 |
| 8 έως 21 Μαΐου 2017 |
Η περιοχή,όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα της χώρας, ήταν μακριά από το κέντρο της και εκεί κατέληγαν δύο ρέματα το ένα από την σημερινή Σταδίου και το άλλο από την Πανεπιστημίου .Όπως έγραφε η εφημερίδα ΕΒΔΟΜΑΣ στις 12/10/1886, "ότε η πόλις των Αθηνών έληγε είς τα σημερινά Χαυτεία ο Χώρος της πλατείας Ομονοίας εχρησίμευσε προς εναπόθεσιν σκυβάλων και των υπό των οδοκαθαριστών αποκομιζομένων ακαθαρσιών της πόλεως."
Σύμφωνα με το αρχικό πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας των Κλεάθη και Ζάουμπερτ (1834), ο χώρος προοριζόταν για την ανέγερση των Ανακτόρων. Στη συνέχεια αποφασίστηκε η ανέγερση του Ναού του Σωτήρος, προκειμένου το έθνος να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς το Θείο για την απελευθέρωση. Ο έρανος, όμως, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και το ποσό που συγκεντρώθηκε διατέθηκε για την ανέγερση του ναού της Μητροπόλεως.
Ο χώρος διαμορφώθηκε σε πλατεία το 1846, ήταν αρχικά τετράγωνη, στα σχέδιο του Κλέανθη, ο οποίος εκεί τοποθετούσε τα Ανάκτορα και γι΄αυτό την ονόμαζε Πλατεία των Ανακτόρων, περιορίστηκε όμως σε έκταση και έγινε κυκλική, στο σχέδιο του Klenze, ο οποίος τα Ανάκτορα τα έβαζε στον Κεραμικό την μετονόμασε σε Πλατεία Όθωνος προς τιμή του βασιλιά. Αποτελούσε το βορειότερο άκρο της πόλης και το τέρμα του εξοχικού περιπάτου των Αθηναίων της εποχής.
Μέχρι το 1849 παρέμεινε αδιαμόρφωτη, οπότε τότε πλέον ξαναγίνεται τετράγωνη. Στην συνέχεια από το 1857 μέχρι το 1861 γίνεται επιχωμάτωση, ισοπέδωση και δεντροφύτευση χωρίς όμως να σκεπαστεί το ρέμα της Σταδίου, ενώ έγιναν και οι πρώτοι εκβραχισμοί για ν' ανοίξει η Πανεπιστημίου.Η πιο παλιά πλατεία της Αθήνας, από την οποία ξεκινούν ακτινωτά οι βασικές οδικές αρτηρίες της πόλης, Σταδίου, Αθηνάς, Πανεπιστημίου, 3ης Σεπτεμβρίου, Πειραιώς και Αγίου Κωνσταντίνου, καθώς και οι οδοί Κοτοπούλη και Δώρου, που έχουν πεζοδρομηθεί.
Μετονομάσθηκε σε Πλατεία Ομονοίας, τον Οκτώβριο του 1862, όταν γιορτάστηκε και η έξωση του Όθωνα, ως πράξη συμφιλίωσης καθώς στο χώρο αυτό συγκεντρώθηκαν και έδωσαν όρκο «ομονοίας» οι αρχηγοί των αντιπάλων πολιτικών μερίδων, οθωνικών και αντιοθωνικών οι οποίες είχαν προκαλέσει, λόγω του δυναστικού, αιματηρές ταραχές στη χώρα.
Ήταν απομεσήμερο της 14ης Οκτωβρίου, όταν πλήθος Αθηναίων συγκεντρώθηκε στην Πλατεία για να πανηγυρίσει την έξωση του Όθωνα. Μετά τη δοξολογία, ο πρόεδρος της Προσωρινής Κυβερνήσεως Δημήτριος Βούλγαρης -γνωστός και ως Τζουμπές- απευθύνθηκε προς τους συγκεντρωμένους. Ανάμεσα στα άλλα ακούστηκαν και τα εξής: «Ας ορκισθώμεν επί της Πλατείας ταύτης, της λαβούσης ήδη το ωραίον της «Ομονοίας» όνομα, και ας είπη έκαστος εξ ημών: Ορκίζομαι πίστιν εις την πατρίδα και υπακοήν εις τας εθνικάς αποφάσεις.»
Τα επόμενα χρόνια μέχρι το 1900 είναι καθοριστικά για την πλατεία.
Αρχίζει η ανοικοδόμηση στην πλατεία και την γύρω περιοχή και η Ομόνοια αρχίζει να γίνεται το μέρος που αναπτύσσεται η κοσμική, μουσική και θεατρική ζωή της πόλης.
Το 1870 κάθε Πέμπτη και Κυριακή η Ορχήστρα της Φρουράς Αθηνών έπαιζαν σε μαρμάρινη εξέδρα έργα ευρωπαίων μουσικών ενώ μέχρι και βιεννέζικη ορχήστρα εμφανίστηκε σε καφενείο της περιοχής.
Στην θέση που κτίστηκαν μετά τα διατηρητέα κτήρια Μπάγκειον και Μέγας Αλέξανδρος είχαν λειτουργήσει προηγουμένως δύο θέατρα.
Στο οικόπεδο που κτίστηκε το Μπάγκειο προϋπήρχε οικία, στην οποία διέμενε η οικογένεια του Χαρίλαου Τρικούπη, μέχρι το 1883.
To 1887 άνοιξε το θερινό θέατρο Ομόνοια που στέγασε μετά το 1902 την Νέα Σκηνή του Χριστομάνου και στην συνέχεια την Μαρίκα Κοτοπούλη.
Στην θέση του το 1916 η Κοτοπούλη έκτισε το δικό της θέατρο.
Κατά την περίοδο της βασιλείας του Γεωργίου Α’ η πλατεία ευπρεπίστηκε και δενδροφυτεύτηκε. Στήθηκε και μια μαρμάρινη εξέδρα, όπου κάθε Κυριακή παιάνιζε μια στρατιωτική μπάντα προς τέρψη των θαμώνων.
Η πλατεία με την πάροδο του χρόνο αποτέλεσε το κέντρο της κοσμικής κίνησης στην Αθήνα μέχρι το 1930, οπότε ανασκάφηκε το υπέδαφος της για να γίνει ο υπόγειος σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου Πειραιώς – Αθηνών.
Έκτοτε άρχισε να αποκτά περισσότερο εμπορικό χαρακτήρα και να αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο σημείο της Αθήνας για τους κατοίκους της επαρχίας, που έρχονταν στην πρωτεύουσα.
Στις 15 Οκτωβρίου 1954 άρχισε η διαρρύθμιση του υπόγειου χώρου, με την κατασκευή μιας υπόγειας πλατείας με τράπεζες, καταστήματα και ταχυδρομείο, αλλά και με τις πρώτες κυλιόμενες σκάλες. Τα έργα ολοκληρώθηκαν το 1960 με τη διαμόρφωση της επιφάνειας της Πλατείας Ομονοίας σε τεχνητή λίμνη με σιντριβάνια, στην οποία συχνά βουτούσαν οι φίλαθλοι, έπειτα από κάποια επιτυχία εθνικής ομάδας και οι οπαδοί του Παναθηναϊκού για τους θριάμβους της ομάδας τους.
Με την πάροδο του χρόνου, η Πλατεία Ομονοίας υπέστη και άλλες μεταμορφώσεις, λόγω του αυξανόμενου κυκλοφοριακού φόρτου στο κέντρο της Αθήνας.
Η τελευταία έγινε την περίοδο πριν από την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και προκάλεσε γενική κατακραυγή για το αισθητικό της αποτέλεσμα. Σήμερα, η Ομόνοια έχει μετατραπεί ουσιαστικά σε οδικό κόμβο και δεν λειτουργεί πλέον ως πλατεία.
ΟΜΟΝΟΙΑ, ΜΙΑ ΠΟΛΥΠΑΘΗ ΠΛΑΤΕΙΑ
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την περιοχή της Ομόνοιας και επειδή η εικόνα της έχει αλλάξει αρκετές φορές στις φωτογραφίες της πλατείας έχω βάλει ένα αριθμό. Ένας αντίστοιχος αριθμός υπάρχει και στην επάνω φωτογραφία από την Google. Είναι το σημείο από το οποίο έχει ληφθεί η φωτογραφία.
Η πλατεία τα χρόνια αυτά δεντροφυτεύτηκε και απέκτησε υψηλούς φοίνικες,το 1877 φωτίστηκε με λάμπες φωταερίου ενώ ηλεκτροφωτίστηκε το 1902. Μέχρι το 1905 οι δρόμοι γύρω της, όπως φαίνεται και στην φωτογραφία ήσαν ακόμα με χώμα.
Το 1885 έφτασε υπογείως κάτω από την οδό Αθηνάς στην Ομόνοια το τραίνο σε σταθμό στο πλάι του Ξενοδοχείο Μέγας Αλέξανδρος εκεί που πρώτα έκαναν πιάτσα οι αμαξάδες.
Για να πεισθούν δε οι Αθηναίοι να χρησιμοποιήσουν το τραίνο, που ήταν πλέον υπόγειο από τον σταθμό του Θησείου μέχρι την Ομόνοια, επειδή φοβόντουσαν μην τους έρθει στο κεφάλι η οδός Αθηνάς παρήλασε σε αυτήν ολόκληρη πυροβολαρχία!
Ήδη πλέον στις αρχές του νέου αιώνα η Ομόνοια ήταν μια όμορφη καταπράσινη πλατεία με μεγαλοπρεπή κτήρια γύρω της και συγκέντρωνε όλη την κοσμική, πνευματική αλλά και μποέμ ζωή της πόλης.
Σε αυτήν επίσης εκτέθηκαν και τα λάφυρα από τούς Βαλκανικούς πολέμους, ενώ όπως φαίνεται και στις φωτογραφίας συνυπάρχουν πλέον τα αμαξάκια με τα πρώτα ηλεκτροκίνητα τράμ, με 3 γραμμές που ξεκινούν από την Ομόνοια.
Την 10ετια του 20 γύρω από την πλατεία υπάρχουν πολλά ανθοπωλεία,ενώ προ το τέλος της, τα μεγάλα δέντρα της πλατείας κόπηκαν για να σκαφτεί η πλατεία και να κατασκευαστεί ο υπόγειος σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.
Έτσι έγινε δυνατή η κατάργηση του επονομαζόμενου "Θηρίου", του κατάμαυρου ατμοκίνητου τραίνου, που φαίνεται στην φωτογραφία στην αφετηρία του στην Πλατεία Λαυρίου, και το οποίο πήγαινε στην Κηφισιά βγάζοντας ντουμάνια καπνού και με τέτοια ταχύτητα, που έλεγαν πως η απόσταση Αθήνας - Κηφισιάς είναι τρεις ώρες με το τρένο και... μία ώρα με τα πόδια!
Με τον υπόγειο πλέον σταθμό της Ομόνοιας έγινε πλέον εφικτή η δημιουργία μιας ενιαίας γραμμής από τον Πειραιά μέχρι την Κηφισιά.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ 1-8-2016
Από την έξοδο του Μετρό που φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία, βγαίνει στις 24 Σεπτεμβρίου 1934, ο Πρίγκιπας-Διάδοχος Γουστάβος-Αδόλφος της Σουηδίας με την σύζυγό του Πριγκίπισσα Λουΐζα, που επισκεπτόταν επισήμως την Ελλάδα, συνοδευόμενος από τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Αλέξανδρο Ζαΐμη.(Πηγή)
Η πλατεία πλέον είναι κυκλική, τα ανθοπωλεία έχουν μεταφερθεί επάνω σε αυτήν και ο εξαερισμός του υπογείου σταθμού το 1934 κρύφτηκε σε 8 στήλες περιμετρικά της πλατείας οι οποίες έχουν στην βάση τους από μία μούσα. Η ένατη μούσα η Καλλιόπη τοποθετήθηκε μέσα στον σταθμό δίπλα στα ουρητήρια και από τότε πλέον οι φαντάροι ξέρουν πολύ καλά τι πρόκειται να καθαρίσουν όταν στους στέλνουν "στην Καλλιόπη"!
Οι στήλες με τις μούσες δεν άρεσαν στους Αθηναίους γιατί η πλατεία έμοιαζε με τούρτα με κεράκια γύρω της και έτσι τελικά δεν μπόρεσαν να μακροημερεύσουν γιατί το 1936 τις ξήλωσε ο τότε δήμαρχος Κοτζιάς.
Ο εξαερισμός του υπόγειου σταθμού έγινε με μεγάλες σχάρες οι οποίες τον χειμώνα συγκέντρωναν επάνω τους διάφορους φουκαράδες που κατέφευγαν εκεί για να ζεσταθούν με τον ζεστό αέρα που έβγαινε από κάτω!
Την ίδια χρονιά γκρεμίστηκε και το θέατρο που είχε κτίσει η Κοτοπούλη το 1916 και κτίζεται ο κινηματογράφος Κρόνος που από το 1951 ονομάζεται πλέον Κοτοπούληκαι αποτελεί ένα από τους γνωστότερους κινηματογράφους της Αθήνας. Το 1976 κτίστηκε στην θέση του το κλειστό σήμερα ξενοδοχείο La Mirage.
Η πλατεία πλέον έχει χάσει τον κοσμικό χαρακτήρα που είχε παλιότερα αλλά τα καφενεία της σφύζουν από ζωή ενώ το φαρμακείο Μπακάκου αποτελεί σημείο συνάντησης όσων έρχονται από την επαρχία.
Για τον λόγο αυτό και τον Μάρτιο 1949 το τρακτέρ της FORD, από την αμερικανική βοήθεια του σχεδίου Μάρσαλ, διαφημίζεται εκεί.
Στις 15 Οκτωβρίου 1954 άρχισε η διαρρύθμιση του υπόγειου χώρου της Ομονοίας με την κατασκευή μιας υπόγειας πλατείας με τράπεζες, καταστήματα και ταχυδρομείο, αλλά και με τις πρώτες στην Ελλάδα κυλιόμενες σκάλες. Τα έργα ολοκληρώθηκαν το 1960 με τη διαμόρφωση της επιφάνειας της Πλατείας Ομονοίας σε τεχνητή λίμνη με σιντριβάνια βάσει σχεδίων του γλύπτη Γιώργου Ζογγολόπουλου και του αρχιτέκτονα Κ. Μπίτσιου , έργο που είχε έρθει πρώτο το 1958 σε διαγωνισμό για την διαμόρφωση της πλατείας. Το έργο προέβλεπε και την τοποθέτηση αγάλματος του Ποσειδώνα που ποτέ όμως δεν τοποθετήθηκε. Η πλατεία έπαψε πλέον να είναι επισκέψιμη και αρχικά γύρω από το συντριβάνι τοποθετήθηκαν χαλίκια αλλά μετά μπήκε γκαζόν.
Το έργο έγινε αντικείμενο σάτιρας ( εδώ από τον ΜΠΟΣΤ) λόγω των λοξών πιδάκων και ονομάστηκε το "λοξό της Ομόνοιας"
Συχνά στην πλατεία γινόντουσαν μεγάλες συγκεντρώσεις όπως αυτή από την γενική απεργία του Φεβρουαρίου του 1987.
Μερικές όμως φορές το συντριβάνι,το καλοκαίρι σε μέρες με καύσωνα, προσέφερε σωματική δροσιά σε τουρίστες και ένα ευχάριστο δροσερό οφθαλμόλουτρο στους οδηγούς που περνούσαν από εκεί ενώ ψήνονταν στα αυτοκίνητα τους, που τότε δεν διέθεταν κλιματισμό.
Επί δημαρχίας Έβερτ το συντριβάνι αντικαταστάθηκε με τον Δρομέα του γλύπτηΒαρώτσου που έμεινε εκεί μέχρι την έναρξη των εργασιών για τον σταθμό του μετρό, οπότε και μεταφέρθηκε στη θέση που βρίσκεται μέχρι και σήμερα, στην πλατείαΜεγάλης του Γένους Σχολής, μπροστά στο ξενοδοχείο Hilton.
Δυστυχώς η ανάγκη για κατασκευή των σταθμών των δύο νέων γραμμών του μετρό, είχαν σαν αποτέλεσμα την εκ νέου καταστροφή της πλατείας ,η οποία έμεινε αρκετό καιρό γιαπί, ενώ τελικά η μελέτη που προκρίθηκε για την νέα μορφή της θεωρήθηκε γενικά ως πλήρης καταστροφή του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα της πλατείας που μεταβλήθηκε ουσιαστικά σε συγκοινωνιακό κόμβο.
Βέβαια ούτε το αρχικό σχέδιο της πλατείας που είχε βραβευτεί εκτελέστηκε, γιατί από τις υδάτινες επιφάνειες που προέβλεπε τα νερά έσταζαν στον σταθμό, ενώ επίσης προστέθηκε εκ των υστέρων και η Πεντάκυκλος του Ζογγολόπουλου.
Ούτε όμως και αυτή λειτούργησε ποτέ ως υδροκινητική κατασκευή με την κίνηση των κύκλων να ρυθμίζεται με τη ροή νερού.
2017, η Ομόνοια γίνεται καταφύγιο!!!
|
| 8 έως 21 Μαΐου 2017 |
Αξιοποιώντας την τεχνική του καμουφλάζ, μεταμορφώνει την Ομόνοια σε καταφύγιο και ουδέτερη ζώνη, αόρατη από κάθε εισβολέα και από το άγρυπνο μάτι του Google maps.
Ποιος είναι ο σκοπός του εργοταξίου στην πλατεία Ομονοίας; Τι μπορεί να δει κανείς αν βρεθεί ψηλά; Τι προστατεύεται από την κατάρρευση ή τι χτίζεται εκεί; Μήπως μια αόρατη «πολιτεία» που θα μπορούσε ιδεατά να αποτελέσει έναν οικείο χώρο συμβίωσης; Όλη η φιλοσοφία του έργου Invisible City του Γκρέγκορ Σνάιντερ, που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Fast Forward Festival 4 της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση από 8 έως 21 Μαΐου 2017, ισορροπεί στο λεπτό σημείο συνάντησης της φαντασίας με την πραγματικότητα.
Στο πλέγμα που καλύπτει σαν προστατευτικό δέρμα την Ομόνοια είναι ζωγραφισμένο στο χέρι ένα παραθαλάσσιο τοπίο της Κω που φαίνεται ολόκληρο μόνο από ψηλά. Αξιοποιώντας την τεχνική του καμουφλάζ και συνδέοντάς την με την αορατότητα της ιστορικής πλατείας από ψηλά, οΓκρέγκορ Σνάιντερ δημιούργησε, χρησιμοποιώντας 4.600 μέτρα ύφασμα, την απεικόνιση μιας ακτής που φτάνουν οι πρόσφυγες από την Τουρκία. Από χαμηλά το έργο μοιάζει με ένα προσωρινό εργοτάξιο στην καρδιά της Αθήνας που καθιστά το κέντρο της σημείο συνάντησης του ορατού με το αόρατο, της τέχνης με την ψευδαίσθηση.
ΠΗΓΗ:sansimera.gr, http://www.aftodioikisi.gr/, http://www.culturenow.gr/fff4-o-gregor-schneider-exafanizei-tin-plateia-omonoias/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.