Ενδοσχολική Βία: η ψυχολογικοποίηση στην εκπαίδευση

Εισήγηση του Αναπλ. Καθηγητή Ψυχολογίας Α.Π.Θ Κ. Μπαϊρακτάρη στην ημερίδα "Σχολεία Συνεργατικής Μάθησης και Πρόληψης" που διοργάνωσε το Τμήμα Ψυχολογίας Α.Π.Θ σε συνεργασία με τους Δήμους Θεσσαλονίκης και Νεάπολης Συκεών στις 12 Μαρτίου 2011.

Η περίληψη της εισήγησης από τον Κ. Μπαϊρακτάρη:

Σε περίοδο βίαιης ανακατανομής του πλούτου (καπιταλιστική κρίση) οι εργαζόμενοι που παράγουν τον πλούτο οδηγούνται στην οικονομική εξαθλίωση για να διασφαλιστούν τα υπερκέρδη των καπιταλιστών. Η οικονομική εξόντωση και η κοινωνική εξαθλίωση του λαού αποτελούν συνειδητή επιλογή των εσωτερικών και εξωτερικών τροϊκανών. Τα πλήγματα στην Υγεία, στην Παιδεία και στον Κοινωνικό Τομέα δεν είναι συνέπειες μιας λαθεμένης πολιτικής, αλλά αποτέλεσμα μιας συνειδητής πολιτικής επιλογής από το κυρίαρχο οικονομικό και πολιτικό σύστημα.

Σε αυτό το πλαίσιο και ο χώρος της Παιδείας και της Μόρφωσης του λαού, για να προσαρμοστεί ολοκληρωτικά, θα πρέπει να ελεγχθεί απόλυτα.
Η κατασκευή μηχανισμών κοινωνικού ελέγχου στην Εκπαίδευση (π.χ. Παρατηρητήρια, Προληπτικά Προγράμματα) είναι εργαλεία που αποσκοπούν στην συμμόρφωση και υποταγή του πιο ζωντανού και δημιουργικού μέρους της ελληνικής κοινωνίας, των νέων, στο κυρίαρχο σύστημα.Η νομιμοποίησή αυτών των μηχανισμών καταστολής και κοινωνικού ελέγχου επιτυγχάνεται μέσα από την συρρίκνωση των "ασυμμόρφωτων μαθητών" σε προβληματικούς / μη φυσιολογικούς / μη κανονικούς. Η Ψυχιατρική και η Ψυχολογία καλούνται να νομιμοποιήσουν επιστημονικά την τεχνητή παθολογικοποίηση των μαθητών και του σχολείου. Έτσι διεισδύουν ως ειδικοί στο σχολείο με το πρόσχημα της πρόληψης.Ο Παιδαγωγός εκτοπίζεται από το φυσικό του χώρο, συρρικνώνεται σε άβουλο όργανο εφαρμογής ενός εκ των άνω επιβαλλόμενου αναλυτικού προγράμματος, μετατρέπεται σε "ανιχνευτή προβληματικών συμπεριφορών" και αντικαθίσταται από τον ειδικό στην διαχείριση των "προβληματικών" μαθητών και εκπαιδευτικών. Ένα πολιτικό- κοινωνικό και κατ' εξοχήν παιδαγωγικό ζήτημα μετατρέπεται σε ατομικό ψυχολογικό πρόβλημα. Ο Ψυχίατρος και ο Ψυχολόγος για να νομιμοποιήσουν την παρουσία τους σε έναν χώρο στον οποίο δεν έχουν καμία απολύτως θέση, κατασκευάζουν τις προϋποθέσεις της εισβολής τους στο σχολικό περιβάλλον, μετατρέποντας μαθητές, εκπαιδευτικούς αλλά και γονείς σε εν δυνάμει προβληματικούς.