Η (επίσημη) Τέταρτη Διεθνής. Σκέψεις για μια παράδοξη φιλοϊμπεριαλιστική παρέκκλιση

Του Δημήτρη Σκαρπαλέζου (*)

18 Απριλίου 2023

Σε σύγκριση με τις συγκρούσεις του παρελθόντος, αυτό που χαρακτηρίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι η πλειοψηφική προσχώρηση, στην Ευρώπη, ακόμη και της ποικίλων αποχρώσεων “ριζοσπαστικής” αριστεράς στο μανιχαϊστικό αφήγημα της προπαγάνδας της αμερικανικής κυβέρνησης για το θέμα!

Στον υπόλοιπο κόσμο, η τοποθέτηση αυτή προκαλεί αισθήματα απορίας και απογοήτευσης.

Στην πρώτη γραμμή αυτής της φιλοϊμπεριαλιστικής στάσης, και με αντίκτυπο στο θέμα που υπερβαίνει κατά πολύ την επιρροή του σε άλλα θέματα, βρίσκεται το πολιτικό ρεύμα που προέκυψε από την επίσημη Τέταρτη Διεθνή. Οι θέσεις του έχουν παίξει εξαιρετικά επιζήμιο ρόλο στην παράδοξη ιδεολογική τοποθέτηση της ευρωπαϊκής αριστεράς, γιατί δίνει το άλλοθι του “αριστερού ριζοσπαστισμού” σε ένα μανιχαϊστικό όραμα που απέχει τραγελαφικά από την πραγματικότητα, και πιέζει για την αποστολή όπλων που θα εξασφαλίσουν την κλιμάκωση του πολέμου μέχρι να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι του ΝΑΤΟ, ακόμα και αν αυτό σημαίνει κίνδυνο πυρηνικής σύγκρουσης!

Οι θέσεις αυτές προκαλούν ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη αν αναλογιστεί κανείς τις θέσεις που είχαν λάβει τα τροτσκιστικά κινήματα και ο ίδιος ο Τρότσκι στο παρελθόν. Ο Τρότσκι είχε πάντοτε τη θέση της υπεράσπισης του “γραφειοκρατικά εκφυλισμένου εργατικού κράτους”, το οποίο, όπως έλεγε, ήταν η Σοβιετική Ένωση, ενάντια στις επιθέσεις των ιμπεριαλιστικών χωρών και πάντοτε εναντιωνόταν σε όλους τους αποικιοκρατικούς και νεοαποικιοκρατικούς ελιγμούς χωρίς καμία παραχώρηση σε “ανθρωπιστικά” ή ηθικιστικά επιχειρήματα. Παρέμεινε πιστός σε αυτή τη θέση μέχρι τη δολοφονία του από τους σταλινικούς.

Μετά το θάνατό του, υπό την ηγεσία του Μχάλη Ράπτη (Pablo) (Ο Πάμπλο και η σοβιετική εμπειρία) από το 1943 έως το 1963, η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε ενεργά όλα τα αντιαποικιακά και αντιιμπεριαλιστικά κινήματα. Η συμμετοχή της Τέταρτης Διεθνούς, υπό τον Michel Pablo, στον απελευθερωτικό αγώνα του αλγερινού λαού ήταν εξαιρετικά σημαντική. Η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε επίσης με όλα της τα μέσα τους απελευθερωτικούς αγώνες των πορτογαλικών αποικιών. (**)

Στη συνέχεια, η Τέταρτη Διεθνής και ένα από τα πιο ενεργά τμήματά της, η Ligue Communiste Revolutionnaire στη Γαλλία, υποστήριξε σθεναρά τον αγώνα του λαού του Βιετνάμ κατά της αμερικανικής επέμβασης, καθώς και όλα τα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα και τις επαναστάσεις αυτής της περιόδου, όπως η επανάσταση των Σαντινίστας στη Νικαράγουα κατά της αιματηρής δικτατορίας που υποστήριζαν οι ΗΠΑ.

Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, ωστόσο, παρατηρείται μια αργή απομάκρυνση του ρεύματος από τις θεμελιώδεις αρχές του και οι ίδιες οι “αρχές” του υφίστανται μια παράδοξη μετάλλαξη.

Για παράδειγμα, το “δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση”, το οποίο προτάθηκε για να αντιταχθεί στην εθνοτική καταπίεση που είναι τόσο συνηθισμένη στις πολιτικές μορφές της ιμπεριαλιστικής εξουσίας στην εποχή του κατακτητικού καπιταλισμού, έχει γίνει ένα δόγμα και ένα ιδεολογικό τοτέμ που επιτρέπει τη δικαιολόγηση των πάντων, χωρίς να προσδιορίζονται τα όρια και οι “λαοί” τους οποίους αφορά!

Όταν ο ιμπεριαλισμός έθεσε υπό αμφισβήτηση όλους τους εθνικισμούς για να διαλύσει όλα τα πολυεθνικά κράτη που είχαν βιώσει οποιαδήποτε μορφή “σοσιαλισμού”, η Τέταρτη Διεθνής συνέχισε να διακηρύσσει τις “αρχές” της και μάλιστα υιοθετώντας τις μεταβλητές γεωμετρίες που πρότεινε η ιμπεριαλιστική προπαγάνδα!

Στην περίπτωση της επίθεσης για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από τη Δύση, η (επίσημη) Τέταρτη Διεθνής, η οποία στο παρελθόν είχε εκφράσει ενδιαφέρον για την εμπειρία μιας ομοσπονδίας που υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, μετατοπίστηκε σε μια θέση οιονεί συνεργασίας με τις επιχειρήσεις διαμελισμού και την πορεία προς τον εμφύλιο πόλεμο καταφεύγοντας σε μια καταχρηστική επίκληση του “δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση” και μια σειρά από “ούτε-ούτε” για να αποφύγει την καταδίκη αυτών των ενεργειών!

Άρχισε να δείχνει “κατανόηση” στο όνομα του “δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση” για όλες τις αποσχιστικές κινήσεις, χωρίς να διευκρινίζεται τι σήμαινε αυτό το σύνθημα, ποιοι “λαοί” ήθελαν “αυτοδιάθεση”, μέχρι πού έφτανε αυτό και τι σήμαινε αυτό για τις μειονότητες μέσα στις ομόσπονδες δημοκρατίες. (Αυτή η φετιχοποίηση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση είχε ωθήσει ορισμένους ακροαριστερούς ακτιβιστές να υποστηρίξουν τον αυτονομισμό της Μπιάφρα κατά τον εμφύλιο πόλεμο της Νιγηρίας, που δεν εξέφραζε τίποτε άλλο εκτός από την επιθυμία ορισμένων πολυεθνικών πετρελαϊκών να έχουν στην ιδιοκτησία τους ένα χωράφι τους όπου να μοιράζονται τα κέρδη μόνο με μια μικρή τοπική ελίτ!)

Τα ενοχικά αισθήματα μιας πρώην αποικιακής δύναμης που είχε αποικίσει μουσουλμανικούς λαούς τους έκαναν να βλέπουν τους μουσουλμάνους της Βοσνίας ως έναν καταπιεσμένο λαό που άξιζε να πετύχει την “ανεξαρτησία” του (σε μια δημοκρατία της οποίας αποτελούσαν περίπου το σαράντα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού, ξεχνώντας ότι ο σχηματισμός αυτής της “εθνικότητας” ήταν αποτέλεσμα των προσηλυτισμών κατά την οθωμανική περίοδο στη θρησκεία του κατακτητή).

Το ίδιο ίσχυε και για την Κροατία, η οποία επηρεάστηκε από Γερμανούς και εθνικιστές Ούστασε, συνεργάτες στις γενοκτονίες των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, των οποίων το “δικαίωμα στο διαχωρισμό” υπερασπίστηκαν ως βασική αρχή, ξεχνώντας ότι ολόκληρα τμήματα της χώρας, όπως η Κράινα, είχαν σερβική πλειοψηφία, της οποίας το “δικαίωμα στην αυτοδιάθεση” έτσι διαγράφηκε.

Τέλος, όσον αφορά το Κοσσυφοπέδιο, το οποίο απολάμβανε ήδη καθεστώς αυτονομίας (το οποίο αρνήθηκαν στο ρωσόφωνο Ντονμπάς), το δικαίωμα στην “αυτοδιάθεση” μεταφράστηκε ως το ιερό δικαίωμα στον διαχωρισμό, ενώ τα δικαιώματα της σερβικής μειονότητας διαγράφηκαν! Ακολουθώντας την επίσημη προπαγάνδα, η Τέταρτη Διεθνής καταδίκαζε τον σερβικό εθνικισμό για τον οποίο κατηγορούνταν ο Μιλόσεβιτς πολύ περισσότερο από όσο τους κροατικούς εθνικισμούς, οι τάξεις των οποίων πληρούνταν από νοσταλγούς των Ούστασε, των γενοκτόνων συνεργατών των ναζιστών κατακτητών, ή τους Βόσνιους ισλαμιστές, τους οποίους υπερασπίζονταν ήδη κάποιοι “διεθνιστές ισλαμιστές ” του είδους της Αλ Κάιντα. Το αποτέλεσμα ήταν μια αντίδραση του τύπου “ούτε (Μιλόσεβιτς) ούτε (ΝΑΤΟ)”, η οποία για τους αριστερούς μαχητές σε μια χώρα που ήταν μέρος των επιτιθέμενων και αυτών που βομβάρδιζαν, ισοδυναμούσε με την αποθάρρυνση κάθε ειρηνιστικής αντίδρασης. Αν εξέφραζε κανείς την αντίθεσή του στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ χωρίς να τη συνοδεύει με σφοδρή επίθεση στον “Μιλόσεβιτς”, ήταν ύποπτος είτε για αλληλεγγύη με τους “δικτάτορες” είτε για “ορθόδοξο εθνικισμό”, αν προερχόταν από ορθόδοξη χώρα!

Η διολίσθηση συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια του νέου αιώνα με μια περισσότερο από διφορούμενη θέση σε όλες τις παρεμβάσεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού με το περίφημο “ούτε, ούτε”. “Ούτε με τον Μπους, ούτε με τον Σαντάμ” (ξεχνώντας ότι Δεν ήταν ο Σαντάμ αυτός που βομβάρδιζε τις χώρες του ΝΑΤΟ, αλλά αυτές που επιτέθηκαν και βομβάρδισαν το Ιράκ, τις υποδομές του και τον πληθυσμό του, με το ψευδές πρόσχημα των “όπλων μαζικής καταστροφής)

Όταν οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο επιτέθηκαν και βομβάρδισαν τη Λιβύη, υποτίθεται για να προστατεύσουν μερικές χιλιάδες αντιπάλους στη Βεγγάζη από τη “γενοκτονία”, η Τέταρτη Διεθνής επανέλαβε τη θέση της “ούτε ούτε”, για να μη φανεί ως συνεργός ενός δικτάτορα.

Παρά τη “μαρξιστική” εκπαίδευση των ηγετών τους, ξέχασαν όλες τις προειδοποιήσεις των παλαιότερων μαρξιστών στοχαστών για τις ανθρωπιστικές προφάσεις που χρησιμοποιούσε ο αποικιοκρατικός ιμπεριαλισμός (κατοχή της Αφρικής για την καταπολέμηση της φεουδαρχίας και της δουλείας κ.λπ.).

Η προσκόλληση στην πλασματική εικόνα της πραγματικότητας που επινόησαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι έκτοτε αρκετά συστηματική και έχει οδηγήσει σε αναιμικές αντιδράσεις στις επιθέσεις των δυτικών κυβερνήσεων κατά των προοδευτικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική.

Η πλήρης “αλλαγή στρατοπέδου” έφτασε στο αποκορύφωμά της με την κρίση στην Ουκρανία. Από τα γεγονότα του Μαϊντάν, βλέποντας μόνο τον “δημοκρατικό” ενθουσιασμό της νεολαίας του Κιέβου (και αγνοώντας τους νεοναζί που ήδη δούλευαν και τα δισεκατομμύρια που επένδυσαν οι Αμερικανοί για την επιτυχία της επιχείρησης, όπως καυχιόταν η ίδια η Αμερικανίδα υφυπουργός Βικτόρια Νούλαντ), την είδαν ως λαϊκή επανάσταση ενάντια σε μια διεφθαρμένη ολιγαρχική τάξη, ενώ ήταν απλώς η αντεπίθεση της φιλοδυτικής εθνικιστικής ολιγαρχίας ενάντια σε ένα μέρος της ολιγαρχίας που, ενώ ήταν εξίσου διεφθαρμένο με το αντίπαλό του, δεν ήθελε να θέσει σε κίνδυνο τη συμβίωση των διαφόρων εθνοτικών συνιστωσών της χώρας. Εμπιστεύτηκαν πλήρως το αφήγημα που τους ετοίμασαν μικρές ομάδες “εθνικοαριστερών”, οι οποίοι δεν φάνηκαν να σοκάρονται ούτε από την εξύμνηση του Μπαντέρας και άλλων γενοκτόνων συνεργατών των Ναζί, ούτε από την απονομιμοποίηση της ρωσικής γλώσσας ακόμη και σε περιοχές όπου αποτελούσαν την πλειοψηφία, όπως το Ντονμπάς, ούτε από την καταστολή, τις σφαγές και τις καταχρήσεις των νεοναζί νταήδων.

Για τη “θεολογία” τους το “δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση” σήμαινε μόνο το δικαίωμα της εθνικιστικής πλειοψηφίας εντός της ουκρανόφωνης πλειοψηφίας να διαθέτει τη χώρα στο σύνολό της και να επιβάλλει την αρκετά φασιστική αρχή “ένας λαός, μια γλώσσα και ένας ηγέτης”.

Η σφαγή στην Οδησσό από τους νεοναζί περίπου πενήντα αριστερών διαδηλωτών κατά του Μαϊντάν, οι δολοφονίες δεκάδων αντιπάλων με τη συνενοχή των αρχών, οι “αποκομμουνισμοί” και άλλα αντιδημοκρατικά μέτρα ήταν, στα μάτια τους, μόνο η έκφραση, αν και μερικές φορές λυπηρή, της άσκησης αυτού του δικαιώματος!

Όσο για την πορεία προς το ΝΑΤΟ, που ήταν ένας από τους κύριους λόγους για την πορεία προς τον εμφύλιο και στη συνέχεια προς τον πόλεμο συνολικά, επικράτησε σιγή ασυρμάτου στο όνομα των μεγάλων αρχών (με λίγα λόγια, για μια από τις σπάνιες φορές, από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Ζωρές, που ένα “ούτε ούτε” θα ήταν συνετό και πιο σύμφωνο με την ηθική της ριζοσπαστικής αριστεράς, έχουν γίνει οι πιο αμείλικτοι υποστηρικτές της στρατιωτικής υποστήριξης των ουκρανικών κυβερνήσεων, ώστε ο πόλεμος να συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθούν οι κύριοι στόχοι της “Δύσης”, δηλαδή η αποδυνάμωση ή διάλυση της Ρωσίας (όπως ήθελε ο Μπρεζίνσκι στις σκέψεις του σχετικά με τους επιθυμητούς ενδιάμεσους στόχους για την επίτευξη της παγκόσμιας κυριαρχίας των ΗΠΑ).

Αυτοί οι πρώην οικολόγοι που ήθελαν έναν οικολογικό σοσιαλισμό που θα μείωνε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου υποστήριξαν τις κυρώσεις κατά του ρωσικού φυσικού αερίου προκειμένου να εισαχθεί σχιστολιθικό αέριο που ήταν δυο φορές πιο ρυπογόνο. Αυτοί οι πρώην αντιφασίστες βρίσκουν τώρα τους νεοναζί του Αζόφ πολύ πατριώτες και ευπαρουσίαστους, εκστασιάζονται για τον ηρωισμό των “εθνικο-αριστερών” που πρόκειται να πολεμήσουν υπό τις διαταγές τους στο Ντονμπάς και υποστηρίζουν τις μαζικές αποστολές όπλων, τα καλύτερα από τα οποία θα καταλήξουν στα χέρια εκείνων από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις που δείχνουν τον περισσότερο ζήλο, των νεοναζί “ηρώων του Αζόφ”. Δεν συνειδητοποιούν ότι σπρώχνουν στη θυσία εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών και Ρώσων νέων για την επίτευξη των στόχων των νεοσυντηρητικών των ΗΠΑ, που περιγράφονται καλά στα βιβλία του κύριου στοχαστή τους, του συμβούλου των Αμερικανών προέδρων Brezisnski.

Φαίνεται να αγνοούν τους κινδύνους διολίσθησης προς την πυρηνική σύγκρουση που συνεπάγεται αυτή η πολιτική άρνησης κάθε συμβιβασμού και κάθε ανακωχής!

Το χειρότερο είναι ότι αυτό γίνεται με καθαρή συνείδηση και έχει κερδίσει τα μυαλά πολλών διανοουμένων, των οποίων τα κίνητρα παραμένουν ευγενή και “επαναστατικά”!

Για άλλη μια φορά “ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις” (ακόμη και “επαναστατικές”!)
Σημειώσεις

Το άρθρο αυτό αναφέρεται αποκλειστικά στις θέσεις της “Ενιαίας Γραμματείας της Τετάρτης Διεθνούς” και όχι σε άλλα ρεύματα του τροτσκιστικού χώρου που έχουν ολότελα διαφορετικά άποψη στο θέμα της Ουκρανίας (για νπαράδειγμα οι “λαμπερτιστές” στη Γαλλία ή το WSWS στις ΗΠΑ.

(*) Ανώτερος λέκτορας (αναπληρωτής) μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Paris Diderot (P7)

(**) Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο Μιχαήλ Ράπτης (Πάμπλο) είδε εγκαίρως τον εκτροχιασμό, τον εκφυλισμό της σοβιετικής μεταρρύθμισης προς μια εξαιρετικά δεξιά κατεύθυνση, προς την αποκατάσταση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, την πλήρη και άνευ όρων ενσωμάτωση του σοβιετικού χώρου στην καπιταλιστική Δύση και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η δημιουργία της οποίας ήταν το σημαντικότερο επίτευγμα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος και θεώρησε αυτή την εξέλιξη καταστροφική όχι μόνο για την ίδια την ΕΣΣΔ αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Ο Πάμπλο αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του (πέθανε το 1996) στον αγώνα κατά της “νέας παγκόσμιας τάξης” των ΗΠΑ και των κυρώσεων κατά της Σερβίας, του Ιράκ, της Λιβύης και της Κούβας, οργανώνοντας δύο μεγάλα διεθνή συνέδρια και ένα κίνημα αλληλεγγύης προς τον ιρακινό λαό, όπως και ένα διεθνές συνέδριο για την υπεράσπιση του Λένιν το 1990.

Μετάφραση από τα γαλλικά La Quatrième internationale (officielle). Reflexions sur une dérive pro-impérialiste paradoxale | Defend Democracy Press 

Χρήστος Μαρσέλλος

ΠΗΓΗ:http://www.konstantakopoulos.gr/24779/%ce%b7-%ce%b5%cf%80%ce%af%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b7-%cf%84%ce%ad%cf%84%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%b7-%ce%b4%ce%b9%ce%b5%ce%b8%ce%bd%ce%ae%cf%82-%cf%83%ce%ba%ce%ad%cf%88%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com