Οι δεξαμενές σκέψης είναι αυτόνομα ερευνητικά κέντρα ή ινστιτούτα, που προτείνουν συγκεκριμένες ρότες πλεύσης σε μια ποικιλία τομέων όπως στην πολιτική, στην εκπαίδευση, στην παιδεία, στην οικονομία κ.α. Απευθύνονται, πρωτίστως σε θεσμούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις αλλά και κατ’ επέκταση στην ευρύτερη κοινωνία. Ουσιαστικά, με το ερευνητικό τους έργο καλύπτουν το κενό που υπάρχει ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες αφενώς και αφετέρου ασχολούνται με προβλήματα του μέλλοντος.
Τα ερευνητικά αυτά κέντρα, αν θέλουν πραγματικά να επηρρεάσουν, να αντιστρέψουν ή να ενθαρρύνουν οποιουδήποτε είδους «πολιτικές» ή «νοοτροπίες», χρειάζονται εξ αντικειμένου κάποιου είδους σχέση με την εκάστοτε κυβέρνηση. Ωστόσο, η βάσει καταστατικού τους ρήτρα να διατηρούν την αυτονομία τους (οικονομική, διοικητική, κλπ.) τα αναγκάζει πολλές φορές να επιχειρούν μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην όποια εξάρτησή τους από την κρατική εξουσία και στην ανεξαρτητοποίησή τους από αυτή. Η αμεροληψία τους επίσης, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αδιαμφισβήτητη εφόσον πολλές τέτοιου είδους έρευνες τυγχάνουν γενναίας χρηματοδότησης από Οργανισμούς, πολιτικούς ή μη. Ο πειρασμός τεράστιος, αφού τα think tanks δεν είναι ευαγή ιδρύματα αγαθοεργίας.
Διαπιστώνουμε παράλληλα, ότι οι δεξαμενές σκέψης και τα κοινωνικά κινήματα συμπίπτουν» στο πλαίσιο της θεωρίας. Αλλά, επειδή τα κοινωνικά κινήματα, οι οργανισμοί έρευνας και τα θέματα που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν είναι τόσο ποικίλα, υπάρχει μια πληθώρα επιλογών για κάποιου είδους συμπόρευση και ανάδειξή τους. Ωστόσο, το βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι δεξαμενές σκέψεις και τα κοινωνικά κινήματα όντως συνεργάζονται για την αντιμετώπιση του όποιου ζητήματος, το οποίο και οι δύο επιδιώκουν να βελτιώσουν. Τα κοινωνικά κινήματα κινητοποιούν το ευρύ κοινό και αυξάνουν τη φήμη του θέματος, ενώ οι δεξαμενές σκέψης είναι σε θέση να πιέσουν ή να συγκαλέσουν επίσημους φορείς και να μετατρέψουν τις απαιτήσεις των κοινωνικών κινημάτων σε επιτακτικές πολιτικές απαιτήσεις. Η επιτυχία (ή όχι) της συνεργασίας και οι επιπτώσεις που επιτυγχάνει εξαρτάται από το πλαίσιο που λειτουργούν αυτά τα δύο μέρη.
Καλό είναι να εντάξουμε στην ανάλυσή μας, τον Πρωταγόρα τον Αβδηρίτη. Τον εισηγητή του Σχετικισμού στην Φιλοσοφία. Το κύριο χαρακτηριστικό του Σχετικισμού είναι η μή αποδοχή ύπαρξης της απόλυτης αλήθειας, όπου με αυτό τον τρόπο παρουσιάζει ως ισοδύναμες τις απόψεις όλων των άλλων. Με βάση τα παραπάνω, ο Σχετικισμός –ως ένας άλλος πειραματικός σωλήνας- δέχεται μέσα του όλες τις απόψεις αντίθετες και μη, χωρίς να μπορεί στο τέλος να βγάλει κανένα κοινά αποδεκτό συμπέρασμα. Το κώλυμα αυτό ξεπερνιέται όταν και μόνον όταν γίνει εκ των προτέρων η αποδοχή, πως η μόνη απόλυτη αλήθεια είναι η υποκειμενικότητα της κάθε άποψης. Έτσι, η διάσημη ρήση του ιδίου «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», που σημαίνει πως ο άνθρωπος αποτελεί μέτρο της αλήθειας και της γνώσης, εισάγει για πρώτη φορά στην ιστορία της Φιλοσοφίας την έννοια του ανθρωποκεντρισμού. Του να καταστήσει τον άνθρωπο κοινωνό της φύσης και του περιβάλλοντος και όχι έρμαιο θεοκρατικών αντιλήψεων με μηδενική συμμετοχή στον ρου της ιστορίας και της ζωής. Να φτάσει στην τελείωσή του ως ένας «καλός καγαθός» πολίτης για το κοινό καλό, καλλιεργώντας τις αρετές. Από τους προσωκρατικούς Φιλοσόφους, θα μπουν τα θεμέλια για την Φιλοσοφία του Σωκράτη, ο οποίος πρώτος θεώρησε την ψυχή ως την πραγματική ουσία του ανθρώπου και την αρετή ως αυτό που οδηγεί στην τελείωση της ανθρώπινης φύσης, μέσα από την αναζήτηση και βελτίωση της ψυχής και του Πλάτωνα που συμπλήρωνε πως η ψυχή είναι ασυμβίβαστη με την έννοια του θανάτου, συνεπώς μένει αναλλοίωτη και άφθαρτη.
Για να προχωρήσουμε στην περαιτέρω κατανόηση της αλληλεξάρτησης ή μη, των δύο όρων που πραγματεύεται το δοκίμιό μας, θα θέλαμε να προσδώσουμε την οπτική υπό το πρίσμα του «εμείς» στο «εγώ». Και εξηγούμε, πως οι ερευνητικοί επιστημονικοί οργανισμοί ή δεξαμενές σκέψης έχουν ως θεμέλιο και ως συστατικό αναγνώρισής τους στο Καταστατικό τους την συλλογική εργασία, την ύπαρξη ομάδας διαχείρισης, ομάδας έρευνας και συγγραφής τομέων, κτλ. Δεν αποτελούν εντέλει ένα άτομο αλλά ένα σύνολο ατόμων, που ως κοινό σκοπό έχουν την έρευνα, την συλλογή πληροφοριών και την κατάδειξη σεναρίων και προτάσεων με τελικό στόχο την ανάδειξη ή την επίλυση ζητημάτων και προκλήσεων σε ανθρώπινο επίπεδο και με βάση τις ανθρώπινες δυνατότητες και εφαρμογές. Αυτό είναι το πρίσμα του συλλογικού, «εμείς».
Στον αντίποδα και όχι με την αρνητική του έννοια, έχουμε το ατομικό «εγώ» αλλά με μια θεμελιώδη διαφορά. Δεν πρόκειται περί ενός ναρκισσιστικού ατομισμού ή ανθρωποκεντρισμού αλλά περί της «απόλυτης παραδόσεως» στην Θεία Χάρη επιτυγχάνοντας έτσι τον άνθρωπο ως δεξαμενή ή «δοχείο της Χάριτος» στην θρησκευτική ορολογία. Ο Ορθόδοξος Χριστιανός, δεν συμπλέκεται μόνο κοινωνικά στην ιστορία και στην καθημερινότητα αλλά και «κατά μόνας» με την προσευχή του στον Τριαδικό Θεό, έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θείο παράγοντα. Η δυνατότητα αυτή του χριστιανού, δηλαδή της κατά μόνας συνομιλίας και προσευχής, αιτήσεως και αγαπητικής σχέσης με τον Τριαδικό Θεό -έχοντας ως προαπαιτούμενο την καθαρή καρδιά κατά το δυνατόν- του δίνει τα εχέγγυα απόκτησης του καθαρού Νοός. Ώστε, πλέον το όποιο ζήτημα απαιτεί για την επίλυσή του να πρέπει να αναλάβει δράση μια ερευνητική ομάδα ή μια σύμπραξη επιστημόνων, εκείνος να μπορεί να το κάνει μόνος του εφόσον κατά παραχώρηση Θεού έχει γίνει «δοχείο της Χάριτος».
Η εν λόγω ανατομία που επιχειρούμε να ενεργήσουμε, δεν έχει ως σκοπό να υπονοήσει ως ανώφελη ή άκυρη, την ύπαρξη και δράση τέτοιων κοινωνικών ομάδων ή ερευνητικών κέντρων για το κοινό καλό. Αντιθέτως, ως μέλη τέτοιων ερευνητικών κέντρων στο παρελθόν έχουμε ιδία γνώση και άποψη της σημαντικότητάς τους και του έργου τους. Στόχος μας είναι να προσδώσουμε μία επιπλέον όψη στο σχήμα που πιθανώς λόγω του σύγχρονου ιλιγγιώδους τρόπου ζωής να μην είναι εκείνη εμφανής. Να μην παραμένει δηλαδή κάποιος προσηλωμένος μόνο στην ανθρώπινη δυνατότητα ή παρέμβαση. Οι πεπερασμένες δυνατότητες του ανθρώπου είναι δεδομένες. Οι συγκυρίες και οι διαρκώς επιταχυνόμενες τάσεις του βίου είναι από τις αιτίες που ο άνθρωπος δεν έχει την ικμάδα ή τον χρόνο να σηκώσει τους οφθαλμούς του στον ουρανό και να παρακαλέσει για ενδυνάμωση ψυχική, πνευματική, σωματική. Αυτό, όμως προϋποθέτει όπως αναφέραμε και πριν, μιά αγαπητική σχέση προς τον Θεό. Εμπιστοσύνη και «άφημα» της ζωής του καθενός μας στην Θεία του Αγάπη και Πρόνοια. Οι σχέσεις που κυριαρχούν στη δική μας ζωή και που είναι είτε ιδιοτελείς, είτε εφήμερες, είτε ύπουλες κ.ο.κ. δεν ισχύουν στην σχέση που θα αναπτύξουμε –εάν θελήσουμε- με τον Τριαδικό Θεό.
Η προτροπή «άγιοι γίνεσθε…» του Χριστού, δεν γίνεται προς κάποιους εκλεκτούς. Δεν απευθύνεται σε κάποια ομάδα κοινωνικής ελίτ. Είναι δυνατότητα που έχει ο κάθε άνθρωπος, εφόσον πιστεύει και εφόσον είναι βαπτισμένος στην Αγία Τριάδα. Κάνοντας τις παραπάνω επισημάνσεις και εξηγήσεις για την βέλτιστη κατανόηση του αναγνώστη περί του σκεπτικού μας, μπορούμε να συνεχίσουμε συνδέοντας την αρχαιοελληνική Φιλοσοφία με το Ορθόδοξο Χριστιανικό βίωμα. Ως συνεκτικός δεσμός της Φιλοσοφικής κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων και ως συνεχιστές της διαύγειας του πνεύματος, εμφανίζονται οι Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς σημειώνει πως Νους είναι και ολόκληρη η Ψυχή, δηλαδή το κατ’ εικόνα, αλλά συμβαίνει να είναι και μια δύναμη της ψυχής. Όπως, ο Τριαδικός Θεός είναι Νους, Λόγος και Πνεύμα, έτσι και η ψυχή έχει νου, λόγο και πνεύμα. Ο σπερματικός λόγος που «έπεσε» στους προγόνους μας, καρποφορεί με την έλευση στον Κόσμο της υπέρτατης Ιδέας, του Υπέρτατου Αγαθού. Που στα μάτια της ψυχής αυτών που μπορούν να δουν ελεύθερα, είναι ο Ενσαρκωμένος Λόγος, ο Ιησούς Χριστός. Εκείνος, που «είπε και εγεννήθησαν» όλα μόνο με τον Λόγο του αλλά το τελευταίο δημιούργημά του τον άνθρωπο, τον έπλασε «κατ’ εικόναν ημετέραν καί καθ’ όμοίωσιν» και του ενεφύσησε πνοή ζώσα.
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, από τους εξέχοντες πατέρες της Εκκλησίας μας, τονίζει πως το να είναι ο άνθρωπος εικόνα Θεού αποτελεί αρχικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της δημιουργίας. Το καθ’ ομοίωση Θεού, όμως, εξαρτάται από την ανθρώπινη θέληση γιατί υπάρχει στον άνθρωπο ως δυνατότητα αλλά αποκτάται όταν ενεργοποιηθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο, αυτοβούλως. Επομένως, η ελευθερία της βούλησης είναι εκείνη που καθορίζει τις επιλογές, τις πράξεις, τα λάθη, το μέλλον μας. Η δυνατότητα του ανθρώπου, το να χρησιμοποιεί την λογική και την διάνοιά του, τον ξεχωρίζει από την άλογη φύση. Η ψυχή, που «φύσηξε» μέσα του ο Δημιουργός τον κάνει μέτοχο της υλικής και άυλης πραγματικότητας. Αυτός ο εσχατολογικός προορισμός του, είναι η δύναμη που νιώθει εσωτερικά να τον ωθεί στο να πασχίζει για το καλύτερο και το υψηλότερο, κάθε στιγμή της ζωής του. Το αρνητικό είναι πως το υψηλότερο αγαθό –η θέωση- έχει αντικατασταθεί από την μανία της δόξας, του χρήματος, της εύκολης ζωής.
Ως κατακλείδα και επανερχόμενοι στο ερώτημα του τίτλου, σαφώς μπορούμε να πούμε πως είναι επιτακτική η ανάγκη ο κάθε άνθρωπος να διακατέχεται από υγιείς ανησυχίες περί των ζητημάτων που άπτονται της φύσης του και που μπορεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό να τα επηρρεάσει. Είτε μέσω ερευνητικών κέντρων και Δεξαμενών Σκέψης, είτε μέσω Κοινωνικών Κινημάτων. Το ζητούμενο είναι, πως πλέον πρέπει πνευματικά να διαπιστώσει το πόσο πεπερασμένες είναι οι ικανότητές του και η «εξουσία» του πάνω στον φυσικό κόσμο. Οι παγκόσμιες κρίσεις της ανθρωπότητας, πάντοτε κατέληγαν στο να ξυπνήσουν τελικά το ανθρώπινο πνεύμα από τον λήθαργο εντούτοις ποτέ δεν ευοδώθηκαν όλες προς την ηθική και πνευματική του ανύψωση. Η κατάπτωση του ανθρώπου πολλές φορές, αποδείχθηκε πως ήταν χειρότερη a posteriori της όποιας «αναγέννησης» του ή του όποιου «διαφωτισμού» του.
Ας συνδέσουμε στη σκέψη μας, την μεταπτωτική ολισθηρή κατάσταση του κτιστού κόσμου με την Πατερική ερμηνεία της έννοιας «μέλος του σώματος Χριστού». Από εκεί θα οδηγηθούμε στην εύρεση εκείνου του στίγματος στον χάρτη, που θα μας βγάλει από το αδιέξοδο και θα μας οδηγήσει στην ωφελιμότερη ρότα.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα (“Παραδοσιακό καφενείο”) είναι έργο του Άγγελου Ραζή.
ΠΗΓΗ:https://antifono.gr/%ce%b4%ce%b5%ce%be%ce%b1%ce%bc%ce%b5%ce%bd%ce%ad%cf%82/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.