Π. Ήφαιστος, EE: ΤΟ «ΙΔΕΑΛΙΣΤΙΚΟ» ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ, ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΝΕΚΡΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ

Πολλά από τα προβλήματα της ΕΕ θα πρέπει να αναζητηθούν στις αφετηριακές ιδεαλιστικές επιρροές. Εξ αρχής συγκρούονταν δύο κάθετα διαφορετικές προσεγγίσεις για το μέλλον της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην μια πλευρά ήταν η θέση για μια «Ευρώπη των Πατρίδων» όπως συγκροτήθηκε και αποκρυσταλλώθηκε την δεκαετία του 1960 εν πολλοίς επηρεάζοντας  το κοινοτικό σύστημα όσον αφορά την λήψη ομόφωνων / συναινετικών αποφάσεων. Στην άλλη πλευρά ήταν ο φεντεραλισμός, ο λειτουργισμός και ο νεολειτουργισμός. Ένα διαφοροποιημένο μείγμα μερικές φορές συγκλινόντων θέσεων γύρω από μια λίγο πολύ ιδεαλιστική αντίληψη του κόσμου συνάμα και οικονομιστική. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, σε γενικές γραμμές, ιδιαίτερα όσες λειτουργιστικές θεωρήσεις αντλούσαν από τον αρχαϊκό διεθνιστικό φιλελευθερισμό,  ήταν συνολικά μορφικά πανομοιότυπες.

Αρκεί εδώ να πούμε ότι στην Ευρώπη το κυρίαρχο ρεύμα των λειτουργιστών και των νεολειτουργιστών έβλεπε την ολοκλήρωση των εθνών μέσα σε μια νέα υπερεθνική πολιτική κοινότητα με οικονομικές (υλιστικές) προσεγγίσεις. Αξίζει να υπογραμμιστεί κάτι το οποίο δεν διαβάζουμε συχνά στην βιβλιογραφία περί Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. Ότι δηλαδή σε αντίθεση με τις μέχρι τους Νέους Χρόνους πολυεθνική συγκρότηση των Εθνών (αυτοκρατορίες, κοσμοσυστήματα), ο διεθνιστικός κομμουνισμός ανατολικά και ο διεθνιστικός φιλελευθερισμός στην Δυτική Ευρώπη, αμφότεροι επιζητούσε μια ανθρωπολογική εξομοίωση και μια πολιτική εξίσωση με οικονομικά, κατά βάση, μέσα . Μια δηλαδή οικονομική/υλιστική ανθρωπολογία.

Ως προς αυτά και όσον αφορά την πορεία του μοντερνισμού ευρύτερα τα έχουμε εξετάσει μονογραφικά σε άλλη περίπτωση (Κοσμοθεωρία των Εθνών). Σε συντομότερες επίσης δημοσιεύσεις (βλ. ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138 και Tο εθνοκρατοκεντρικό διεθνές σύστημα και η διαδρομή της ανθρωποκεντρικής πολιτικής θεμελίωσης http://wp.me/p3OlPy-No ).

Σε γενικές γραμμές μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η ιδεαλιστική υπόθεση εργασίας ήταν ότι οι ωφελιμιστικές-υλικές συναλλαγές θα ένωναν την Ευρώπη και γιατί όχι -έλεγαν μερικοί – και όλο τον πλανήτη. Ως προς τούτο μπορούμε να αναφερθούμε στον Κονδύλη – όταν έγραψε ότι: Είναι «πολιτικά νήπιος όποιος αναφέρεται στις δήθεν γενικές σύγχρονες τάσεις για υπέρβαση του εθνικού κράτους και για τη βαθμιαία πτώση των συνόρων, αποσιωπώντας ότι είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα να περνούν τα σύνορα σου στρατιές τουριστών και να τα περνούν τα στρατεύματα ενός γειτονικού κράτους».[ Μιλώντας με συγκαιρινούς όρους και παρατηρώντας την διαίρεση εντός της ΕΕ όσον αφορά το προσφυγικό ζήτημα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, επιπλέον, είναι ένα πράγμα οι ωφελιμιστικές συναλλαγές και η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και αγαθών και άλλο να τα περνούν εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες λόγω κατάρρευσης περιφερειακών κρατών. Τα αίτια της κατάρρευσης αυτής είναι γνωστά όπως είναι και η δράστες των «επεμβάσεων»που την προκάλεσαν.]

Ο πλανήτης είναι ένα καζάνι μέσα στο οποίο δεν μπορεί κανείς κατά βούληση να ρίξει όλες τις κοινωνικές οντότητες και όλους τους ανθρώπους για να εξαλείψει την ετερότητά τους. Η αντίληψη ότι ο κόσμος μπορεί να εξισωθεί πολιτικά και εξομοιωθεί ανθρωπολογικά ανεξάρτητα πόσοι την υιοθετούν είναι επιστημονικά και λογικά αδιάφορη. Το διακρατικό σύστημα είναι οντολογικά θεμελιωμένο και τα εθνοκράτη όπως γεννιούνται και όπως εξελίσσονται είναι κοσμοθεωρητικά συγκροτημένα και από άποψη πολιτικής ηθικής και κανονιστικής διαμόρφωσης διαρκώς εξελίσσονται. Συγκροτούν στον τόπο και στον χρόνο την οικεία πολιτικοανθρωπολογική ετερότητα βαθαίνοντας έτσι την διαφοροποίηση του διεθνούς συστήματος.

• Κοσμοθεωρητικά: Αφετηριακοί στρατηγικοί προσανατολισμοί στα πεδία των κοσμοαντιλήψεων, κοσμοεικόνων, μεταφυσικών δογμάτων και των εν γένει έσχατων λογικών που αναδεικνύονται στην φάση αξίωσης πολιτικής κυριαρχίας και του αδιάλειπτου αγώνα για να κατακτηθεί και εδραιωθεί / διαφυλαχθεί η εθνική τους ανεξαρτησία και η επιβίωσή τους σε ένα ανταγωνιστικό κόσμο.
• Ηθικά. Αρχίζοντας τον εθνικό άθλημα ανεξαρτησίας και πολιτειακής διαμόρφωσης τα κυρίαρχα εθνοκράτη επιδίδονται ακατάπαυστα στον προσδιορισμό και επαναπαπροσδιορισμό της πολιτικής ηθικής επί κάθε ζητήματος του κοινού βίου, ορίζουν και αναδιαμορφώνουν αδιαλείπτως το οικείο σύστημα διανεμητικής δικαιοσύνης που είναι συμβατό με την πολιτικοανθρωπολογική ετερότητά τους και νομιμοποιούν τους νόμους και κάθε κανονιστική ρύθμιση που διέπει την συλλογική ζωή.
• Ισχύς και επιβίωση. Εντάσσουν τα κοσμοθεωρητικά δόγματα και την ηθικοκανονιστική διαμόρφωσή τους στην λογική απόκτησης επαρκούς ισχύος που προσφέρει ασφάλεια και κυρίως διασφαλίζει την συλλογική επιβίωσή τους ως εθνικά ανεξάρτητες (δηλαδή συλλογικά ελεύθερες) κοινωνικές οντότητες.
• Τυπική λογική. Για να παρακολουθήσουμε τον Κονδύλη στην ανάπτυξη της έννοιας «τυπική λογική» που διαθέτει κάθε οντότητα, τα μέλη αυτών των κοινωνικών οντοτήτων εκλογικεύουν και εξαντικειμενικεύουν τις οικείες κοσμοθεωρίες, την οικεία ζωή και τον οικείο τρόπο ζωής.
• Κρατική κυριαρχία. Ιδιαίτερα μετά την ιστορική επικύρωση της τον 19ο και 20ο αιώνα (και πανηγυρικά το 1945 με τον ΟΗΕ) η κρατική κυριαρχία είναι ο άξονας της διεθνούς πολιτικής. Έχουμε εθνοκράτη τα οποία από άποψη εσωτερικής / εξωτερικής κυριαρχίας είναι δομικά πανομοιότυπα πλην εσωτερικά διαφορετικού κοσμουθεωρητικού και ηθικοκανονιστικού περιεχομένου σύμφωνα με την πολιτικοανθρωπολογική ετερότητά τους όπως διαμορφώνεται στον τόπο και στον χρόνο.
• Θεμελιώδεις στάσεις και συμβατές στάσεις και αποφάσεις. Όπως εύστοχα παρατηρεί ο Παναγιώτης Κονδύλης οι συλλογικές θεμελιώδεις στάσεις και έσχατες λογικές που εκλογικεύουν πολιτικά και ιδεολογικά συλλογικές στάσεις απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο, βρίσκονται οι ίδιες πέραν κάθε λογικής αιτιολόγησης: «Μονάχα η εκλογίκευση της θεμελιώδους στάσης ή απόφασης μπορεί να πραγματοποιηθεί με «λογική» συνέπεια όχι η ίδια η θεμελιώδης στάση: στα έσχατα ερωτήματα η απάντηση δίνεται με αξιωματικές αποφάνσεις. Υπάρχουν τόσες μορφές λογικής συνέπειας όσες και οι θεμελιώδεις στάσεις. Μολονότι τα τυπικά λογικά μέσα παραμένουν τα ίδια, ωστόσο υπηρετούν κάθε φορά την εκλογίκευση θεμελιωδών αποφάσεων με διαφορετικό περιεχόμενο».

Το έντονα διαφοροποιημένο εθνοκρατοκεντρικό διεθνές σύστημα που μόλις σκιαγραφήσαμε είναι τόσο ορατό ούτως ώστε δεν απαιτούνται υψιτενείς θεωρίες για να τεκμηριώσουν την ύπαρξή του. Κανείς μπορεί να κοιτάξει τον χάρτη ή το βράδυ την τηλεόραση για να το επιβεβαιώσει. Αυτό που είναι ουσιαστικό και αφορά τόσο την ΕΕ όσο και κάθε άλλο οικονομιστικό διεθνιστικό εγχείρημα,  είναι το γεγονός ότι οι εθνικά ανεξάρτητες κοινωνικές οντότητες και ο κοσμοθεωρητικός και ηθικός τους κόσμος δεν συγκροτούνται  και διαμορφώνονται μόνο με τα αισθητά κριτήρια. Το πνεύμα σε όλες τις νοητές εκφάνσεις του είναι πανταχού παρόν.Πως μπορείς λοιπόν να ολοκληρώσεις ανθρωπολογικά διαφορετικούς κόσμους σύμφωνα με τα γραμμικά υλιστικά ιδεολογικά δόγματα της ύστερης εποχής της νεοτερικότητας;

Μετά το 1945 στα πεδία της πολιτικής ανθρωπολογίας των κρατών της Ευρώπης τίποτα δεν συνηγορούσε ότι θα μπορούσε να γίνει ένα μεγάλο άλμα προς την Ένωση όπως ουκ ολίγοι υποστήριζαν. Για να το πούμε πιο απλά, η ωφελιμιστική-υλιστική προσδοκία, δεν επαρκεί για να «ενωθούν οι άνθρωποι» μέσα σε πολιτικές ομάδες προικισμένες με εθνικές κοσμοθεωρίες, με οικείο ιδιαίτερο και ιδιόμορφο πολιτισμό, πολιτικές παραδόσεις , ιστορικές μνήμες, μεταφυσικά δόγματα και κοσμοαντιλήψεις. Αυτά είναι πνευματικά ζητήματα και αν στην Δύση οι πολιτικοί στοχαστές γνώριζαν καλύτερα τον αφοριστικά χαρακτηριζόμενο «θετικιστή» Αριστοτέλη (επειδή περιέγραψε την οντολογία και δεν ήθελε να την κατασκευάσει) θα ήταν πιο προσεκτικοί. Ο συλλογικός κατ’ αλήθειαν πολιτειακός βίος είναι σύμμειξη και μέθεξη πνευματικών και αισθητών (υλικών).

Μέσα σε αυτή στην Πολιτειακή συγκρότηση κάθε κοινωνικοπολιτικής οντότητας το «ταραχοποιό πνεύμα» είναι δυναμικά παρόν. Διαρκώς εδραίει και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην σμίλευση των πολιτικών ηθικών  κάθε διακριτής κοινωνικής οντότητας. Συγκροτούνται «συστήματα» διανεμητικής δικαιοσύνης τα οποία νομιμοποιούν τον συλλογικό τρόπο ζωής και τις κοινωνικοπολιτικές ιεραρχίες στα πεδία της οικονομίας και της εξουσίας. Είναι κάτι περισσότερο από οφθαλμοφανές ότι ιστορικά οι πολιτικές ομάδες και στις μέρες μας τα εθνοκράτη δεν είναι συνονθύλευμα ατόμων πνευματικά στερημένων. Αυτή εν τούτοις είναι η θεμελιώδης υπόθεση κάθε διεθνιστικού δόγματος.

Μπορεί ο συνεπής υλιστής Μαρκήσιος de Sade να θεωρούσε την ψυχή και το πνεύμα «σαλέματα της ύλης»,πλην καμιά πολιτική κοινωνία δεν μπορεί να υιοθετήσει μια τέτοια ή παραπλήσια υπόθεση χωρίς να διολισθήσει σε αντιφάσεις και αντιθέσεις και καταληκτικά στα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα του Γάλλου φιλοσόφου: «Στη μηχανοποιημένη αντίληψη της ζωής, στον φιλοτομαρισμό, στη φιλαυτία, στη χρησιμοθηρία, στην ωφελιμοκρατία, στην απόλυτη υλικότητα, στον απόλυτο ηδονισμό και στον έσχατο μηδενισμό». «Κοσμοθεωρία των Εθνών«, σ. 129. Ο συνεπής υλιστής de Sade, ακριβώς, θεωρούσε ότι σε ένα υλιστικά συγκροτημένο τρόπο υπερισχύει η αθέσπιστη ισχύς. «Η απόλυτη υλιστική συνέπεια του de Sade τον οδηγεί να εγκαταλείψει τα μισόλογα της πρώιμης φάσης της νεοτερικότητας, να υποστηρίξει την πλήρη οντολογική ανατίμηση της φύσης και των αισθητών και την αποκοπή από κάθε ηθική ή κανονιστική κρίση. Όπως επισημαίνει ο Κονδύλης, στο πλαίσιο της μηδενιστικής κατάργησης του χωρισμού ανάμεσα στο Όν και Επίφαση, χάρη της οποίας η Επίφαση γίνεται μοναδικό Ον, ο de Sade προσυπογράφει τη θέση ότι ο άνθρωπος είναι Φύση. «Σημαίνει πρώτα-πρώτα ότι και ο άνθρωπος είναι αμιγής ύλη, που το πιο εκλεπτυσμένο μέρος της αποτελεί η ψυχή. (…) Έτσι, δίνει έκφραση στα πιο βαθιά σαλέματα της ανθρώπινης ύλης, ως κινητήρια δύναμη της δραστηριότητας των ανθρώπων και συγκρίνει τη λειτουργία τους αυτή με τη λειτουργία της κίνησης στη φυσική. Η ανθρώπινη δραστηριότητα απορρέει από τον φυσικό νόμο, γιατί μπαίνει σε κίνηση χάρη στην ορμή της αυτοσυντήρησης και στην αρχή της ηδονής». Από την σ. 168 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών«.

Ούτε βέβαια και πολιτική στερημένη του πνευματικού κόσμου των ανθρώπων μπορεί να υπάρξει εκτός και αν μιλάμε για ανθρωποειδείς μηχανές. «Όπως και ο de Sade , ο LaMettrie δεν θέλει να εξαφανίσει τους ζώντες οργανισμούς. Θέλει να τους καταστήσει συνεπείς με την υλιστική τους φύση. Γράφει: «Ξέρετε γιατί δεν έχω ακόμη ξεγράψει τους ανθρώπους; Επειδή στα σοβαρά τους θεωρώ μηχανές. Αν δεν ήταν έτσι, ελάχιστους γνωρίζω που θα άξιζε η συντροφιά τους. Ο υλισμός είναι το αντίδοτο της μισανθρωπίας»Κάτω από το υλιστικά συνεπέστατο πρίσμα του de Sade, η νοηματοδότηση της ζωής και της πολιτικής με όρους ισχύος και συνάμα ανθρωπολογικής αποδόμησης του πνεύματος είναι μονόδρομος. Μία φυσιολογική τροχιά που είναι συνεπής με τις εσώτερες λογικές του υλισμού παραμερίζει όλα τα άλλα θέτο­ντας ως κύριο σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης την αυτοσυντήρη­ση, τον ευδαιμονισμό και την ηδονή που αφήνει τον εγωισμό του αχαλίνωτο και αδιαφορώντας για τη ζημιά των άλλων. Έπεται η αχόρταγη επιδίωξη της ισχύος, της διεύρυνσης της ισχύος και της συμβατής με αυτή θέση για την «πρωταρχική σημασία της αρχής της ηδονής και για τη φιλαρχία και την αγάπη της ισχύος ως τα βαθύτερα κίνητρα της ανθρώπινης δράσης». Μερικά μέρη αυτών των διατυπώσεων και τα εντός εισαγωγικών είναι από το «Κοσμοθεωρία των Εθνών«, σ. 162, 168-9. Εκτενής ανάλυσης αυτών των πτυχών βρίσκεται στα κεφάλαια 4 και 5 του ίδιου βιβλίου.  Υπογραμμίζουμε ότι αυτά και πολλά άλλα αφορούν ζωτικά κάθε εγχείρημα που θα επιχειρούσε να ενοποιήσει έθνη με οικονομικά/υλικά κριτήρια.

Εν τούτοις, ο ωφελιμιστικός ιδεαλισμός ίσαμε τις λογικές μεταμοντέρνες απολήξεις του θα απαιτούσε πνευματικά στειρωμένα άτομα και μια Δαρβινιστικά ιεραρχημένη «κοινωνία» που θα λειτουργούσε με όρους αθέσπιστης ωμής ισχύος όπως ακριβώς ο de Sade υποστήριζε. Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ο Δαρβινισμός στην ΕΕ ορθώνεται τρόπος οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας -δεν έχει παρά κανείς να παρατηρήσει τους τεχνοκράτες της τεχνόσφαιρας της ΕΕ των τελευταίων ετών- δεν είναι διόλου τυχαίο γεγονός. Είναι οι λογική απόληξη κάθε ωφελιμιστικού-υλιστικού δόγματος οργάνωσης μιας πολιτικής ομάδας (και στην Ευρώπη συγχώνευση διαφορετικών πολιτικά κυρίαρχων ομάδων για να δημιουργηθεί μια νέα υλιστικά/οικονομικά «ενοποιημένη»).

Ο ιδεαλισμός ως παραδοχή και ως πράξη αφαίρεσης των πνευματικών κριτηρίων  και παραγόντων από την πολιτειακή σφαίρα είναι ένας στρεβλωτικός φακός του πολιτικού ορθολογισμού και ο καταστροφέας, εν γένει, του πολιτικού πολιτισμού. Αυτό ήταν ένα από τα κεντρικά συμπεράσματα του βιβλίου «Αμερικανική εξωτερική πολιτική «από την ιδεαλιστική αθωότητα στο πεπρωμένο του έθνους» 1776-1917» (Εκδ. Οδυσσέας, 1994) [εξαντλημένο και υπό επεξεργασία για συμπληρωμένη έκδοση που θα συμπεριλάβει την περίοδο μετά το 1917 μέχρι σήμερα]. Η διαχρονία είναι γεμάτη μεγάλα νεκροταφεία ιδεαλιστικά κτισμένα, πολλά από αυτά στην Βόρειο Αμερική εις βάρος των αυτοχθόνων και των νότιων γειτόνων των ΗΠΑ. Ιδεαλιστές στην ιστορική διαχρονία ήταν όλοι όσοι επιχειρώντας να συμμορφώσουν τους άλλους στα δικά τους φαντασιόπληκτα και δογματικά διατυπωμένα φιλοσοφήματα και ιδεολογήματα. Αυτή η συμμόρφωση παντού και πάντοτε προκαλεί εκατόμβες.

Στις λογικές του απολήξεις και ανεξαρτήτως προθέσεων, συμπέρανα στο εν λόγω βιβλίο συνηγορώντας και με  πολλούς άλλους ερευνητές, ο ιδεαλισμός είναι το άλλο όνομα του  φασισμού ή καλύτερα ο φασισμός μεταμφιεσμένος με μεταφυσικές  ιδεαλιστικές σαπουνόφουσκες. Είναι σίγουρα πολιτική θεολογία. Πρωτίστως, επίσης, οι οικουμενιστικοί ιδεαλισμοί αποτελούν διαχρονικά, σταθερά και αδιάλειπτα τις μεταμφιέσεις των εκάστοτε ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος. [Βλ. το κλασικό απόσπασμα του Edward H. Carr στο τέλος του παρόντος]. Εν όψει και της συγκαιρινής κρίσης τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα και την Ευρώπη;

Πολλά συγκαιρινά δεινά των Ελλήνων και πολλών άλλων κρατών μελών της ΕΕ  (και οι τάσεις δείχνουν ότι πολλάεπέρχονται τους επόμενους μήνες και χρόνια) οφείλονται στην λανθασμένη ανάλυση της διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτικής. Καταβρόχθισαν μεγάλες ποσότητες ιδεολογημάτων και φιλοσοφημάτων τα οποία στις ύστερες εκδοχές τους είναι μεταμοντέρνων προδιαγραφών.  Βλ. «Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΝΔΥΛΕΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ ΠΟΥ ΠΑΓΙΔΕΥΣΕ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ» http://wp.me/p3OlPy-ZB,  «Μοντερνισμός, το ιδεολογικό φαινόμενο και η μεταμοντέρνα διολίσθηση προς τα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα».http://wp.me/p3OlPy-Zv  και «ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ» http://wp.me/p3OqMa-138. Για το γεγονός ότι ο μοντερνισμός παρήλθε εδώ ένα περίπου αιώνα και ότι οι ιδεολογίες διατηρώντας την κεκτημένη ταχύτητά τους κατέληξαν να είναι παρακολουθήματα της μεταμοντέρνας δίνης, κανείς δεν έχει παρά να μπει στον κόπο να μελετήσει το αριστουργηματικό έργο του Παναγιώτη Κονδύλη Η παρακμή του αστικού πολιτισμού αλλά και το Κριτική της μεταφυσικής σκέψης όπου αναλύονται οι ρίζες και οι αφετηρίες στον 15ο και 16ο αιώνα.

ΤΗΝ ΑΦΕΛΗ ΙΔΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΝΤΑΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΟ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ ΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟΔΕΞΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΦΑΣΜΑ. ΑΦΕΛΗΣ ΓΙΑΤΙ ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΜΕ ΕΙΝΑΙ ΝΟΗΤΗ ΜΟΝΟ ΩΣ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΗ ΤΩΝ ΑΞΙΩΣΕΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΤΩΝ ΙΣΧΥΡΩΝ ΕΝΩ ΣΤΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΙΣΧΥΡΑ ΚΡΑΤΗ Η ΚΑΤΑΒΡΟΧΘΙΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΩΝ ΤΑ ΣΥΡΡΙΚΝΩΝΕΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΝΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ. Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΙΔΕΑΛΙΣΤΙΚΑ ΠΛΗΜΜΥΡΙΣΜΕΝΗ. ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΜΙΑΣ ΤΕΤΟΙΑΣ ΔΙΟΛΙΣΘΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΤΟ ΙΔΙΟ:

ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΙΑΣ ΔΙΟΛΟΥ ΑΛΤΡΟΥΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΨΥΧΗΣ ΙΔΕΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΣΦΑΙΡΑΣ ΔΑΡΒΙΝΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΟΡΙΖΟΥΝ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΦΡΙΚΤΟ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ. Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΤΗΣ, ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΚΡΑΤΟΥΣ ΟΤΑΝ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΗΦΘΕΙ ΑΠΟ ΣΤΡΑΤΟΥΣ Η ΘΗΡΙΩΔΕΙΣ ΤΕΧΝΟΣΦΑΙΡΕΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΚΑΠΟΙΟ ΑΝΘΟΣΠΑΡΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΤΟΠΙΟ ΟΠΩΣ ΜΕΡΙΚΟΙ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΑΝ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ. ΟΤΑΝ ΑΝΤΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙ ΑΚΛΟΝΗΤΗΣ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΑ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΑ, ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΝΑ ΜΕΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ.

Συχνά με αβάστακτη ημιμάθεια και επιδιδόμενοι μέσα σε μια μεταφυσικά κινούμενη πολιτική θεολογία, εγχώριοι φορείς επιστημονικών τίτλων αλλά και πολλοί άλλοι αυτόκλητοι «σοφοί των παραθύρων και των επιφυλλίδων», μετέδιδαν στους άτυχους Έλληνες που διψούσαν για μάθηση ιδεαλιστικά παραμύθια εκατοστής τάξης. «Ο πόλεμος τελείωσε στην σύγχρονη εποχή» αποφάνθηκε με θράσος χιλίων πιθήκων –μιας και γύρω του την ίδια στιγμή λάμβαναν χώρα δεκάδες πόλεμοι– ο ένας ή άλλος εθελοτυφλών «Γιάννης» (από τους πολλούς που υπάρχουν) των δελτίων και των επιφυλλίδων. Όταν δε μετά την κρίση των Ιμίων υπενθυμίζαμε ότι παραμελήσαμε την αποτρεπτική μας στρατηγική και τα εθνικά μας συμφέροντα, αποφάνθηκαν (1996) σε περισπούδαστες ειρωνικές επιφυλλίδες ότι πρόκειται για «το εθνικό συμφέρον της Μαριορής». Στον σύγχρονο κόσμο ο πόλεμος έχει τελειώσει και η έννοια εθνικό συμφέρον είναι παρωχημένη!

Ακόμη πιο φρικτά –διαστρέφοντας πλήρως την πραγματικότητα όσον αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση–, όλες οι προαναφερθείσες και πολλές άλλες ιδεαλιστικές ασυναρτησίες επισκίαζαν το αναντίλεκτο γεγονός ότι η ιδεαλιστική συζήτηση για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση εξαντλήθηκε ήδη την δεκαετία του 1960. Πιο συγκεκριμένα, το 1966-7 Πρόεδρος Ντε Γκολ επέβαλε , όπως ήδη αναφέρθηκε πιο πάνω, τον «Συμβιβασμό του Λουξεμβούργου» στο πλαίσιο του οποίου επί δεκαετίες μέχρι την δημιουργία της ΟΝΕ η πρακτική στις κοινοτικές αποφάσεις ήταν συναίνεση-ομοφωνία. Μέχρι και την δεκαετία του 1990 αυτό ήταν το κύριο φυσιογνωμικό και λειτουργικό χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Το ότι αυτή η αξονική κρατοκεντρική δομή συνυπήρχε και συνυπάρχει με μια παράλληλη ημί-ανεξάρτητη υπερεθνική δομή (και λογικότατα συχνά καταχρηστικά άνομα αυτονομημένη, πχ το Eurogroup) είναι ζήτημα άλλης τάξης που δεν είναι του παρόντος. Λέμε μόνο ότι αυτή η διόγκωση της τεχνόσφαιρας παράλληλα με την κύρια εθνοκρατοκεντρική δομή της ΕΕ αποτέλεσε μεγάλη παθογένεια που ποτέ δεν διορθώθηκε. Τις συνέπειες μόλις τώρα αρχίσαμε να τις γευόμαστε. Για τα λιγότερο ισχυρά μέλη, πάντως, αυτές οι ιδιομορφίες είναι εξόχως σημαντικές και γι’ αυτό στο παρελθόν κόντρα στο ρεύμα της συμβατικής σοφίας συχνά τις περιγράψαμε και τις ερμηνεύσαμε ως πολύ σημαντικές για την Ελλάδα. Η αποχρώσεις, σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι η ειδοποιός διαφορά και η κατανόησή τους προϋπόθεση αποκόμισης οφελών και όχι ζημιών στην Κοινοτική διαπραγμάτευση. Βλ. «ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΣΥΓΚΥΡΙΑ. «Πελατειακές σχέσεις» («patron-clientrelations»)… http://wp.me/p3OlPy-Oa  και «Η διαπραγματευτική στρατηγική της Ελλάδας ως κράτος-μέλος της ΕΕ: Προϋπόθεση η ειρηνική πολιτική επανάσταση» http://wp.me/p3OlPy-O1. 

Σε γενικές γραμμές, πάντως, μέχρι τουλάχιστον και το 1992, οι ιδεαλισμοί είχαν εν πολλοίς παραμεριστεί και ο χαρακτήρας της ΕΕ διαμορφώθηκε σε εθνοκρατοκεντρική βάση. Ενώ αυτή είναι μια παρατήρηση που σκιαγραφεί την φυσιογνωμία της ΕΕ, κανείς θα πρέπει να συνεκτιμά όλες τις ιδιομορφίες, παθογένειες και εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες και κριτήρια που επηρέαζαν ένα κατά τα άλλα εύθραυστο υπερεθνικό εγχείρημα.[βλ. Η Ευρώπη σε Σταυροδρόμι: Οι προϋποθέσεις μιας Εθνοκρατοκεντρικής ΕΕ http://wp.me/p3OlPy-uy, Ευρωπαϊκή ένωση: Εθνοκρατοκεντρική δημοκρατία ή υπερκρατική δεσποτεία; http://wp.me/p3OlPy-RD και Περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη; Απάντηση: Όση πρέπει σύμφωνα με την εθνοκρατοκεντρική της φύση http://wp.me/p3OlPy-PI].

Στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε μια φρικτά λανθασμένη εικόνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία, μπορεί να βόλεψε όσα εξουσιαστικά συστήματα εξουσίας εξυπηρετούνταν με τον λήθαργο της κοινωνίας μπροστά στον διεθνή και ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, πλην προκάλεσε πολιτικό ανορθολογισμό και ανορθολογικές αποφάσεις στα πεδία της οικονομίας, της πολιτικής και της διπλωματίας. Για να εξυπηρετηθούν οι σκόπιμες ή αφελείς ιδεαλιστικές παρακρούσεις επισκιάστηκε το γεγονός ότι η ΕΕ είναι εξαρτημένη μεταβλητή συγκεκριμένων παραγόντων –πρωτίστως στρατηγικού χαρακτήρα–,οι οποίοι και δημιουργούν παλινδρομήσεις καθιστώντας την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση εύθραυστη και επισφαλή.

Σε κάθε περίπτωση, στοιχειώδης γνώση των στρατηγικών πτυχών της ευρωπαϊκή ολοκλήρωση καθιστά σαφές ότι ποτέ δεν ήταν ένα κοσμοπολίτικο λιμάνι μέσα στο οποίο επιτεύχθηκε επιτέλους το πολυπόθητο για κάθε αιθεροβάμονα τέλος της ιστορίας. Εν τέλει, η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν, είναι και μάλλον θα είναι όσο υπάρχει μια επίπλαστη πολιτικοοικονομική κατασκευή (βλ. Bull πιο κάτω). Κατασκευή η οποία είναι εξαρτημένη από πλήθος ρευστών στρατηγικών κριτηρίων και παραγόντων. Οι επιτυχίες της ολοκλήρωσης γράψαμε ήδη το 1988 (Nuclear Strategy and European Security dilemmas) συντελέστηκε μέσα σε ένα στρατηγικό θερμοκήπιο λόγω στρατηγικής κάλυψης από τις ΗΠΑ που κατεύνασε τα διλήμματα ασφαλείας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης. Ήταν τόσο λογικό -όχι όμως για όλους- ότι χωρίς να προκύψει ευρωπαϊκή κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει υπερεθνική πολιτική ένωση, ούτως ώστε ακόμη και ο «πατέρας» των λειτουργιστών David Mitrany προειδοποίησε έγκαιρα να μην εισέλθουν σε πεδία υψηλής πολιτικής γιατί τότε θα φανεί ο επίπλαστος χαρακτήρας του εγχειρήματος στα πεδία της πολιτικής ανθρωπολογίας (βλ. πιο κάτω αποσπάσματα).

Ο ωφελιμισμός, η χρησιμοθηρία, η κερδοσκοπία και όλα τα άλλα υλικά κριτήρια και παράγοντες ποτέ δεν θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν και συγχωνεύσουν τα έθνη μέσα σε μια υπερεθνική χοάνη φέρνοντας, όπως μερικοί κήρυτταν, ένα ευρωπαϊκό έθνος ή όπως μερικοί –στηριγμένοι πάνω σε παρωχημένα αρχαϊκά φιλελεύθερα ιδεολογήματα– αφελώς πρόβλεπαν, μια οικονομικίστικη υπερεθνική ευρωπαϊκή πολιτική ανθρωπολογία που θα ακύρωνε τα εθνοκράτη και θα ήταν εθνικά αδιάφορη.

Λέω μόνο κάτι που είναι εκτενώς και πολλές φορές αναλυμένο και στο οποίο ήδη αναφέρθηκα, ότι δηλαδή αυτές οι συζητήσεις που έγιναν τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Πόλεμο εξαντλήθηκαν την δεκαετία του 1960όταν όπως λέμε σε άλλο σημείο ο Πρόεδρος σταθεροποίησε ένα κρατοκεντρικό μοντέλο ομόφωνων-συναινετικών αποφάσεων. Το γεγονός της διαιώνισης του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης επί πολλές δεκαετίες ερμηνεύεται πλήρως, ουσιωδώς, τεκμηριωμένα και με συμπεράσματα βαθύτατων προεκτάσεων για τον κρατοκεντρικό χαρακτήρα της ΕΕ, τα οποία εάν η πολιτική παραβλέψει οι ζημιές είναι αβάστακτες. Αυτό βασικά έπαθε η Ελλάδα με αποτέλεσμα να βλέπει ασφαλή λιμάνια, ισχυρούς πυρήνες, ζώνες σταθερότητας μέσα στις οποίες το τέλος της ιστορίας επέτρεπε εφησυχασμό εάν όχι μακάριο ύπνο.

Η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για να στηρίζεται σε πολιτικά ορθολογιστικά κριτήρια απαιτείται να εκτιμάται υπό το πρίσμα πολλών κριτηρίων και παραγόντων, μεταξύ των οποίων και τα εξής:

α) η στρατηγική σταθερότητα στην Δυτική Ευρώπη και η μη αλλαγή συνόρων οφειλόταν στην στρατηγική παρουσία των ΗΠΑ και στην αποτροπή του πολέμου με πυρηνικά όπλα,

β) οι ανακατανομές ισχύος που αποτελούν κύριο αίτιο διλημμάτων ασφαλείας και πολέμου στις σχέσεις των κρατών ελέγχονταν από αυτή την στρατηγική παρουσία των ΗΠΑ (οι οποίες, ΗΠΑ, όποιοι έχουν στρατηγική θέαση, γνώριζαν ήδη εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα σταδιακά μετατοπίζει το κέντρο βάρους της στρατηγικής της) και

γ) το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ιστορικό αίτιο αστάθειας της σύγχρονης Ευρώπης, δηλαδή το «Γερμανικό ζήτημα» [Το Γερμανικό ζήτημα και η κρίσηhttp://www.ifestosedu.gr/111GermanikoEE.htm] αντιμετωπίστηκε προσωρινά, αφενός με την προαναφερθείσα Αμερικανική στρατηγική παρουσία και αφετέρου με τον ασφυκτικό έλεγχο της Γερμανίας στους δυτικούς οικονομικούς και αμυντικούς θεσμούς (Και ενδο-ευρωπαϊκά ω ασφαλιστική δικλείδα με την απόκτηση πυρηνικών όπλων από την Γαλλία).

Αυτά λέγοντας, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη αυτό και που ο Hedley Bull υπαινίσσεται στο απόσπασμα στο παράρτημα 1 στο τέλος του παρόντος, ότι δηλαδή η Ευρώπη πριν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν ήταν ανθόσπαρτη αλλά ένα επί αιώνες ένα αιματοκυλισμένο πεδίο. Ακόμη και αν αφήσουμε κατά μέρος τα στρατηγικά ζητήματα, είναι πολιτικά επικίνδυνο ακόμη και να ισχυριστεί κανείς ότι αυτά τα γεγονότα είτε εξαλείφονται από τις μνήμες είτε εξαφανίζονται επειδή επιτεύχθηκαν οικονομικές ανταλλαγές και ολοκλήρωση στα εμπορικά και καταναλωτικά ζητήματα (που επικινδύνως συνοδεύονταν από αφελείς ή υποκριτικές ιδεαλιστικές διακηρύξεις μαζικού χαρακτήρα και με τρόπο που επισκίασαν ή εμπόδισαν μια πολιτικά ορθολογιστική συζήτηση για το υπερεθνικό εγχείρημα της Ευρώπης).

Στην Ευρώπη, σημειώνουμε, η βίαιη ομογενοποίηση των μετά-Μεσαιωνικών «μαζών» (οι περισσότεροι ήσαν απόγονοι των δουλοπαροίκων) οι οποίες –«μάζες»– για πρώτη φορά στην ιστορία ήταν πλέον «μαντρωμένες» μέσα σε εδαφικά οριοθετημένα κράτη, είχε ως αποτέλεσμα μια από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις όλων των εποχών.

Η αδυναμία επίσης αυτόματου μετασχηματισμού των μετά-Μεσαιωνικών ανθρώπων σε πολίτες γέννησε τα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα, στα οποία τόσοι πολλοί προσκολλήθηκαν. Ιδεολογικά δόγματαπρογραμματικά υλιστικά (αφαίρεση του πνεύματος από την δημόσια σφαίρα) και εγγενώς διεθνιστικά (μιας και μπορούμε να κατασκευάσουμε εθνική ανθρωπολογία με αυτό τον τρόπο εντός ενός κράτους γιατί όχι και πλανητικά). [Βλ.ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138]

Η διαχρονική Αριστοτελική οδός Πολιτικής συγκρότησης με διεξαγωγή δημοκρατικού κατ’ αλήθειαν βίου και με σύμμειξη πνευματικών και αισθητών για την παραγωγή πολιτικής ηθικής που νομιμοποιεί την εκάστοτε ανακλητή πολιτειακή εξουσία, όπως ήδη αναφέρθηκε πιο πάνω, παρακάμφθηκε. Επιμένοντας λίγο ακόμη επί αυτού, θα υπογράμμιζα ότι βασικά ο Αριστοτέλης ως πολιτικός στοχαστής ήταν σχετικά άγνωστος στα πεδία της νεοτερικής πολιτικής φιλοσοφίας (αντίθετα πολλοί «μικροί πλάτωνες» πιθήκιζαν κα συνεχίζουν να πιθηκίζουν τον Πλάτωνα). Μέσα στην δίνη των Νέων Χρόνων που συμπεριλάμβανε γενοκτονίες, πολέμους σε ένα ρευστό ανθρωπολογικό πεδίο, εθνοκαθάρσεις και το αποικιοκρατικό φαινόμενο, η επιδίωξη «κοινωνικής συνοχής» κατέληξε στον ωφελιμισμό και στην  χρησιμοθηρία ως τρόπο μονοσήμαντης υλιστικής κοινωνικής συγκρότησης πνευματικά στερημένης.  [TΟ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ (Με απόσπασμα 10 σελίδων από το «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΊΑ ΤΩΝ ΕΘΝΏΝ)» http://wp.me/p3OlPy-No]

Όλα τα μοντερνιστικά ιδεολογικά δόγματα ως προς τούτο, θα μας πει ο Κονδύλης, είναι μορφικά πανομοιότυπα (παρά το ότι τραγικά οι δεξιοί, αριστεροί, συντηρητικοί, προοδευτικοί και φιλελεύθεροι κομμουνιστές ή φασιστές νομίζουν ότι διαφέρουν ουσιωδώς). Η Γαλλική Επανάσταση πάντως, η οποία σταθεροποίησε την προσέγγιση μιας ιδεολογικά κατασκευασμένης ανθρωπολογίας, αποτέλεσε όχι ένα αποφασιστικό βήμα προς μια δημοκρατική κατάσταση αλλά προς την έμμεση αντιπροσώπευση που καταχρηστικά ονομάστηκε και συνεχίζει να ονομάζεται έμμεση δημοκρατία. Ο όρος έμμεση δημοκρατία θα ήταν πολιτικά βάσιμος εάν η φορά κίνησης είναι ανοδική με κλίμακα την ατομική ελευθερία, την κοινωνική ελευθερία και την αποκορύφωση στην πολιτική ελευθερία [Βλ. ανάλυση για την τυπολογία αυτή στο Γ. Κοντογιώργης, «Δημοκρατία ως ελευθερία» Εκδόσεις Πατάκη].

Η διαιωνιζόμενη έμμεση αντιπροσώπευση των μετά-Μεσαιωνικών ολιγαρχών δίνει δικαιώματα τα οποία παίρνει πίσω όποτε της δοθεί ευκαιρία με επίκληση κάποιας έκτακτης ή τεχνητής ανάγκης.
Εκεί είμαστε, στάσιμοι και συχνά οπισθοδρομώντας προς την προ-πολιτική εποχή όποτε και όταν ακόμη και το ελάχιστο της έμμεσης αντιπροσώπευσης συρρικνώνεται ή εκμηδενίζεται. Είτε οι άνθρωποι θα αποτινάξουν τα ιδεολογικά βαρίδια και θα αναζητήσουν αληθινή δημοκρατική πολιτική συγκρότηση είτε θα συνεχίσουν να παλινδρομούν ακατάπαυστα με κύρια θύματα της παλινδρόμησης τις λιγότερο ισχυρές κοινωνίες. Η αδυναμία πάντως δημοκρατικής ανθρωποκεντρικά νοηματοδοτημένης εθνικής συγκρότησης που ατυχώς οφειλόταν στην μετά-μεσαιωνική ανθρωπολογία, είχε ως αποτέλεσμα την γένεση του μοντερνιστικού ρατσιστικού εθνικισμού-φασισμού περί κοινωνικής συνοχής. Επιδιώκοντας σταθεροποίηση μιας πολιτικής ανθρωπολογίας οδηγήθηκαν στις εθνοκαθάρσεις και στην ομογενοποίηση των κρατών με φωτιά, τσεκούρι και γενοκτονίες.

Τα ιδεολογικά δόγματα ως εφαρμοσμένη πολιτική ποικίλων εκδοχών και αποχρώσεων γέμισαν την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο με μεγάλα όπως είπαμε νεκροταφεία. Ή μήπως όχι; Όσοι βέβαια επιμένουν να φορούν ιδεολογικοπολιτικούς φακούς συνεχίζουν να εθελοτυφλούν ακόμη και όταν οι ίδιοι είναι θύματα. Δεν υπάρχει τρόπος να τους σταματήσει κανείς παρά μόνο η μεγάλου κόστους φθορά στον τόπο και στον χρόνο. Θέση μου από καιρό είναι ότι η πολιτική θεωρία που εξηγεί την μετά-ιδεολογική εποχή και η οποία διαθέτει οντολογική αναφορά, θα πρέπει να περιμένει μερικές δεκαετίες πριν τύχει αναγνώρισης γιατί οι οπαδοί των ιδεολογιών είναι πολλοί και τα επενδυμένα συμφέροντα μεγάλα. Πιο πάνω αναφέραμε ότι οι οικουμενίστικες ιδεολογίες χρησιμεύουν ως μεταμφίεση ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος. Στην σύγχρονη διεθνή πολιτική αυτό ονομάζεται «soft power. Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε, επιπλέον, ότι στο πνευματικό πεδίο η κεκτημένη ταχύτητα είναι συχνά μακρόσυρτη. Ο παρασιτικός βίος φορέων επιστημονικών τίτλων διαιωνίζεται και θα συνεχίσει μέχρι να υπάρξει αλλαγή Παραδείγματος. Τουτέστιν, το ιδεολογικό φαινόμενο να μπει στα πιο σκοτεινά ράφια της ιστορίας.

Τώρα, αν λάβουμε υπόψη και την αποικιοκρατία που αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες πολιτικοανθρωπολογικές καταστροφές (συνάμα και την μεγαλύτερη καταλήστευση όλων των εθνών και την σκόπιμη πρόκληση διαίρει και βασίλευε που καλά κρατάει), και τους δύο παγκοσμίους πολέμους, σταθεροποιείται μια αληθινή εικόνα του πως ήταν η Ευρώπη πριν μερικές δεκαετίες (αλλά επειδή θαύματα δεν υπάρχουν και το πώς κατά βάση είναι τώρα και προς τα που κινείται).

Η απομυθοποίηση της ΕΕ και η καθαρή θέαση του εγχειρήματος με όρους πολιτικής, οικονομικής και στρατηγικής αλήθειας, επιμένουμε, ήταν προϋπόθεση να μην επέλθει η συμφορά από την οποία όλοι οι Έλληνες -και άλλες κοινωνίες μελών της ΕΕ – πάσχουν την τελευταία δεκαετία. Σήμερα, είναι προϋπόθεση εξόδου από την παγίδα στην οποία ρίχθηκε η Ελλάδα αλλά και άλλα κράτη [βλ. «Η ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΕ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΉΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ» ttp://wp.me/p3OqMa-11B].

Στο σημείο αυτό, ακριβώς, υπογραμμίζεται ότι υπάρχει διάκριση μεταξύ εναλλακτικών πολιτικών αποφάσεων και ιδεολογικά-δογματικά προσδιορισμένων αποφάσεων. Εάν σταθούμε λίγο στις ενδοκρατικές αποφάσεις μιας πολιτικά ανεξάρτητης κοινωνικής οντότητας, η σμίλευση των πολιτικών ηθικών που προαναφέραμε και η σταθεροποίηση του δικαίου της κρατικής τάξης στην βάση της ανά πάσα στιγμή διανεμητικής δικαιοσύνης, αντανακλά την συνισταμένη της κυρίαρχης κοινωνικής βούλησης που προσιδιάζει με την κατά περίπτωση ανθρωπολογική ετερότητα ενός έθνους. Ιδιαίτερα όταν η πολιτική κινείται ή και φθάνει σε υψηλές βαθμίδες δημοκρατικής πολιτικής συγκρότησης δεν τίθεται ζήτημα ορθού ή λάθους αλλά της ανά πάσα στιγμή συνισταμένης της συλλογικής βούλησης η οποία διαρκώς προσαρμόζεται στην καθημερινή σμίλευση των συλλογικών αποφάσεων.

Εάν τώρα σταθούμε σε συλλογικές αποφάσεις στην βάση προκαθορισμένων οικουμενιστικών ιδεολογικών προτύπων δογματικά και εξωπολιτικά προσδιορισμένων, οι αποφάσεις για εγγενείς λόγους είναι πιθανότατα προγραμματικά λάθος. Με την έννοια ότι  προδικάζουν την συλλογική βούληση υποστηρίζοντας ότι θα είναι πλανητικά πανομοιότυπη (για πολλούς φιλελεύθερους και τους περισσότερους κομμουνιστές  αυτό θα επιτελεστεί σε υλιστική και ωφελιμιστική βάση). Για να το πούμε πιο απλά, δόγματα όπως του φιλελευθερισμού, του φασισμού και του κομμουνισμού προδικάζουν την διανεμητική δικαιοσύνη και τον τρόπο που ορίζεται ως και εάν κάποιος πολιτικός στοχαστής που σκέφτηκε κάτι τέτοιο γνώριζε τι επιθυμούν όλες οι κοινωνίες του πλανήτη στον τόπο, στον χρόνο και στο διηνεκές.

Αξιοπερίεργη και πλατωνίζουσα σύλληψη περί ενός ανθρωπολογικά εξομοιωμένου πλανήτη ο οποίος ως εκ τούτου μπορεί να εξισωθεί και πολιτικά. Ακόμη πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι τους δύο τελευταίους αιώνες εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι πείστηκαν ότι κάτι τέτοιο όχι μόνο είναι εφικτό αλλά και σωστό. Απέραντα περίεργο επίσης είναι να συνεχίζουν να ακούγονται τέτοια εξομοιωτικά δόγματα όταν έχουμε τελεσίδικες μαρτυρίες: Ο ναζισμός έδειξε το αληθινό του πρόσωπο, ο κομμουνισμός εξαφανίστηκε «μέσα σε μια νύχτα» όταν διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση εξόφθαλμα και πασίδηλα βρίσκεται μετά το 1992 σε στενά μονοπάτια όπου από την μια πλευρά είναι βάλτοι και από την άλλη κρημνός και βράχια.

Κοντολογίς και εμφατικά, καθότι είναι η ουσία των περισσότερων προβλημάτων, η ανθρωπολογικά εξομοιωτική και πολιτικά εξισωτική αντίληψη της πολιτικής με όρους ιδεολογικών δογμάτων είναι εκτός λογικής. Είναι εξωπραγματική και στην πράξη είναι πολιτικά ανορθολογική και καταμαρτυρούμενα θανατηφόρα. Μια πολιτική τυπολογία δικαιακών και κανονιστικών προδιαγραφών αποκλείεται να είναι συμβατή με την πολιτική βούληση όλων των κοινωνιών γιατί η υπό κανονικές συνθήκες δημοκρατικά προσδιορισμένη κοινωνική βούληση στο πλαίσιο εσωτερικής πολιτικής αυτοδιάθεσης σμιλεύεται σύμφωνα με τους κοσμοθεωρητικούς και πνευματικούς προσανατολισμούς κάθε κοινωνίας όπως αυτοί διαμορφώθηκαν ιστορικά συγκροτώντας την κατά έθνος πολιτικοανθρωπολογική ετερότητα στον τόπο και στον χρόνο.

Μια πολιτική τυπολογία για όλους και για πάντα είναι αδύνατο ποτέ να υπάρξει καθότι ο πλανήτης είναι βαθύτατα διαφοροποιημένος σύμφωνα με την οντολογική ετερότητα κάθε κοινωνίας, τους εθνικούς πολιτισμούς, τις εθνικές κοσμοθεωρίες και τις εθνικές πολιτικές παραδόσεις. Αυτό είναι ένα πράγμα ως πηγή προβλημάτων και άλλο τα προβλήματα που οφείλονται στα εγγενή αίτια πολέμου. Δηλαδή, την ανισότητα μεγέθους, ισχύος και πλούτου που οδηγεί σε ηγεμονικές και αναθεωρητικές αξιώσεις, διενέξεις και πόλεμο. (Βλ. πίνακα).

Για να το πούμε με Ομηρικούς και Καβαφικούς όρους οι άνθρωποι και τα κράτη προσανατολίζονται -ή για το συμφέρον τους πρέπει να προσανατολίζονται – προς την Ιθάκη-Πόλη-Πατρίδα σε ένα ταξίδι που λόγω αιτιών πολέμου αναπόδραστα είναι Οδύσσεια. Πολιτικός ορθολογισμός σημαίνει φιλοπατρία και οι πολίτες να μεριμνούν να μην λοξοδρομούν. Να μεριμνούν επίσης έγκαιρα για την ασφάλεια και την ευημερία της οικείας πατρίδας και να αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες του ταξιδιού με τον κατά το δυνατό πιο ορθολογιστικό τρόπο. Ταξιδεύοντας με σκοπό μια ασφαλή και ευημερούσα πατρίδα αποσκιρτήσεις, λιποταξίες και η έλξη των (ιδεολογικών) Σειρήνων που αποδυναμώνουν την οικεία πατρίδα, είναι μεταξύ άλλων κριτήρια και παράγοντες που θυμώνουν τον Ποσειδώνα, ροκανίζεται η ευθυκρισία και τα κράτη μπαίνουν μέσα στα σπήλαια των Κυκλώπων και τελικά ναυαγούν χάνοντας για πάντα την Ιθάκη-Πατρίδα.

Εντός αυτού του προσανατολισμού τα σύγχρονα εξισωτικά και εξομοιωτικά ιδεολογικά δόγματα όταν εισρέουν, επιδεινώνουν τις προϋποθέσεις ασφάλειας και ευημερίας με το να ροκανίζουν την κοσμοθεωρία της πατρίδας, να προσανατολίζουν την πολιτική ανορθολογικά και να  υπόσχονται χλοερούς μεταφυσικούς τόπους που κάνουν τους ανθρώπους να νεφελοβατούν αντί να λειτουργούν πολιτικά ορθολογιστικά. Τέτοια είναι ιδεολογήματα περί πολιτικά αδιάφορων πλανητικών οικονομικών δραστηριοτήτων και περί της έλευσης μιας παγκόσμιας ανθρωπολογικά εξισωμένης και εξομοιωμένης αταξικής κοινωνίας. Το ζήτημα της συμμόρφωσης, γράφει ειρωνικά ο Martin Wight, (Διεθνής Θεωρία) είναι ότι οι πεφωτισμένοι είναι πάντα λίγοι και όταν οι πολλοί δεν συμμορφώνονται με τα δόγματά τους σκοτώνουν τους πολλούς για να μπορέσουν να γίνουν πλειοψηφία.

Παραμένει γεγονός ότι η εθνική-κρατική συνοχή που το μοντερνιστικό κίνημα των Νέων Χρόνων «πέτυχε» με γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις -βοηθούσης και της αποικιοκρατίας και της καταλήστευσης του πλανήτη από τα ηγεμονικά κράτη- οδήγησε στην μετατροπή των μετά-Μεσαιωνικών ηγεμονικών διοικητικών μηχανισμών της Ευρώπης σε διοικητικά και οργανωτικά πανίσχυρα κράτη. Κράτη σιδερένια οργανωμένα και αποτελεσματικά. Πλην στην καλύτερη περίπτωση από άποψη δημοκρατίας σε πρώιμη φάση (θέση που αναπτύσσει εκτενώς ο Γιώργος Κοντογιώργης). Κράτη τα οποία οποία στην συνέχεια οικειοποιήθηκαν οι αστοί και οι εθνικοί καπιταλιστικοί συντελεστές για να δημιουργηθεί έτσι ο πρώτος πυρήνας ενός συγκροτημένου πλέον κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος με άξονα την κρατική κυριαρχία. Το σύστημα αυτό στην συνέχεια επεκτάθηκε μορφικά πανομοιότυπα έχοντας πλέον και ιστορικά για πρώτη φορά οριοθετήσει τον πλανήτη με αυστηρούς όρους εδαφικής κυριαρχίας. Επικυρώθηκε τελεσίδικα ως το καθεστώς διεθνών σχέσεων το 1945 με την ίδρυση του ΟΗΕ. Όταν τα εθνικοαπελυθερωτικά κινήματα του 19ου και 20ου αιώνα μαχόμενα κατά της αποικιοκρατίας για να κατακτήσουν την Ελευθερία τους, η κρατική κυριαρχία που αφετηρία έχει την Συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648 ήταν ήδη εδραιωμένη ως το καθεστώς του διεθνούς συστήματος. Η μετάβαση από τα κοσμοσυστήματα της μετά-Κλασικής εποχής σε μια κρατοκεντρική φάση είναι μια ιστορική εξέλιξη βαθύτατων προεκτάσεων που αναλύσαμε αλλού και πολλές φορές. Αντιφατικά, πάντως, σύμφωνα και με την ανάλυση που προηγήθηκε, ο κρατοκεντρισμός συνυπήρξε με το παράλληλο φαινόμενο των διεθνιστικών ιδεολογιών.

Παρενθετικά, αναφέρεται ότι αυτές οι επισημάνσεις αποτελούν ζωτικής σημασίας ζήτημα για να καταλάβουμε τις αφετηριακές παθολογίες του νεοελληνικού κράτους μετά την Ελληνική Επανάσταση και τις αντιθέσεις μεταξύ των συντελεστών του Έθνους (κοινότητες, διασπορά, αστική τάξη της διασποράς, έμποροι και νοικοκύρηδες και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι ακόμη και αυτοκρατοριών). Μια τέτοια κατανόηση αφορά ζωτικά το σήμερα και το μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, δεν έχει ακόμη διερευνηθεί επαρκώς το κατά πόσο η συμπεριφορά και οι στάσεις πολλών από αυτούς τους συντελεστές είχε επαρκή επίγνωση της σταθεροποίησης του κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος.

Επανερχόμενοι στην Ευρώπη, για να στηρίξουν την εξουσία τους, οι αστικοί και καπιταλιστικοί συντελεστές συγκρότησαν και ένα κρατικό εθνικισμό που σκοπό είχε την πολυπόθητη κοινωνική συνοχή. Ο εθνικισμός αυτός αποτέλεσε και αποτελεί στρέβλωση της φιλοπατρίας και του πατριωτισμού και βρίσκεται μερικά δισεκατομμύρια έτη φωτός πίσω από την υψηλή και αμάχητη φιλοπατρία των πολιτικών παραδόσεων της Ελληνικότητας. Γι’ αυτό και αποτελεί ύβρη όταν η ελληνική φιλοπατρία ταυτίζεται συχνά με τους σοβινιστικούς εθνικισμούς του μοντερνισμού ή αντίστροφα όταν κατ’ εξαίρεση μερικοί Έλληνες πιθηκίζουν εθνικιστικά-σοβινιστικά σε αντίθεση με την ημέτερη πολιτική παράδοση της Ελληνικότητας.

Ο κρατοκεντρικός χαρακτήρας της ΕΕ όσο και να αμφισβητήθηκε από ιδεαλιστικά ιδεολογήματα κάθε είδους είναι το κύριο χαρακτηριστικό του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος. Συναφώς, ο Hedley Bull (παράρτημα 1), είπε το αυτονόητο όταν σε ένα συνέδριο εν μέσω ιδεαλιστικής κακοφωνίας υπέδειξε ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν αναίρεσε τον κρατοκεντρικό χαρακτήρα στην Ευρώπη . Όπως το έθεσε «Ακόμη και η απλή σκέψη ότι τα ευρωπαϊκά κράτη συνιστούν μια “κοινότητα ασφαλείας” ή μια “περιοχή ειρήνης” είναι ευσεβής πόθος, εάν αυτό σημαίνει ότι πόλεμος μεταξύ τους δεν θα υπάρξει ξανά, και όχι ότι δεν υπήρξε τα τελευταία χρόνια και ότι είναι εκτός λογικής εάν υπάρξει ξανά». Τα διλήμματα ασφαλείας είναι εγγενές χαρακτηριστικό κάθε κρατοκεντρικού συστήματος και αποτελεί έσχατο πολιτικό παραλογισμό εάν κανείς νεφελοβατώντας το παραγνωρίσει. Βαδίζει όπως είπαμε μέσα σε ναρκοπέδιο με δεμένα τα μάτια.

Για να το πούμε διαφορετικά, η ύπαρξη εντολοδόχων υπερεθνικών θεσμών ή επιτροπών όπως το Eurogroupπου αυτονομούνται καταχρηστικά από κάθε κοινωνικοπολιτικό έλεγχο και γίνονται έρμαιο τεχνοκρατών και ηγεμονικών κρατών, δεν αναιρούν την κρατοκεντρική λογική στην Ευρώπη. Την καθιστούν απλά, σε κάποιο τουλάχιστον βαθμό μέχρι στιγμής ελεγχόμενη, πολιτικά ανορθολογική. Εκεί είμαστε, πάντως, εις αναζήτηση διεξόδου ή καλύτερα διαφυγής από την φυλακή της ΟΝΕ. Η επισήμανση αυτή αφορά την Ευρώπη συνολικότερα και το κατά πόσο η ΕΕ αντί να διολισθήσει στην αυτοκαταστροφή της θα μπορούσε με δραστικές πολιτικές αποφάσεις να μετεξελιχθεί σε μια «Ευρώπη των Πατρίδων» εθνοκρατοκεντρικού χαρακτήρα όπως υποστηρίχθηκε από τον Πρόεδρο ντε Γκολ τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Ελλάδα με το να οδηγήσει τον εαυτό της εθελούσια μέσα στο αθέσπιστο πολιτικοοικονομικό πεδίο της ΟΝΕ το 2002 έχει ως αποτέλεσμα μια διπλή φυλακή. [ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσειςhttp://wp.me/p3OlPy-CS] Από την μια είναι ο αβάστακτος ανταγωνισμός της ΟΝΕ και η παρατεταμένη ύφεση την οποία δεν θα αναιρέσουν χαρούμενες κραυγές του ενός ή άλλου νικητή των προηγούμενων, των τωρινών ή των επόμενων εκλογών. Από την άλλη είναι όχι μόνο η συμμετοχή στην ΕΕ με ανταγωνιστικούς όρους αλλά, εάν η ύφεση συνεχιστεί, η ακύρωση της δυνατότητας της χώρας να συμμετέχει ως πολιτικοοικονομικός και διπλωματικός δρών της διεθνούς πολιτικής.

Για να μην υπάρξουν παρανοήσεις τα πιο πάνω είναι μια περιγραφή μιας πασίδηλης κατάστασης που απορρέει από ασκητική μελέτη αυτών των φαινομένων και όχι μια διατύπωση αξιολογικής γνώμης (οι αξιολογικές θεωρήσεις είναι είτε στρεβλωτικοί φακοί είτε μέσο προπαγάνδας). Δεν είναι σοφίες. Είναι σχεδόν αυτονόητα πράγματα και η αλήθεια καταμαρτυρείται καθημερινά. Με το να περιγράφουμε τον κρατοκεντρικό χαρακτήρα ερμηνεύουμε τις στάσεις και συμπεριφορές οι οποίες εδράζονται πάνω στα εκάστοτε εθνικά συμφέροντα. Πάνω επίσης σε πολιτικά προσδιορισμένες συλλογικές ηθικές επιταγές της κοινωνίας κάθε κράτους-μέλους της ΕΕ. Αποστολή της πολιτικής ηθικήςόπως αυτή συγκροτείται εντός κάθε κυρίαρχου κράτους είναι αφενός να νομιμοποιεί τις πολιτειακές δομές στο εσωτερικό («σύστημα» διανεμητικής δικαιοσύνης, κοινωνικές ιεραρχίες, οικονομικές δραστηριότητες) και αφετέρου να αιτιολογεί και δικαιολογεί τις αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής στο ανταγωνιστικό διεθνές και ευρωπαϊκό πεδίο.

Εάν κανείς δεν κατανοεί αυτή την πραγματικότητα και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις όπου οι άλλοι μιλούν με όρους δικών τους ηθικών κριτηρίων και δικών τους εθνικών συμφερόντων και αυτός απορεί γιατί το κάνουν, οι άλλοι τον υποτιμούν και στο τέλος οι ζημιές αναπόφευκτες. Έτσι, έχουμε το φαινόμενο ιδεαλιστικά συνεπαρμένοι αριστεροδεξιοί πολιτικοί αντιπρόσωποι του Ελληνικού κράτους είτε να είναι περιδεείς, αμήχανοι και υποκλινόμενοι υπογράφοντας ότι τους δίνουν χωρίς να το βλέπουν όπως ομολογήθηκε από μερικούς τα τελευταία χρόνια, είτε να αφήνουν την τύχη της Ελλάδας στους άλλους υποχωρώντας άτακτα και εκφράζοντας παράπονα ότι τους εκβιάζουν.

Για δε τα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη οι στάσεις και συμπεριφορές εδράζονται πρωτίστως πάνω σε στρατηγικές εκτιμήσεις για την επιβίωσή τους σε αναφορά με τις ανακατανομές ισχύος όπως τις εκτιμούν ανά πάσα στιγμή [Οι στρατηγικές σεισμικές πλάκες στα θεμέλια της ΕΕ, η Βρετανία και η παράκρουση της «κοινής» δημοσιονομικής πολιτικής –  http://www.ifestosedu.gr/111SEUstrategicIssues.htm]. Αυτές οι στάσεις των κρατών της Ευρώπης δεν είναι «ορθές» ή «λάθος» αλλά ορθολογιστικά συνεπείς (ή μη συνεπείς οπότε υπόκεινται ζημιές)με τον κρατοκεντρικό χαρακτήρα της Ευρώπης, δομή η οποία εδώ στην πλημμυρισμένη από ιδεαλισμούς, διεθνισμούς, κοσμοπολιτισμούς και ουτοπίες Ελλάδα, αγνοείται.

Στα προαναφερθέντα επίσης εντοπίζεται το αίτιο για το γεγονός ότι εδώ στην Ελλάδα συχνά ακούμε περίεργες και ανυπόστατες γνώμες περί «λαού» αντί Έθνους, «εξέγερσης» αντί Επανάστασης και «μαζών» αντί κοινωνίας. Επειδή δηλαδή τα ευρωπαϊκά κράτη ατύχησαν και η δύσμοιρη μετά-Μεσαιωνική ανθρωπολογία ήταν «μάζα ανθρώπων» οι Ελληνες εθνομηδενιστές ή υποδεέστερες αποχρώσεις τους πρωτοτυπώντας –και σίγουρα υπερφαλαγγίζοντας με ερασιτεχνικό ιδεολογικό ζήλο τους ομοϊδεάτες τους «κριτικούς κονστρουκτιβιστές» στην Δύση– σβήνουν την έννοια έθνος και τα μακραίωνα οντολογικά θεμελιωμένα έθνη και ευφάνταστα τα θέλουν σε ανθρωπολογικά εκμηδενισμένα όντα. Τα εξομοιώνουν με την Μεσαιωνικής μάζας των δουλοπαροίκων ή με τον μετά-Μεσαιωνικό μοντερνιστικό «λαό». Παρωχημένα βέβαια, καθότι και στην Δύση οι κοινωνίες εξελίχθηκαν, τα μέλη τους ονομάζουν τους εαυτούς τους έθνος και την Διεθνή Αμφικτιονία δεν την ονόμασαν «Οργανισμό Ηνωμένων Μαζών» ή «Οργανισμό Ηνωμένων Λαών» αλλά «Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών». Τι ατυχία, γι’ αυτούς.

Πρόσφατα, μάλιστα,  Έλληνας υψηλός αξιωματούχος με πολιτική τοποθέτηση και περιώνυμο επίθετο, μίλησε περί «μάζας» και «λαού» και «κόσμου» αναφερόμενος στην Ελληνική κοινωνία. Για να δικαιολογήσει την –στην καλύτερη περίπτωση– κίβδηλη νομιμοποίηση των μνημονίων με εκβιαστικά διλήμματα και την εφαρμογή μιας οικονομικής πολιτικής που ομολογημένα είναι προϊόν εκβιασμού στις συναντήσεις κορυφής της ΕΕ. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πολιτικό δηλητήριο από το να αρχίσουν τα μέλη μιαςδιακυβέρνησης να δικαιολογούν την εξουσία τους και αντί-κοινωνικές αποφάσεις με άθλιες διατυπώσεις όπως: «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Ηθικό είναι ότι είναι προϊόν πολιτικής και όχι εκβιαστικών διλημμάτων καθολικά εκβιασμένων πολιτικών ηγετών (που και οι ίδιοι λένε δημόσια). Ο αυταρχισμος, γράψαμε πρόσφατα, καραδοκεί στην Ελλάδα των μνημονίων, ιδιαίτερα εάν την εφαρμογή τους αναλάβουν νεοφώτιστοι και ημιμαθείς μοντερνιστές [αντικειμενικά δεδομένα της νέας αφετηρίας, η ανάγκη μιας νέας διαπραγματευτικής στρατηγικής και ο κίνδυνος δεσποτικών καταστάσεων http://wp.me/p3OqMa-127].

Τώρα, λίγα λόγια για την ΟΝΕ. Πως μια χώρα να μην πάθει μεγάλες ζημιές όταν αγνοείται αυτό που ξέρουν και τα νήπια, ότι δηλαδή η ΟΝΕ που αποφασίστηκε το 1992 αφενός αποτέλεσε στρατηγικό εκβιασμό της Γαλλίας επί της Γερμανίας (που τώρα «εκδικείται» πολλαπλάσια) και αφετέρου πολιτικοοικονομικά θανατηφόρα απόφαση καθότι επέβαλλε μια τεχνοκρατικά διοικούμενη αθέσμιστη χρηματοοικονομική ισχύ όπου ισχύει κυριολεκτικά η αρχή της αυτοβοήθειας. [Διπλωματία και στρατηγική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων, ιδ. κεφ. 6]. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας που διέρρευσε μέχρι και την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ όλοι γνώριζαν και όλοι το έλεγαν ότι οι διανεμητικές λειτουργίες των νομισματικών αποφάσεων δεν θεσπίστηκαν όπως κάποιοι ιδεαλιστικά και ουτοπικά εκτιμούσαν αρχές της δεκαετίας του 1990 (εξ ου και η αλλαγή του ονόματος της ΕΟΚ σε ΕΕ και της συμπερίληψης του επιθετικού προσδιορισμού «Ένωση» στην ΟΝΕ). Ούτε βέβαια και θα μπορούσαν να θεσπιστούν καθότι απουσιάζει μια ευρωπαϊκή κοινωνία για να παράγει ως πολιτικό σώμα πολιτικές ηθικές και συμβατούς με αυτές νόμους. Μελλοντικά, έχουμε ήδη γράψει σε άλλη περίπτωση, η ΟΝΕ θα καταγραφεί από τον ιστορικό του μέλλοντος ως ένα από τα μεγαλύτερα ουτοπικά τερατουργήματα της ιστορίας που επιπλέον, εμπεριείχε εγγενείς στρτατηγικές αδυναμίες για τους λόγους που προανέφερα.

Πολλά άλλα επίσης δρομολογήθηκαν, όπως η δημιουργία αμφιλεγόμενων «θεσμών», το ροκάνισμα του κυριότερου πολιτικού ερείσματος της ΕΕ δηλαδή των συναινετικών αποφάσεων και η επάνοδος σε σκληρές ιεραρχήσεις ισχύος όπως σε κάθε άλλο κρατοκεντρικό σύστημα (κάτι βεβαίως που αντιβαίνει στην έννοια της «κοινότητας» με οποιονδήποτε τρόπο και αν οριστεί). Αυτά ήταν βέβαια πολύ γνωστά εκτός Ελλάδας. Εδώ, γνωστική έρημος, κάτι που το 1990 όταν επαναπατρίστηκα και εντάχθηκα στο πανεπιστήμιο απλά επί πολλά χρόνια δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ήταν αληθές. Οι αντιπάθειες που δημιουργήθηκαν και οι δολοφονίες χαρακτήρα λόγω ανένδοτης επιστημονικής στάσης είναι μεγάλη τιμή. Βασικά η μόνη ανταπόδοση

Γνωστική ανεπάρκεια και άλλες σκοπιμότητες οδήγησαν έτσι στην άσκοπη, άκαιρη, απροετοίμαστη και προγραμματικά θανατηφόρα ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ [προειδοποιήσαμε έγκαιρα αλλά μέσα σε μια γνωστική έρημο αυτά όχι μόνο δεν μετράνε αλλά και ελκύουν δολοφονικά βέλη ετοιμοπόλεμων δολοφόνων χαρακτήρων [βλ. ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσεις .http://wp.me/p3OlPy-CS – Πολύ περισσότερα υπάρχουν σε εκτενείς μονογραφίες από τις οποίες και αντλούν τα μικρά κείμενα]. Ακόμη πιο τραγικό, το ευρωλάγνο παραμύθισυνεχίστηκε και παρά τα πλήγματα μετά το 2010. Εντάθηκε αντί να προκαλέσει αφορμή αυτοκριτικής για τον τρόπο συμμετοχής μας την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ο φόβος, η άγνοια και η αμηχανία των δραστών ενίσχυσε και συνεχίζει να ενισχύει τους χείμαρρους ανορθολογισμού [Η διαπραγματευτική στρατηγική της Ελλάδας ως κράτος-μέλος της ΕΕ: Προϋπόθεση η ειρηνική πολιτική επανάσταση http://wp.me/p3OlPy-O1 και  Η ΕΕ σε μετάβαση και η Ελληνική προεδρία – γελοιοποιημένος καβαλάρηςστοhttp://www.ifestosedu.gr/132EUGrPresident.htm].

Υπάρχει μπροστά μας ένα μεγάλο ζήτημα για το οποίο δεν θα επεκταθώ εδώ ή αλλού γιατί αποτελεί αντικείμενο μιας αβάστακτα χαμηλού επιπέδου συζήτησης μέσα στην δημόσια σφαίρα. Δεν μιλώ για τα οικονομικά δεδομένα τα οποία αν και στοιχειώδη υπάρχουν καλύτεροι από εμένα πλην ελάχιστοι και συνήθως σιωπηλοί γιατί δικαίως δεν θέλουν να εισέρχονται στην διελκυστίνδα των πολιτικών συγκρούσεων. Αφορά την επάνοδο στην δραχμή. Σε αρθρογραφία μου εξήγησα ότι το ζήτημα ήταν να μην είχαμε ενταχθεί στην ΟΝΕ. Από την στιγμή που έγινε αυτό το κολοσσιαίο λάθος θα ήταν ακόμη μεγαλύτερο λάθος μια καταστροφική ανεξέλεγκτη έξοδος. Χωρίς να επεκταθώ επί ενός σημαντικού ζητήματος που απαιτεί σοβαρή συζήτηση που δεν έγινε θα μπορούσαν να μνημονευτούν τα εξής σχεδόν αυτονόητα: α) Η ΟΝΕ ως διανεμητικός μηχανισμός πάνω σε ένα διαφοροποιημένο εθνοκρατικό περιβάλλον δεν επιβιώνει (ή δεν επιβιώνει όπως είναι και η «αλλαγή» θα συμπεριλάβει και το ευρύτερο εγχείρημα της ΕΕ). β) Η ΟΝΕ, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο ήδη εύθραυστο εγχείρημα της ολοκλήρωσης, ιδιαίτερα όσον αφορά τα πεδία της πολιτικής νομιμοποίησης.  γ) Απαιτείται να συνεκτιμούνται σωστά οι στρατηγικές εξελίξεις των οποίων όλα τα πιο πάνω είναι εξαρτημένες μεταβλητές.

Όμως, πέραν επιστημονικών αναλύσεων, για να γίνει σωστή στάθμιση και εκτίμηση των πραγμάτων με τρόπο που θα οδηγεί σε πολιτικοοικονομικά σωστές κρατικές αποφάσεις, απαιτείται εθνική στρατηγική και ορθολογικά συγκροτημένο κράτος. Κράτος όπου οι κρατικοί λειτουργοί θα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάλυση και εκτίμηση των πραγμάτων σε όλα τα επίπεδα ούτως ώστε η εκάστοτε πολιτική ηγεσία να επιλέγει την βέλτιστη μεταξύ πιθανών εναλλακτικών αποφάσεων. Αποφάσεις που παίρνονται μέσα σε ένα ζωντανό διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον η άγνοια των προϋποθέσεων του οποίου είναι ανεπίτρεπτη. Ακόμη πιο σημαντικό μια τέτοια στρατηγική είναι ανέφικτη εάν η χώρα αποκτήσει δημοκρατικές δομές: Οι πολίτες να είναι εντολείς της ανακλητής εξουσίας, η κοινωνία κάτοχος του κράτους και το πολιτικό σύστημα να κινείται με φορά δημοκρατική με στόχο την πολιτική ελευθερία. Σε μια τέτοια δημοκρατική δομή η πολιτική ηγεσία ορίζεται ή ανακαλείται από την κοινωνία.

Παράρτημα 1

Οι υποθέσεις εργασίας αποτελούν κεντρικά ζητήματα που διερευνώνται σε όλα σχεδόν τα βιβλία του διδάσκοντος για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ο πίνακας από το Ευρωατλαντικές σχέσεις

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΕ – «4 ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ»

Stanley Hoffman, 1966: «παράδοξο Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης »

«Για τρεις λόγους, η ενοποιητική διαδικασία υπήρξε το θύμα και το αποτέλεσμά της η επιβίωση του έθνους – κράτους. Ο ένας λόγος χαρακτηρίζει κάθε διεθνές σύστημα και οι άλλοι δύο μόνο το Ευρωπαϊκό σύστημα. Η εσωτερική λογική και ο τρόπος εξέλιξης κάθε διεθνούς συστήματος βρίσκεται στην διαφορά των εσωτερικών του συντελεστών, στις γεωϊστορικές συνθήκες που το χαρακτηρίζουν και τις εξωτερικές επιδιώξεις των μονάδων που το συνθέτουν. Κάθε σύστημα χαρακτηριζόμενο από κατατεμαχισμό [σημείωση: δηλαδή οργανωμένο σε ανεξάρτητες, ετερογενείς, ανομοιογενείς και κυρίαρχες μονάδες], τείνει, με την δυναμική που αναπτύσσει η ενυπάρχουσα ανισότητα να αναπαραγάγει την ετερότητα».

Δηλαδή, -Διαιωνίστηκε και ενισχήθηκε το έθνος-κράτος, -Ενισχύθηκε η κρατική κυριαρχία, οι θεσμοί, ο πολιτισμός, η οικονομία των κρατών μελών καθώς και η θέση τους στο διεθνές σύστημα. -Η ετερότητα αναπαράγεται και αυξάνεται

Hedley Bull, 1982: Μορφή Χαρακτήρας του Ευρωπαϊκού Πολιτικού Συστήματος

«Δεν υπάρχει υπερεθνική κοινότητα στην Δυτική Ευρώπη. Υπάρχει μια ομάδα κρατών (επιπλέον, εάν υπήρχε μια υπερεθνική εξουσία στη Δυτική Ευρώπη θα ήταν πηγή αδυναμίας και όχι ισχύος ως προς την αμυντική πολιτική. Αυτό που είναι πηγή ισχύος στην Ευρώπη είναι το έθνος-κράτος – δηλαδή η Γαλλία, η Γερμανία, η Βρετανία – και η ικανότητά τους να εμπνεύσουν πίστη και νομιμοφροσύνη στα θέματα του πολέμου). Υπάρχει ένα κονσέρτο κρατών, των οποίων η βάση είναι μια περιοχή ως προς την οποία πιστεύεται πως υπάρχουν κοινά συμφέροντα μεταξύ των μεγαλυτέρων δυνάμεων. Η ιστορία των Ευρωπαίων είναι μια ιστορία εγγενούς-ενδημικής σύγκρουσης. Εάν πρόσφατα απέκτησαν τη συνήθεια της συνεργασίας (σημείωση: στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης), αυτό έγινε υπό την ομπρέλα των ΗΠΑ και υπό την απειλή εξ ανατολών. Ακόμη και η απλή σκέψη ότι τα ευρωπαϊκά κράτη συνιστούν μια “κοινότητα ασφαλείας” ή μια “περιοχή ειρήνης” είναι ευσεβής πόθος, εάν αυτό σημαίνει ότι πόλεμος μεταξύ τους δεν θα υπάρξει ξανά, και όχι ότι δεν υπήρξε τα τελευταία χρόνια και ότι είναι εκτός λογικής εάν υπάρξει ξανά».

Δηλαδή: Αμφισβητήθηκε η βιωσιμότητα της ολοκλήρωσης στη βάση ωφελιμιστικών κριτηρίων, -έθεσε ερωτηματικά για τον χαρακτήρα των συγκλίσεων, επειδή αυτές, πρωτίστως, στηρίζονται στην (εφήμερη) συμφωνία των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, -έθεσε ερωτήματα για το κατά πόσον το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι τρωτό στις διεθνείς διακυμάνσεις και ευάλωτο σε ενδοευρωπαϊκές ανακατατάξεις. – έθεσε ερωτήματα για την σχέση της σταθερότητας της Ευρώπης σε αναφορά με την διεθνή κατανομή ισχύος και τις στρατηγικές δομές. -άφησε ανοικτό το θέμα των διλημμάτων ασφαλείας και των ηγεμονικών συμπεριφορών.

Kenneth Waltz, 1979: Η σημασία της κατανομής ισχύος και των στρατηγικών δομών

Πριν τον πόλεμο, το βασικό αίτιο πολέμου ήταν τα διλήμματα ασφαλείας. Η συνεργασία ήταν δύσκολη λόγω της ανησυχίας μεγαλύτερων σχετικών κερδών από την άλλη πλευρά. Ο διπολισμός εξάλειψε ή αποδυνάμωσε μερικούς από αυτούς τους παράγοντες και έκανε τα κράτη της δυτικής Ευρώπης «καταναλωτές ασφαλείας».

Για πρώτη φορά οι καθοριστικοί παράγοντες της Ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας βρίσκονταν εκτός Δυτικής Ευρώπης. τα θέματα πολέμου και ειρήνης συνδέονταν με την διπολική αντιπαράθεση των δύο υπερδυνάμεων και την κατανομή ισχύος που αυτή δημιουργούσε και η οποία ευνοούσε την διαδικασία ολοκλήρωσης: « Η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, υπό την σκιά των υπερδυνάμεων, διαπίστωσαν γρήγορα πως ο πόλεμος μεταξύ τους είναι αντιπαραγωγικός και σύντομα άρχισαν να πιστεύουν πως είναι, επίσης, αδύνατος. Επειδή η ασφάλεια όλων βασιζόταν στις επιλογές λλων και όχι στις δικές τους, ήταν εφικτό να γίνουν ενοποιητικά βήματα »

 Josef Joffe το 1984: «Οι αμερικανοί σώζουν τους ευρωπαίους από τους εαυτούς τους».

«η θεωρία των συμμαχιών υποστηρίζει, τα κράτη συνασπίζονται για να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους. Στην περίπτωση του ΝΑΤΟ, όμως, τα κράτη μέλη συνασπίσθηκαν επειδή η ασφάλειά τους εξασφαλιζόταν από έναν ισχυρό εξωτερικό συντελεστή ο οποίος πρόσφερε αξιόπιστα εσωτερική και εξωτερική τάξη και ασφάλεια στην Δυτική Ευρώπη. … χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Δυτική Ευρώπη μπορεί να επιστρέψει σε εξισορροπητικές διαδικασίες της προπολεμικής περιόδου αντί να προχωρήσει στην ενοποιητική διαδικασία. Ο αδύναμος θα αισθανθεί ξανά ανησυχία για τις προθέσεις του ισχυρού και ο ισχυρός – όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία – θα αρχίσουν, για ακόμη μια φορά, να ανησυχούν για τις προθέσεις αλλήλων. … Η επαγωγική συνέπεια μιας Δυτικής Ευρώπης πλην τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια πυρηνική Γερμανία με άλλα Ευρωπαϊκά κράτη να ακολουθούν … Οι Ηνωμένες Πολιτείες, απαλλάσσοντας τους Ευρωπαίους από την ανάγκη μιας αυτόνομης άμυνας απομάκρυνε τα συστημικά αίτια των συγκρούσεων στα οποία οφείλονται τόσοι πολλοί Ευρωπαϊκοί πόλεμοι στο παρελθόν. Με το ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΟΙ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ»

Δηλαδή, τονίστηκαν: -η σημασία των δομικών και στρατηγικών παραμέτρων, -ο σταθεροποιητικός ρόλος των ΗΠΑ, -Οι υποβόσκουσες τάσεις όσον αφορά το Γερμανικό ζήτημα, -Ο ευάλωτος χαρακτήρας των ενδοευρωπαϊκών ισορροπιών και της ενδοευρωπαϊκής κατανομής ισχύος

Πόλοι ισχύος και γεωπολιτικές δομές

————————————————————————————————

Παράρτημα 2

Οικουμενικίστικες μεταμφιέσεις ισχύος των εκάστοτε ηγεμονικών δυνάμεων, Edward H. Carr

[Αναφορικά με αφηρημένες, διεθνιστικές, κοσμοπολίτικες ή άλλες οικουμενικές αρχές που πολλοί επικαλούνται κατά καιρούς]

«… αυτό που έχει σημασία είναι ότι αυτές οι δήθεν απόλυτες και οικουμενικές αρχές δεν συνιστούσαν καν αρχές αλλά υποσυνείδητες σκέψεις μιας εθνικής πολιτικής, η οποία βασιζόταν σε μια συγκεκριμένη ερμηνεία του εθνικού συμφέροντος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. … Μόλις όμως γίνει προσπάθεια να εφαρμοστούν αυτές οι αρχές σε μια συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση, αποδεικνύονται ότι είναι τα διαφανή προσωπεία των εγωιστικών κεκτημένων συμφερόντων. Η χρεοκοπία της ουτοπικής θεωρίας έγκειται όχι στην αποτυχία της να ανταποκριθεί στις αρχές της, αλλά στην αποκάλυψη της ανικανότητάς της να παράσχει κάποιο απόλυτο και ανιδιοτελές κριτήριο για τον χειρισμό των διεθνών υποθέσεων» … «όταν ο Woodrow Wilson δήλωνε πως τα αμερικανικά συμφέροντα ήταν οι αρχές της ανθρωπότητας, ή ο καθηγητής Toynbee ότι η ασφάλεια της Βρετανικής αυτοκρατορίας ήταν το “ανώτατο συμφέρον όλου του κόσμου”, ουσιαστικά διεκδικούσαν το ίδιο πράγμα με τον Χίτλερ, ότι δηλαδή η χώρα τους είναι “η έκφραση του υψηλότερου ήθους”. (…) Σε κάθε προσπάθεια κατανόησης της διεθνούς ηθικής αμφότερες οι προσεγγίσεις αποδεικνύονται μοιραίες. (…) «Στην εθνική τάξη πραγμάτων η αρμονία επιτυγχάνεται με ένα μίγμα ηθικής και ισχύος. Στην διεθνή τάξη, ο ρόλος της δυνάμεως είναι μεγαλύτερος και αυτός της ηθικής μικρότερος. (…) Κάθε έννοια διεθνούς ηθικής τάξης εξ ανάγκης εδράζεται σε κάποιου είδους ηγεμονική δύναμη. Αλλά αυτή η ηγεμονική θέση, όπως η υπεροχή της άρχουσας τάξης εντός των κρατών, είναι πρόκληση γι’ αυτούς που δεν την κατέχουν. Για να επιβιώσει [αυτή η ηθική και κανονιστική τάξη] στον διεθνή χώρο, πρέπει να υπάρχουν [αντίστοιχα και ανάλογα με την ενδοκρατική τάξη] τα στοιχεία του πάρε-δώσε και της αυτοθυσίας εκ μέρους αυτών που υπερέχουν, γεγονός που θα καθιστά την υπεροχή τους ανεκτή στα υπόλοιπα μέλη της παγκόσμιας κοινότητας. (…) Αλλά είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε ένα ακόμη σημείο το οποίο προκαλεί μεγάλες αυταπάτες. Στην εθνική κοινωνία, υποθέτουμε πως στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας αυτοθυσίας και πάρε-δώσε το παρεχόμενο πρέπει να προέρχεται από τους αυτούς οι οποίοι κερδίζουν τα περισσότερα από την κρατούσα τάξη. Στην διεθνή κοινότητα, ο ισχυρισμός γίνεται εκ μέρους των πολιτικών των ικανοποιημένων δυνάμεων [των οποίων οι θέσεις δεν υποδηλώνουν κάτι τέτοιο, γεγονός που καθιστά αναγκαία την εξέταση θεμάτων δικαίου και προϋποθέσεων αλλαγής στην διεθνή πολιτική]» (Edward H. Carr, Η εικοσαετής κρίση (Ποιότητα 2000)

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com