ΣΥΡΙΖΑ και Ορθοδοξία

Του Βασίλη Ξυδιά

Αντιδρώντας στη συνέντευξη της Ρένας Δούρου στην ιστοσελίδα Αγιορείτικο Βήμα (Α΄ μέρος 20/3/2014 και Β΄ μέρος 21/3/2014) κάποιοι μίλησαν για «ψηφοθηρία». Προφανώς δεν καταλαβαίνουν την ιστορική σημασία που έχουν αποκτήσει, μετά το 2012, οι εκλογές. Το ότι, καλώς ή κακώς, οι εκλογές έχουν εκ των πραγμάτων αναδειχθεί στο κύριο πεδίο της αναμέτρησης. Και δεν καταλαβαίνουν επίσης πόσο σημαντικό είναι το «να φύγουν αυτοί». Ν’ αρχίσει από κάπου να ξηλώνεται το πλεκτό αυτού του συγκεκριμένου πολιτικού συστήματος· ν’ ανοίξει κάπως ο δρόμος και μετά βλέπουμε. Δεν το καταλαβαίνουν. Γι’ αυτό και όταν βλέπουν τον ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώνει τις πολιτικές του προτεραιότητες με κριτήριο τη μέγιστη δυνατή εκλογική συσπείρωση, το βλέπουν ως καιροσκοπισμό και ψηφοθηρία εξ ορισμού.
Γι’ αυτούς εκείνο που προέχει είναι οι ιδέες· και μάλιστα οι δικές τους ιδέες. Είναι ο εκφυλισμός της αυτονομίας σε αυτοαναφορικότητα· η μετάλλαξη της ιδεολογίας σε προκρούστη της πολιτικής. Δεν καταλαβαίνουν ότι η αντίθεση που ορίζει αυτή τη στιγμή το πεδίο της πολιτικής και κατ' επέκταση της ευρύτερης ιστορικής σύγκρουσης δεν είναι η αντίθεση προοδευτικών-αντιδραστικών, αλλά η μάχη για τη δημοκρατία και τον πολιτικό αυτοπροσδιορισμό· η μάχη εναντίον του πολιτικού συστήματος. Έναντι αυτής της σύγκρουσης το πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αν θα μείνει πιστός στις προοδευτικές ιδέες, αλλά αν είναι όντως και σε ποιο βαθμό, αντισυστημικός. Αυτό θα κρίνει και όλα τα επόμενα.

Καθοριστικά ζητήματα

Από την άποψη αυτή, ο διαχωρισμός των εξουσιών (της νομοθετικής και της δικαστικής από την εκτελεστική) ή το θέμα των ΜΜΕ, είναι ζητήματα πολύ πιο σημαντικά για την αξιοπιστία και την ιστορική αποτελεσματικότητα της Αριστεράς από ό,τι οι σχέσεις εκκλησίας-κράτους. Και πολύ ορθά κρίνει ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ρένα Δούρου ότι σ' αυτή την περίοδο η αντιμετώπιση της Εκκλησίας και των σχετικών θεμάτων δεν θα πρέπει να θέσει σε κίνδυνο τη λαϊκή ενότητα, ούτε να αναδείξει αντιθέσεις που θα αποπροσανατολίσουν σε σχέση με το κεντρικό διακύβευμα.
Θα πρέπει, αντιθέτως, τόσο σε επίπεδο κρατικών θεσμών, όσο και σε επίπεδο κοινωνίας, να αναζητηθούν τα σημεία που θα επιτρέψουν την ανάδυση της βαθύτερης συνάφειας του αριστερού απελευθερωτικού εγχειρήματος με την ορθόδοξη πνευματική παράδοση, όπως και με τις άλλες θρησκευτικές-πνευματικές παραδόσεις είτε των γηγενών κοινοτήτων είτε των μεταναστών. Κι αυτό δεν πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να είναι μόνο τακτική, αλλά και στρατηγική επιλογή. Στη συνέντευξή της η Ρένα Δούρου κινείται σ’ αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, χωρίς καμία παραχώρηση στις δικές της αριστερές θεμελιακές αξίες.
Το κωμικό, και τραγικό μαζί, είναι άλλο. Ότι η πολλή συνέπεια στον φιλελεύθερο προοδευτισμό, ειδικά σε θέματα θρησκείας, έθνους κ.λπ., είναι το κατ’ εξοχήν σημείο σύμπτωσης όλων των εντός και εκτός κατεστημένου «προοδευτικών» (από τους κανονικούς νεοφιλελέ έως τους φιλελεύθερους αναρχικούς, των μεταμοντέρνων νεοαριστερών περιλαμβανομένων). Η πρόταξη σήμερα αυτών των θεμάτων όχι μόνο δεν ενισχύει τον λαϊκό ριζοσπαστισμό, αλλά τον αποδιοργανώνει, εισάγοντας άτοπες και άκαιρες διαιρέσεις. Προσφέρει στον αναδυόμενο φασισμό τον αναγκαίο γι’ αυτόν ζωτικό χώρο, ενώ ταυτόχρονα στρώνει το έδαφος για την ιδεολογική αναστήλωση του κλονιζόμενου φιλελευθερισμού που, παρά τη φασιστική απειλή, παραμένει και στην Ελλάδα και διεθνώς η βασική ιδεολογική πλατφόρμα του νεοφιλελευθερισμού στον εξελισσόμενο αρμαγεδδώνα εναντίον της δημοκρατίας (της όποιας δημοκρατίας) και των λαών.