Η Εκκλησία ως Υπογραφή ή Παρατηρήσεις για τη θεσμική συναίνεση στην αλγοριθμική αποπροσωποποίηση
Δεν συνιστά απλώς ρητορική παραχώρηση η παρουσία Εκκλησιαστικού εκπροσώπου σε τεχνοπολιτική παρουσίαση του «Προσωπικού Αριθμού» κατά την 89η ΔΕΘ. Αποτυπώνει, βαθύτερα, τη μετατόπιση της Εκκλησίας από θεσμικό αναστοχασμό σε τελεστική νομιμοποίηση πολιτικών διαχείρισης της ταυτότητας. Η θετική τοποθέτηση περί «απουσίας θεολογικών επιφυλάξεων» δεν αποκαλύπτει θεολογική ωριμότητα, αλλά ρητή απουσία εσχατολογικής φαντασίας. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην ψηφιακή διακυβέρνηση καθεαυτή, δεν εντοπίζεται στη χρήση αριθμών, ούτε καν στην κανονιστική αποτύπωση της ιδιότητας του πολίτη. Το πρόβλημα είναι μετα-οντολογικό: έγκειται στην αναισθησία απέναντι στον τρόπο που το Κράτος παράγει το Υποκείμενο μέσω των δομών του αριθμού, και η Εκκλησία αποδέχεται αυτή τη διαδικασία χωρίς κριτική, χωρίς ερμηνευτική επιφύλαξη, χωρίς καν ερωτηματικό.
Ο «Προσωπικός Αριθμός» δεν είναι απλώς διοικητικό εργαλείο. Εντάσσεται σε ένα μεταφυσικό σχέδιο ελέγχου της ετερότητας: η ταυτότητα δεν νοείται πλέον ως προσωπικό γεγονός σχέσης (ἰδιότης ἀσχέτως οὐσίας, κατά τους Πατέρες), αλλά ως αριθμήσιμη και διαχειρίσιμη μεταβλητή. Το γεγονός ότι η Εκκλησία συμμετέχει στη δημόσια επιτελεστικότητα αυτής της μετάβασης χωρίς να αρθρώσει καμία προβληματική περί του τρόπου οντολογικής συγκρότησης του προσώπου, υποδηλώνει θεσμική λήθη — όχι απλώς σιωπή.
Ο Χριστιανικός Πατερικός στοχασμός δεν ήταν ποτέ αντίθετος με τις υλικές τεχνολογίες — αντιθέτως, ιστορικά, τις ενσωμάτωνε και τις μεταστοιχείωνε (βλ. χειρόγραφα, κώδικες, τυπογραφία, υπολογιστική μαθηματική σκέψη των Καππαδοκών Πατέρων). Αυτό όμως γινόταν με δυσανεκτική ευαισθησία απέναντι σε κάθε μορφή αποπροσωποποίησης. Η Εκκλησία καλείται να προσδιορίζει το πρόσωπο ως κατηγορία του μη μετρήσιμου, όχι ως ελεγχόμενη μεταβλητή. Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία δεν μπορεί να αναγνωρίσει ως «ουδέτερο» ένα τεχνολογικό καθεστώς που, ενώ δηλώνει εργαλειακό, λειτουργεί παραγωγικά: δεν οργανώνει το ήδη υπάρχον πρόσωπο· το ανασυντάσσει βάσει προγραμματισμένων πλαισίων ταυτοποίησης.
Η έννοια του προσώπου (πρὸς ὄψιν), στην Ορθόδοξη θεολογία, δεν εξαντλείται σε μια θεσμική ιδιότητα ή σε ένα σύνολο στοιχείων. Είναι τρόπος υπάρξεως, δηλαδή τρόπος μετοχής σε μια σχέση που δεν χωράει σε γραμμικό αριθμό. Η πλήρης αποδοχή του Προσωπικού Αριθμού, χωρίς προηγούμενη ερμηνευτική ενστάλαξη, χωρίς θεολογική διάκριση, συνιστά ακούσια παραίτηση από τη λειτουργική ευθύνη της Εκκλησίας να προστατεύει την έννοια του απείρατου της προσωπικής ταυτότητας.
Ο εκπρόσωπος που εμφανίστηκε στη ΔΕΘ —χωρίς γνωστή συναφή θεολογική εργογραφία, παρά μόνον ως εντολοδόχος— δεν μπορεί να διαβεβαιώσει «την απουσία θεολογικών επιφυλάξεων», διότι δεν έθεσε ποτέ το θεολογικό ερώτημα. Η αποδοχή του Προσωπικού Αριθμού, εκ μέρους του Εκκλησιαστικού λόγου, προϋποθέτει εκτεταμένη πραγματολογική και θεολογική μελέτη, με συμμετοχή θεολόγων, κοινωνιολόγων της θρησκείας, πατρογνωστών και φιλοσόφων της τεχνολογίας. Δεν είναι δυνατόν το σώμα της Εκκλησίας να εκχωρεί την πνευματική του στάση σε δηλώσεις αορίστου νομικοδιοικητικής μορφής.
Ο κίνδυνος δεν είναι η χρήση αριθμών. Είναι η σιωπηλή αποδοχή της εκκοσμίκευσης του ανθρωπολογικού υποδείγματος. Όταν το πρόσωπο καθίσταται κωδικός, το Πνεύμα καθίσταται περίσσευμα. Και όταν η Εκκλησία δεν προβάλλει ούτε φραγμό ούτε σχόλιο ούτε προσδοκία εσχατολογική, γίνεται απλώς ένα ακόμη παράρτημα του δημόσιου μηχανισμού. Μια γραμματεία ομολογιών, χωρίς ομολογία.
Δεν χρειαζόμαστε εκκλησιαστικούς υπαλλήλους που συμφωνούν. Χρειαζόμαστε θεσμούς μετάνοιας που αντιστέκονται στη γραμμική παραγωγή υποκειμενικότητας από το κράτος. Δεν είναι ζήτημα ανησυχίας για το «σύστημα». Είναι ζήτημα μεταφυσικής ευθύνης.
Το πρόσωπο δεν αριθμείται. Το σώμα δεν χαρτογραφείται. Το Άγιο Πνεύμα δεν αποθηκεύεται σε βάση δεδομένων.
Το ότι δεν το είπαμε, δεν σημαίνει ότι δεν το ξέραμε.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.