Τι έρχεται και τι αλλάζει στην Ευρώπη

Οκτωβρίου 5, 2014 από seisaxthiablog

του Αχιλλέα Ομήρου

Ενθουσιάστηκα διαβάζοντας σήμερα στην «Εφημερίδα των Συντακτών» το άρθρο του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα. Με γέμισε αισιοδοξία. Μου πρόσφερε γερή δόση «οξυγόνου», για να αναπνεύσω. Βλέπετε η θηλιά των Μνημονίων και των συνοδευτικών μέτρων τους, οι διάφοροι φόροι και «εισφορές» μας έχουν κόψει την ανάσα.

Όταν κάποιος – που μάλιστα δεν είναι τυχαίος – όπως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν μπορεί κάτι ξέρει και βλέπει περισσότερο από εμάς, ιδιαίτερα μετά τα πολλά ταξίδια του στο εξωτερικό και τις επαφές του με ξένους ηγέτες – μέχρι και τον Πάπα συνάντησε – μας διαβεβαιώνει ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο σταυροδρόμι και πως θα ακολουθήσει άλλο δρόμο τώρα. Θα έχει διαπιστώσει, τέλος πάντων θα έχει «οσφρανθεί» πως κάτι πάει να αλλάξει στην Ευρώπη. Δεν μπορεί όλα όσα γράφει στο άρθρο του να είναι αποκυήματα της φαντασίας του ή απλώς ευσεβείς πόθοι.

Είναι σαφής, σαφέστατος όταν γράφει: «Το μοντέλο της τρόικας πεθαίνει υπό το βάρος της ελληνικής αποτυχίας. Σε μια Ευρώπη που αλλάζει, και η Ελλάδα θα αλλάξει. Από μια Ευρώπη που αμφισβητεί τη λιτότητα -στην πράξη, πλέον, όχι μόνο στα λόγια- και αντιδρά στον πατερναλισμό της Γερμανίας, η πατρίδα μας δεν μπορεί και δεν πρέπει να απουσιάζει.»

Δεν ξέρω βέβαια αν μαζί με το μοντέλο της τρόικας πεθαίνει και ο καπιταλισμός / ιμπεριαλισμός. Αν το ίδιο συμβαίνει και με τα μονοπώλια, τα υπερ-μονοπώλια, το κρατικο-χρηματο-πιστωτικό κεφάλαιο. Γιατί πολύ φοβάμαι πώς άμα αυτά δεν «πεθάνουν» όλο και κάποια «κόλπα» θα βρουν για να συνεχίσουν να γδέρνουν τους λαούς – ιδιαίτερα τους «μικρούς», όπως εμείς και τις χώρες τους.

Επίσης θα ήθελα περισσότερα στοιχεία για το πώς αλλάζει η Ευρώπη. Δηλαδή τι αλλάζει στη Γερμανία, τη Γαλλία (εκεί προηγείται δημοσκοπικά, όπως εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ, η Μαρί Λεπεν). Στην Αγγλία δεν έχω πληροφορίες αξιόπιστες για το πώς αλλάζει η κοινωνία της και τα πολιτικά ρεύματα. Ο Χαρατζ δηλαδή δίνει τη θέση του σε κάτι προοδευτικό και ριζοσπαστικό; Στην Ιταλία δε νομίζω πώς το κίνημα των 5 αστέρων, του Πέπε Γκρίλο, συνιστά μια σοβαρή απειλή για το κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό σύστημα της Ιταλίας. Όσο για τις τράπεζες και τα γενικά συμφέροντα του Βατικανού κι αυτά δεν κινδυνεύουν από τις «δημόσιες» σχέσεις νέου τύπου του λεγόμενου «Πάπα των φτωχών». Ο κακόμοιρος ο πάπα-Γκαμπόν ήτανε πιο «επικίνδυνος» για τον Τσάρο.

Αλλά και βορειότερα, στην προοδευτική Σκανδιναβία κι εκεί τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Η ακροδεξιά δυστυχώς ανεβαίνει κι εκεί. Οι εξελίξεις στην Ολλανδία δεν φαίνονται καλύτερες.

Συγγνώμη, λοιπόν, αλλά θα ήθελα συγκεκριμένα να μάθω πούθε προκύπτει ότι η Ευρώπη αλλάζει. Και βέβαια προς ποια κατεύθυνση. Πολύ, πάρα πολύ θα το ήθελα. Το θέλω.

Ποια Ευρώπη αμφισβητεί τη λιτότητα στην πράξη κι όχι στα λόγια και ποια «αντιδρά στον πατερναλισμό της Γερμανίας»; Για το τελευταίο πιθανόν ο στενός συνεργάτης του, ο Γιάννης Μηλιός, να έχει σοβαρές αντιρρήσεις και αμφιβολίες. Γιατί, όπως γράφει ορθά-κοφτά: «Όλοι όσοι μιλούν σήμερα για «γερμανική Ευρώπη», ηθελημένα ή αθέλητα προσφέρουν συγχωροχάρτι στην εγχώρια οικονομική ολιγαρχία που έφερε την κοινωνική πλειοψηφία μέχρι εδώ. Η σύγκρουση είναι πρώτα απ’ όλα στο εσωτερικό κάθε χώρας και αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν οι εργαζόμενοι το συντομότερο».[ Στα Νέα 23 Σεπτεμβρίου 2014] . Συνεπώς προέχει εδώ μέσα να οξύνουμε τον κοινωνικο-πολιτικό αγώνα. Στόχος μας δεν μπορεί να είναι η οργάνωση της αντίδρασης στην πατερναλιστική Γερμανία. Σύμφωνα πάντοτε με το σκεπτικό του Γιάννη Μηλιού. Αν ο πρόεδρος διαφωνεί πρέπει να το πει ανοιχτά και ξεκάθαρα. Να ξέρουμε κι εμείς τι θα πρέπει να κάνουμε.

Δεν πρέπει, όμως, να μας διαφεύγει ότι την ίδια στιγμή που κάποιοι θέλουν να απαλλαγούν από τον γερμανικό πατερναλισμό – αυτόν που τόσο επιτυχώς ασκεί η κυρία Μέρκελ – άλλοι πολιτικοί και τα συμφέροντα που εκφράζουν θέλουν εντελώς το αντίθετο. Δεν είναι τυχαίο δηλαδή που ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ρομάνο Πρόντι έχει προτείνει στη Γερμανία «να αναλάβει τη στιβαρή ηγεσία της Ευρώπης» [1]

Εκείνο που δεν με πολύ-ενθουσίασε είναι η πολλοστή επίθεση στον κ. Σαμαρά και τους συνεταίρους του. Όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί το τι είναι και κάνει η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου είναι γνωστά. Πασίγνωστα. Δεν πιστεύω – εγώ προσωπικά κι ίσως να κάνω λάθος – ότι δεν διαπραγματεύονται ή ότι ταυτίζονται με την πολιτική της Γερμανίας – Μέρκελ – μόνο και μόνο από ανικανότητα ή δειλία. Όχι πως τους θεωρώ ικανούς και γενναίους. Αλλά γιατί οι άνθρωποι αυτοί – και φυσικά και το στελεχιακό δυναμικό των κομμάτων τους – εκφράζουν και υπηρετούν πιστότατα συγκεκριμένα κοινωνικο-οικονομικά συμφέροντα. Που να μην καλύπτουν τώρα πια ούτε το σύνολο των αστικών-γραφειοκρατικών συμφερόντων που υπάρχουν και λειτουργούν στην χώρα μας, σε στενή πάντοτε συνεργασία και εξάρτηση με τα ξένα. Ποια είναι και πώς διαπλέκονται πρέπει να ειπωθεί και υπολογιστεί με ακρίβεια. Σε όλη την έκταση. Δηλαδή πως αυτά επηρεάζουν και διαμορφώνουν και την πολιτική της χώρας και στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και στα πιο καυτά από αυτά, τα εθνικά μας. Όταν ο κ. Τσίπρας καταλήγει γράφοντας ότι πρόκειται για «εθνική υπόθεση» η διαγραφή του χρέους, σημαίνει πώς αποδέχεται την ύπαρξη εθνικού συμφέροντος, εθνικών θεμάτων κλπ. Μόνο που αυτά είναι πιο παλιά από το χρέος και τα μνημόνια. Όπως το Κυπριακό, το Αιγαίο, το Σκοπιανό κλπ. Γι αυτά θα ήθελα να μάθω περισσότερα: τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του κ. Αλέξη μας.

Με μπέρδεψε λιγάκι και κάτι άλλο που γράφει ο κ. Τσίπρας. Ποιο δηλαδή; Μα αυτό που ισχυρίζεται πως «Το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα άσκησης πολιτικής και δεν προϋποθέτει εφαρμογή μνημονίων. Είναι το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει δυνατότητα πολιτικής διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε ισότιμους εταίρους και όχι ανάμεσα σε δανειστές που απαιτούν και δανειζόμενους που υλοποιούν.»

Γιατί εξωραΐζει φοβερά το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο – λες και δεν ήταν ένα πλαίσιο που πρωταρχικά εξυπηρετούσε το μονοπωλιακό ευρωπαϊκό και αμερικανικό κεφάλαιο, τα συμφέροντα των μεγάλων και ισχυρών κρατών. Όταν ο μακαρίτης πρύτανης του ΕΜΠ Νίκος Κιτσίκης έγραφε – και ήταν τότε το πιστεύω ολάκερης της αριστεράς – πώς η Ελλάδα μπαίνοντας στην ΕΟΚ είναι σα να μπαίνει στο λάκκο των λεόντων είχε δίκιο. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, τώρα, είναι σα να μας λέει πώς η προ αυτού αριστερά δεν ήξερε τι έλεγε. Να προσθέσω ότι όλη αυτή η επιχειρηματολογία περί ΕΕ και ισότιμων εταίρων είναι βγαλμένη από τη φαρέτρα των επιχειρημάτων του «καλού» διαχειριστή μας κ. Κώστα Σημίτη. Πολύ σωστά παραθέτει αποσπάσματα από τους λόγους του ο κ. Ριζάς στο άρθρο του στον ΟΙΣΤΡΟ.

Δεν υπάρχουν γενικά και αόριστα ισότιμοι συνέταιροι. Σε καμία συμμαχία οικονομική, πολιτική ή στρατιωτική. Αυτό διδάσκει η παγκόσμια ιστορία μέχρι σήμερα. Ούτε στον ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχουν ισότιμες συνιστώσες. Άλλωστε ο Θουκυδίδης τα εκθέτει θαυμάσια στην Ιστορία του, εκεί που παραθέτει τον διάλογο Αθηναίων και Μηλίων διαπραγματευτών. Κανένας δεν θυσιάζει, δεν απεμπολεί την οικονομική, πολιτική και προπαντός στρατιωτική του ισχύ για χάρη μιας οποιασδήποτε συμμαχίας. Αντίθετα αξιοποιεί την ισχύ του για να επιβληθεί μέσα στη συμμαχία. Αυτό συμβαίνει και στην Ε.Ε., και στο ΝΑΤΟ, όπως παλιότερα στην ΚΟΜΕΚΟΝ και στο Σύμφωνο Βαρσοβίας.

Αν πιστεύει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, όπως το διαλαλούσε και ο κ. Σημίτης, ότι είμαστε ισότιμοι εταίροι στην ΕΕ, τότε ζει μέσα σε αυταπάτες. Που μπορεί να αποδειχτούν πολύ επικίνδυνες στην πολιτική πρακτική του, όσον αφορά τα δικά μας συμφέροντα: τα λαϊκά και εθνικά.

Τέλος έμεινα με κάποιες απορίες. Που αν και όταν μου απαντηθούν ή λυθούν με κάποιο τρόπο, πραγματικά θα «πετάξω στα σύννεφα» από τη χαρά μου.

Γράφει ο πρόεδρος μας – δηλαδή το επαναλαμβάνει άλλη μια φορά – ότι Προετοιμαζόμαστε παράλληλα συστηματικά και για την πραγματική, επίπονη και δύσκολη διαπραγμάτευση που μόνον εμείς μπορούμε να κάνουμε. Με σχέδιο και συμμαχίες».

Ήθελα να μάθω – έτσι για να ξέρω κι εγώ – πως προετοιμάζεται ένα κόμμα, μια κυβέρνηση – όπως αυτή του ΣΥΡΙΖΑ αύριο – συστηματικά για μια πραγματική, επίπονη και δύσκολη διαπραγμάτευση. Με συλλογή επιχειρημάτων οικονομικο-πολιτικών και ηθικών; Έστω ότι έχει μαζέψει τα καλύτερα από αυτά – τα ηθικά βέβαια δεν μετράνε καθόλου και ούτε τα παίρνει κανένας υπόψη του. Θυμόμαστε πόσες «ηθικές» δεσμεύσεις είχε αναλάβει η Αγγλία του Τσώρτσιλ για τους έλληνες ήρωες και πως κατόπιν μας συμπεριφέρθηκαν. Στο προκείμενο: για να μας «δώσουν» κάτι πίσω, να μας «χαρίσουν» οι λύκοι δανειστές, πρέπει κάτι και κάπως να τους δώσουμε κι ‘ εμείς. Τίποτα δεν χαρίζουνε. Μετράνε με ακρίβεια τα συμφέροντα τους. Και πάντοτε ενδιαφέρονται να διατηρούν την ηγεμονική τους θέση μέσα στις συμμαχίες.

Είναι δε κουραστικό αυτό που λέει και επαναλαμβάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για τη λύση που δόθηκε το 1953 με τη Γερμανία. Η βιομηχανία της Γερμανίας ήταν κατά το 70% άθικτη από τους βομβαρδισμούς. Και την είχανε μεγάλη ανάγκη. Όλοι θυμόντουσαν τα αποτελέσματα των πολεμικών επανορθώσεων που επιβλήθηκαν στη Γερμανία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο – και που ο Κέϋνς τους είχε προειδοποιήσει. Η Γερμανία αποτελούσε επίσης το προκεχωρημένο οικονομικό και πολιτικό φυλάκιο της Δύσης απέναντι στο Σοβιετικό μπλοκ. Η ίδια η Γερμανία ήταν τότε διαιρεμένη. Στην Δυτική και την Ανατολική. Έπρεπε, ήταν αναγκασμένοι να την στηρίξουν με κάθε μέσο.

Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Πάρα πολλά και δραματικά. Δεν υπάρχει αντίπαλο στρατόπεδο. Αντίπαλο «δέος». Δεν κινδυνεύει ο δυτικός κόσμος η Ελλάδα να περάσει στο «σοσιαλιστικό» στρατόπεδο. Δεν έγινε τότε που μπορούσε, πιθανώς, να γίνει. Τώρα θα γίνει; Και τότε, όμως, δέχτηκε σημαντική «βοήθεια» για να παραμείνει αταλάντευτα στη Δύση. Δέχτηκε στρατιωτική «βοήθεια»: Αγγλοαμερικανική. Μέχρι και ναπάλμ μας έστειλαν. Δέχτηκε «βοήθεια» με το σχέδιο Μάρσαλ. Δέχτηκε και «βοήθεια» και ο πυλώνας του ελληνικού καπιταλισμού: ο εφοπλισμός. Που είχε χάσει τα 2/3 του στόλου στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Και ο μεγάλος κερδισμένος του Παγκόσμιου Πολέμου, οι ΗΠΑ, φρόντισε να τον ξαναστήσει στα πόδια του. Του παραχώρησε αρχικά 100 λίμπερτυ και κατόπιν με ευκολίες πληρωμής και άλλα [περίπου 800 από τα 1.200 που πουλήθηκαν σε άλλες χώρες] [2]. Σε μια κουβέντα, σε μια διαπραγμάτευση να ρίξεις την ιδέα «αν θέλετε μπορείτε να επαναλάβετε ό,τι κάνατε με τη Γερμανία το 1953», μπορείς να το κάνεις. Αλλά να στηρίζεις την όλη διαπραγματευτική σου επιχειρηματολογία σε αυτό το προηγούμενο, είσαι εκτός τόπου και χρόνου.

Τι σημαίνει επίσης «επίπονη και δύσκολη διαπραγμάτευση»; Τι άλλο από το ότι η άλλη πλευρά δεν έχει διάθεση να σε διευκολύνει, δεν έχει τα αυτιά της ανοιχτά σε αυτά που ζητάς και ότι με πολύ κόπο εξασφαλίζεις τη συνέχιση της. Κι επειδή εσύ ζητάς/ παρακαλάς να διαπραγματευτείς το χρέος σου η άλλη πλευρά και δύσκολη θα είναι και κάτι άλλο θα σου ζητήσει. Ας πούμε δηλαδή ότι οι δανειστές, η κυρία Μέρκελ ως καλή μητέρα της ΕΕ, σου πει «ναι, να σας το μειώσω το χρέος, να το κουρέψω, να σας διευκολύνω κλπ κλπ ΑΛΛΑ εσείς πρέπει να μου δώσετε την ψυχή σας: αναγνωρίσετε τα ΣΚΟΠΙΑ ως Μακεδονία. Μοιράσετε το Αιγαίο με την Τουρκία – γιατί θέλω και με αυτήν να τα έχω καλά και να κάνω «δουλειές». Προχωρήσετε στην λύση του Κυπριακού στη βάση ενός νέου και χειρότερου σχεδίου ΑΝΑΝ. Σε μια τέτοια περίπτωση ποια θα είναι η στάση του ΣΥΡΙΖΑ; Θα τα δώσουμε και μοιράσουμε όλα μια και «εμείς» είμαστε διεθνιστές, αντιεθνικιστές και ειρηνόφιλοι; Θα στήσουμε δηλαδή κώλο μια και δεν είμαστε ομοφοβικοί, σεξιστές κλπ κλπ;

Είμαι πραγματικά περίεργος γιατί οι απαντήσεις έχουν να κάνουν με «εθνική υπόθεση».

Μια τελευταία απορία, σχετική με τις διαπραγματεύσεις που ως γνωστόν και όπως ο κ. Τσίπρας μας διαβεβαιώνει, μόνον ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να κάνει. Ισχυρίζεται πώς όλα αυτά θα γίνουν «Με σχέδιο και συμμαχίες.» Αυτός είναι ένας απλός ισχυρισμός. Και ο τρισαγαπημένος μας πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός της Ελλάδας και τότε και τώρα πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς κ. Γ. Α. Παπανδρέου όποτε μιλούσε – σε όποια γωνιά του κόσμου και αν βρισκότανε – τα ίδια μας έλεγε: ότι είχε σχέδιο και συμμάχους. Αν κάτι τέτοιο εννοεί και ο κ. Τσίπρας πρέπει να ανησυχούμε. Αν επίσης ως συμμαχίες εννοεί τους πολιτικούς φίλους του στις άλλες χώρες – Die Linke κλπ -, δηλαδή κινήματα και όχι κυβερνήσεις, τότε είμαστε από τώρα βέβαιοι ότι δεν πρόκειται να επιτύχει τίποτα. Οι κυβερνήσεις παίρνουν αποφάσεις και τις υπογράφουν. Τα κινήματα κάνουν άλλα πράγματα. Τα ευρωπαϊκά οργανώνουν ωραία φεστιβάλ, ομιλίες, κλπ κλπ. Αλλά στις χώρες τους εξακολουθούν να μην παίζουν σπουδαίο ρόλο.

Παραπομπές

1- Ρομάνο Πρόντι, Bild Zeitung, Αυγή, 15/08/2012

2 – βλ. Α. Ι. Τζαμτζής «Τα λίμπερτυ και οι Έλληνες». Εκδ. ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ , ΑΘΗΝΑ 1984.