Η Ροτόντα είναι κάτι πολύ παραπάνω απ’ όλα αυτά…

Ροτόντα

Η διαμάχη για τις χρήσεις και την διαχείριση της Ροτόντας μάς φέρνει σε εξαιρετική αμηχανία, αν όχι απελπισία. Και αυτό, όχι βέβαια για την θέση που πρέπει να κρατήσουμε απέναντι της αλλά γιατί, με λύπη μας διαπιστώνουμε ότι μόνον στην Ελλάδα είμαστε σε θέση να προκαλέσουμε μια διαμάχη φέρνοντας αντιμέτωπη την εκκοσμίκευση με την διαφύλαξη και την καλλιέργεια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Έτσι, με έκπληξη βλέπουμε την εκκλησιαστική και πολιτική ηγεσία της πόλης μας να ερίζουν γύρω από την χρήση και την διαχείριση του παλαιοχριστιανικού ναού της Ροτόντας, γνωστού παγκοσμίως για την απαράμιλλης αξίας αρχιτεκτονική του και τα ψηφιδωτά του, στοιχεία που έκαναν την Ουνέσκο να τον αναδείξει σε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

Σε μια κανονική χώρα, ποτέ, η εκκλησιαστική ηγεσία δεν θα έφερνε αντιρρήσεις για την ήπια κοσμική χρήση ενός τέτοιου μνημείου με την διεξαγωγή συμβατών πολιτιστικών εκδηλώσεων· θα θεωρούσε ότι αυτές προσθέτουν στην πνευματικότητά του: Αντί αυτής της στάσης, όμως, ο μητροπολίτης προβαίνει σε μονομερείς ενέργειες, γράφοντας στα παλιά του τα παπούτσια Υπουργείο και Αρχαιολογική Υπηρεσία, στηλιτεύοντας μάλιστα εκείνους που «θέλουν ένα τόσο εκπληκτικό μνημείο να έχει χαρακτήρα κοσμικό και να χρησιμοποιείται από άθεους». Και ποιοι άραγε είναι οι «άθεοι»; Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης που εκτέλεσε κλασικά έργα μέσα στο κτήριο; Συνάδει άραγε με την ορθόδοξη κοσμοαντίληψη και στάση με το να στηλιτεύεται ως «αθεΐα» υψηλή πολιτιστική δραστηριότητα; Μήπως η τελευταία προσθέτει, και δεν αφαιρεί από την πνευματικότητα του χώρου;

Ρωμαϊκό Πάνθεον: Λειτουργείται 52 φορές τον χρόνο, αλλά φιλοξενεί και συναυλίες

Από την άλλη, ποτέ, σε μια κανονική χώρα, οι κοσμικοί φορείς ή οι υποστηρικτές της κοσμικής του διαχείρισης και χρήσης δεν θα επιδίωκαν να υποβαθμίσουν τον θρησκευτικό του χαρακτήρα: Με ποια επιχειρήματα μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι δεν θα πρέπει να γίνονται λειτουργίες σε ένα… παλαιοχριστιανικό μνημείο; Άλλο αν αυτές θα πρέπει διεξάγονται με τρόπο που να προάγεται η ιστορικότητα του χώρου. Ωστόσο φαντάζεστε κανέναν στην Ιταλία  να αμφισβητεί τον θρησκευτικό χαρακτήρα, του Πάνθεου της Ρώμης, για παράδειγμα;

Ο θόλος της Ροτόντας

Και βέβαια εξίσου πρωτοφανής είναι προσπάθεια να προβληθεί η Ροτόντα ως τεκμήριο τάχα «πολυπολιτισμικότητας». Που ουσιαστικά συνεπάγεται την υιοθέτηση ενός απίστευτου ιστορικού σχετικισμού, ο οποίος δικαιολογεί στ’ όνομα της διαφορετικότητας (!) την βίαιη απαλλοτρίωση και μεταβολή του λατρευτικού χαρακτήρα του ναού στους καιρούς της Οθωμανικής Κατάκτησης, γεγονός που συνοδεύτηκε από εκτεταμένες καταστροφές εκείνων ακριβώς των στοιχείων που σήμερα έχουν αναδείξει την Ροτόντα σε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

Ο Κώστας Παπαϊωάννου, Έλληνας του Παρισιού, ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους της μεταπολεμικής Ευρώπης, είχε γράψει για το Βυζάντιο:

«έχουμε ξεχάσει τη σημασία, την αποστολή μιας θρησκευτικής τέχνης σαν οργανικής λειτουργίας ενός όχι θεοκρατικού αλλά αποφασιστικά ουμανιστικού πολιτισμού» […] «ο καθαγιασμένος ανθρωπισμός τής επέτρεψε να περισώσει την ανθρώπινη μορφή από το ναυάγιο το οποίο υπέστη στη μονοφυσιτική και ισλαμική Ανατολή και στην εκβαρβαρισμένη Δύση. Ενώ, στον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, η μορφή του ανθρώπου είχε συρρικνωθεί σε διακοσμητικό σύμβολο, όπως στους Κόπτες ή στους Ιρλανδούς, ή αφέθηκε να γίνει βορά του βαρβαρικού ζωομορφισμού, το Βυζάντιο ανακάλυψε εκ νέου το κάλλος. Αυτό το κάλλος αναγγέλλεται ήδη στα πρόσωπα των Δεομένων της Ροτόντας του Αγίου Γεωργίου της Θεσσαλονίκης».

Η ανάδειξη αυτών των ιστορικών στοιχείων, αποτελεί την δική μας συνεισφορά στον οικουμενισμό. Αυτά μας «διεθνοποιούν» και μας αποδίδουν ιδιαίτερο πολιτιστικό ρόλο σε έναν εκτεταμένο «ενδιάμεσο» γεωγραφικό χώρο που εκτείνεται από την Ανατολική Ευρώπη μέχρι την νοτιοανατολική Μεσόγειο -και γι’ αυτό η Θεσσαλονίκη σήμερα καθίσταται ελκυστική για την πλειοψηφία των επισκεπτών της.

Η Ροτόντα θα έπρεπε και θα μπορούσε να αποτελεί παράδειγμα συνεργασίας Πολιτείας και Εκκλησίας για την ανάδειξη και την καλλιέργεια αυτής ακριβώς της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όχι πεδίο μιας τυφλής, σχιζοφρενικής διαμάχης μεταξύ «φωταδισμού» και «παραδοσιοκρατίας», η οποία δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από μια τραγική έκφραση του επαρχιωτισμού και της πνευματικής αποικιοποίησης που μας διακατέχει.

ΠΗΓΗ: menoumethess

  Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com