Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου
Πέρασε το ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής - πεισματική πρόσκληση σε ανοιχτούς αγέρηδες, παρ' όλα όσα υπηρετούν την ασφυξία. Τώρα που πέρασε, αφήνομαι πια να γράψω δυο λόγια για τα πρόσφατα παράδοξα, σαν με πόνο στα μπράτσα από κουπί πολύ.
Παράδοξο, το να μιλάς για απώλεια αγαπημένου ανθρώπου, κι όμως η κουβέντα να φέρνει στον νου και στην καρδιά μόνο γλύκα. Αλλά γλύκα κατάστικτη με δέος. Μου είναι έντονος, πολύ έντονος ο Ιούνιος του Γιώργου Τσάκαλου. Όχι μόνο ο φετινός, μα οπωσδήποτε με κορύφωση τον φετινό.
Ιούνιο 1985 -τόσες δεκαετίες πριν- παντρευτήκαμε η Ελένη κι εγώ. Το διαμερισματάκι που είχαμε νοικιάσει δεν χωρούσε πολλά, κι ούτε για πλάκα δεν θα μπορούσα να μεταφέρω εκεί από το πατρικό μου έναν χάρτινο θησαυρό που είχα σε μπαούλο, στο μπαλκόνι του γονεϊκού σπιτιού μου. Ήταν αναρίθμητα έντυπα (εφημερίδες, περιοδικά, αφίσες και προκηρύξεις) από την πρώτη στιγμή της Μεταπολίτευσης. Έντυπα όποιου κόμματος και γκρουπούσκουλου της εποχής, που μπορεί να βάλει ο νους σου. Πού θα τα δίναμε; Απαντήσαμε αυθωρεί και αυθόρμητα: Στον Γιώργο φυσικά. Τον άδολο βιβλιάνθρωπο, τον αφιερωμένο βιβλιοπόντικα, τον βιβλιοχαρά. Κι έτσι έγινε... Άνω τελεία.
Ιούνιος 2021: Ο Γιώργος σε τρομαχτική περιπέτεια υγείας. Και συνέβη κάτι, σαν προοικονομία αυτού που ζήσαμε στην κηδεία του: της σύναξης πλήθους διαφορετικών ανθρώπων, διαφορετικών τροχιών, με κοινό τόπο τον ίδιο τον Γιώργο. Είναι χαρά το ότι ο Γιώργος την έζησε την κινητοποίηση του μεγάλου πλήθους για στήριξή του. Στο σημείωμα που είχαμε στείλει στις 29 Ιουνίου 2021 είχαμε γράψει "Στον Γιώργο μας με αγάπη". Ομολογουμένως, μέσα μας η φράση αυτή έπαιζε με τον τίτλο της γλυκιάς ταινίας του 1967, "Στον κύριό μας με αγάπη" (με πρωταγωνιστή τον Σίντνευ Πουατιέ) - καθόσον νιώθαμε ειλικρινά πόσα δίδασκε ο Γιώργος, με τον πιο ουράνιο τρόπο: διάφανος, κολλημένος στα ουσιώδη με αγάπη, δίχως την φαρμακερή έγνοια για στήσιμο χάριν της ανθρωπαρέσκειας.
Ιούνιος 2024: Τον Γιώργο τον αποχαιρετίσαμε στις 21. Πριν έναν χρόνο, στις 20, είχαμε αποχαιρετίσει την ανηψιά μας Βάσια. Και φέρος είχαμε το ετήσιο μνημόσυνό της τρεις μέρες πριν φύγει ο Γιώργος. Και μαζί, άλλη μια οδύνη (τα πρόσφατα παράδοξα, που έλεγα):
Στις 14 του μηνός μιλούσα στο τηλέφωνο με τον παπα Γιάννη Οικονομίδη, τον παπά που 'χει παλέψει για την οικολογική καταστροφή στα Οινόφυτα. Με πήρε, μετά από χρόνια πολλά που είχαμε να επικοινωνήσουμε, για να μου προτείνει κάτι. Μιλήσαμε με άπειρη χαρά. Μετά το τηλεφώνημά μας, ανέσυρα από το αρχείο μου την εργασία που είχα δώσει στους μαθητές μου, στο Λύκειο Ζεφυρίου, για την πρωτοβουλία του παπα Γιάννη. Τον είχα καλέσει στο σχολείο και είχε συζητήσει ολόφρεσκα με τους μαθητές. Ήταν το 2012, παρακαλώ! Και μετά; Πολύ κουπί, πολύ δέος... Τρεις μέρες μετά ξαναμιλήσαμε, κομμάτια. Για τον χαμό του 26χρονου λεβέντη του...
Όλα αυτά μαζί, ήταν για μας μια σύναξη παράλληλη με την σύναξη όσων ξεπροβοδήσαμε τον Γιώργο. Είναι προσωπικά, μα τα γράφω, για να αντέχει η αγάπη στην κωπηλασία που δεν παίζεται... Και γι' αυτό νιώθω πως θα σκάσω αν δεν κάνω ένα εγκώμιο (απόλυτα ειλικρινές, διόλου στημένο, διόλου του καταραμένου του πρωτοκόλλου): Εγκώμιο για τους υπερπολύτιμους σπάνιους, που κοπιάζουν για ένα καρδιακό γαμώτο και μόνο. Εγκώμιο για τον Κώστα, Κώστας Χριστόπουλος, που έκανε ψηλαφητό το αξεπέραστο της φιλίας. Δεν έχει ανάγκη το δικό μου εγκώμιο ο Κώστας. Εγώ έχω ανάγκη να ακουμπήσω επάνω του, επάνω στην αφοσίωση που δεν την κραύγασε, που δεν την πρόβαλε, που της χαλάλισε χιλιάδες ώρες και υπομονές και τρεχάματα. Για τον Γιώργο, τον αμεγάλωτο Πήτερ Παν του στεκιού στο κέντρο. Δεν υποκλίνομαι μόνο. Προσκυνώ.
Εκατοντάδες περιστατικά μπορεί κανείς να αφηγηθεί για τον Γιώργο Παν (ίσως μάλιστα να ήταν ο τρυφερός πητερ-πανισμός του αυτό που μας είχε κάνει, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980, να τον επισκεφτούμε στην Αυλώνα, όπου είχε παρουσιαστεί φαντάρος - και σκεφτόμασταν να μην του πέσει κάπως). Μα νομίζω πως περιστατικά πολλά συμποσούνται στην εικόνα του κοσμοκαλόγερου (κυριολεκτικό το «κοσμοκαλόγηρος») πίσω από τον πάγκο (ήδη από το "Μήνυμα", κατόπιν στην "Παρουσία" και εν τέλει στον "Ναυτίλο"), να σου λέει: "Έφυγες, έφυγες...", όταν σου έδινε τυπωμένα τεφαρίκια σε απίστευτες τιμές ή δίχως τιμή - όπως είναι ατίμητα τα πραγματικά πολύτιμα. Κι όλα αυτά, εν μέσω του φοβερού αγώνα που δίνει ο "Ναυτίλος" Βιβλιοπωλείο Ναυτίλος για να υπάρχει στην πόλη, κάνοντας την πόλη "ανθρωπολογικό τόπο", όπως έλεγε ο Μαρκ Ωζέ - κι όχι απλώς χώρο. Γι' αυτό, η καρτούλα του "Ναυτίλου" ανελλιπώς σε κάθε τεύχος της "Σύναξης" ήταν και συναντίληψη και συμμαρτυρία...
Αυτά προσώρας και αντί πολλών. Ο φίλος Θοδωρής Παντούλας Theodoros Pantoulas, μόλις μάθαμε το μαντάτο του Γιώργου, μου θύμισε ότι το 1996, που εγκαινίασε τις αναχωρήσεις τραγικά ο φίλος (και κουμπάρος μας) Σταμάτης Παπασταματέλος, έλεγα πως αρχίζουμε να μετράμε απόντες. Πλέον είναι κάμποσοι όσοι περιμένουν εκεί.
Ιούνιο μήνα, κουπί, επ' ελπίδι αναστάσεως...
Θ.Ν.Π. / Δευτέρα του αγίου Πνεύματος, 24 Ιουνίου 2024
ΥΓ για το σκίτσο (γράφει ο Ηλίας Κανέλλης): «Σκίτσο σε σελίδα χαρτί του Γιώργου Τσάκαλου από τον Βασίλη Χατζηϊακώβου, που σατίριζε την ανυποχώρητη αριστερή του ταυτότητα, δεκαετία του 1990. Το διέσωσε στο αρχείο του ο αείμνηστος εκδότης (και πρώην αφεντικό του Γιώργου Τσάκαλου) Μιχ. Π. Γρηγόρης. Το χάρισε στον Χατζηϊακώβου η κόρη του Γρηγόρη το περσινό καλοκαίρι» (https://booksjournal.gr/stiles/eis-mnimin/4907-pethane-o-vivliopolis-giorgos-tsakalos ).
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.