Η μητέρα του Σάκα Ζούλου

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΧΟΥΜΕ ΧΑΣΕΙ

Του Ηλία Μαγκλίνη

Ο Σάκα Ζούλου λάτρευε τη μητέρα του. Βεβαίως, δεν ήταν γι’ αυτό που έγινε θρύλος. Πώς θα μπορούσε άλλωστε για κάτι τέτοιο κάποιος να αποκτήσει διαστάσεις θρύλου; Ωστόσο, ο κύριος Γκρι επιμένει σε αυτή την, κατά τα άλλα, ασήμαντη λεπτομέρεια και όχι στο ότι ο Σάκα κατάφερε να ενώσει ένα σωρό αφρικανικές φυλές στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Νότιας Αφρικής και ότι ζόρισε απίστευτα τους Βρετανούς στις μάχες που έδωσε εναντίον τους.

Ο κύριος Γκρι, κατά την προσφιλή του συνήθεια, ξεψαχνίζει βιβλία, άρθρα και ιστοσελίδες ερευνώντας κάποιο θέμα που του κεντρίζει το ενδιαφέρον. Αυτές τις μέρες τυγχάνει να είναι ο Σάκα Ζούλου. Και επειδή όποιος ψάχνει, βρίσκει, ο κύριος Γκρι έπεσε πάνω σε μια απίθανη λεπτομέρεια του βίου και του έργου του Αφρικανού ηγέτη – ο οποίος, και αυτό είναι ευρύτερα γνωστό, υπήρξε μέγας σφαγέας. Δεν χαριζόταν σε εχθρούς και αντιπάλους, ούτε σε αιχμαλώτους, άμαχους και άοπλα γυναικόπαιδα. Ο Σάκα ήταν όμως θηριώδης απέναντι και στον δικό του λαό (συνήθως αυτά τα πράγματα μαζί πάνε).

Ετσι, ο δικός του ο λαός την πλήρωσε όταν πέθανε η μητέρα του. Ο Σάκα κήρυξε αυτό που σήμερα ονομάζουμε «εθνικόν πένθος», αξιώνοντας από τον λαό να θρηνήσει με όλο του το είναι για την απώλεια της μητρός του.

«Θυμάσαι όλους αυτούς τους Βορειοκορεάτες που σπάραζαν δημοσίως όσο καιρό κράτησε το πένθος για τον Κιμ Γιονγκ Ιλ;» με ρώτησε ο κύριος Γκρι. Θυμόμουν. «Είχαν πολύ βάσιμους λόγους να επιδεικνύουν τον πόνο τους για τον αδόκητο χαμό του γιου του Κιμ Ιλ Σουνγκ και πατρός του Κιμ Γιονγκ Ιλ», συνέχισε ο κύριος Γκρι, χαμογελώντας με νόημα τώρα. «Ισως να ήξεραν τι συνέβη μετά τον θάνατο της μητέρας του Σάκα Ζούλου και να έκλαιγαν με λυγμούς». Αμφιβάλλω αν κάπου στην Πιονγιάνγκ κάποιος γνωρίζει τόσο καλά την οικογενειακή ιστορία ενός Αφρικανού πολέμαρχου που είχε γεννηθεί το 1787 και πέθανε το 1828, αλλά δεν έχει και τόση σημασία. Τι συνέβη όμως όταν πέθανε η μητέρα του Σάκα; Απλώς, κάτι δεν πήγε καλά στο «εθνικόν πένθος» των Ζουλού.

Και προφανώς ο Σάκα το μυρίστηκε. Αποτέλεσμα; Κατέσφαξε περί τις επτά χιλιάδες πεντακόσιους ανθρώπους (7.500) διότι δεν έκλαιγαν αρκετά παθιασμένα ή αρκετά πειστικά μετά τον θάνατο της μαμάς του. «Ισως απλώς να ήθελε να κάνει επίδειξη δύναμης», αντέτεινα. Οι ηγέτες τα συνηθίζουν κάτι τέτοια. Ο Σουητώνιος μας πληροφορεί, μάλιστα, ότι ο Καλιγούλας είχε μια αγαπημένη φράση, η οποία αφορούσε τους αγαπημένους του Ρωμαίους: «Αφήστε τους να με μισούν, αρκεί να με φοβούνται». Αλλά ο κύριος Γκρι ήταν αμετάπειστος: «Ο Σάκα Ζούλου λάτρευε τη μητέρα του».

Μαμάδες και γιοι. Μπερδεμένη ιστορία. Είναι γνωστό το σχετικό ανέκδοτο με τους τρεις λόγους που αποδεικνύουν ότι «ο Χριστός ήταν Ελληνας» και δεν θα το επαναλάβω. Ο Σάκα Ζούλου δεν ήταν Ελληνας πάλι. Ομως, 7.500 άνθρωποι είναι ένα σεβαστό νούμερο.

Ο κύριος Γκρι απολαμβάνει κάτι τέτοια, αλλά ξέρω ότι καμιά φορά, χωρίς να το πει σε κανέναν, επισκέπτεται τους γονείς του στο κοιμητήριο όπου αναπαύονται. Δεν ξέρω τι κάνει εκεί και δεν ρωτάω βέβαια. Θεωρώ πολύ πιθανό να στέκεται πάνω από την πλάκα της μητέρας του και να της λέει αυτήν ακριβώς την ιστορία, με τον Σάκα Ζούλου και τους 7.500 καημένους. Μονάχα μία φορά, σε μια στιγμή εξομολόγησης, ο κύριος Γκρι μού περιέγραψε πώς ένιωσε όταν είδε τη μητέρα του νεκρή στο κρεβάτι του νοσοκομείου. «Ενα περίεργο πράγμα», είπε. «Θυμήθηκα τη βυζαντινή παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου: η Παναγία νεκρή και ο Χριστός από πάνω της, να κρατά στην αγκαλιά του τη μητέρα του βρέφος. Ηταν σαν να μου έφυγε ένα τεράστιο βάρος. Ημουν ελεύθερος».

Οπως προ εβδομάδων μού έλεγε ότι «είμαστε όλα όσα έχουμε ξεχάσει», άλλες φορές χρησιμοποιεί μια παραλλαγή: «Είμαστε όλα όσα έχουμε χάσει». Ξυπνάει νωρίς κάθε πρωί με μια ακόμη περιέργεια, μια ακόμη ανησυχία, με μια εκνευριστική διάθεση για ζωή και, σε αντίθεση με τον θρυλικό Σάκα Ζούλου, ο ασήμαντος κύριος Γκρι ξέρει ότι, μεγαλώνοντας, έχει όλο και λιγότερα να χάσει.