Η ΕΕ οργανώνει το ξεπούλημα του νερού

Τάσος Σαράντης

\

H Ελλάδα προχωράει στην ιδιωτικοποί­ηση των εταιρειών ύδρευσης, η Πορτογαλία δέχεται πιέσεις να εκποιήσει την εθνική εταιρεία του νερού Aguas do Portugal και στην Ιταλία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Ευρωπαϊκή Επι­τροπή πιέζουν για την ιδιωτικοποίηση του νε­ρού, ακόμη και αν με ένα εθνικό δημοψήφισμα τον Ιούλιο του 20ΐι ο λαός της Ιταλίας απέρριψε αυτό το ενδεχόμενο με ποσοστό 95%.

 

Τον περασμένο Φεβρουάριο η εκπομπή της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης «Monitor» παρουσίασε μια έρευνα για τις πιέσεις που ασκεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. για να ιδιωτικοποιήσουν τις υπηρεσίες ύδρευσης. Το ρεπορτάζ αναφέρεται στην περιοχή Pacos de Ferreira της Πορτογαλίας όπου επιβλήθηκε η ιδιωτικοποίηση και μέσα σε λίγα χρόνια τα τιμολόγια αυξήθηκαν κατά 400%, ενώ συνεχίζουν να απογειώνονται με μια αύξηση 696 κάθε χρόνο. Στη συνέχεια, η έρευνα μεταφέρε­ται στις Βρυξέλλες και παρουσιάζει το παράρτη­μα των συμβάσεων που υπέγραψαν η Πορτογα­λία και η Ελλάδα με την τρόικα. Για την Ελλάδα το παράρτημα αναφέρει ότι οι μεγάλες εταιρείες ύδρευσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα πρέπει να πωληθούν και για την Πορτογαλία ότι πρέπει να προωθηθεί η ιδιωτικοποίηση της εθνικής εταιρείας νερού.

 

Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω - του επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς και Υπη­ρεσιών, Μισέλ Μπαρνιέ, επέφερε ένα ακόμη μεγάλο πλήγμα με μια νέα πρόταση για την απο­καλούμενη «Οδηγία παραχωρήσεων» που υπο­κρύπτει το άνοιγμα της αγοράς για την παροχή νερού. Η πρόταση για την υιοθέτηση αυτής της Οδηγίας εμφανίζεται αναγκαία για τη ρύθμιση του τρόπου με τον οποίο οι δημόσιες αρχές των κρατών-μελών μπορούν να αναπτύσσουν συ­νεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, δεδομένης της απουσίας συγκεκριμένων κανό­νων που να διέπουν την ανάθεση των συμβάσεων αυτών, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινό­μενα όπως αυτά της απάτης, της ευνοιοκρατίας και της έλλειψης διαφάνειας.

«Πραγματικό άνοιγμα τns αγοράς»

Παρόλο που το προτεινόμενο κείμενο επα­ναλαμβάνει ότι καμία διάταξη της Οδηγίας δεν μπορεί να υπονομεύει το σύστημα ιδιοκτησί­ας των κρατών-μελών, κάνει αναφορά και για «ένα πραγματικό άνοιγμα της αγοράς» όσον αφορά το νερό, την ενέργεια, τις μεταφορές και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Η διατύπωση που χρησιμοποιείται, αλλά και οι συνθήκες που επιβάλλονται από την Οδηγία θα οδηγήσουν τις δημόσιες αρχές να θεωρούν ευκολότερη και με μεγαλύτερη νομική υπόσταση την υποβολή προσφορών για τις συμβάσεις παραχώρησης της ύδρευσης, αντί να παρέχουν οι ίδιες τις υπη­ρεσίες.

 

Ο ισχυρός επίτροπος Μπαρνιέ μπορεί να δη­λώνει, σε ότι αφορά την Οδηγία, ότι η πολιτική του θα αναδιοργανώσει μόνο την αγορά. Όμως, το ρεπορτάζ του «Monitor» αποκαλύπτει ότι στην ομάδα των εμπειρογνωμόνων που συμ­βουλεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα θέμα­τα της πολιτικής των υδάτων (Steering Group) συμμετέχουν κυρίως εκπρόσωποι από τη βιομη­χανία του νερού και των συναφών κλάδων και συγκεκριμένα οι γενικοί διευθυντές των μεγαλύ­τερων πολυεθνικών του χώρου. «Το γκρουπ των εμπειρογνωμόνων δεν το επέλεξα προσωπικά εγώ» δηλώνει ο Μπαρνιέ σε σχετική ερώτηση. «Αν με ρωτάτε αν θα έπρεπε να είναι αυτό το γκρουπ πιο ισορροπημένο, απαντάω ναι», λέει όταν ο δημοσιογράφος του διαβάζει τη λίστα των συμμετεχόντων.

 

Η Heide Riihle, ευρωβουλευτής των Ευρω­παίων Πρασίνων, ειδικευμένη σε ζητήματα νερού, έχει μελετήσει προσεκτικά την πρότα­ση. Πιστεύει ότι η Επιτροπή είναι κοντά στην επίτευξη του στόχου της ιδιωτικοποίησης του νερού: «Η πολιτική παραχώρησης δεν το κά­νει άμεσα, δεν ανοίγει την πόρτα άμεσα στην ιδιωτικοποίηση του νερού, το κάνει από την πίσω πόρτα. Έτσι, ανοίγει την πιθανότητα της εισόδου στην αγορά των ιδιωτικών εταιρειών», επισημαίνει.

 

Εντούτοις, η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν αποτελεί μια πρόσφατη στρατηγική της Ευρω­παϊκής Επιτροπής που προέκυψε με την κα­τάθεση της προαναφερόμενης οδηγίας. Όταν πέρσι αποκαλύφθηκε ότι οι πιστωτές της Ελλά­δας και της Πορτογαλίας -η Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό   Ταμείο- πιέζουν τις δύο χώρες να πουλήσουν τις δημόσιες επιχειρήσεις νερού, δόθηκε στη δημοσιότητα μία απάντηση που εκδόθηκε από την  Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε επιστολή της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Food & Water Europe και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνδικάτων  Δημόσιων Υπηρεσιών, στην οποία αποδεικνύ­εται ότι ευνοεί την ιδιωτικοποίηση του νερού: «Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, συμπεριλαμβα­νομένων των επιχειρήσεων ύδρευσης, μπορεί να προσφέρει οφέλη για την κοινωνία όταν γίνεται προσεκτικά», αναφερόταν στην απάντηση, ανα­γνωρίζοντας παράλληλα ότι «την ίδια στιγμή, η ή    δημόσια πρόσβαση σε βασικά αγαθά πρέπει να    διασφαλιστεί».

«Δωράκια»

Από την πλευρά τους, οι πολυεθνικές του νερού κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να προσεγγίσουν τους ευρωπαϊκούς φορείς χά­ραξης πολιτικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα  αποτελεί η πρόσκληση που απέστειλε τον πε­ρασμένο Μάρτιο η ισπανική εταιρεία ύδρευσης  Agbar, (μέλος του ομίλου Suez Environment)- προς ορισμένους ευρωβουλευτές, να επισκεφθούν τις εγκαταστάσεις της στη Βαρκελώνη, πληρώνοντας τα έξοδα του ταξιδιού και της διαμονής, γεγονός που προκάλεσε τις αντιδράσεις ισπανικών οργανώσεων και του Ευρωπαϊκού  Κινήματος Νερού.

 

 Μάλιστα, σε ανοιχτή επιστολή τους προς τους  ευρωβουλευτές οι τελευταίοι τους εξηγούσαν  γιατί η αποδοχή μιας τέτοιας πρόσκλησης από την πλευρά τους δεν είναι «απλώς μια ωραία    ευκαιρία για ένα υπέροχο ταξίδι στην όμορφη Βαρκελώνη», αλλά και ση μαντική υποστήριξη  εις βάρος των λαών, σε όσους συνιστούν λόμπι     σε επίπεδο Ε.Ε. για την εμπορευματοποίηση του νερού και ένα νέο κύμα ιδιωτικοποιήσεων σε  όλες τις χώρες που μαστίζονται από το χρέος.

 

Οι αναλυτές εκτιμούν την αξία της αγοράς νε­ρού στην Ε.Ε. σε ποσό που ανέρχεται σε τριψήφια δισεκατομμύρια. Μεγάλες εταιρείες, όπως η Thames Water και Veolia, καθώς και οι γερμα­νικές εταιρείες RWE και Gelsenwasser, απλώς περιμένουν να υπάρξει ιδιωτικοποίηση. Κι όμως, η ιδιωτικοποίηση του νερού σπάνια έχει τα ανα­μενόμενα αποτελέσματα, όπως επιβεβαιώνει μια μελέτη του 2010 από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, αφού σε αρκετές περιπτώσεις η ποιότητα του νερού υποβαθμίστηκε και η τιμή του ακρίβυνε.

 

Δημοσιεύτηκε στην  ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 9/6/13  με πρωτότυπο τίτλο ''Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής''