Στο παρακάτω κείμενο (παρμένο από το "Έλλην Λόγος" της Άννας Τζιροπούλου) γίνεται προσπάθεια να μελετηθούν περιπτώσεις λέξεων που δείχνουν σε ποια έκταση και ποιο βάθος η γλώσσα, ως κύριος εκφραστής του ήθους του ελληνικού πολιτισμού, μπόρεσε να διαμορφώσει δίαυλους παιδείας και επικοινωνίας με τους λαούς της Δυτικής Ευρώπης.
1. Η λέξη #Βρετανία [αγγλικά Britain, λατινικά Britannia] ετυμολογείται από την ελληνική λέξη πρυτανεία [πρώτη στην ιεραρχία] που προέρχεται από τα συνθετικά πρώτος + άνω [=η πρώτη χώρα που βρίσκεται πάνω από την ηπειρωτική Ευρώπη]. Η λέξη #αναφέρεται για #πρώτηφορά από τον Έλληνα εξερευνητή και θαλασσοπόρο #ΠυθέατονΜασσαλιώτη, που επισκέφθηκε την Αγγλία περί το 330 π.Χ. Σημειωτέον ότι αρχικά οι Βρετανικές Νήσοι ονομάζονταν «Κασσιτερίδες Νήσοι» (εξαιτίας των κοιτασμάτων κασσιτέρου που υπήρχαν στην Κορνουάλη), ενώ για την Βρετανία υπήρχε στην αρχαιότητα και το όνομα «Αλβιών». Και οι δύο αυτές λέξεις είναι ελληνικής προέλευσης: Η λέξη Κασσίτερος ετυμολογείται από τα συνθετικά κατά + σίδηρος [>κατασίδηρος >κατσίδερος >κασσίτερος], ενώ η λέξη #Αλβιών ετυμολογείται από το #αλφός [=υπόλευκος, λευκός], ενώ ως προσδιορισμός της Αγγλίας αναφέρεται στο υπόλευκο χρώμα των βράχων της (που περιέχουν κιμωλία) όπως φαίνονται από την ακτογραμμή του Dover. Περαιτέρω η λέξη σίδηρος προέρχεται από τα συνθετικά σίζω [=σφυρίζω] + δηρός [=ανθεκτικός], που σημαίνουν ότι το μέταλλο σιρίζει όταν ψύχεται με νερό και γίνεται σκληρό. Εξάλλου η λέξη αλφός προέρχεται από τα συνθετικά α [στερητικό] + φλοιός [=φλούδα] >αφλοιός >αλφειός, που δηλώνουν ότι το ξεφλουδισμένο κλαδί αφήνει να φαίνεται η λευκωπή εσωτερική επιφάνειά του. Από τη λέξη αλφός, εκτός από Αλβιών, προέκυψαν ονόματα όπως #ΑλφειόςΆλπειςΑλβανία. (Και η αρχαία και νυν Αλφά Μυλοποτάμου και οι υπόλευκες πέτρες Αλφάς στην Κρήτη)
2. Η λέξη #Αγγλία [αγγλικά Anglia, λατινικά Anglia] είναι ελληνικής προέλευσης και ετυμολογείται από τα συνθετικά #Άνω + #Γαλλία [>Ανγαλία >Αγγλία = χώρα πάνω από τη Γαλλία]. Η λέξη #Γαλλία είναι επίσης Ελληνική, προέρχεται από τη λέξη #Γαλάτης (>Γαλατία >Γαλτία >Γαλλία), η οποία αποτελεί μετεξέλιξη της λέξης #Κελέτης (>#Καλάτης >Γαλάτης), από την οποία προήλθε και το όνομα #Κέλτης. Η λέξη Κελέτης έτυμολογείται από τα συνθετικά #κέλης [=#ίππος] + #έχω [>εχεύς, έτωρ, έτης] και σημαίνει "άνθρωπος που χρησιμοποιεί άλογα".
3. Η λέξη Σκοτία [αγγλικά #Scotland] είναι ελληνική, σχετίζεται με τη λέξη "#σκότος" και σημαίνει "χώρα του σκοταδιού", εξαιτίας της μεγαλύτερης διάρκειας της νύχτας σε εκείνο το γεωγραφικό πλάτος. Σημειωτέον ότι αρχαιότερο όνομα της Σκοτίας ήταν το #Καλυδονία, που είναι επίσης ελληνικής προέλευσης, ετυμολογούμενο από τα συστατικά #καλός + #υδνέω [=τρέφω, αυξάνω {<δαίνυμι}] που σημαίνουν "αυτός που φέρνει πολλή τροφή". Το όνομα εξάλλου #Ουαλία [αγγλικά #Wales] της τρίτης βρετανικής χώρας είναι επίσης ελληνικό, σχετίζεται με το ρήμα "#βάλλω" [="πλήττω καταβάλλω"], το οποίο στην εκλατινισμένη Δυτική Ευρώπη προφερόταν και ως "ουάλλω", και επομένως σημαίνει "χώρα ανθρώπων που μπορούν να καταβάλλουν" [=να νικάνε].
4. Η λέξη #land [= γη, χώρα] είναι ελληνικής προέλευσης, προερχόμενη από με λέξη "#λάνδη" [= #γη, χώρα] και χρησιμοποιείται ως κατάληξη σε πολλές ονομασίες χωρών (Ζηλανδία, Φινλανδία, Ολλανδία, Ιρλανδία κλπ). Η λέξη λάνδη είναι επίσης ελληνική, ετυμολογούμενη από τα συστατικά #λάας [=λίθος, γη, χώρα] + #άνω [=πάνω] + #δη [=γη, τόπος].
5. Η λέξη #burg και burgh [= πόλη], χρησιμοποιούμενη ως κατάληξη σε ονόματα πόλεων (όπως Edinburgh, Peterburg, Hamburg κλπ) είναι ελληνικής προλέυσης, προερχόμενη από με τη λέξη "#πύργος" [ετυμολογούμενη από το #υπέρ + #γη, λόγω του μεγάλου ύψους της κατασκευής τους], διότι τα αρχαία πολίσματα για προστασία ήταν συγκεντρωμένα γύρω από φρούρια ή περιβάλλονταν από τείχη. Η λέξη χρησιμοποιείται και με τη μορφή #burry η οποία κατάγεται ακριβέστερα από το πυργία, που σημαίνει περιοχή γύρω από πύργο (π.χ. Canterburry < Καταπυργία).
6. Ανάλογη με τη λέξη burg είναι η λέξη #tour [= πόλη με πύργο], χρησιμοποιούμενη ως κατάληξη ή ως όνομα πόλεων (όπως Tour, #Torino κλπ), η οποία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Τύρσις, #Τύρρις, #Τύρος που σημαίνουν "#πύργος", από τις οποίες προέρχονται ονόματα όπως Τίρυνς, Τυρρηνοί (Ετρούσκοι) και η αρχαία πόλη Τύρος της Φοινίκης.
7. Παρόμοια είναι η περίπτωση των λέξεων #chester και #castle [= κάστρο, πόλη με κάστρο], που χρησιμοποιούνται ως κατάληξη σε ονόματα πόλεων (όπως Manchester, Newcastle κλπ). Και οι δύο λέξεις προέρχονται από την ελληνική λέξη #κάστρο, που σημαίνει "πύργος", η οποία προέρχεται από τα συνθετικά #κάσα [=οίκημα] + #τηρώ [=επιτηρώ, παρατηρώ, φυλάσσω], που σημαίνουν "οίκημα για επιτήρηση". Σημειωτέον ότι η λέξη "κάσα" (από την οποία προέρχεται η ιταλική #casa [= σπίτι], αλλά και οι νεοελληνικές "κάσα", "#κασόνι" [=κουτί για αποθήκευση πραγμάτων") κατάγεται από την λέξη "#κας" που σημαίνει "#δέρμα ζώων", από την οποία η λέξη κάσα αρχικά σήμαινε "#καλύβα κατασκευασμένη #απόδέρμα ζώων".
8. Η λέξη #town [=πόλη], η οποία, ως κατάληξη ονομάτων πόλεων, απλοποιείται σε -#ton (π.χ. Bromton, Farington), είναι ελληνικής προέλευσης, προερχόμενη από με τη λέξη "#χθων", που σημαίνει "γη, χώρα, τόπος". Ανάλογα η κατάληξη ονομάτων πόλεων σε -#ham (π.χ. Birmingham, Nottingham κλπ) προέρχεται από την ελληνική λέξη "#χαμαί", που σημαίνει "κάτω στη γη, τόπος". Με παρόμοιο τρόπο η κατάληξη ονομάτων πόλεων σε -#dam (π.χ. Amsteldam <Αμστελόδαμον) προέρχεται από την ελληνική λέξη #δάμος (που σημαίνει "δήμος, πόλη").
9. Δεν είναι άτοπο στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι ονομασίες πολλών ευρωπαϊκών χωρών και λαών (και της ίδιας της Ευρώπης) είναι ελληνικής προέλευσης ως εξής:
#Ευρώπη < ευρύς + ωψ, ωπός [<ωπάζομαι {=βλέπω}] = μεγαλομάτα, η αδελφή του επαναπατρισθέντος Κάδμου απόγονου της Ιούς.
#Γερμανία <εγείρω=σηκώνω >έγερμα=ανύψωση >εγερμανός >γερμανός {με τις συνεχείς εξεγέρσεις τους προκαλούσαν ταραχές}
#Ιταλία < Fίταλος = μόσχος, αιολικός τύπος > Λατινικό vitulus = μόσχος (ταύρος)
#Ιρλανδία < Ιέρνη + λάνδη [Ιέρνη < ιερή + νοεί = χώρα ανθρώπων με ευσεβείς διαθέσεις]
#Αυστρία <αυγής [=ανατολής] + ρηγία [=βασίλειο {>ρηία με απαλοιφή του γ όπως στο λέγω>λέω}] > Αυγσρηία >Αυσγρία> Αυστρία
Ουγγαρία <Ούγγρος <Ούγουρος <ουχ [=όχι] + ώρα {>ούχωρος >ούχουρος} = όχι ώριμος, άγριος
Δανία < τανύω > ταν > δαν=επί μακρόν >δηναιός ( = αρχαίος, η>α) > δαναιός > δανός
#Φινλανδία <φαιός (από το φάος=φως)=έχων το χρώμα του λυκόφωτος, σκοτεινός >φαίνη >φήνη=σκοτεινή >Φηνλανδία = σκοτεινή χώρα
Σουηδία <Σουηδός <σου-σοι {δικός σου-δικοί σου {προφερόμενα ως σοου-σουι}+ βίος [=ζωή, β>δ] = ο δικός μας λαός
#Ρωσία <ρουσίζω ροδίζω, ο>ου, δ>σ = είμαι κοκκινωπός
#Ουκρανία <Ουκρανός <ου [=όχι] + κράνος [=περικεφαλαία] = πολεμούσαν χωρίς περικεφαλαία
Ρουμανία <Ρωμανία <Ρώμη + άνω <βόρεια ρωμαϊκή χώρα <Ρώμη = δύναμη
#Βουλγαρία <Βόλγαρ [<βώλος + γαία + ρόος [=ροή <ρέω] >Βόλγας = ποτάμι που ρέει μέσα από όγκους γης ] διότι αρχικά εγκαταστάθηκαν ανατολικά του ποταμού Βόλγα
Μάλτα < Μελίτη = αυτή που έχει μέλι (γλυκειά σα μέλι)
#Αλβανία < άλβος, εκ του αλφός (φ,β>π), #αλφός = υπόλευκος
Σικελία < σίτος + τανύω=απλώνω > σιτανία = έκταση γης φυτεμένη με σιτάρι > σικανία (τ>κ) > Σικελία
Σαρδηνία < Σαρδώ < σαλ [<αλς=θάλασσα] + άρδην [=συλλήβδην, πολλές μαζί] = περιοχή με πολλές παραλίες
#Κριμαία < κρίμα (κρίνω), διότι εξ αυτής κρίνονταν η πρόσβαση και το εμπόριο προς την Ρωσία
#Σλάβοι <σάλος (αλ>λα) + βάω ( = βαίνω), επέφεραν μεγάλη ταραχή με τον ερχομό τους
#Σαρακηνοί <σύρω + σκηνή # νομάδες που μετακινούνταν σέρνοντας τις σκηνές τους
#Άραβες < αραβέω=βροντώ <άραβος=κτύπος # επειδή έχουν βροντώδη φωνή
#Πέρσες < πέρθω (κατακτώ, πορθώ), πέρσις = κατάκτηση, Πέρσες = κατακτητές
#Ινδοί < ις-ινός [=δύναμη}] + βία [=ζωτικότητα<βίος] >ινβία =χώρα δυνατών ανθρώπων {αναφερόταν κυρίως στους οδηγούς ελεφάντων}.
10. Να υπενθυμίσουμε ακόμη ότι η κατάληξη -#τανία σε ονόματα χωρών (όπως Μαυριτανία, Ευρυτανία κλπ), που μετεξελίχθηκε σε αρκετές περιπτώσεις σε -ταν ή -#σταν (π.χ. Πακιστάν, Κουρδιστάν, Καζακστάν κλπ) είναι ελληνικής προέλευσης προερχόμενη από το ρήμα #τανύω [=απλώνω, εκτείνω] και σημαίνει "έκταση γης, εκτεταμένη χώρα".
11. Το αγγλικό ρήμα #am εμφανώς έχει σχέση με το ελληνικό ειμί, #είμαι. Η αντωνυμία Ι έχει σχέση με την ελληνική εγώ, που (με απαλοιφή του "γ", όπως στο "λέγω>λέω") μετεξελίχθηκε σε έω για να γίνει στα ιταλικά Io και στα αγγλικά Ι, I am. Αντίστοιχα το απαρέμφατο #be έχει σχέση με το ελληνικό #βει (υποτακτική του βαίνω > βω, βεις, βει), πιο γνωστού στα νέα ελληνικά ως συμβώ, συμβεί, το οποίο σημαίνει συμβαίνω, γίνομαι, υπάρχω, είμαι.
12. Το αγγλικό ρήμα #will εμφανώς έχει σχέση με το ελληνικό θέλω (και #βούλω) από τα οποία προέρχονται και τα ουσιαστικά will < #βουλή [=θέληση]. Το will χρησιμοποιείται και στο σχηματισμό του μέλοντος στα αγγλικά, π.χ. will be, κατά ένα τρόπο που είναι απόλυτα αντίστοιχος με τον σχηματισμό του μέλλοντος στα ελληνικά με το ρήμα θέλω, π.χ. θέλει γίνει (και "ήθελε γίνει", "ήθελον γίνει", "θέλουσιν γίνει" κλπ) το οποίο μετεξελίχτηκε σε θε' να γίνει και κατέληξε σε θα γίνει, με μετατροπή του "θέλει" στο μελλοντικό μόριο "θα". Έτσι η έκφραση will be, προέρχεται άμεσα και σε εμφανή αντιστοιχία από την ελληνική θέλει βει.
13. Η πολυθρύλητη αγγλική λέξη #love [= αγάπη] είναι ελληνικής προέλευσης. Ετυμολογείται από τα συνθετικά #ίλεος, ίλεως [=πράος, αγαθός] και #βίος [=ζωή], από τα οποία προκύπτει η σύνθεση #ιλεόβιος, που σημαίνει " ζωή με καλή διάθεση, αγάπη", το οποίο εξελίχθηκε "#λιούβιος" και στα γοτθικά σε Liuva και Liuba, από τα οποία πρήλθε η πρωτοαγγλική liuve, liuv και από αυτήν η σημερινή λέξη love.
Η ίδια ρίζα #Liub- συναντιέται και σε #σλαβικές γλώσσες (π.χ. στα ρωσικά) και σημαίνει επίσης #αγάπη. Ας σημειωθεί ακόμη ότι η λέξη "ίλεος" ή "#ίλεως",που αναφέρεται και σε γνωστό τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου, προέρχεται από τη λέξη "##φίλος" με απαλοιφή του "φ" και είναι συγγενής με τη λέξη "#ιλαρός" που σημαίνει "χαρούμενος". Να υπενθυμίσουμε ότι η ελληνική λέξη "αγάπη" (από το ρήμα "#αγαπάω") προήλθε από τα συνθετικά #άγω [=πηγαίνω] + #άπτω [=εγγίζω] και υποδηλώνει την κίνηση που κάνουμε για να αγκαλιάσουμε κάποιον ως εκδήλωση αγάπης.
14. Η λέξη #μαγαζί [= κατάστημα πώλησης] από αρκετούς ίσως θεωρείται ξενικής προέλευσης (ιταλική ή τουρκική). Εντούτοις είναι λέξη καθόλα ελληνική. Ετυμολογείται από τα συνθετικά #ομού [=μαζί] και #αγάζω [=ερευνώ λεπτομερώς], από τα οποία προκύπτει η σύνθεση ομαγαζείον, που σημαίνει "τόπος συνάθροισης ανθρώπων ή/και πραγμάτων για συναλλαγές". Σημειωτέον ότι το ρήμα "αγάζω" είναι θαμιστικός τύπος του ρήματος "άγω" [=οδηγώ, πηγαίνω]. Οι θαμιστικοί τύποι αναφέρονται σε ενέργειες που επαναλαμβάνονται συχνά (από τη λέξη "θαμά" που σημαίνει συχνά, πυκνά (εξ ου και θαμών), η οποία προέρχεται από τα συνθετικά δα [=και] + άμα [=μαζί]. Υπενθυμίζεται ότι οι θαμιστικοί τύποι των ρημάτων σχηματίζονται με την προσθήκη της κατάληξης -άζω ή -άσκω, π.χ. εξετώ > εξετάζω, ομοιώ > ομοιάζω, δίδω > διδάσκω. Από τη λέξη Μαγαζί προήλθε η αγγλική λέξη "#magazine" που σημαίνει αποθήκη (ως τόπος συσσώρεσης αγαθών), αλλά και περιοδικό (ως έκδοση που συγκεντρώνει πολλά θέματα σε ένα τεύχος).
15. Η λέξη #μπαρούφα [= ανοησία] από αρκετούς ίσως θεωρείται ξενικής προέλευσης (ιταλική ή τουρκική). Εντούτοις είναι λέξη καθόλα ελληνική (μεσαιωνικής βυζαντινής προέλευσης). Ετυμολογείται από τα συνθετικά #βαρύ [=βαρυσήμαντο] και #ύφος [=τρόπος], από τα οποία προκύπτει η σύνθεση βαρούφα, που σημαίνει "αερολογία που λέγεται με βαρυσήμαντο ύφος". Από τη λέξη "βαρούφα" προήλθε το επώνυμο Βαρουφάκης (ο σημερινός υπουργός Οικονομικών).
16. Μια και μιλάμε για ονόματα πολιτικών, η λέξη σαμαράς [= κατασκευαστής ιπποσκευής (σαγμάτων)] από αρκετούς ίσως θεωρείται τουρκικής προέλευσης. Εντούτοις είναι λέξη καθόλα ελληνική. Ετυμολογείται από τα συνθετικά σάγμα [=κάθισμα αναβάτη αλόγων] και άρω [=αρμόζω], από τα οποία προκύπτει η σύνθεση σαμαρεύς >σαμαρέας >σαμαράς . Χρησιμοποιείται και η παραλλαγή "σαμαριδεύς" από την οποία προκύπτει "σαμαριζεύς" >σαμαριριτζής >σαμαρτζής. Σημειωτέον ότι η λέξη σάγμα προέκυψε από το τη λέξη είσαγμα [=δοχείο αποσκευών], η οποία προέκυψε από το ρήμα εισάγω [=φέρνω μέσα] προερχόμενο από τα συνθετικά "εις" και "άγω" [=οδηγώ].
17. Επειδή όμως ο πρώην πρωθυπουργός σκωπτικά αποκαλείται (από τους αντιπάλους του) και σα-χλα-μαράς [= άνθρωπος που λέει ή κάνει ανοησίες] ας θυμηθούμε ότι και αυτή η λέξη είναι ελληνική. Ετυμολογείται από τα συνθετικά σάχλα [=ανοησία] και άρω [=αρμόζω]. Η λέξη "σάχλα" προέκυψε από τη λέξη σαχλός που προήλθε από παραφθορά του σαθρός [=υπερώριμος, σάπιος] με μετατροπή του "ρ" σε "λ" και του "θ" σε "χ". Σημειωτέον ότι η λέξη "σαθρός" προήλθε από τη λέξη αδρός [= πυκνός, άφθονος, ώριμος] που ετυμολογείται από τα {αδήν+ρέω} διότι από τους αδένες ρέει παχύ και άφθονο υγρό.
18. Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η λέξη #τσίπρα είναι παραλλαγή της μεσαιωνικής λέξης #τσίπα [= σεμνότητα, ντροπή, συστολή] που προήλθε από τον υπερθετικό τύπο "τσιπάρα" > "τσίπρα". Η λέξη "τσίπα" είναι ελληνική. Προήλθε από μετεξέλιξη της λέξης #ξιπασιά η οποία ετυμολογείται από τα συνθετικά ξε [<#εκ, επιτατικό] + #πτοασιά, και σημαίνει περηφάνεια, αλαζονεία. Η λέξη "πτοασιά" είναι ταυτόσημη με την λέξη πτόησις {κατάπτωση λόγω φόβου}που προέρχεται από το ρήμα πτοάζω {=θαμιστικός τύπος του πτοώ}] που σημαίνει φοβίζω, καταβάλλω. Σημειωτέον ότι η λέξη "τσίπα" μεταφορικά στα βυζαντινά χρόνια (με αντικειμενοποίηση της έννοιάς της) σήμαινε και πέπλος (με την έννοια ότι ο πέπλος κρύβει το πρόσωπο και συντελεί στη διατήρηση της σεμνοτυφίας του φέροντος). Από αυτήν προήλθε και το επίθετο "ξετσίπωτος" = άνθρωπος χωρίς τσίπα (χωρίς περηφάνεια, άρα χωρίς ντροπή).
19. Η λέξη #Βαρδάρης, άλλη ονομασία του ποταμού Αξιού στη Μακεδονία, προβάλλεται από κάποιους ως σλαβικής προέλευσης. Είναι όμως λέξη ελληνική, που ετυμολογείται από τα συνθετικά #βάω [=πάω], #άρδω [=ποτίζω, αρδεύω] και ροή [από το ρήμα ρέω=κυλάω] και σημαίνει "ποτάμι που διαβαίνει και με τη ροή του ποτίζει τη γη". Το όνομα #Αξιός είναι βέβαια επίσης ελληνικό και ετυμολογείται από τα συνθετικά #άξω [μέλλων του ρήματος άγω=οδηγώ] και #ίω [υποτακτική του ρήματος είμι (ίημι) = έρχομαι] και σημαίνει "ποτάμι που ερχόμενο οδηγεί το περιβάλλον".
20. Η αγγλική λέξη #rich [= πλούσιος] προέρχεται από την ελληνική λέξη #ρηξ - ρηγός [=βασιλιάς], από την οποία προήλθε και το πασίγνωστο ελληνικό όνομα #Ρήγας. Η λέξη "ρηξ" καταγόμενη από το ρήμα "#ρήγνυμι" [=σπάζω >ρήξις, #ρηξικέλευθος = αυτός που πάει μπροστά ανοίγοντας το δρόμο], δημιούργησε και τη λέξη "#ρηγίνα" και "ρήγισσα" [κατά το γιατρίνα και γιάτρισσα], οι οποίες στα λατινικά έδωσαν τις λέξεις "#rex" και "#regina" [=βασιλιάς και βασίλισσα]. Στη γοτθική γλώσσα οι λέξεις αυτές μετεξελίχθηκαν σε rich (από την οποία reich=βασίλειο) και απετέλεσαν συνθετικά δυτικοευρωπαϊκών ονομάτων του μεσαίωνα και των νεότερων χρόνων, όπως τα παρακάτω:
Αθανάριχος <αθάνατος + ρηξ-ρηγός [=βασιλιάς] = αθάνατος βασιλιάς {Athanaric ή Atanaric}
Αλάριχος <αλς-αλός [=θάλασσα] = ρηξη-ρηγός [=βασιλιάς] = βασιλιάς της θάλασσας {Alarik, Alaricus} Ερρίκος <ερι- [=πολύ] + ρήγας [<ρηξ-ρηγός = βασιλιάς] = πρώτος μεταξύ των βασιλέων > γερμ. Heinrich, αγγλ. Henry {<εριρίκος}
Roderich, ή Roderick; ισπανικά Rodrigo}
Σιγέριχος <σιγή + ρηξ-ρηγός [=βασιλιάς] = βασιλιάς που εμπνέει σιγή σεβασμού (σιγή) {Sigeric}
Φρειδερίκος, Φρειδερίκη <φερτός-φέρτερος-φέρτατος [= ισχυρός, γενναίος] + ρηξ-ρηγός [=βασιλιάς] = γενναίος βασιλιάς {Friedrich, Frederic}
Ρεκκάρεδος <Ρηγόκαρδος < ρήγας [ρηξ-ρηγός=βασιλιάς] + καρδιά = αυτό που έχει βασιλικό φρόνημα {Reccared ή Recared >αγγλ. Richard, ισπαν. Ricardo)
Ριχάρδος <Ρηγόκαρδος < ρήγας [ρηξ-ρηγός=βασιλιάς] + καρδιά = αυτό που έχει βασιλικό φρόνημα >αγγλ. Richard
Σημειωτέον ότι η λέξη "#φερτός" (φέρτερος, φέρτατος) εδώ έχει την έννοια του "φερόμενου (=υποστηριζόμενου) από τον θεό", που επομένως είναι ισχυρός και άριστος σε όλα. (αρχ Αίγυπτος θεά Νεφερτίτη) Εξάλλου το συνθετικό #ερι- (γνωστό στα νεότερα χρόνια από τις λέξεις "#ερίτιμος" και "#έριδες") είναι ταυτόσημο με τα #αρι- και #βρι- από τα τα οποία προέρχεται σειρά άλλων γνωστών λέξεων, όπως Άρης, άριος, Αριανή (σύγχρονο Ιράν), βρίθω, ύβρις, #βρισιά, Βριλήσσια, #Βριτόμαρτις, Βριάρεως.
21. Είναι εντυπωσιακά αξιοσημείωτο ότι σημαντικός αριθμός βασικών #ρημάτων της #αγγλικής γλώσσας έχουν #ελληνικήρίζα. Και πρώτα η κατάληξη του ενεστώτα διαρκείας -#ing προέρχεται από τα ελληνικά συνθετικά #εν + #γη [>#έγγειος, #εγγύς] με την έννοια "εδώ που βρισκόμαστε" π.χ. "#being <βει εν γη" = να συμβεί εδώ που βρισκόμαστε.
22. Η σειρά των στοιχειωδών αγγλικών ρημάτων με ελληνική ρίζα έχει ως εξής:
Become <be+come <βει+κομώ = πάω προς το να είμαι Γίνομαι
Begin <be+gin <βει+γίνω = είμαι έτοιμος να γίνω Αρχίζω
Blow <βλύω = αναφυσώ >αναβλύζω Φυσάω
Break <βριάω [=είμαι ισχυρός <πρόθεμα βρι- από το βαρέω] + άγω [>άξω >άκτω >άκω] = ενεργώ με δύναμη για αν σπάσω κάτι Σπάζω
Bring <φέρεγγυς <φέρω+εγγύς = φέρνω κοντά Φέρνω
Burn φούρνος <πύρινος Καίω
Call Καλώ Καλώ
Catch <κατάσχω Πιάνω
Come <κομώ = έρχομαι σε βοήθεια, φροντίζω Έρχομαι
copy <κόον(<κοέω=ακούω)+ποιώ = καθιστώ ακουστό (=αναγνωρίσιμο)>κοινοποιώ Αντιγράφω
connect κοινός(>con) + έχω (>έκτης) >συνέχω Συνδέω
correct κοινός(>con) + ρέζω (>ρέκτης)=πράττω διορθώνω
corrupt κοινός(>con) + ρύπτω (>ρύπος, = λερώνω) = τα φθείρω όλα μαζί διαφθείρω
Cut <κόπτω Κόβω
defer (=αναβάλλω) <δεν φέρω [δεν κρατάω την αρχική θέση] αναβάλλω
die δύω {απαρέμφ. Δύειν] = βυθίζομαι, χάνομαι, σβήνω {<ουτάω <τύπτω = πλήττω, τραυματίζω} πεθαίνω
differ (=διαφέρω) <διαφέρω διαφέρω
Dig <δήγμα = τρύπημα {<δα+άγω} Σκάβω
Do <θω [=υποτακτική αορίστου του τίθημι] Κάνω
Draw <δράω = ενεργώ Σύρω, Σχεδιάζω
drink <υδρί + νακτός [<νάσσω = γεμίζω] = γεμίζω νερό Πίνω
Eat <εσθίω Τρώγω
empty εμπτύω = εκβάλλω, αδειάζω αδειάζω
endure δούρος = ξύλινος, σκληρός αντέχω
Fall <σφάλλω = ανατρέπω (<πάλη) Πέφτω
Feed <food <εφόδιο Τρέφω
Feel <φιλώ Αισθάνομαι
Fight <πύκτης = πυγμάχος Παλεύω, πολεμώ
finish φαιός>φαίνη>φήνη=σκοτεινή # το τέλος της μέρας τελειώνω
Fly <φλύω = αναπηδώ Πετώ (με φτερά)
forbid (=ακαγορεύω) <υπέρ + βείδω [=βλέπω, εξετάζω] = παρατηρώ υπέρμετρα Απαγορεύω
forget (=ξεχνώ) <υπέρ + γητέω = παίρνω κατ' εξαίρεση = υπερπηδώ, ξεπερνώ Ξεχνώ
Freeze <φρίσσω = τρεμουλιάζω από το κρύο Παγώνω
generate <γεννώ παράγω
Get <γητέω - γητώ <γήτης <κάτοχος γης Παίρνω
Go <άγω Πηγαίνω
Grow <γηρόω - γηρώ = γερνάω, μεγαλώνω Μεγαλώνω
Have <χάβω = έχω μέσα μου, καταπίνω Έχω
Hurt <κυρτώ = κουλουριάζομαι από τον πόνο Πληγώνω, λυπώ
invest (=επενδύω) <εν + εσθήτα (δασυνόμενη λέξη Fεσθήτα >vestis = ένδυμα) επενδύω
Know <γνω <έγνω {αόριστος του γιγνώσκω} Γνωρίζω
Lead <λεό [=λαό] + άγετε [>άντε] >"λεάντε" >"λεαντ" = οδηγώ τον λαό Ηγούμαι
Learn <λέω + άρνυμαι [=αποκτώ] = αποκτώ λόγο [=λογικές γνώσεις] Μαθαίνω
Leave <έλυα [<λύω] + βίο = τελείωσα την ύπαρξή μου εδώ; Φεύγω
Let <λυτό Αφήνω
Light <λύκη [=φως>lux] + άπτω [=ανάβω >"λυχαπτ" >"λυχπτ" Φωτίζω
Lose <άλωσις = απώλεια [>ανάλωσις] Χάνω
love <liuve <ιλεόβιος <ίλλεως, ίλεος [=αγαθός, πράος {<φίλος}] + βίος = ζωή με καλή διάθεση, αγάπη {Liuva, γοτθικά Liuba, αγγλ. liuve >love} αγαπώ
Make <μάω [=επιθυμώ]+άκος [=θεραπευτικό μέσο] >μήχος >μηχανή Φτιάχνω
Mean <εν + εμοί + νοώ = αντιλαμβάνομαι μέσα μου Εννοώ
Meet <μετέχω Συναντώ
organize οργάνωση οργανώνω
part (=χωρίζω, μέρος) <παρτόν <παίρνω [=ό,τι μπορεί να χωριστεί και να παρθεί από κάποιον # άπαρτο) χωρίζω
pass (=περνώ, μεταβιβάζω) <βάω >πάω >πάουσιν >πάσιν # περνάω, μεταδίδω
Pay <πάομαι = λαμβάνω, αγοράζω Πληρώνω
Phone <φωνή, φωνώ τηλεφωνώ
prove (=δοκιμάζω, αποδεικνύω) <προ + βάω = πηγαίνω πριν, δοκιμάζω πριν κάνω κάτι δοκιμάζω
Put <επιθέτω <επί [=πάνω] + θέτω [=βάζω] Βάζω
Read <ρέα [=εύκολα] + άδω [=διαδίδω με ομιλία] Διαβάζω
Ride <ερείδω [=στηρίζομαι, ακουμπώ σε κάτι] Καβαλάω
Run <ρουν <ρους <ρέω Τρέχω
Send <ες + ενδύω [=φτάνω, εισέρχομαι] Στέλνω
Shake <σείω + ακίς [=άκρη, μύτη] = κουνώ τα άκρα Κουνάω
Spend <εξ + επενδύω = διαθέτω χρηματικά ποσά Ξοδεύω
Stand <στω [<ίστημι (υποτακτική] + άνδην [=άνω] >στάνδω Στέκομαι
Store (=αποθήκη) <στορέννυμι αποθηκεύω
Support <υπό+ορθώ υποστηρίζω
Take <τα [=αυτά] + άγω [>άξω >άκτω >άκω] >τάκω Παίρνω
Teach <τέω [<τις [=ποιος] + άγω [>άξω >άκτω] = οδηγώ κάποιον Διδάσκω
Tear <τέω [<τις [=ποιος] + άρω [<αίρω] = καταστρέφω κάποιον Σχίζω
Tell <τέω [<τις [=ποιος] + λαλώ [=ομιλώ] = ομιλώ σε κάποιον Διηγούμαι
Think <θύω {<δάω=διδάσκω] + νοώ + κοέω [=ακούω] = μαθαίνω με νού και ακοή Σκέπτομαι
Throw <θροέω [>θρόω, θρόος] = εκβάλλω ήχο Ρίχνω
turn τορνόω (ή τορόω ή τορνόω) = περιστρέφω γυρίζω
Wake <βάω [=πάω] + άγω [>άξω >άκτω >άκω] >βάκω [>Βάκων] Ξυπνάω
Wear <βίο + άρω [<μέλ. του αίρω] = αφαιρώ την ζωή, φθείρω Φορώ, φθείρω
will θέλω, βούλομαι θέλω
will be θέλει βει (συμβεί) θα συμβεί
Win <βινέω [<βαίνω] = τρίβω, κατατρώγω, προσβάλλω, συνουσιάζομαι Κερδίζω, νικώ
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.