένας παράδεισος, όπου οι «διαφορετικές εθνικότητες συνυπάρχουν ειρηνικά εδώ και χρόνια» και όπου η παρέμβαση της ευρωπαϊκής διπλωματίας ήταν υπεύθυνη της δυσαρέσκειας των λαών κατά του σουλτάνου. Εντοπίζει το γεγονός ότι οι χριστιανικές κοινότητες ήταν οι πλέον καταπιεσμένες: «Στον χριστιανό αρνούνται το δίκαιό του, ο όρκος του είναι άνευ αξίας εναντίον μουσουλμάνων, δεν μπορεί να φέρει όπλα και κατά κανόνα δεν μπορεί να κατέχει δημόσιο αξίωμα»...

ΠΗΓΗ: Γιάννης Κιουλέκας fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com