Για μια νέα θέση της Ελλάδας στον κόσμο και ως αναφορά

Απριλίου 13, 2013 από seisaxthiablog

“Το συγκεκριμένο κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το πρόσφατο βιβλίο του Πετρου Παπακωνσταντίνου Η μεγάλη πρόκληση, Αθήνα: εκδόσεις Λιβάνη και η ανάρτηση γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα τον οποίο και ευχαριστούμε”

Ελλάδα και Ευρώπη

Εφόσον δρομολογηθεί η έξοδος από το ευρώ, με στήριξη της λαϊκής πλειοψηφίας –για παράδειγμα, μέσω δημοψηφίσματος, που θα αποδυναμώσει καίρια τις αστικές δυνάμεις – θα τεθεί πιθανότατα συνολικό ζήτημα για τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Νομικά, τέτοιο ζήτημα δεν υφίσταται, καθώς υπάρχουν χώρες της Ένωσης που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη. 

Πολιτικά, ένα «μη συναινετικό» διαζύγιο, θα θέσει την Αθήνα και τις Βρυξέλλες σε τροχιά ρήξης. Έτσι κι αλλιώς, όχι μόνο το ευρώ, αλλά το σύνολο των ευρωπαϊκών συνθηκών θα δράσουν σαν ασφυκτικός ζουρλομανδύας πάνω σε μια αριστερή κυβέρνηση που θα αποπειραθεί να εφαρμόσει ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα σαν κι αυτό που περιγράψαμε. Ο έλεγχος του συναλλάγματος, η απαλλοτρίωση επιχειρήσεων, η προνομιακή στήριξη του κρατικού τομέα, η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού έξω από το πλαίσιο του Δουβλίνου 3 και μια σειρά άλλων αναγκαίων μέτρων είναι αδύνατα χωρίς ρήξη με καίριες πλευρές του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου.

Είναι αλήθεια ότι η προοπτική εξόδου συνολικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ωριμάσει ακόμη στη συνείδησητων λαϊκών μαζών. Κάποια στιγμή, όμως, η κυβέρνηση της λαϊκής συμμαχίας θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει την πρόκληση να πείσει για την αναγκαιότητα και τη δυνατότητα μιας διαφορετικής πορείας την πλειοψηφία των πολιτών και να τους καλέσει να πάρουν κυριαρχική απόφαση με δημοψήφισμα. Έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση δε σημαίνει αναγκαστικά εθνική απομόνωση, απόσυρση της Ελλάδας από τον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας και μετατροπή της σε Αλβανία του Χότζαή ή Βόρεια Κορέα του Κιμ Ιλ Σουνγκ. Απ’ ό,τι αντιλαμβανόμαστε, ούτε η Νορβηγία, ούτε η Ελβετία είναι ακριβώς τέτοιου είδους χώρες.

Κομουνισμός σημαίνει ελευθερία χωρίς όρια σε έναν κόσμο χωρίς σύνορα. Σοσιαλισμός σε μία χώρα δε νοείται, σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία και την ιστορική πείρα. Ωστόσο, το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, η ανατροπή της αστικής κυριαρχίας και η δημιουργία μιας νέου τύπου Εργατικής Δημοκρατίας, δεν μπορεί παρά να γίνει σε μία χώρα ή μια ομάδα χωρών. Η χειραφέτηση των Ελλήνων εργαζομένων δεν είναι νοητή, παρά σε ένα ευρύτερο διεθνές περιβάλλον αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης, στην πορεία προς τις Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης και του κόσμου. Ωστόσο, για να ενωθούμε, πρέπει πρώτα να χωρίσουμε – όχι με τους ευρωπαϊκούς λαούς, αλλά με τις αστικές τους τάξεις, όπως και με τη δική μας. Όποιος δεν το βλέπει αυτό, απλώς εξαπατά τους Έλληνες εργαζομένους, κηρύσσοντας έναν «σοσιαλισμό» που θα έχει

την έγκριση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Απορρίπτοντας κατηγορηματικά κάθε σκέψη για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπροτείνει το μετασχηματισμό της σε «Ευρώπη των λαών», μέσα από την αλλαγή των

πολιτικών συσχετισμών και τη συγκρότηση αριστερών, προοδευτικών κυβερνήσεων. Πέρα από τον πολιτικό ρεαλισμό αυτής της πρότασης – Ζήσε μαύρε μου να φας το Μάη τριφύλλι– πρόκειται για την προέκταση μιας αδιέξοδης στρατηγικής από το εθνικό στο διεθνικό επίπεδο. Όπως ο ΣΥΡΙΖΑ βλέπει το εθνικό κράτος ως ρευστή «σχέση», που μπορεί να μετασχηματισθεί σταδιακά, κοινοβουλευτικά, χωρίς αποφασιστική ρήξη, έτσι βλέπει και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως απλή συνισταμένη των εθνικών κυβερνήσεων. Παραγνωρίζει το γεγονός ότι πρόκειται για μια ισχυρά συγκροτημένη, ιμπεριαλιστική δομή, που συμπυκνώνει τεράστια ταξικά συμφέροντα, με τα Σύμφωνα Σταθερότητας και την Κεντρική της Τράπεζα, τη ΝΑΤΟϊκή θωράκιση και τους μηχανισμούς καταστολής που διαθέτει. Μια σοσιαλιστική ένωση των λαών της Ευρώπης μπορεί να έρθει μόνο μετά τη διάλυση της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία, σε στιγμές κορύφωσης των λαϊκών αγώνων δεν μπορεί παρά να λειτουργήσει όπως λειτούργησε η Ιερά Συμμαχία στις ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 1848-49. Ιδιαίτερα η σημερινή Ευρώπη της αδιαμφισβήτητης γερμανικής ηγεμονίας κάνει να ακούγονται επίκαιρα τα παρακάτω λόγια που έγραψε, σε ένα πολύ διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο, ο Γιώργος Σεφέρης, το 1942:

«Λέμε πως πολεμούμε για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός χρεοκόπησε μια και καλή, με τούτο τον πόλεμο. Η Γερμανία είναι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός και τα καμώματά της τέλεια ευρωπαϊκά, δηλαδή επιστημονικά. Μας σκοτώνουν, μας εξαρθρώνουν, μας ερημώνουν σύμφωνα με όλους τους κανόνες της επιστήμης… Δεν έχουμε να σώσουμε

τίποτε από αυτόν τον πολιτισμό, ας πάει στα καλλιά του: έχουμε να σώσουμε μόνο τον άνθρωπο, αν μπορούμε».

Μια νέα θέση της Ελλάδας στον κόσμο

Η ρήξη με τις Βρυξέλλες θα υποχρεώσει μια αριστερή κυβέρνηση λαϊκής συμμαχίας να αναδιαρθρώσει με ριζοσπαστικό τρόπο όλο το πλέγμα των διεθνών σχέσεων και συμμαχιών της χώρας. Όσο κι αν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα ήθελε να αποφύγει αυτή την πρόκληση, αναγκάζεται και η ίδια να αναγνωρίσει υπόρρητα ότι η ρήξη μπορεί να αποδειχθεί αναπόφευκτη και η αναζήτηση ενός άλλου δρόμου υποχρεωτική. Συχνά δίνει ωστόσο την εντύπωση ότι αναζητά τη λύση εκεί που υπάρχουν μόνο ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα και δεσμεύσεις.

Στην πορεία προς τις εκλογές του 2012 και μετά από αυτές, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έβαλε ουσιαστικά στη ναφθαλίνη τους στόχους για απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων και έξοδο από το ΝΑΤΟ και πραγματοποίησε θεαματικό άνοιγμα προς το Ισραήλ. Γενικότερα, έδωσε την εντύπωση ότι υπολογίζει να αξιοποιήσει προς όφελός της, εάν βρεθεί σε κυβερνητικές θέσεις, τις αντιθέσεις μεταξύ του αμερικανικού παράγοντα και των Βρετανών συμμάχων του με τη γερμανογαλλική Ευρώπη, αψηφώντας όσους υποστηρίζουν πως, όταν τσακώνονται τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια.

Πρόκειται για μια ουτοπική και επικίνδυνη πολιτική. Οι αντιθέσεις μεταξύ του αμερικανικού και του ευρωπαϊκού κέντρου δεν έχουν οξυνθεί και δε φαίνεται πιθανό να οξυνθούν στο ορατό μέλλον σε σημείο ρήξης. Η οικονομική και πολιτικοστρατιωτική αλληλεξάρτηση υπερισχύει για την ώρα των φυγόκεντρων τάσεων και στις αρχές του 2013 τα δύο ιμπεριαλιστικά κέντρα συζητούσαν σχέδια δημιουργίας κοινής αγοράς του Ατλαντικού. Ακόμη κι αν είχαν διαφορετικά τα πράγματα, το αντάλλαγμα που θα ζητούσε η Ουάσιγκτον για μια πιθανή στήριξη της Ελλάδας θα ήταν βαρύτατο – θα μετέτρεπε τη χώρα μας σε λοχία των αμερικανικών συμφερόντων στη Μέση Ανατολή, με υποτελή ρόλο έναντι των βασικών στηριγμάτων τους, Ισραήλ και Τουρκίας.

Μια μαχόμενη αριστερή κυβέρνηση, ασφαλώς και θα αξιοποιήσει κάθε χαραμάδα στις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις. Ασφαλώς και θα ιεραρχήσει τους στόχους και τις ρήξεις της, ώστε να μην ανοίγει όλα τα μέτωπα ταυτόχρονα, να μη συσπειρώνει όλους τους εχθρούς εναντίον της και να διατηρεί τη στήριξη των λαϊκών δυνάμεων. Είναι αναπόδραστο όμως ότι κάποια στιγμή θα σημάνει η ώρα της ρήξης με το ΝΑΤΟ και της ανάκτησης πλήρους εθνικής ανεξαρτησίας. Η έξοδος από την ιμπεριαλιστική λυκοσυμμαχία, το κλείσιμο των αμερικανικών βάσεων και η απόσυρση και του τελευταίου Έλληνα στρατιώτη που υπηρετεί εκτός συνόρων αποτελούν θεμελιώδεις πράξεις για μια νέα εξωτερική πολιτική. Μια πολιτική ειρήνης και διεθνούς αλληλεγγύης προς όλους τους αγωνιζόμενους λαούς, συμπεριλαμβανομένου του παλαιστινιακού, θα ανυψώσει το ηθικό κύρος της νέας Ελλάδας στη διεθνή σκηνή, προσφέροντας σημαντικούς συμμάχους στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και τον κόσμο.

Μια ανεξάρτητη Ελλάδα θα αναζητήσει στηρίγματα σε όλες τις χώρες που έχουν τη δυνατότητα και το συμφέρον να τη στηρίξουν, στον άλφα ή το δείνα τομέα. Η Ρωσία με τον ενεργειακό πλούτο και τις τεράστιες αμυντικές δυνατότητες, η Λατινική Αμερική στον τομέα των τροφίμων και των πρώτων υλών και η Κίνα με τον σημαίνοντα ρόλο που παίζει στις παγκόσμιες μεταφορές εμπορευμάτων, είναι προφανείς υποψήφιοι που έρχονται στο μυαλό. Δεν πρέπει να υπάρχει ωστόσο η αυταπάτη ότι αυτές οι χώρες θα τα σπάσουν με τη Γερμανία ή και την Αμερική για τα ωραία μάτια της μικρής Ελλάδας ή ότι οι όποιες συμφωνίες μαζί τους θα έρθουν χωρίς σοβαρά ανταλλάγματα. Άλλωστε, όπως έγραφε τον Ιανουάριο του 2013 ο διευθυντής της Le Monde Diplomatique, Σερζ Αλιμί, πολλές από τις«αναδυόμενες χώρες» σχηματίζουν ένα ιδιόρρυθμο… Αντιλαϊκό Μέτωπο, πρωτοστατώντας στους φορολογικούς παραδείσους υπέρ των ελίτ του χρήματος, στις λεόντειες συμβάσεις με τις αδύνατες χώρες και στο παγκόσμιο κοινωνικό ντάμπινγκ σε βάρος της μισθωτής εργασίας».

Η βασική εφεδρεία, ο βασικός σύμμαχος και το βασικό στήριγμα του ελληνικού εργατικού κινήματος που θα μπει σε τροχιά ρήξης με το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, δεν είναι άλλος από τους εργαζόμενους λαούς της Ευρώπης, της περιοχής μας και όλου του κόσμου. Η πραγματικότητα εμφανίζεται διαμετρικά αντίθετη από την εικόνα που μας υποβάλλει η ιδεολογική τρομοκρατία του συστήματος. Είναι η πολιτική δουλικής υποταγής της εσωτερικής τρόικας στις Βρυξέλλες που στιγματίζει, ενοχοποιεί και απομονώνει την Ελλάδα από το ευρωπαϊκό περιβάλλον της, μετατρέποντάς την σε αποδιοπομπαίο τράγο και σάκο του μποξ για τον αντιδραστικό λαϊκισμό των ισχυρών. Και είναι η πολιτική της ανεξαρτησίας και της ρήξης με τη δρακόντεια λιτότητα, από την οποία υποφέρουν όλοι οι λαοί, εκείνη που μπορεί να αναδείξει την Ελλάδα σε παράδειγμα προς μίμηση, φάρο ελπίδας και μαγνήτη αλληλεγγύης. Ιδιαίτερα από τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας –Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία– αλλά και από τη Γαλλία. Χώρες, οι οποίες μπορεί να αποδειχθούναδύναμοι κρίκοι της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας εξαιτίας του εκρηκτικού συνδυασμού του οικονομικού προβλήματος με τις πλούσιες επαναστατικές παραδόσεις των εν λόγω λαών και τον ισχυρό ρόλο της ριζοσπαστικής Αριστεράς στη σύγχρονη εποχή.