Γερομοριάς: Μακρόν: το απαράδεκτο ολίσθημα στην Αθήνα

Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου 2017

Μακρόν: το απαράδεκτο ολίσθημα στην Αθήνα

Jacques Sapir

Ο Κύριος Εμανουέλ Μακρόν, πρόεδρος της Δημοκρατίας, ολίσθησε για άλλη μια φορά δημόσια και προσέβαλε τους Γάλλους. Τουλάχιστον, όσους δεν σκέφτονται σαν κι αυτόν. Στους κήπους της Γαλλικής Σχολής Αθηνών την Παρασκευή, επανέλαβε την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, αλλά με λόγια πρωτοφανούς βίας: « Θα είμαι απόλυτα αποφασιστικός, δεν θα παραχωρήσω τίποτα, ούτε στους τεμπέληδες, ούτε στους κυνικούς, ούτε στους εξτρεμιστές » [1] .
Να λέει ο πρόεδρος ότι δεν θα παραχωρήσει τίποτα, είναι δικαίωμά του. Είναι ένας τρόπος διακυβέρνησης, και γνωρίζουμε τώρα πόσο καλές είναι οι υποσχέσεις του για το «κοινωνικού διάλογο». Όμως είναι δικαίωμα του. Ας βγάλουν τα συμπεράσματα τους οι αντίπαλοι του.
Αλλά να το κάνει περιγράφοντας όσους δεν έχουν την ίδια γνώμη ως «τεμπέληδες», (...) κυνικοί, (...) εξτρεμιστές», μου φαίνεται ότι δεν υπάρχει προηγούμενο. Τη λεκτική βία την οποία έκανε χρήση καλεί, και δικαιολογεί εκ των προτέρων, άλλες βίες.

Στο σημείο που αναρωτιόμαστε αν έχει επίγνωση του τι είπε.

Όταν επιμένει ο Εμανουέλ Μακρόν ...

Δεν είναι, δυστυχώς, η πρώτη φορά που ο Εμανουέλ Μακρόν ενοχοποιείται για τέτοιο ολίσθημα. Διέπραξε παρόμοια παράβαση από τους κήπους της Πρεσβείας της Γαλλίας στο Βουκουρέστι[2] , προσθέτοντας στη προσβολή το γεγονός να την αρθρώνει σε ξένο έδαφος. Ωστόσο, ήταν ο ίδιος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είχε δηλώσει ότι δεν θα σχολιάσει τη γαλλική πολιτική από το εξωτερικό. Όπως ήδη το έχουμε αναφέρει, είναι απολύτως λάθος να ισχυριστεί, είτε στην Αθήνα είτε στο Βουκουρέστι, ότι οι Γάλλοι αρνούνται τις μεταρρυθμίσεις. Είτε οι τελευταίες είναι της παγκοσμιοποίησης είτε αφορούν το χώρο της εργασίας, οι Γάλλοι υποβλήθηκαν, και αποδέχτηκαν τα τελευταία είκοσι χρόνια αμέτρητες μεταρρυθμίσεις. Αυτό που αρνούνται οι Γάλλοι, είναι μια συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, εκείνη που αφορά το εργατικό δίκαιο. Αλλά αυτή η μεταρρύθμιση είναι ακριβώς εξαιρετικά αμφίβολη, όπως φάνηκε σε αυτό το ιστολόγιο-ημερολόγιο [3]. Μπορεί κανείς όμως να τη θεωρήσει αναγκαία· αλλά χρειάζεται, τότε, να σεβαστούν εκείνοι που σκέφτονται διαφορετικά.

Και πόσο μάλλον όταν κανείς εκλέχτηκε σε μια παρεξήγηση, με χαμηλό αριθμό ψήφων. Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι ένας πρόεδρος από ανάγκη. Όλοι το γνωρίζουν βέβαια, εκτός από τον ίδιο από τι φαίνεται ...

Αλλά, ω του θαύματος, ο Εμανουέλ Μακρόν επαναλαμβάνει. Και το κάνει μία ημέρα μετά την ομιλία του, που έμελλε προγραμματική για την Ευρώπη και δεν ήταν παρά μόνο μια έκθεση κοινοτοπιών. Το κάνει με λόγια που, αυτή τη φορά, είναι άμεσα προσβλητικά και αυτό σε ένα πολύ ακραίο βαθμό. Όταν εξετάζουμε την κατάρρευση που υπέστη στις δημοσκοπήσεις εδώ και δύο μήνες τώρα [4], είναι τρέλα. Αλλά, «Παρότι είναι τρέλα, υπάρχει μέθοδος εδώ» [5] .

Όταν η προσβολή γίνεται μέθοδος

Οι προσβολές, επειδή δεν υπάρχουν άλλα λόγια για τις λέξεις που χρησιμοποίησε για να περιγράψει τους αντιπάλους του δεν είναι νέες. Τείνουν να αποτελούν μια μέθοδο για τον Εμανουέλ Μακρόν. Τις είχε ήδη χρησιμοποιήσει, το είπαμε, είτε έμμεσα είτε άμεσα, στην ομιλία του στο Βουκουρέστι. Τις είχε χρησιμοποιήσει, επίσης, κατά τη διάρκεια της έναρξης του σχολικού έτους, στο ταξίδι του στην Forbach. Ο Εμανουέλ Μακρόν είχε εκτοξεύσει, ενοχλημένος, σε δημοσιογράφο που του έθετε μια ερώτηση: « Οι δημοσιογράφοι έχουν κάποιο πρόβλημα. Παραενδιαφέρονται για τον εαυτό τους και όχι αρκετά για τη χώρα. (...) Δεν μου μιλάτε παρά για προβλήματα επικοινωνίας και προβλήματα των δημοσιογράφων, δεν μου μιλάτε για τη Γαλλία . [6]». Ωστόσο, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας φωτογραφιζόταν ενώ γευμάτιζε στο κυλικείο του σχολείου με μαθητές. Ήταν εκεί, προφανώς, και κανείς δεν τον κατηγορεί, για να καταγραφούν εικόνες και να δείξει το πρόσωπό του. Με μια λέξη: ήταν εκεί για να «επικοινωνήσει». Δεν υπάρχει τίποτα πιο φυσιολογικό απ’ αυτό· αλλά δεν υπάρχει επίσης τίποτα πιο φυσιολογικό, ένας δημοσιογράφος να του θέσει τότε μια ερώτηση σχετικά με την επικοινωνία του. Αυτό που εμφανίζεται ως ανώμαλη, είναι η απάντηση του προέδρου. ΟClement Viktorovich, στο ιστοτόπο της ηλεκτρονικής ιστοσελίδας του Le Point [7] , παρατήρησε τότε ότι αντί να προσπαθεί να αντικρούσει τη θέση των αντιπάλων του, ο Εμανουέλ Μακρόν επιχειρεί να αποκλείσει τη νομιμότητα εκείνων που παρουσιάζει ως αντίπαλους. Και μας έδωσε ένα νέο παράδειγμα, και πρέπει να το πούμε, ένα αποτρόπαιο παράδειγμα, στη διάρκεια της δήλωσής του της Παρασκευής 8 Σεπτεμβρίου στη Αθήνα.

Αντανακλαστικό κακομαθημένου παιδιού ή αντανακλαστικό κοινωνικής τάξης;

Συνήθεια το λιγότερο, και κατά πάσα πιθανότητα μέθοδος. Αλλά για ποια μέθοδο; Θα μπορούσε κανείς να διαβάσει αυτά τα ξεσπάσματα από μέρος του πρόεδρου σαν μαρτυρία αγανάκτησης του ενώπιον μιας πραγματικότητας που του αντιστέκεται, που του διαφεύγει. Με λίγα λόγια, αυτά τα τρομερά λόγια δεν θα ήταν παρά μόνο η έκφραση ενός ανθρώπου που τα έχει «χάσει». Η νεότητα του προέδρου προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς και η προστατευμένη ζωή που έκανε μέχρι την εκλογή του. Το να είσαι ο «πρώτος της τάξης», να είσαι κάποιος που τον παρατηρούν και τον προστατεύουν κάποιοι δυνατοί, το να εργάζεσαι με έναν άλλο πρόεδρο – τον Φρανσουά Ολάντ – και στη συνέχεια να γίνεις υπουργός, τέλος να προδώσεις τον προστάτη σου, αλλά όχι χωρίς να έχεις βρει άλλους προστάτες, και τέλος να φτάσεις στο αποκορύφωμα της εξουσίας, όλα αυτά δεν σε προετοιμάζουν ειδικά για τις αντιξοότητες. Ο Chris Bickerton, στο κύριο άρθρο του της 7ης Σεπτεμβρίου στην εφημερίδα New York Times, ζωγραφίζει ένα καυστικό πορτρέτο του Εμανουέλ Μακρόν[8] . Σημειώνοντας την κατάρρευση του στις δημοσκοπήσεις, αναρωτιέται αν αυτός ο πρόεδρος δεν πάσχει από αλαζονεία ενός χαλασμένου παιδιού (enfantgâté). Υπάρχει, βέβαια, αμερικανική συγκατάβαση σε αυτό το άρθρο, αλλά και πολλή αλήθεια.

Ωστόσο, θα ήταν παρακινδυνευμένο να αποδοθούν αυτή η «μέθοδος» και αυτή η συμπεριφορά του Εμανουέλ Μακρόν, μέθοδοι και συμπεριφορά οι οποίες, χωρίς αμφιβολία, θα τον κάνουν σύντομα απεχθή στους Γάλλους, σε απλή αλαζονεία, σε προσωπικά χαρακτηριστικά, ακόμα και αν υπάρχουν. Υπάρχει, πίσω από το αίσθημα της ανωτερότητας σε συνδυασμό με εκείνο του να πιστεύει ότι έχει δίκιο, να ενσαρκώνει το «καλό στρατόπεδο» το οποίο βρίσκουμε ευρέως διαδεδομένο στη νεοφιλελεύθερη ελίτ. Διότι πιστεύει ότι κατέχει μια ανώτερη γνώση, γιατί είναι πεπεισμένη ότι αυτή η γνώση συνδυάζεται με μια καλοσύνη που αυτή και μόνο, θα ήταν η μόνη που διαθέτει, δεν μπορεί παρά να αισθάνεται περιφρόνηση για τους αντιπάλους της.

Σε κάθε περίπτωση, η μέθοδος αυτή είναι απαράδεκτη για έναν πρόεδρο. Είναι πιθανό να καταστρέψει τελείως τη νομιμότητά του. Και σε αυτή την περίπτωση, η νομιμότητα της εκλογής του θα ζυγίζει ελάχιστα ενώπιον της νομιμοποιημένης -όσον την αφορά- οργής των Γάλλων.

Η Μαρία Αντουανέτα πιθανόν να μην είπε «αν δεν έχουν ψωμί, ας φάνε παντεσπάνι». Αλλά αυτή η φράση της έχει κολλήσει στο δέρμα και την καταδίκασε στα μάτια της κοινής γνώμης, πριν ακόμα δικαστεί. Ο Εμανουέλ Μακρόν, όσο τον αφορά, εκφώνησε πράγματι τις φράσεις για τις οποίες πάντα θα κατηγορηθεί. Ας μην εκπλαγεί, λοιπόν, ότι δημιουργεί μίσος και οργή. Ας μην εκπλαγεί αν, δυστυχώς, το κεφάλι του θα τελειώσει στην άκρη ενός ακοντίου ...

Μετάφραση στα ελληνικά από Κριστιάν Άκκυριά για τον Ινφογνώμονα Πολιτικά, Αθήνα, 10.9.2017

Παραπομπές

[1] http://www.lemonde.fr/politique/article/2017/09/08/a-athenes-macron-assure-qu-il-ne-cedera-rien-sur-les-reformes_5182994_823448.html

[2] Sapir J., "Τα τρία φάουλ του Εμανουέλ Μακρόν," σημειώσεις που δημοσιεύτηκε 27 Αυγούστου 2017 στο ρωσικό ημερολόγιο RussEurope, https://russeurope.hypotheses.org/6241

[3] Sapir J. «διαταραγμένη εντολές» σημειώσεις που δημοσιεύθηκε στο ρωσικό ημερολόγιο RussEurope, 1ή Σεπτεμβρίου 2017, https://russeurope.hypotheses.org/6253