ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΥΛΟΥ: Ο μοναδικός

του Δώρου Θεοδώρου π. Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης

Ήταν όντως μοναδικός ο Σάββας Παύλου. Δεν νομίζω ότι πέρασαν από την Κύπρο της σύγχρονης εποχής πολλοί άνθρωποι του πνεύματος που να δικαιούνται επάξια τον χαρακτηρισμό της πνευματικής ηγεσίας. Πνευματικούς ανθρώπους είχαμε πολλούς. Ελάχιστοι όμως, μπόρεσαν να δουν τα πράγματα όπως ακριβώς είναι και να καθοδηγήσουν το λαό σωστά.

Ο Σάββας ήταν ένας λάτρης του Ελληνικού πνεύματος και του Ελληνικού πολιτισμού, παλαιότερου και νεώτερου. Θυμάμαι το πρώτο βιβλίο του, που διάβασα, το πήρα από περιέργεια λόγω του τίτλου του, “Η τακουνοκεντρική έμπνευση του Γιάννη Τσαρούχη”.

Και έκτοτε τον παρακολουθούσα ανελλιπώς. Ήμουν σίγουρος πως δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο πνευματικό άνθρωπο.

Ο Ελληνοκεντρισμός του ερέθισε πολλούς. Αυτούς που ήθελαν τον Κύπριο ως εθνότητα. Ούτε Ελληνοκύπριοι ούτε Τουρκοκύπριοι. “Κύπριοι. Έτσι μόνο θα μονιάσουμε και θα συμβιώσουμε ειρηνικά σ΄ αυτό τον τόπο”. Αυτά διακήρυσσαν. Ο Σάββας ήταν γι΄ αυτούς ένας εθνικιστής. Ένας σοβινιστής. Με άλλα λόγια οι πολέμιοι του Σάββα κι όχι μόνο αυτοί προσπάθησαν να δημιουργήσουν με παρθενογένεση, ένα νέο έθνος.

Αυτή ήταν και ίσως είναι ακόμα η αντίληψη και το πρίσμα μέσα από το οποίο έβλεπαν και βλέπουν το Κυπριακό, την εισβολή και την τουρκική κατοχή. Πέρασαν δεκαετίες και η θεωρία παρθενογένεσης νέου έθνους έμεινε στάσιμη για να μην πω έσβησε.

Ως εάν η λύση του Κυπριακού να ήταν θέμα των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Την Τουρκία και τις μεγάλες δυνάμεις δεν τις έβλεπαν. Ίσως μάλιστα και να πίστευαν ότι η εισβολή έγινε για την προστασία των Τουρκοκυπρίων. Γιατί “και μεις κάναμε πολλά”.

Περιττό να πούμε ότι όλος αυτός ο πόλεμος είναι από το πολιτικό κατεστημένο που εκπορεύετο. Από τους οπαδούς του λεγόμενου έντιμου συμβιβασμού, που μόνο στη φαντασία τους υπήρχε και της σύντομης λύσης που εξαρχής ήταν ανύπαρκτη.

Ο Σάββας στάθηκε ένας αληθινός πνευματικός ηγέτης. Ένας πνευματικός λεβέντης που στάθηκε όρθιος και πολέμησε αταλάντευτα κι ανυποχώρητα ενάντια στην κατοχή αφ΄ ενός και για την υπεράσπιση του Ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού αφ΄ ετέρου. Μέχρι το θάνατό του.

Λίγο πριν πεθάνει, ο εκδότης του βιβλίου μου “Το αληθινό πρόσωπο της διζωνικής”, μου ζήτησε να κάνω μια παρουσίαση στην μπουάτ του.

Και προσκάλεσε για παρουσιαστές του βιβλίου τον Σάββα Παύλου και τον Άριστο Μιχαηλίδη αρχισυντάκτη του Φιλελεύθερου. Εγώ γνώριζα το Σάββα από τον καιρό των φοιτητικών του χρόνων. Ήμουν τότε βουλευτής και κεντρικός οργανωτικός της ΕΔΕΚ. Ο Σάββας σύχναζε στον πρώτο όροφο της πολυκατοικίας Λυσσαρίδη όπως και πολλοί άλλοι φοιτητές της εποχής εκείνης. Ξεχώριζε από τότε. Για το ερευνητικό μυαλό, για τη διείσδυσή του στο βάθος των γεγονότων και των δηλώσεων, για την αγωνιστικότητά του και για τη ... δυνατή φωνή του. Προ πάντων όμως για το ήθος του.

Εκείνη λοιπόν τη νύκτα της παρουσίασης του βιβλίου μου στη μπουάτ του Φτωχόπουλου, έλαβα το πιο ακριβό παράσημο της ζωής μου από τον Σάββα. Έναν ώριμο πνευματικό άνθρωπο, ένα πατριώτη και ανένδοτο αγωνιστή που πολύ εκτιμούσα.

Ο Σάββας ξεκίνησε την παρουσίαση του με τα πιο κάτω λόγια: “Εγώ τον κ. Θεοδώρου τον γνωρίζω από τον καιρό που ήμουν φοιτητής. Το βιβλίο του το διάβασα από το 1975 που το έγγραψε, έκοβα τα αποκόμματα της εφημερίδας και τα κρατούσα σ΄ ένα φάϊλ”.

Λυπούμαι που είμαι υποχρεωμένος να “περιαυτολογώ”. Δεν είναι όμως περιαυτολογία. Είναι τιμή και σεβασμός προς τον άνθρωπο που τα έλεγε. Όταν κάποιος σε κάνει να νιώθεις περήφανος η αξία δεν είναι για σένα, η αξία είναι γι΄ αυτόν που σε κάνει να νιώθεις έτσι.

Ο Σάββας ήταν στενά συνδεδεμένος με το Βάσο Λυσσαρίδη. Είναι αυτός που πήρε τα κείμενά του τα λογοτεχνικά και τα έβγαλε στο φως. Οι συλλογές ποιημάτων του γιατρού έχουν ηθικό, και όχι μόνο, αυτουργό το Σάββα. Και πράγματι η ποίηση του Λυσσαρίδη που αναδείχθηκε με τη σφραγίδα του Σάββα έδειξε το βάθος και το πλάτος όχι μόνο των ποιημάτων, αλλά και του ίδιου του Λυσσαρίδη:

⁃ Είσαι μικρός

⁃ αν κάνεις ένα βήμα

θα πεθάνεις

-Αν δεν το κάμω

θα είμαι 

ακόμα πιο μικρός”.

Χρειάζεται άλλη εξήγηση της πολιτικής αντίστασης της ΕΔΕΚ ενάντια στην κατοχή; Υπάρχει τελειότερος προσδιορισμός της αγωνιστικότητας;

O Σάββας δεν έμεινε μόνο στα ποιήματα του Λυσσαρίδη. Με επιμονή, με σταθερότητα έπεισε για την ανάγκη συγγραφής των απομνημονευμάτων του γιατρού. Πράγμα που επίσης έγινε.

Σ΄ ένα ογκώδη τόμο ο γιατρός καταθέτει τις μνήμες του που καταγράφονται υπό μορφή συνέντευξης. Το βιβλίο, που δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα, έχει επιμεληθεί η Μάρω Αδαμίδου, συνταξιούχος εκπαιδευτικός τώρα.

Ο Σάββας λοιπόν δεν μας άφησε μόνο τα δικά του έργα του πνεύματος, δεν μας άφησε μόνο την αγωνιστικότητα και το χαρακτήρα του, αλλά “ευθύνεται και για την ανάδειξη του ποιητικού έργου του Γιατρού, καθώς και για τα απομνημονεύματά του.

Δυστυχώς αυτός ο γίγαντας του πνεύματος και της αγωνιστικότητας πέθανε πολύ πρόωρα, χτυπημένος από τον καρκίνο. Τον καρκίνο που τον αντιμετώπισε το ίδιο παλικαρίσια όπως και τη ζωή. Αναφέρω μάλιστα ότι στην παρουσίαση του βιβλίου μου που προανέφερα ήταν ήδη κτυπημένος από τον καρκίνο και παρόλο τούτο ήταν το ίδιο ζωντανός, το ίδιο “ακμαίος” φαινόταν όπως και πριν .

Ο θάνατος τον βρήκε λίγους μήνες μετά, το 2017.

Επιθυμία του ήταν να του γίνει μια σεμνή κηδεία. Χωρίς επικήδειους. “Μου αρκεί” είχε γράψει “η ακολουθία της ορθόδοξης ημών πίστεως”.

Παρόλα αυτά του έγινε επικήδειος. Από τον Βάσο Λυσσαρίδη, ο οποίος 97 ετών τότε με δυσκολία μπορούσε να βηματίσει και με δυσκολία στεκόταν.

Ζήτησε συγνώμη από τον νεκρό για τον επικήδειο. Κι ο γέροντας μίλησε και δάκρυσε ως εάν να εκήδευε παιδί του.

Νάσαι καλά Σάββα εκεί που είσαι. Και μακάρι η Κύπρος να γεννά πολλούς σαν εσένα.

ΠΗΓΗ: Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ (Ευχαριστώ το φίλο Pavlos Toumanides )

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com