Γερομοριάς: Η ανίερη σχέση Δύσης-τζιχαντιστών

Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2024

Η ανίερη σχέση Δύσης-τζιχαντιστών – Η επόμενη ημέρα στη Συρία

08/12/2024

ΛΥΓΕΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

Η –με τις ευλογίες της Δύσης και του Ισραήλ– ταχύτατη προέλαση των τζιχαντιστών εκ των πραγμάτων θέτει θέμα κατάρρευσης του καθεστώτος Άσαντ, αν και δεν είναι ακόμα σαφής η τύχη του. Οι τζιχαντιστές μετά το Χαλέπι έχουν ήδη καταλάβει τη Χάμα, τη Χομς και την Παλμύρα στα βόρεια και βορειοανατολικά της Δαμασκού, ενώ άλλες ομάδες τζιχαντιστών έχουν αποκτήσει έλεγχο και στην περιοχή Νταράα, στα νοτιοδυτικά της συριακής πρωτεύουσας.

Μέχρι στιγμής τουλάχιστον οι κυβερνητικές δυνάμεις δεν έχουν προβάλει αξιόλογη αντίσταση, επιβεβαιώνοντας ότι το καθεστώς Άσαντ έχει σαπίσει. Σε αντίθεση με πριν μερικά χρόνια, τώρα δεν έχει την έμπρακτη στρατιωτική βοήθεια των Ιρανών, της Χεζμπολάχ και σιιτικών πολιτοφυλακών από το Ιράκ. Από την πλευρά τους, οι Ρώσοι δεν διαθέτουν επαρκείς χερσαίες δυνάμεις για να στηρίξουν από μόνοι τους το καθεστώς. Οι δε αεροπορικές επιθέσεις από μόνες τους δεν μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση στο έδαφος. Αλλά και να ήθελε η Μόσχα να μεταφέρει ισχυρές δυνάμεις για να κρατήσει όρθιο τον Άσαντ, όλα δείχνουν ότι δεν προλαβαίνει.

Διαπιστώνοντας ότι δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται στον Άσαντ, η Μόσχα είναι προφανές ότι θα αναζητήσει εναλλακτική λύση. Για την ακρίβεια, θα διαπραγματευτεί με τον Ερντογάν –εάν δεν το έχει ήδη κάνει– για να εξασφαλίσει ότι οι δύο βάσεις της (αεροπορική και ναυτική) στη βορειοδυτική Συρία θα παραμείνουν ανέπαφες. Η Άγκυρα ελέγχει απολύτως τους ισλαμιστές μισθοφόρους της (“Εθνικός Συριακός Στρατός”), αλλά επηρεάζει και τους τζιχαντιστές της HTS (Hay’at Tahrir al-Sham – πρώην Al-Nusra, συριακό παρακλάδι της Al-Qaeda).

Η σύνοδος (Ρωσία-Τουρκία-Ιράν) στο Κατάρ θα ορίσει σε μεγάλο βαθμό τη νέα ισορροπία. Προφανώς, το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα το έχει η Άγκυρα, ενώ η Τεχεράνη είναι στην πιο μειονεκτική θέση, επειδή δεν έχει πλέον σοβαρό έρεισμα στη Συρία. Μπορεί η Μόσχα να κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι παραβίασε τη συμφωνία της Αστάνα, εξαπολύοντας ουσιαστικά τους ισλαμιστές από το Ιντλίμπ, όπου υποτίθεται ότι ήταν περιορισμένοι, αλλά και η Ρωσία και το Ιράν δεν έχουν περιθώριο να έρθουν σε ρήξη με την Τουρκία, άρα επιδιώκουν ένα νέο συμβιβασμό. Είναι προς το παρόν άγνωστο, πάντως, εάν θα καταφέρουν να κρατήσουν όρθιο το καθεστώς Άσαντ, έστω και σε πολύ περιορισμένη επικράτεια.

Θα του επιτρέψουν να καταλάβει τη Δαμασκό;

Οι Δυτικοί, που παρασκηνιακά στηρίζουν ενεργά τους τζιχαντιστές, θα ήθελαν την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ με σκοπό αυτή να οδηγήσει και στην έξοδο των Ρώσων από τη Συρία και κατ’ επέκταση από τη Μεσόγειο. Το πάνω χέρι, όμως, τώρα στη Συρία το έχουν οι τζιχαντιστές του Τζολάνι, ο οποίος θεωρείται ότι πλέον βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Βρετανών-Αμερικανών. Αυτοί, άλλωστε, μεσολάβησαν για να ενισχυθούν οι τζιχαντιστές της HTS με drones από Ουκρανούς των ειδικών δυνάμεων.

Ο Τζολάνι βλέπει πλέον τον εαυτό του ως αυριανό ηγέτη ενός κράτους που θα καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα της Συρίας. Στο πλαίσιο αυτό, ακολουθώντας και –δυτικές και τουρκικές– υποδείξεις επιχειρεί να “πολιτικοποιηθεί”, απεκδυόμενος τα χαρακτηριστικά του τζιχαντιστή. Αυτός επιδιώκει να καταλάβει τη Δαμασκό, αλλά είναι αμφίβολο εάν θα του το επιτρέψουν οι καθοδηγητές του. Επειδή, όμως, έχει ανάψει η φωτιά της εξέγερσης και στην Νταράα και επειδή ειδικά εκεί υπάρχουν πολλές ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών που είναι ανεξέλεγκτες, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.