Ο Πέλοψ κι ένα κομμάτι ελεφαντόδοντου- Του Μάνου Στεφανίδη

(μνήμη Τάκη Σπυρόπουλου, του μεγάλου απόντος από το συνέδριο της Ολυμπίας) 

Το ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία εικονοποιεί τον καταγωγικό μύθο του Δράματος. Έχουμε εδώ την εκκίνηση ενός αγώνα θανάτου με έπαθλο μια γυναίκα και ένα βασίλειο. Ένα σώμα και μια εξουσία. Ο Οινόμαος, βέβαιος για τη νίκη του, είναι χαλαρός. Μειδιά με το χέρι στη μέση. Ο ξενόφερτος Πέλοψ από την άλλη πλευρά, στα αριστερά του Δία, είναι σύννους (αυστηρός ρυθμός γαρ) έχοντας συνείδηση της μοίρας του. Αυτοσυγκεντρώνεται με τον τρόπο του νεαρού Δαβίδ, του νεαρού Michelangelo. Δίπλα του η Ιπποδάμεια, η δαμάστρια αλόγων και ελλόγων, έχει ήδη κάνει την επιλογή της προδίδοντας αυτόν που την διακυβεύει τόσο εύκολα. Που την παίζει στα ζάρια. Τον πατέρα! Πολιτική ή συναισθηματική η απόφαση; Τα άλογα πάντως δίπλα της είναι έτοιμα για να καταστούν τα πρότυπα των ίππων του Παρθενώνα αλλά και να φτάσει η επιρροή τους ως τα άγρια άλογα του Gauguin.

Οι μορφές είναι υπερφυσικές κατά τα τραγικά μέτρα με τον Θεό στο κέντρο να μεριμνά για την κοσμική τάξη. Εδώ η γλυπτική καθίσταται θεολογία και το κάλλος δεν διαφοροποιεί το σωματικό από το πνευματικό. Ο Δίας λάμπει φυσικά και μεταφυσικά. 

Παράλληλα οι Ηλιείοι εδώ κάνουν μεγάλο, πολιτικό και πολιτιστικό παιχνίδι μέσω του ναού τόσο προς την Σπάρτη όσο και προς την Αθήνα. Ο Πέλοψ που ήρθε από την Ανατολή - ex Oriente lux - είναι ο εισηγητής των Ολυμπιακών Αγώνων και ο γενάρχης των Ατρειδών. Την ιστορία των οποίων βέβαια θα "σφετεριστούν" ιδιοφυιώς οι ποιητές της Αθήνας. Έχει γιούς τον Ατρέα, τον Θυέστη και τον πανέμορφο Χρύσιππο που τον ερωτεύτηκε ο Λάιος εμπλέκοντας σκανδαλωδώς τον οίκο των Λαβδακιδών με εκείνο των Ατρειδών. Οι γιοί του Θυέστη μαγειρεύτηκαν από τον Ατρέα ως αντεκδίκηση ( Ο Θυέστης αποπλάνησε την γυναίκα του Ατρέα όπως και νεότερος Θυέστης την Κλυταιμνήστρα. Επαναλαμβανονται διφυή μοτίβα στη δομή του Μύθου). Τα θυέστεια δείπνα αποτελούν αφενός οικογενειακή παράδοση για τους άνακτες - κι ο Τάνταλος μαγείρεψε τον γιο του Πέλοπα και τον πρόσφερε στους θεούς - αλλά και την απαρχή της κατάρας των Ατρειδών. Από την οποία αρά αμφότεροι οι οίκοι θα απαλλαγούν με την επέμβαση της αθηναϊκής δικαιοσύνης. Το θετό υπέρτερο του φυσικού δικαίου. Απίστευτη η προπαγάνδα της αττικής υπεροχής μέσα από την εκλογίκευση των μύθων στο αρχαίο δράμα. 

Ο Πέλοψ είναι μετά τον Ηρακλή ο μεγαλύτερος πελοποννησιακός ήρως, ένας μικρός θεός που τεμαχίζεται, τρώγεται, επανασυγκολλείται και ανασταίνεται. Όπως ο Διόνυσος ή ο Άττις. Μόνο ένα μικρό κομμάτι σάρκας στον ώμο του δεν βρέθηκε και αντικαταστάθηκε από ελεφαντόδοντο, την ευεργετική παρουσία του ζώου στον άνθρωπο αλλά και της τέχνης της γλυπτικής στην επίτευξη της αθανασίας. 

(Τάκη, καλή αντάμωση, ευχαριστώ για όλα)

Το Δυτικό Αέτωμα του Διός στην Ολυμπία στο ανυπέρβλητο μουσείο εντός της ιεράς άλτεως. 

Υπό γωνίαν η σύνθεση αποκτά απροσδόκητη κίνηση. Ακόμη και ο Απόλλων μετέχει στη δράση προκρίνοντας το αποτέλεσμα. Η πάλη του έλλογου με το άλογο, της ζωικής με την πνευματική δύναμη. Πάντα οι γυναίκες το πολύτιμο διακύβευμα. Η επιθυμία που δημιουργεί πολιτισμό έστω και μέσα από την βία ή και τον θάνατο. Η θεμελιώδης απόφαση που θα έλεγε ο Παναγιώτης Κονδύλης. 

Το ίδιο θέμα θα το ξαναδούμε στις μετόπες του Παρθενώνα με την βία να κατισχύεται πανηγυρικά. Παρότι οι Κένταυροι είναι φορείς μιας υπερφυούς, ζωικής δύναμης εκπροσωπώντας έναν κόσμο που και σέβεται και φοβάται ο αρχαίος άνθρωπος.

ΠΗΓΗ: http://manosstefanidis.blogspot.gr

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com