25 χρόνια “το μέλλον διαρκεί πολύ”…

Ένας φιλόσοφος με τον οποίο έχω μια σχέση πάθους-μίσους, τα περισσότερα χρόνια που ασχολούμαι με την πολιτική, είναι ο Λουί Αλτουσέρ. Όσο παλεύω να μη δηλώνω “αλτουσεριανός”, τόσο γυρίζω τις σελίδες του από δω κι από κει σε διάφορες περιπτώσεις και κυρίως τόσο πιάνω τον εαυτό μου να “αλτουσερίζει” όταν στοχάζεται θεολογικά. Είναι και αυτή η ομολογία του “Έγινα κομμουνιστής επειδή ήμουν καθολικός”, που σημαίνει πολλά για μένα. Αλλά αυτό είναι μια μεγάλη ιστορία που δε χωράει σε αυτή την ανάρτηση. Σαν σήμερα λοιπόν, στις 22 Οκτώβρη 1990, χτυπημένος από την καρδιά του και ταλαιπωρημένος από την ψυχική του ασθένεια, θα σβήσει στην -γνώριμη γι’ αυτόν- ψυχιατρική κλινική Sainte Anne. Αντί άλλης αναμνηστικής ανάρτησης μια κάπως τραχειά -και συγγνώμη γι’ αυτό, αλλά το αλτουσεριανό κείμενο είναι στριφνό από τη φύση του- μετάφραση ενός μικρού αποσπάσματος από την περίφημη “Παρέμβαση στο 22ο Συνέδριο του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος” που έγινε το 1977:

(…) Κυριολεκτικά, και σας ζητώ αυτές τις λέξεις να τις ζυγίσετε προσεκτικά, το «να καταστραφεί» το αστικό κράτος, ώστε να αντικατασταθεί από το κράτος της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, δεν γίνεται με το να προσθέτεις το επίθετο “δημοκρατικός” σε κάθε έναν υφιστάμενο Μηχανισμό του Κράτους. Είναι κάτι αρκετά διαφορετικό από μια τυπική και δυνητικά ρεφορμιστική λειτουργία, σημαίνει να επαναστατικοποιήσει κανείς τις δομές, πρακτικές και ιδεολογίες των υφιστάμενων Ιδεολογικών Μηχανισμών του Κράτους˙ να καταστείλει κάποιες, να δημιουργήσει κάποιες άλλες˙είναι να μετατρέψει τις μορφές του καταμερισμού της εργασίας μεταξύ των κατασταλτικών, πολιτικών και ιδεολογικών μηχανισμών˙είναι να επαναστατικοποιήσει τις μεθόδους δουλειάς και την αστική ιδεολογία που επικυριαρχεί πάνω στις πρακτικές. Είναι να εδραιώσει νέες σχέσεις με τις μάζες στην αντιμετώπιση ομαδικών πρωτοβουλιών, στη βάση μιας νέας, προλεταριακής ιδεολογίας, προκειμένου να προετοιμαστεί η “απονέκρωση του κράτους”, δηλαδή η αντικατάστασή του από τις μαζικές οργανώσεις.

Η προϋπόθεση αυτή αποτελεί μέρος της μαρξιστικής θεωρίας του κράτους. Για τον Μαρξ, οι Μηχανισμοί του Κράτους δεν είναι ουδέτερα όργανα, αλλά με την πραγματική έννοια είναι οι οργανικοί κατασταλτικοί και ιδεολογικοί μηχανισμοί μιας τάξης: της άρχουσας τάξης.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η κυριαρχία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της και να προετοιμαστεί μακροπρόθεσμα η “απονέκρωση” του κράτους, είναι αδύνατο να αποφευχθεί η επίθεση στους υφιστάμενους μηχανισμούς του κράτους. Αυτή είναι η “καταστροφή” του κράτους. Χωρίς αυτήν (ενν. την καταστροφή), η νέα άρχουσα τάξη μπορεί να ηττηθεί παρόλη τη νίκη της ή να αναγκαστεί να “αγοράσει χρόνο” και να κωλυσιεργήσει στις κατακτήσεις τις, να εγκαταλείψει κάθε σοβαρή προοπτική της μετάβασης στον κομμουνισμό. Αν θέλετε παραδείγματα στα οποία το κράτος δεν έχει “καταστραφεί’ και, ως εκ τούτου, δεν είναι καθ ‘οδόν για την “απονέκρωση”, χρειάζεται μοναχά να κοιτάξετε προς τις σοσιαλιστικές χώρες και σημειώστε τις συνέπειες που ακολουθούν. Οι σοβιετικοί ηγέτες δηλώνουν: “Με εμας ο μαρασμός του κράτους επιτυγχάνεται μέσω της ενίσχυσης του…”

Είναι γεγονός ότι το πρόβλημα του κράτους είναι, όπως είπε ο Λένιν, δύσκολο πρόβλημα ως και πολύ δύσκολο πρόβλημα˙είναι γεγονός ότι του αντιστοιχούν ιστορικές και συγκεκριμένες έρευνες και εις βάθος θεωρητικές αντανακλάσεις. Αλλά είναι ένα πραγματικό και αναπόφευκτο πρόβλημα, το οποίο έτσι σηματοδοτείται σε μας, ως ένα απαραίτητο στοιχείο της δικτατορίας του προλεταριάτου. Επιμένω ότι δεν είναι απλώς ένα ζήτημα, το πρόβλημα του αστικού κράτους, αλλά και ένα από τα πρόβληματα του επαναστατικού κράτους, το οποίο είναι πάρα πολύ καταπιεστικό επίσης. Και αυτό είναι αναμφισβήτητα ένα από τα ενδιαφέροντα ζητήματα για το 22ο Συνέδριο που μας αναγκάζει να προβληματιστούμε σχετικά με αυτό. Αλλά είναι επίσης γεγονός ότι με την εγκατάλειψη, για προφανείς πολιτικούς λόγους, αλλά χωρίς σοβαρούς θεωρητικούς λόγους, της έννοιας της δικτατορίας του προλεταριάτου, με άλλα λόγια, της απλής και προφανούς ιδέας ότι το προλεταριάτο και οι σύμμαχοί του πρέπει να γκρεμίσουν, δηλαδή να επαναστατικοποιήσουν την αστική κρατική μηχανή, ώστε να έρθει “η ανύψωση του προλεταριάτου σε κυρίαρχη τάξη” (Κομμουνιστικό Μανιφέστο)˙ πρέπει δηλαδή να επιτεθούν (ενν. το προλεταριάτο και οι σύμμαχοί του) στην ουσία του αστικού κράτους που κληρονομούν. Το 22ο Συνέδριο την ίδια στιγμή στερείται της δυνατότητας να στοχαστεί πάνω στην “καταστροφή” και την “απονέκρωση” του κράτους, πέρα από την ασαφή και εύπεπτη (στο πρωτότυπο elducorate, δηλαδή γλυκαντική) για το προλεταριάτο και τους συμμάχους του, έκφραση του “εκδημοκρατισμού του κράτους”, ως εάν η απλή νομική μορφή της δημοκρατίας εν γένει θα μπορούσε να είναι αρκετή, όχι μόνο για να χειριστεί και να επιλύσει, αλλά ακόμη και να θέσει στη σωστή τους βάση, τα πολύ φοβερά προβλήματα του κράτους και των μηχανισμών του, τα οποία είναι ταξικά προβλήματα και όχι προβλήματα του δικαίου.

ΠΗΓΗ:https://religionandrevolution.wordpress.com