Σύντομα σχόλια για το Brexit – It’ s a long way to tipperary

του Βασίλη Ασημακόπουλου

1. Από κατασκευής της το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης δεν κέρδισε το νου και την καρδιά των ευρωπαίων πολιτών. Η πορεία της εθνογέννεσης ήταν αγρόσυρτη και με βαθιές ρίζες στο χωροχρόνο. Η ευρωπαϊκή ταυτότητα είχε τεχνητά-κατασκευαστικά χαρακτηριστικά. Αφορούσε περισσότερο τις αστικές τάξεις και κυρίως τις ραγδαίως διεθνοποιούμενες στη μεταπολεμική Ευρώπη, σε συνδυασμό με την αντι-σοβιετική ψυχροπολεμική γραμμή. Οι δυτικοευρωπαϊκοί λαοί την περίοδο του μεταπολέμου κινήθηκαν στην κατεύθυνση της οικοδόμησης του κοινωνικού κράτους (παραδοσιακή- μη μαρξιστική- σοσιαλδημοκρατία, μετά Bad Godesberg, συνέδριο SPD 1959). Μια γραμμή υφιστάμενη της κυρίαρχης κίνησης του διεθνοποιημένου καπιταλισμού σε συνθήκες Ψυχρού Πολέμου, σε μια περίοδο οριστικής απώλειας των αποικιών της γηραιάς ηπείρου και τριτογενοποίησης της οικονομίας και διαμερισμού του παραγωγικού κεφαλαίου.

2. Μετά την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση της δεκαετίας του ’70 με κυριότερες εκδηλώσεις την κατάρρευση του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών (Bretton Woods) την περίοδο 71-73 που οδήγησε στη σταδιακή απελευθέρωση κίνησης κεφαλαίου «από τα κάτω» υπό την ηγεμονία των πολυθενικών εταιρειών και τις ενεργειακές κρίσεις του ’73 και του ’79, οξύνθηκε η αντίφαση ανάμεσα στο εθνοκρατικό κεϋνσιανό μεταρρυθμισμό (παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία) και η κυρίαρχη διεθνοποίηση κεφαλαίου που στην ευρώπη λάμβανε τα χαρακτηριστικά της νεοφιλελεύθερης μετεξέλιξης της ΕΟΚ (άνοδος της νέας δεξιάς).
Η αναπαραγωγή της αντίφασης έγινε αδύνατη και επιλύθηκε με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (12ος/1985). Είχε προηγηθεί η συνθηκολόγηση του γαλλικού σοσιαλιστικού κόμματος (3ος/1983) και η υποχώρηση του ΠΑΣΟΚ (10ος/1985). Η νεοφιλελεύθερη υπεριμπεριαλιστικού χαρακτήρα εξέλιξη της ΕΟΚ-Ε.Ε. καθορίστηκε μέσα από την γραμμή Ενιαία Ευρωπαϊκη Πράξη- Μάαστριχτ-ΟΝΕ. (βλ. Φωτόπουλος Τ., Η νεοφιλελεύθερη συναίνεση και η κρίση της οικονομίας ανάπτυξης, εκδ. Γόρδιος 1993). Για την αντικοινωνική-αντιδημοκρατική εξέλιξη της Ε.Ε. (σε συνδυασμό με ειδικότερα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος) ο Ανδρέας Παπανδρέου στην προτελευταία ευρωπαϊκή εμφάνισή του (Σύνοδος Κορυφής Καννών, 27-6-1995) είχε ρητώς προειδοποιήσει, αδυνατώντας όμως να προτείνει κάτι ριζοσπαστικό. Ήταν η επιβεβαίωση της βασικής θέσης της θεωρίας της εξάρτησης (της οποίας φορέας υπήρξε ο Α.Π.), ότι δηλαδή σε συνθήκες ενός εκμεταλλευτικού κοινωνικού συστήματος, όπως ο καπιταλισμός και διεθνοποιημένων-απελευθερωμένων αγορών, η ισοτιμία των εθνών και των κρατών είναι αδύνατο να επιτευχθεί 

Η παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία τέθηκε εκτός πλαισίου κίνησης της Ε.Ε. και η γραφειοκρατίας της μεταμορφώθηκε στη νέα σοσιαλδημοκρατία-σοσιαλφιλελευθερισμός της δεκαετίας του ’90. (νέος αναθεωρητισμός, Σασσούν Ν., Εκατό χρόνια σοσιαλισμός, εκδ. Καστανιώτης, τ. 2ος, 2001). Το New Labour (Μπλέρ), η ατζέντα 2010 του SPD ( Σρέντερ, αλλά και η αποχώρηση του Λαφοντέν), οι αποκομμουνιστοποιημένοι Δημοκράτες της Αριστεράς στην Ιταλία (Ντ’ Αλέμα ), το εκσυγχρονιστικό πασοκ αρχικά με την φυσιολογική μετεξέλιξή του στο σοσιαλφιλελεύθερο γιωργακικό μόρφωμα στη συνέχεια κλπ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 οι νέοι σοσιαλδημοκράτες κυβερνούσαν τα 12 από τα 15 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και απέτυχαν (ούτε καν προσπάθησαν, εκτός ίσως του Ζοσπαίν) να μεταρρυθμίσουν τη συνθήκη του Μάστριχτ του 1991. Το αντίθετο ακριβώς έπραξαν. Επέτειναν τη νεοφιλελεύθερη μετεξέλιξη των θεσμών της Ε.Ε., αλλά και της αγοράς εργασίας. Η αδυναμία της σοσιαλδημοκρατίας να αλλάξει την Ε.Ε. ενώ είχε τον κυβερνητικό συσχετισμό, σταδιακά οδήγησε τον ιστορικό αυτό χώρο σε κρίση εκπροσώπησης με τις κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις, καθ’ όλη την περίοδο της 15ετίας του 21ου αιώνα.

3. Οι λαοί όποτε τους δίνεται η δυνατότητα απορρίπτουν τη γραμμή της Ε.Ε. (γαλλικό και ολλανδικό δημοψήφισμα 2005, αρχικό ιρλανδικό για την ευρωσυνθήκη, 2008, δανικό για το ευρώ, ελληνικό δημοψήφισμα 2005, αλλά ακόμη και το δημοψήφισμα στην Κύπρο για το σχέδιο Ανάν το 2004, μπορεί να ενταχθεί στην πάλη των λαών ενάντια σε θεσμικά εποικοδομήματα ιμπεριαλιστικά-ομοσπονδιακά στην αντιδημοκρατική/αντικοινωνική τους διάσταση, που επιχειρούν να επιβληθούν και να λάβουν την περιβόητη λαϊκή νομιμοποίηση. Είναι οι «από κάτω» που κατά πλειοψηφία αρνούνται την γραμμή της Ε.Ε. νεοφιλελελεύθερης υπεριμπεριαλιστικής Ε.Ε., όπως έδειξαν τα αποτελέσματα τόσο του ελληνικού δημοψηφίσματος, όσο και του γαλλικού το 2005 (για την ανάλυση ειδικά των αποτελεσμάτων του γαλλικού δημοψηφίσματος της Μαραντζίδης Ν.- Νικολακόπουλος Ηλ., Το γαλλικό δημοψήφισμα της 19ης Μαϊου 2005 για την επικύρωση της ευρωπαϊκης συνταγματικής συνθήκης: Πολιτικές και κοινωνιολογικές όψεις της ψήφου, περιοδικό Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, Νοέμβριος 2005 τχ. 26).

4. Η αριστερά. Η θεσμική-κομματική αριστερά, τόσο στην εκδοχή της νέας σοσιαλδημοκρατίας, όσο και στην παραρτηματική της εκδοχή του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς (Κ.Ε.Α./GUE/NGL, είναι κόμματα-μηχανισμοί της Ε.Ε., δηλαδή αριστερή (ας πούμε) πτέρυγα του πολιτικού μηχανισμού της δικτατορίας του μονοπωλιακού κεφαλαίου υπό την ηγεμονία του χρηματιστικού κεφαλαίου (Ειδικά για το ζήτημα του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς και την ιδιαιτερότητα της ελληνικής αριστεράς, ας μας επιτραπεί βλ. Ασημακόπουλος Β., Πορεία Αριστερά, εκδ. Γόρδιος, 2016, σελ. 137-148). Γι’ αυτό αποξενώνονται από τις λαϊκές τάξεις, αλλά σταδιακά και από τα μεσοστρώματα που αισθάνονται κοινωνική απειλή ή συντριβή με τις πολιτικές της «ανταγωνιστικής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς». Όσο η αριστερά αρνείται τον φυσικό και ιστορικό της ρόλο, νέα κινήματα, εθνικού ή και εθνικιστικού ως προς τη μορφή χαρακτήρα θα έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Γι’ αυτό στα αντι-ΕΕ σχήματα τμήματα της δεξιάς έχουν ρόλο ή και πρωταγωνιστούν. Αυτό είναι πρόβλημα της αριστεράς.

5. Οι λαοί, οι πολίτες, οι κυριαρχούμενες τάξεις, θέλουν να καθορίζουν τις τύχες τους. Να συμμετέχουν αποφασιστικά (και όχι συμβουλευτικά ή γνωμοδοτικά) εκεί που ρυθμίζονται τα πεπρωμένα τους. Αυτό φώναξαν οι άγγλοι πολίτες και η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχει αντι-ΕΕ αισθήματα (εδώ έχουμε και στοιχεία παραδοσιακής ταυτότητας όπως η αγγλική κουλτούρα της διαφορετικότητας απέναντι στην ηπειρωτική Ευρώπη, οι σχέσεις με ΗΠΑ κλπ., δεν ήταν όμως κατά τη γνώμη μου τα κυρίαρχα). Αγώνας για δημοκρατία, αυτοδιάθεση/αυτοπροσδιορισμό των λαών, κοινωνική δικαιοσύνη και ανάπτυξη που σέβεται τις ανθρώπινες αξίες. Και σοσιαλισμό, για όσους από εμάς παραμένουμε αριστεροί.

ΥΓ: Ακούγοντας το πρωί ΣΚΑΪ στο ραδιόφωνο (Πρωτοσάλτε κλπ) να σχολιάζει τα του βρετανικού δημοψηφίσματος, θυμήθηκα τις εκφράσεις των τηλεπαρουσιαστών του MEGA (Τρέμη, Πρετεντέρης κλπ) όταν ανακοίνωναν τα αποτελέσματα των exit polls στις εκλογές της 6ης Μαϊου 2012. Ορισμένες στιγμές μένουν. Το θέμα είναι η συνέχεια....

Αφιερωμένο λοιπόν στο βρετανικό όχι 

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com