Πλειστηριασμοί: Χέρι – χέρι τα «κοράκια» με τους τραπεζίτες

Σε μοχλό ταχείας και βίαιης αναδιάρθρωσης όλης της οικονομίας θα εξελιχθεί πολύ σύντομα η διάταξη που ψηφίστηκε στο δεύτερο πολυνομοσχέδιο την Κυριακή 22 Μαΐου 2016 και προβλέπει την απελευθέρωση της πώλησης τραπεζικών δανείων. (Κεφάλαιο Ε’: αντικατάσταση διατάξεων του Ν. 4354/2015 Α’ 176- Εθνική στρατηγική για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους – Άλλες διατάξεις). Τα συγκεκριμένα άρθρα συνιστούν τομή σε σχέση με το μέχρι σήμερα πλαίσιο γιατί πρώτο, δίνουν την τελευταία προθεσμία για προστασία της πρώτης κατοικίας που χρησιμοποιείται ως υποθήκη μέχρι αξίας 140.000 ευρώ και, το σημαντικότερο, επιτρέπουν την πώληση όχι μόνο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, γνωστών κι ως «κόκκινων» (όσα δάνεια δεν αποπληρώνονται επί 90 τουλάχιστον ημέρες), αλλά και των εξυπηρετούμενων!

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Τα κόκκινα δάνεια αφορούν στο 53% των συνολικών δανείων που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες κι ανέρχονται σε 108 δισ. ευρώ. Ένα σοβαρό ποσό εξ αυτών μπορεί ήδη (από 1/1/2016) να πουληθεί. Πρόκειται για τα δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων, που ανέρχονται περίπου σε 40 δις. ευρώ. Τα υπόλοιπα «κόκκινα» είναι στεγαστικά (29 δις. ευρώ με το 43%, δηλαδή 12 δις. ευρώ, να είναι δάνεια πρώτης κατοικίας), καταναλωτικά (10 δις. ευρώ) επιχειρηματικά (20 δις. ευρώ) και τα υπόλοιπα 9 δις. είναι παρκαρισμένα στα χαρτοφυλάκια των «κακών τραπεζών». Σε αυτά τα 108 δισ. ευρώ θα πρέπει να προστεθούν μερικές χιλιάδες ακόμη δάνεια, συνολικής αξίας 14 δις. ευρώ που φέρουν εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και για τα οποία η Ευρωομάδα της 24ης Μαΐου απαίτησε να ισχύουν ό,τι και τα υπόλοιπα τραπεζικά δάνεια: απελευθέρωση της πώλησής τους και πλειστηριασμοί!

Το πρόβλημα των κόκκινων δανείων είναι αποτέλεσμα της κρίσης της ελληνικής οικονομίας και της παρατεταμένης λιτότητας. Η συντριβή του διαθέσιμου εισοδήματος από το 2010 λόγω των μειώσεων σε μισθούς και συντάξεις και της ανεργίας ευθύνεται σχεδόν κατά αποκλειστικότητα για την αδυναμία χιλιάδων νοικοκυριών να ανταποκριθούν στις δανειακές απαιτήσεις που ανέλαβαν πριν την κρίση, όταν όλοι ήταν σίγουροι πώς το εισόδημά τους θα αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ένα παρεμφερές ποσοστό ύψους 45% μόνον μπορεί και καταβάλλει «έγκαιρα και στο ακέραιο» τις φορολογικές του υποχρεώσεις, όταν το 2012 το ποσοστό της εισπραξιμότητας ανερχόταν στο 60%, το 2010 στο 73%, κοκ. Με ανάλογη ταχύτητα αυξάνονται οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στα ασφαλιστικά ταμεία, τη ΔΕΗ, κοκ.

ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και πιστωτές επομένως θα κάνουν επίδειξη δύναμης, προχωρώντας ακόμη και σε κατασχέσεις σπιτιών, σε εκείνα τμήματα της κοινωνίας που δέχθηκαν τα πιο συντριπτικά πλήγμα της κρίσης. Δεν το λες και κοινωνική ευαισθησία…

Το ερώτημα ωστόσο που δημιουργείται είναι αν και με ποιο τρόπο θα βοηθήσουν τις τράπεζες οι πλειστηριασμοί. Η σύμφωνη γνώμη των τραπεζιτών, έστω και με σφιγμένα δόντια, δεν προσφέρει ασφαλή απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, γιατί και στο παρελθόν αυτό που συνέφερε τους τραπεζίτες αποδείχθηκε πώς δεν συμφέρει τις τράπεζες. Μάρτυρας η πλημμυρίδα δανείων που προσέφεραν σε όποιον σχεδόν υπέβαλε αίτηση. Μάρτυρας επίσης η συστηματική παραβίαση των οδηγιών της Τράπεζας της Ελλάδας για το ανώτατο όριο των δόσεων που δεν έπρεπε να υπερβαίνει το 40% του εισοδήματος του δανειολήπτη, και το οποίο μετατρεπόταν σε κενό γράμμα μέσα από μια υπερπροσφορά άλλων δανείων (πχ για επισκευή). Και σε αυτή την περίπτωση το άμεσο συμφέρον των τραπεζιτών αποδείχθηκε ότι απάδει του συμφέροντος των τραπεζών.

Έστω και υπ’ αυτή την προϋπόθεση η απάντηση των τραπεζών συνοδεύεται από όρους κι ειδικότερα σχετίζεται με τις προβλέψεις που έχουν ήδη κάνει, ενσωματώνοντας δηλαδή στις οικονομικές τους καταστάσεις τον αυξανόμενο κίνδυνο που εκπροσωπούν οι αθετήσεις χρέους εκ μέρους των δανειοληπτών. Κατά μέσο όρο οι προβλέψεις τους κυμαίνονται στο 55%, που σημαίνει πώς για πωλήσεις δανείων κάτω του 45% χάνουν και για πωλήσεις άνω του 45% κερδίζουν, και στις δύο περιπτώσεις τη διαφορά. Ωστόσο, με βάση τη φημολογία που έχει ήδη δει το φως της δημοσιότητας οι ζημιές τους θεωρούνται παραπάνω από σίγουρες. Εξαιρετικές θα είναι οι περιπτώσεις που θα ωφεληθούν, καθώς άνθρωποι της αγοράς θεωρούν σίγουρο πως τα «κοράκια» θα αγοράσουν τα καταναλωτικά δάνεια από 5% ως 10% της αξίας τους, τα επιχειρηματικά από 10% ως 30% και τα στεγαστικά από 30% ως 50%. Παρόλα αυτά οι τραπεζίτες συμφωνούν στη δημιουργία του νέου πλαισίου που θα επιτρέψει τους πλειστηριασμούς. Κατά τη γνώμη μας αυτό συμβαίνει για τέσσερις τουλάχιστον λόγους:

Πρώτο, γιατί θα έρθει ρευστό. Η οικονομική κατάσταση των τραπεζών παραμένει τόσο δραματική (είναι στατιστικά αδύνατο να είναι κανείς τόσο αποτυχημένος επαγγελματικά όπως οι έλληνες τραπεζίτες) που ακόμη και μια πώληση δανείων στο 5% της αξίας τους που θα προκαλέσει ζημιές 40% είναι καλοδεχούμενη γιατί αυξάνει τη ρευστότητα και βελτιώνει το ταμείο. Και μπορεί στον υπόλοιπο καπιταλισμό όλοι πλέον να συμφωνούν πως η ρευστότητα δεν είναι πανάκεια, στη διψασμένη για μετρητό Ελλάδα όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο, ακόμη.

Δεύτερο γιατί αυτό ζητούν οι πιστωτές. Είναι ο σημαντικότερος λόγος. Το κλείσιμο της αξιολόγησης από το ΣΥΡΙΖΑ μπορεί για εργαζόμενους, ανέργους και συνταξιούχους να έφερε αύξηση του ΦΠΑ, επιπλέον ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές στις συντάξεις κ.α., για τους τραπεζίτες όμως φέρνει μόνο καλά, έστω και υπό τη μορφή των υποσχέσεων. Συγκεκριμένα, την αποδοχή από την ΕΚΤ ελληνικών ομολόγων για παροχή ρευστότητας στις τράπεζες (το περίφημο waiver που είχε καταργηθεί στις 5 Φεβρουαρίου 2015) οπότε δε θα χρειάζεται να δανείζονται από τον πανάκριβο μηχανισμό του ELA. Φέρνει επίσης τη συμπερίληψη των ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης της ΕΚΤ που θα επιφέρει μια επιπλέον ρευστότητα ύψους 3,5 έως 4 δις. ευρώ. Επομένως, το ισοζύγιο μεταξύ κερδών (από το κλείσιμο της αξιολόγησης) και ζημιών (από την επέλαση των κορακιών) είναι θετικό. Γίνεται δε απείρως πιο επωφελές αν σκεφτούμε ότι έτσι ακυρώνονται κι οι κίνδυνοι που δημιουργεί για την προσωπική περιουσία των μεγαλομετόχων το bail in, βάσει του οποίου η διάσωση των τραπεζών θα γίνεται «εκ των έσω» ξεκινώντας από τους μετόχους και τους ομολογιούχους. Οι σχετικοί κίνδυνοι αυξάνονται αν δούμε την κατρακύλα των τραπεζικών μετοχών μετά και την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση του Δεκεμβρίου του 2015, όταν με ευθύνη των ΣΥΡΙΖΑίων το ελληνικό δημόσιο έχασε τα δικαιώματα που διατηρούσε έστω εν δυνάμει. Η συρρίκνωση της συμμετοχής του δημοσίου σε μειοψηφικά ποσοστά στο μετοχικό τους κεφάλαιο (40,39% στην Εθνική – όταν πριν την ανακεφαλαιοποίηση ήταν 57,24%, 26,42% στην Πειραιώς – 66,93% πριν, 11,1% στην Άλφα – 60,2% πριν και 2,38% στη Γιούρομπανκ όταν πριν την ανακεφαλαιοποίση ήταν 35,41%) αντίθετα με ό,τι λεγόταν δε σηματοδότησε μια νέα περίοδο δυναμικής τους ανάπτυξης. Προς επίρρωση η συντριβή των μετοχών τους, που δεν αποτράπηκε ούτε από το «μάζεμα» των μετοχών, το reverse split, που ως στόχο είχε να σταματήσει να γελάει ο κόσμος με την εξαΰλωση των τιμών των τραπεζικών μετοχών. Η εικονική άνοδος της τιμής της μετοχής τους (ως αποτέλεσμα της ανταλλαγής 100 παλιών προς 1 νέα μετοχή για Πειραιώς και Γιούρομπανκ, 50 προς 1 για την Άλφα και 15 προς 1 για την Εθνική), ούτε καν φρένο δεν έβαλε στην πτώση της τιμής τους. Τα δωράκια της αξιολόγησης μπορούν να αποτρέψουν τους κινδύνους από την ελεύθερη πτώση της κεφαλαιοποίησης.

Τρίτο, γιατί έτσι θα επιταχυνθούν οι αναδιαρθρώσεις του επιχειρηματικού χάρτη. Η υψηλή συγκέντρωση των κόκκινων δανείων σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας (πχ κατασκευές και διαχείριση ακινήτων) διευκολύνει σενάρια εκτεταμένων κλαδικών αναδιαρθρώσεων, με εξαγορές και συγχωνεύσεις ομοειδών, υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.

Τέταρτο, γιατί οι τραπεζίτες θα είναι οι πρώτοι που θα θησαυρίσουν από τη δημιουργία της νέας αγοράς. Από το 2010 μέχρι φέτος οι τραπεζοϋπάλληλοι έχουν μειωθεί κατά 16.000 (από 60.000 σε 44.000). Με τις αλλεπάλληλες εθελούσιες εξόδους ουκ ολίγοι διευθυντές και ανώτερα στελέχη με γνώση της αγοράς και των τραπεζικών χαρτοφυλακίων περιμένουν σαν μάννα εξ ουρανού το άνοιγμα της αγοράς για να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και τις επαφές τους. Οι εταιρείες Διαχείρισης και Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ και ΕΑΑΔΠ) που θα αγοράζουν τα δάνεια και θα προχωρούν σε πλειστηριασμούς θα λειτουργούν σαν παράσιτα, δημιουργώντας έναν παράλληλο και σκιώδη τραπεζικό τομέα, μια χρηματοπιστωτική παράγκα που ανεξαρτήτως του ρυθμιστικού πλαισίου θα λειτουργεί με όρους μαφίας! Συνεπώς, η συντεχνία των τραπεζιτών, που αποδείχθηκε η πιο ανθεκτική στην κρίση μετά τη συντριβή μηχανικών και δικηγόρων, έχει πολλά να κερδίσει απ’ αυτή την αγορά!

Τέλος, οφείλουμε να απαντήσουμε και στον ανώνυμο ΣΥΡΙΖΑίο, που θα ρωτήσει και τι άλλο να κάναμε… Πριν πει «δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική» ας προσπαθήσει να σκεφτεί τι κοινωνική ανακούφιση θα προσέφερε σε χιλιάδες οικογένειες ανέργων αν αυτά τα σπίτια τα αγόραζε το κράτος. Επίσης, τι τεράστιες δυνατότητες ανάταξης της οικονομίας και εξόδου από την ύφεση θα δημιουργούνταν αν το κράτος ή οι δήμοι ηγούνταν των διαδικασιών αναδιάρθρωσης των καθημαγμένων από την κρίση κλάδων, επιδεικνύοντας όμως το δέοντα σεβασμό στις θέσεις εργασίας, τις εργασιακές σχέσεις και την ανάγκη βιώσιμης ανάπτυξης. Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν συγκρούσεις κι όχι υποταγή στους πιστωτές και την τραπεζική μαφία.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Unfollow, Ιούνιο 2016.

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com