Περί 3ης Σεπτέμβρη

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

«Και ακούστε καλά τι σας λέω σε όλους σας. Για κόμματα σαν το ΠΑΣΟΚ που φτάσανε σ’ αυτή την κατάσταση είναι δύσκολο να αναγεννηθούν. Είναι δύσκολο το εγχείρημα αυτό. Μπορεί να υπάρξουν ως κόμματα που συρρικνώνονται σταδιακά ή είναι κόμματα προσαρμογής στις επιλογές άλλων εξουσιών και άλλης σφαίρας οικονομικής και πολιτικής... Μερικοί έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να πάμε έτσι όπως είμαστε και να κερδίσουμε το άλλο ραντεβού. Όπως είχαν πολλές ψευδαισθήσεις τη δεκαετία του ’80. Θυμάστε πιστεύανε ότι στις 18 του μηνός άνοιξε ο δρόμος του σοσιαλισμού για την Ελλάδα, οι μεγάλες αλλαγές κλπ. Οι ίδιοι άνθρωποι είναι. Κάνουν όμως το εξής λάθος : Ότι το ΠΑΣΟΚ στη φύση του, στην ιστορική του προέλευση δεν είναι ένα κόμμα σαν τη Ν.Δ. Η Ν.Δ. μπορεί να υπάρχει σαν ένα κόμμα αργόσυρτης παρακμής και να επιβιώνει. Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν διεκδίκησε απλώς έναν ρόλο πολιτικό.

Το ΠΑΣΟΚ ήταν τόσο φορτισμένο στην ίδρυσή του ιδεολογικά, χαρισματικά, ιστορικά. Το ΠΑΣΟΚ διεκδίκησε μια ιστορική αποστολή. Γι’ αυτό είναι ψευδαίσθηση να πιστεύουν ότι θα υπάρξουν σαν ένα σχήμα αντίστοιχο της Ν.Δ. Και το άλλο είναι – το είπαμε και στο προηγούμενο Συνέδριο- ότι η πρόσοδος τελείωσε. Η πρόσοδος είναι όλο αυτό το ιστορικό και πολιτικό προϊόν των αγώνων του λαού μας από το ’40, το ’50 και μετά, που το μορφοποίησε σε πολιτικό κίνημα ο Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά αυτή καταναλώθηκε τη δεκαετία του ’80. Αυτή είναι η αλήθεια» 

Μιχάλης Χαραλαμπίδης (απόσπασμα από την ομιλία του στο 4ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ, Ιούνιος 1996)

Το μόνο που έχω να προσθέσω είναι ότι η 3η του Σεπτέμβρη, είτε συμφωνεί κάποιος, είτε διαφωνεί, είναι ένα κείμενο που διαπερνάται από την πάλη έναντια στην ξένη εξάρτηση (γεωπολιτική, στρατιωτική, θεσμική, οικονομική, υλική και διανοητική). Αυτήν προσδιορίζει ως βασική αντίθεση στην κίνηση του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, στην πάλη των τάξεων. Η πάλη ενάντια στην ξένη εξάρτηση ορίζει αφενός το στρατηγικό στόχο για τον οποίο ιδρύεται ο νέος φορέας, δηλαδή μια Ελλάδα ανεξάρτητη, δημοκρατική και σοσιαλιστική, αφετέρου το κοινωνικό μπλοκ των δυνάμεων που έχουν αντικειμενικό-υλικό συμφέρον να αγωνιστούν οργανωμένα και μαζικά γι’ αυτή την προοπτική. 

Συνεπώς, η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη βρίσκεται απέναντι στην πολιτική γραμμή και τις κοινωνικές δυνάμεις που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε αποικία, καθώς επίσης και στις πολιτικές δυνάμεις (αριστερές ή κεντροαριστερές) που κινούνται στην «μετα-μνημονιακή» εποχή ως εκφραστές-διαχειριστές του εξαρτημένου-αποικιακού κράτους. Μπορεί κάποιος να διαφωνεί προφανώς με τη συγκεκριμένη θεωρία που είχε αφετηριακά το ΠΑΣΟΚ (και είχαν ασκηθεί πολλές κριτικές στο συγκεκριμένο αναλυτικό σχήμα και άλλωστε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ το εγκατέλειψε – η κεντρική γραφειοκρατία του ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και ο Α.Π. με κάποιες έντονες αμφιθυμίες όπως συγκεκριμένα εκφράστηκαν κυρίως την περίοδο 89-95 - και σε κάθε περίπτωση ανοιχτά το λεγόμενο όλον ΠΑΣΟΚ από το 1996 και μετά, με ελάχιστες εξαιρέσεις κυρίως εχθρικών προς τον κεντρικό κομματικό μηχανισμό μορφοποιήσεων ή μεμονωμένων αγωνιστών του διάχυτου πασοκικού χώρου), πάντως αυτή ήταν η κεντρική κατεύθυνση. Αν θέλει κάποιος να διατηρεί μια σχέση με τα κείμενα και τη δυναμική τους εξέλιξη στο χρόνο. Τα υπόλοιπα αφορούν μικροκομματικές και επικοινωνιακές σκοπιμότητες συγκυρίας κατανοητές ως έναν βαθμό.

Λίγα έως ελάχιστα κείμενα απ’ όσα διάβασα στις εφημερίδες του Σαββατοκύριακου και τα σχετικά συνοδευτικά αφιερώματα έχουν κάποια σχέση ή διαλέγονται με το κείμενο της 3ης Σεπτέμβρη. Ξεχωρίζω το κείμενο της παλιάς συντρόφισσας στο Νέο Αγωνιστή Νίνας Κασιμάτη στην εφημερίδα Νέα Σελίδα με τίτλο ένα σύγχρονο εργαλείο πολιτικής, που κινείται κατά τη γνώμη μου σε σχέση με το κείμενο της Διακήρυξης. Όπως επίσης ενδιαφέρον έχουν και οι επισημάνσεις του Δημήτρη Τσοβόλα στην ίδια εφημερίδα. 

Οι περισσότερες αναλύσεις των επωνύμων στελεχών (είτε του ΚΙΝ.ΑΛ. είτε του ΣΥΡΙΖΑ που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ) κινούνται σε μια αυτοδικαιωτική ή απολογητική γραμμή. Είχαν ένα έντονο γραφειοκρατικό άρωμα. Ήταν ακριβώς στην ίδια λογική και γραμμή που η γραφειοκρατία επί κραταιού ΠΑΣΟΚ αυτοπαρουσίαζε και ανέλυε την ιστορική εξέλιξη και διαμόρφωση του χώρου και που ουσιαστικά αποτέλεσε μία από τις αιτίες που οδήγησαν στην πολιτική ήττα και παρακμή ενός Κινήματος που προσδωκούσε να ήταν ιστορικό. Κατέληξε τελικά, με την αρνητική έννοια. Και ασχέτως του γεγονότος ότι στο μεσοδιάστημα είχε σημαντικές εκλογικές επιτυχίες. Αυτό είναι ένα μάθημα και για τον ΣΥΡΙΖΑ, το σημερινό ισχυρό πόλο στο χώρο της αριστεράς, που όμως αρνείται να το λάβει αν κρίνει κανείς από τις αυτοπαρουσιάσεις της ιστορικής του εξέλιξης-διαμόρφωσης στις οποίες προβαίνει κατά καιρούς η κεντρική γραφειοκρατία, συμπεριλαμβανομένων των εσωκομματικών του αντιπολιτεύσεων.

Για αναλύσεις της εξέλιξης του ΠΑΣΟΚ, προτείνω τα ακόλουθα βιβλία (του δασκάλου και του μαθητή του)

Απο το βιβλιο του Γιωργου Παπαγιαννοπουλου,΄΄Η σκοτεινη πλευρα του ηλιου΄΄......μνημες απο εναν απο τους συντακτες της ιδρυτικης διακυρηξης της 3ης του Σεπτεμβρη......περιεχει και αυτοβιογραφικα στοιχεια του ιδιου εκεινη την περιοδο....

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com