Του Μάνου Λαμπράκη
Η υπόθεση της IVEN S.A. και η εμπλοκή του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι απλώς μια «παλιά ιστορία» γραφειοκρατικών επιχορηγήσεων που χάθηκαν μέσα στα κενά του ελληνικού κράτους. Αντίθετα, λειτουργεί ως αρχαιολογία της ελληνικής πολιτικής εξουσίας: ένα παράδειγμα για το πώς οι θεσμοί δημιουργούν και στη συνέχεια αποσιωπούν το ίδιο τους το ίχνος.
Από το 2000 έως το 2003, ο Μητσοτάκης υπήρξε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της IVEN, μιας θερμοκοιτίδας επιχειρηματικότητας που διαχειριζόταν κοινοτικά κονδύλια του Γ΄ ΚΠΣ. Η ίδια η φύση αυτών των θερμοκοιτίδων ήταν η ενσάρκωση μιας ευρωπαϊκής φαντασίωσης: η «νεοφιλελεύθερη εκκλησία» του επιχειρείν που υπόσχεται ευημερία μέσω καινοτομίας, ενώ στην πράξη συχνά γίνεται εργαλείο διανομής επιδοτήσεων σε σκιώδεις εταιρείες χωρίς πραγματική παραγωγή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι κατηγορίες ήταν ότι δόθηκαν επιχορηγήσεις σε ανύπαρκτες ή μη επιλέξιμες επιχειρήσεις, ζημιώνοντας τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε.
Η βουλευτική ασυλία του Μητσοτάκη έδρασε όπως ένα τελετουργικό ξόρκι εξουδετέρωσης: το κοινοβούλιο απέρριψε την άρση, κλείνοντας θεσμικά τον φάκελο. Η πολιτική πράξη δεν είναι εδώ ένα ενεργό γεγονός αλλά μια τελετουργία λήθης. Το όνομα «IVEN» σβήστηκε από το ΓΕΜΗ, τα ισοζύγια εξαφανίστηκαν, και το όνομα του τότε προέδρου εμφανίζεται πλέον στο μητρώο ως «No firstname/No lastname». Εδώ δεν έχουμε απλώς διαφθορά, αλλά τη μεταφυσική της διαγραφής: η εξουσία δεν χρειάζεται να αποδείξει αθωότητα, αρκεί να διαγράψει το ίχνος της ενοχής.
Αυτό που αναδύεται είναι το μοντέλο της ελληνικής πολιτικής κυριαρχίας, όχι ως σύγκρουση ιδεών αλλά ως τεχνική επιβίωσης. Το σκάνδαλο δεν είναι πια σκάνδαλο όταν η ίδια η δομή που θα το κρίνει το απορροφά, το αφομοιώνει, και το μετατρέπει σε άφωνο αρχείο. Η σιωπή δεν είναι τυχαία· είναι σχεδιασμένη. Η δημοσιότητα λειτουργεί όπως το θέαμα που περιέγραψε ο Debord: όσο πιο ορατό είναι κάτι, τόσο πιο αδύνατο είναι να το αγγίξεις.
Ζούμε στην εποχή της θετικής εξουσίας, όπου η καταστολή δεν εμφανίζεται ως βία αλλά ως υπερπαραγωγή διαφάνειας. Ο πολιτικός δεν χρειάζεται να λογοδοτήσει, αρκεί να «φαίνεται καλός» μέσα από την αδιάκοπη ροή εικόνων και επικοινωνιακών αφηγημάτων. Η υπόθεση IVEN έδειξε ότι οι θεσμοί μας μπορούν να μετατρέψουν την απάτη σε ένα διοικητικό «λάθος» που διορθώθηκε, επιστρέφοντας την επιχορήγηση. Αυτό που μένει είναι το καθαρό πρόσωπο του ηγέτη: ο Κυριάκος Μητσοτάκης έγινε στη συνέχεια υπουργός και μετά πρωθυπουργός, έχοντας ήδη δοκιμαστεί και θωρακιστεί μέσα από μια μικρή κρίση που η πολιτική μηχανή μετέτρεψε σε άσκηση ισχύος.
Αυτό το επεισόδιο μας διδάσκει ότι στην Ελλάδα (και όχι μόνο) το σκάνδαλο είναι μέρος του μηχανισμού παραγωγής εξουσίας. Δεν είναι το αντίθετο της πολιτικής αλλά η ίδια η μέθοδος της. Η IVEN, ως θερμοκοιτίδα, ήταν το τέλειο σύμβολο: ένα δοχείο που έπρεπε να γεμίσει με περιεχόμενο. Όταν το περιεχόμενο αποδείχθηκε «κενό» ή «παράνομο», το δοχείο απλώς έκλεισε, και ο φορέας που το διαχειρίστηκε αναβαθμίστηκε. Το ίδιο συμβαίνει και με τη σύγχρονη διακυβέρνηση: η αποτυχία δεν είναι σφάλμα· είναι μέρος της διαδικασίας επιλογής ηγετών.
Η υπόθεση IVEN μας φέρνει μπροστά στο ερώτημα: Τι είναι σήμερα η πολιτική ευθύνη; Είναι η παραδοχή ενός λάθους ή η ικανότητα να διαγράφεις την ίδια την έννοια του λάθους; Στην εποχή μας, όπου η διαφάνεια γίνεται εργαλείο απόκρυψης και η λογοδοσία υποκαθίσταται από την «καλή εικόνα», το όνομα ενός πολιτικού μπορεί να σβηστεί από μια βάση δεδομένων χωρίς να διαγραφεί από την εξουσία· αντιθέτως, να ενισχυθεί.
Η υπόθεση IVEN, λοιπόν, δεν αφορά μόνο το παρελθόν ενός πολιτικού. Είναι ένα παράδειγμα-σύμπτωμα: ο μηχανισμός που αναπαράγει το πολιτικό προσωπικό δεν ενδιαφέρεται για την αλήθεια ή το ψεύδος, αλλά για τη διαχείριση του κινδύνου και τη μετατροπή της κρίσης σε κεφάλαιο ισχύος. Αυτό είναι το κρυφό μάθημα της υπόθεσης: η εξουσία δεν καταρρέει από σκάνδαλα, θρέφεται από αυτά.
* Οι φωτογραφίες είναι από την ανάρτηση του βουλευτή και ιατρού Παύλου Πολάκη εδώ:
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.