Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι αριστεροί σοσιαλιστές

Του Σωτήρη Ρούσσου*

   04/08/13

Τα συνέδρια των κομμάτων συνήθως δεν βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας. Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε εξαίρεση. Εκείνο που είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ήταν κατά πόσο το κόμμα μέσω του ιδρυτικού συνεδρίου του θα ανοιγόταν στην κοινωνία, ενσωματώνοντας όλο και μεγαλύτερο μέρος της στον προγραμματικό του λόγο και την οργανωτική του συγκρότηση. Με άλλα λόγια, ήταν καίριο διακύβευμα κατά πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ θα κατάφερνε να αναφερθεί οργανωτικά στο 27% και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις υπέρβασής του. Σε άλλα σημεία το πέτυχε, σε άλλα όχι. Η ανάδειξη, για παράδειγμα, της αδιαφιλονίκητης ηγεσίας του προέδρου και η κοινή απόφαση για πρακτική διάλυση των συνιστωσών είναι θετικά στοιχεία, αφού δίνουν σε μεγάλο μέρος αυτού του κόσμου σταθερό σημείο αναφοράς. Από την άλλη πλευρά, ενώ το συνέδριο στόχευε στην ενσωμάτωση ενός κόσμου που στην πλειονότητά του έχει πολιτικές αναφορές στην ελληνική σοσιαλιστική εμπειρία, έδωσε την εντύπωση ότι περιθωριοποιεί την εκπροσώπηση της σοσιαλιστικής τάσης, η οποία είχε κάνει, ήδη πριν από το Μνημόνιο, τη ρήξη με το νεοφιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ.

Η περιθωριοποίηση αυτή οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, στην προτεραιότητα του ιστορικού στελεχικού δυναμικού του ΣΥΡΙΖΑ να ξεκαθαριστούν οι μεταξύ τους διαφορές και να αποκρυσταλλωθούν σε συσχετισμούς εσωκομματικής ισχύος. Αυτό δεν είναι κατ” αρχήν κακό, αν συνοδεύεται από ιδεολογική και πολιτική αποσαφήνιση. Στην περίπτωσή μας όμως έγινε εν πολλοίς με όρους οργανωτίστικους, που ουσιαστικά εξοβέλισαν τις οργανωτικά αδύναμες και ασύντακτες σοσιαλιστικές δυνάμεις. Δεύτερον, στην επιλογή των σοσιαλιστικών ομάδων να διεκδικήσουν και να «διαπραγματευτούν» τη θέση τους στον ΣΥΡΙΖΑ με όρους προσωποπαγείς, χωρίς ξεκάθαρη πολιτική πλατφόρμα που θα είχε γίνει μέρος του προσυνεδριακού και συνεδριακού διαλόγου και της διαπάλης των ιδεών. Οι προσωπικές στρατηγικές και οι προσωποπαγείς «διεκδικήσεις» ήταν επόμενο να διασώσουν προβεβλημένα πρόσωπα αλλά να «χαντακώσουν» την πραγματική ιδεολογική και πολιτική έκφραση της σοσιαλιστικής τάσης μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Και βέβαια η σοσιαλιστική τάση εντός του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να αναπληρωθεί με «επαφές» παραγοντισμού και διαβουλεύσεις με απομεινάρια του μνημονιακού ΠΑΣΟΚ που περιφέρονται τώρα ως «μωραί παρθέναι» πέριξ του ΣΥΡΙΖΑ.

Η σοσιαλιστική τάση θα πρέπει να συγκροτηθεί εντός του ΣΥΡΙΖΑ βασισμένη σε τέσσερις πυλώνες. Πρώτον, τον πατριωτικό, μιας και η σημερινή μάχη εναντίον της μνημονιακής καταστροφής είναι κατεξοχήν μάχη για την εθνική ανεξαρτησία. Ενα πατριωτικό αφήγημα που στέκεται στο 1821, στο Κιλελέρ και στους αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση, στα μαθήματα της μικρασιατικής τραγωδίας, στο έπος του 1940 και της Εθνικής Αντίστασης, των αγώνων για την απελευθέρωση της Κύπρου. Η πρόσφατη καταστροφή στην Κύπρο δείχνει πόσο σημαντικός είναι ένας πατριωτικός πυλώνας που θα περιλαμβάνει και θα νοιάζεται για το σύνολο του ελληνισμού απέναντι σε μετα-νεοαποικιακές λογικές, τις ραγδαίες ανακατάξεις στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και τον συνεχή τουρκικό αναθεωρητισμό, φανερό ή υφέρποντα. Ενα πατριωτικό αφήγημα που θα συγκρούεται με τον φασισμό και τον ρατσισμό σε όλα τα επίπεδα.

Δεύτερον, ο κοινωνικός/ταξικός πυλώνας, γιατί η μάχη αυτή θα πρέπει να προσδιοριστεί από την προσπάθεια για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, με κύριους αντιπάλους τις μεταπρατικές και κρατικοδίαιτες διευθυντικές ελίτ τού κατ” ευφημισμόν ιδιωτικού τομέα, το τοκογλυφικό και κερδοσκοπικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς και τα ΜΜΕ και τις πολιτικές ελίτ που τους στηρίζουν. Ο πυλώνας αυτός σημαίνει επίσης ένα γενναίο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για τον δημόσιο τομέα, ώστε να πάψει να κατατρύχεται από τη γραφειοκρατική παράνοια και τα λογής πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα. Ο πυλώνας αυτός δεν μπορεί, τέλος, παρά να περιλαμβάνει τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα για όλους και ιδιαίτερα τους πλέον αδύναμους, τους απόκληρους, τους μετανάστες και τις μειονότητες.

Ο τρίτος πυλώνας είναι ο διεθνιστικός/ευρωπαϊκός. Τα σημερινά προβλήματα στην οικονομία και την κοινωνία δεν μπορούν να λυθούν μόνο σε μία χώρα και μόνο από μία χώρα. Είναι απολύτως αναγκαίος ο συντονισμός της δράσης με τα κινήματα της Ευρώπης και της Μεσογείου, που σήμερα βρίσκονται στην αιχμή των διεκδικήσεων για κοινωνική δικαιοσύνη. Την ίδια στιγμή, ο πυλώνας αυτός προϋποθέτει μια ψύχραιμη ανάλυση των συσχετισμών στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία αποτελεί πεδίο ηγεμονικών επιδιώξεων και συνεχούς διεκδίκησης και συγκρότησης συμμαχιών και όχι χώρο υπερεθνικής «αρμονίας».

Τέλος, ο ουμανιστικός πυλώνας οφείλει να ανατρέξει στη μεγάλη κοινή ευρωπαϊκή πολιτισμική κληρονομιά, στον Διαφωτισμό, στον λόγο του Ρήγα, στη γενιά των μεγάλων της γλώσσας μας, Σολωμό, Παλαμά και Παπαδιαμάντη, στη γενιά του ’30 και στη μεταπολεμική πολιτιστική ανηφόρα. Την ίδια στιγμή ο ουμανισμός αυτός θα πρέπει να είναι ριζοσπαστικός και ρηξικέλευθος, να περιλαμβάνει όλα τα νέα ρεύματα, ανοικτός στην παγκόσμια πολιτιστική παραγωγή, στον λόγο που εκπέμπουν οι νέοι δημιουργοί και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αυτή θα μπορούσε, με κάθε ταπεινότητα, να είναι μια πρόταση για την έκφραση της σοσιαλιστικής τάσης στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπήρξε ούτε αυτή ούτε άλλη. Και είναι ευθύνη των αριστερών σοσιαλιστών και μόνο. Καθώς φαίνεται, οι μεγαλύτερες μάχες είναι μπροστά και η ανάληψη αυτής της ευθύνης γίνεται επείγουσα.

…………………………………………………………………………………………

* Αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου