Πολύ λίγοι ξέρουν για τη «χαμένη» έκθεση του Νίκου Καζαντζάκη όσον αφορά τη δράση και τις θηριωδίες των γερμανικών ναζιστικών στρατευμάτων στην Κρήτη, στα χρόνια της Κατοχής.
Με ειδική διαταγή του Προέδρου της Κυβερνήσεως, στις 17 Ιουνίου 1945, είχε συσταθεί Επιτροπή από τους καθηγητές Ιωάννη Καλιτσουνάκη και Ι. Θ. Κακριδή και τον Νίκο Καζαντζάκη. Η επιτροπή συνέταξε μακριά έκθεση, που παρ' ότι παραδόθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών, χάθηκε, με τη φροντίδα όλων αυτών που είχαν λόγους να το κάνουν. Ο λόγος ήταν προφανής: οι Γερμανοί ήταν πλέον σύμμαχοι στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και δεν ήταν πρέπον να δυσαρεστούνται από αναφορές για τα εγκλήματα των Ναζί στην κατεχόμενη Ελλάδα ούτε από απαιτήσεις για αποζημιώσεις για τα ολοκαυτώματα και την καταλήστευση της χώρας.
Αλλά «ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, αγαπάει όμως και το νοικοκύρη». Αντίγραφο της έκθεσης είχε στείλει ο Καζαντζάκης και στον Παντελή Πρεβελάκη, ο οποίος στο βιβλίο του «400 γράμματα του Πρεβελάκη στον Καζαντζάκη», μας πληροφορεί: «Η επιτροπή συνέταξε μακριά έκθεση, αδημοσίευτη ακόμα. Έχω αντίγραφο».
Έτσι, λοιπόν, ο Δήμος Ηρακλείου, το προμηθεύθηκε από το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ηρακλείου, όπου το είχε παραδώσει ο Πρεβελάκης, και προχώρησε το 1983 στην έκδοση της «Εκθέσεως της κεντρικής επιτροπής διαπιστώσεως ωμοτήτων εν Κρήτη» η οποία και εξαντλήθηκε πολύ γρήγορα. Ελάχιστα αντίτυπα σώζονται.
Εκθέσεις και ντοκουμέντα σαν αυτήν την καταγραφή δεν έρχονται στο φως για να υποδαυλίσουν αισθήματα εκδίκησης. Τα συζητάμε, τα διαβάζουμε, τα φέρνουμε στο φως για να αποκατασταθεί επιτέλους το δίκαιο και η ιστορική αλήθεια. Η έκθεση που έχουμε πια στα χέρια μας, κουβαλά ένα επιπλέον αξιακό φορτίο. Φέρει την πνευματική εργασία και το βάρος της υπογραφής του Νίκου Καζαντζάκη.
Ευχαριστώ το φίλο Παναγιώτη Αν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.