Από τη συνέντευξη της ιστορικού Τζούντιθ Χέριν για το Σινά στο 28σέλιδο αφιέρωμα του "Βήματος".

Του Διονύση Σκλήρη

Τζούντιθ Χέριν 

Όλα άρχισαν από το προσκυνηματικό ταξίδι της Εγερίας στο τέλος του 4ου αιώνα. Η Εγερία ήλθε από την Ισπανία και έγραψε για τις επισκέψεις της στους Αγίους Τόπους και στο Σινά, απευθυνόμενη σε έναν κύκλο γυναικών στην πατρίδα της, τις οποίες αποκαλεί «αδελφές» (sorores). Το κείμενό της γνώρισε πολύ μεγάλη κυκλοφορία, γιατί όσοι δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν ένα προσκυνηματικό ταξίδι, είχαν πλέον τη δυνατότητα να βιώσουν την εμπειρία μέσα από τις αφηγήσεις άλλων Χριστιανών που έκαναν αυτά τα μακρά επικίνδυνα ταξίδια. Η Εγερία θα πρέπει να ήταν μία πλούσια κυρία, η οποία προστατευόταν από συνοδεία φρουρών. Διέδωσε τα νέα για την ύπαρξη μοναχών έως την άκρα Δύση, γράφοντας για ανθρώπους που γνώριζαν τη σημασία του Σινά στη Βίβλο και πλέον μάθαιναν για τους μοναχούς που ζούσαν στους πρόποδες του ιερού όρους ήδη τον 4ο αιώνα. Το Σινά, όμως, επέδρασε και στην Ανατολή. Κατά τη διάρκεια των αιώνων μετά την ίδρυσή της, η Μονή απέκτησε μετόχια στην Παλαιστίνη, τη Συρία, την Κρήτη, σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας. Τα μετόχια λειτούργησαν ως μεταδότες της πνευματικότητας του Σινά, των ιδεών που δημιουργούντο στο Σινά. Τα μετόχια είχαν επίσης οικονομική σημασία και συνέβαλαν στην προσέλκυση νέων από πολλές περιοχές στον μοναχισμό. 

Σε τι έγκειται αυτή η πνευματικότητα του Σινά;

Πρόκειται για μια παράδοση αρχαία και συνεχή από τον 5ο και 6ο αιώνα, που κοσμήθηκε από εμβληματικούς ηγουμένους, όπως ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, οι οποίοι συνέγραψαν εμπνευστικά κείμενα για τη χριστιανική ευσέβεια. Το έργο του αγίου Ιωάννη «Κλίμαξ της Θείας Ανόδου» του 6ου αιώνα περιγράφει πώς μεταπηδά κανείς από τη συνθήκη της αμαρτίας στην είσοδο στον παράδεισο, σύμφωνα με την εικόνα μιας Κλίμακας με πολλά σκαλιά και προκλήσεις τις οποίες χρειάζεται να υπερπηδήσουν οι μοναχοί. Στη συνέχεια, από τον 13ο αιώνα, προκύπτουν στο Σινά νέοι τρόποι νοεράς προσευχής, βασιζόμενοι στη λεγόμενη «προσευχή του Ιησού», δηλαδή στην επανάληψη της επίκλησης του ονόματος του Ιησού, που αποκτά χαρακτήρα στοχαστικού διαλογισμού (meditation) ορθοδόξου τύπου με έμφαση στην ενότητα του νου με την καρδιά. Αυτοί οι νέοι τρόποι προσευχητικής ενατένισης βρήκαν τον δρόμο τους μέσω του αγίου Γρηγορίου του Σιναΐτη προς τη Θεσσαλονίκη και τον Άθωνα και προκάλεσαν το κίνημα του ησυχασμού κατά τον 14ο αιώνα. Επηρεασμένος από τη σιναϊτική πνευματικότητα, ο ησυχασμός προβάλλει τη σημασία μιας ζωής ησυχίας και αδιάλειπτης προσευχής.   

Σήμερα ποιες υλικές μαρτυρίες της ιστορίας του Σινά είναι περισσότερο πολύτιμες;  

Η βιβλιοθήκη και η συλλογή των χειρογράφων έχει τεράστια σημασία. Κατά το πέρασμα των αιώνων προσφέρθηκαν στη Μονή ως δώρα σημαντικά χειρόγραφα και εικόνες, καθώς και λειτουργικά αντικείμενα. Μια μεγάλη ανακάλυψη ήταν ότι ορισμένα χειρόγραφα είχαν ξυστεί, ώστε να γραφούν νέα χειρόγραφα από πάνω. Πρόκειται για τα λεγόμενα «παλίμψηστα». Με την τεχνολογία του 21ου αιώνα μπορεί κανείς να διαβάσει το κείμενο που βρίσκεται από κάτω (underscript). Τα παλίμψηστα αυτά παρέχουν τις πλέον πολύτιμες πληροφορίες. Συνήθως, η πρωταρχική γραφή είναι σε δέρμα που ξύστηκε, ώστε μετά ένα άλλο κείμενο να γραφτεί από πάνω του. Αλλά, βεβαίως, με την υπεριώδη τεχνολογία και άλλες ιδιοφυείς τεχνικές, μπορούμε πλέον να διαβάζουμε ένα κείμενο που είναι αδιόρατο με γυμνό οφθαλμό. Η πρακτική των παλιμψήστων ήταν αναγκαία, όταν οι γραφείς δεν διέθεταν άλλη περγαμηνή ή πάπυρο, οπότε ξαναχρησιμοποιούσαν ήδη υπάρχουσες περγαμηνές, για να γράψουν λειτουργικά και άλλα κείμενα που ήταν σημαντικά για τη ζωή του μοναστηριού. Τώρα μπορούμε να διαπιστώσουμε πλέον τι αφαίρεσαν και μερικές φορές είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Οι νέες αυτές πηγές κειμένων, που καθίστανται δυνατές μέσα από τη μελέτη της επανάχρησης περγαμηνών, οφείλονται κυρίως στην ομάδα του Πανεπιστημίου της Βιέννης υπό την καθηγήτρια Κλόντια Ραπ. Η βιβλιοθήκη του Σινά είναι μια από τις ελάχιστες βιβλιοθήκες που έχουν να μας προσφέρουν πολλά ακόμη στο μέλλον.

ΠΗΓΗ:https://www.facebook.com/share/16wHPKdgr8/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com