Συναδελφικοί ναοί - Του Περικλή Κοροβέση

Ας αρχίσουμε με ένα ερώτημα στους φιλομαθείς αναγνώστες της «Εφ.Συν.». Σε ποιο νησί υπήρχαν συνεταιριστικοί ναοί και οι καταλήψεις των μοναστηριών ήταν νόμιμες; Αν αυτή η στήλη ήταν τηλεοπτικό παιχνίδι, θα έπρεπε να διέθετε και κάποιο χρηματικό ποσό για τη σωστή απάντηση. Αλλά επειδή είμαστε αντίθετοι σε κάθε τζόγο, θα δώσουμε κάποια συμπληρωματικά στοιχεία για να βοηθήσουμε τη μνήμη των εργοδοτών-αναγνωστών μας. Λοιπόν, σε αυτή τη χώρα, ο ενοριακός ιερέας, οι δύο φύλακες του ναού, ο γραμματέας της αδελφότητας εκλέγονταν με μυστική ψηφοφορία, κάθε ένα ή δύο χρόνια. Και μετά τη λήξη της θητείας τους, πάλι εκλογές. Καμιά απάντηση; Να σας βοηθήσω ακόμα παραπάνω. Το Μοναστήρι και ο Ναός του Αγίου Νικολάου, με όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του, μεταβιβάζονται στους κατοίκους όλου του νησιού με στόχο την ανάδειξη μιας κοινά αποδεκτής διοίκησης για κοινή χρήση και λατρεία. Αλλά αυτό το κίνημα δεν σταμάτησε εδώ. Προχώρησε και στην κατάληψη του φρουρίου «Καψάλι» της Χώρας των Κυθήρων.

Ναι, όλα αυτά στα Κύθηρα στη διάρκεια της ευρωπαϊκής κατοχής των Επτανήσων (Βενετοί, Γάλλοι, Αγγλοι) από το 1207 μέχρι το 1863. Μιλάμε για κατοχή ελληνικού εδάφους που είχε μεγαλύτερη διάρκεια από αυτήν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αλλά για αυτά δεν λέμε τίποτα. Οταν μας κατακτούν οι Οθωμανοί, μας σκλαβώνουν. Αν όμως μας κατακτήσουν οι Δυτικοί, μας απελευθερώνουν. Θεωρία εξάλλου που πρεσβεύει και η συγκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου με κρυπτοσύμμαχο τον Ψαριανό και πολλούς άλλους. Και αυθορμήτως μπαίνει ένα απλό ερώτημα: Ευρώπη και Ε.Ε. είναι το ίδιο πράγμα; Μήπως η Ευρωπαϊκή Ενωση Καπιταλιστών και Τραπεζιτών είναι ένας νέος οικονομικός στρατός κατάκτησης των λαών της Ευρώπης; Και αν ναι, τότε πού είναι η Ευρώπη των λαών; Και ακόμα, μην τυχόν μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή; Δεν είναι καιρός να αρχίσει ένας τέτοιος διάλογος;

Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας. Είναι η αυτοδιαχείριση, η αυτοδιοίκηση ή βρείτε όποιο άλλο όνομα σας αρέσει. Σ’ αυτήν τη μικρή γωνιά του κόσμου, που μας δόθηκε «το χάρισμα και η μοίρα» να ζούμε, έχουμε βαθιά παράδοση στις κοινότητες, που είναι υπαρκτές από τους βυζαντινούς χρόνους και επέζησαν μέχρι τη Βαυαροκρατία (Μέρκελ Α’). Αυτές οι αυτοδιοικούμενες κοινότητες μετατράπηκαν σε δήμους (όλα στην κεντρική εξουσία) για να ολοκληρωθούν με τους καποδιστριακούς και καλλικρατικούς δήμους, που ολοκλήρωσαν το έργο των Βαυαρών με διαταγή της Μέρκελ Β’. Εντούτοις ό,τι είναι βαθιά ριζωμένο στην παράδοση, τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά, κατορθώνει και επιβιώνει με άλλες μορφές. Και μπορεί κανείς να κάνει την υπόθεση πως οι κοινότητες των Ελλήνων (ανάμεσά τους και αυτή του Αγίου Ορους) είναι επιβίωση, μέσα από την προφορική παράδοση, της αρχαίας άμεσης δημοκρατίας. Αλλά αυτό ποιος μπορεί να το αποδείξει; Πού είναι οι μελέτες και οι διατριβές που θα μας έδιναν τις απαντήσεις;

Δημοτικές και περιφερειακές εκλογές μεθαύριο. Δεν είδα κανέναν ουσιαστικό διάλογο. Κατά την άποψή μου, είναι πιο ουσιαστικές εκλογές και από τις ευρωεκλογές και από τις βουλευτικές. Τους τοπικούς άρχοντες μπορείς να τους ελέγξεις άμεσα. Στις άλλες εκλογές είναι σαν να δίνεις ένα διαβατήριο στον βουλευτή να πάει όπου θέλει και να εξαφανιστεί. Και ύστερα από τέσσερα χρόνια επανεμφανίζεται για να ανανεώσει το διαβατήριό του. Περιμέναμε από τον ΣΥΡΙΖΑ να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση για την αυτοδιοίκηση και κατά συνέπεια για την άμεση δημοκρατία. Μάταια περιμέναμε. Ο Αριστείδης Μπαλτάς, εκ των θεωρητικών του ΣΥΡΙΖΑ, διαπιστώνει ότι το κόμμα «δεν έχει ακόμα κατορθώσει, μέσα στη γενικευμένη παραζάλη, να εκλογικεύσει συνιστώσες, τάσεις, φράξιες, ομάδες, παρέες και αμετροεπείς προσωπικές φιλοδοξίες» («Αυγή», 11/5/14). Και ο έτερος Καππαδόκης, Θόδωρος Παρασκευόπουλος, εγνωσμένου κύρους στον χώρο της Αριστεράς, μιλώντας για τη δημοκρατική λειτουργία του κόμματος, κάνει λόγο «για μια μικρή ανομιμοποίητη ηγετική ομάδα που αποδείχθηκε ανεπαρκής σε αυτή τη διαδικασία» (της δημοκρατικής λειτουργίας). Αυτά στην «Εποχή» (11/5/14).

Θετικά στοιχεία που δείχνουν πως υπάρχει αυτογνωσία σε κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά υπάρχει και κάτι πολύ πιο ενθαρρυντικό. Στο Χαλάνδρι, ο υποψήφιος δήμαρχος Σίμος Ρούσσος κατεβαίνει με ένα ψηφοδέλτιο όπου συνυπάρχουν ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, Σχέδιο Β, Οικολόγοι Πράσινοι, Ελευθεριακοί και ανένταχτοι. Εξαίρετα ονόματα της τοπικής κοινωνίας και ανάμεσά τους, ο εκλεκτός συνάδελφος Βασίλης Μουλόπουλος, με πολλούς τιμητικούς τίτλους. Μήπως πολιτικό μάθημα για τους αμετροεπείς και τις παρέες;

ΥΓ. Τα στοιχεία για τα Κύθηρα είναι από το βιβλίο του Γ.Ν. Λεοντσίνη «Ζητήματα Επτανησιακής Κοινωνικής Ιστορίας», Εκδόσεις Αφοί Τολίδη.