«Γλῶσσα καὶ κοινωνία». Παράθεση ἀποσπάσματος ἀπὸ τὸ παραπάνω ἄρθρο.

Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ὅπως ἓν ζωντανὸν σῶμα δὲν δύναται νὰ ζήση δι᾽ ἐνέσεων, τρόπον τινά, ἀπὸ κόνιν ἀρχαίων σκελετῶν καὶ μνημείων, ἄλλο τόσον δὲν δύναται νὰ ζήση, εἰμὴ μόνον κακὴν καὶ νοσηρὰν ζωήν, τρεφόμενον μὲ τουρσιὰ καὶ μὲ κονσέρβας εὐρωπαϊκάς. Ἔχει πολλὰς ἀνάγκας καὶ ἀδυναμίας ἡ γλῶσσα. Ἔχει τὴν δεσπόζουσαν ἀνάγκην καὶ τὴν ἀδυναμίαν τοῦ νεωτερισμοῦ. Φοβερὰ εἶναι τοῦ ξενισμοῦ ἡ ἐπίδρασις. Εἶναι ἀναγκαιότατον κακόν, τὸ ὁποῖόν ποτε δὲν ἀπείργεται, ἐὰν κλείση τις τὴν θύραν, θὰ εἰσέλθη διὰ τῶν παραθύρων· ἐὰν κλείση τὰ παράθυρα, θὰ εἰσδύση διὰ τῶν ρωγμῶν καὶ σχισμάδων· ἐὰν στουπώση τις τὰς σχισμάδας, θὰ εἰσχωρήση ἀοράτως δι᾽ αὐτοῦ τοῦ συμπαγοῦς σώματος τῆς οἰκοδομῆς.

Ὑπάρχει καὶ ἀλληλεγγύη, ἐπὶ τέλους. Ἀδύνατον εἶναι γλῶσσα ζωντανή, σύγχρονος, ἔχουσα πόθον καὶ ἀξίωσιν νὰ ζήση, νὰ μὴν αἰσθάνεται βαθεῖαν τὴν ἀλληλεγγύην αὐτήν. Ἀλλ’ ἡ γλῶσσα ἡ Ἑλληνικὴ ἔπρεπε νὰ βλέπη μακράν, ὡς φάρον παμφαῆ, τὴν λαμπρὰν αἴγλην τῆς ἀρχαίας, χωρὶς νὰ ἔχη τέρμα τὸν φάρον αὐτόν. Ὁ φάρος ὁδηγεῖ εἰς τὸν λιμένα, δὲν εἶναι αὐτὸς λιμήν.

Πάλιν, τὰς γλώσσας τὰς νεωτέρας ἔπρεπε νὰ τὰς ἔχη σύμπλους, χωρὶς νὰ ρυμουλκῆται ἀπὸ καμμίαν ἐξ αὐτῶν. Διότι ἂν ὁ νεωτερισμὸς εἶναι ἀνάγκη, δὲν ἕπεται ὅτι πρέπει νὰ τὸ παρακάμνωμεν εἰς τὸν νεωτερισμόν. Τὸ ζήτημα δὲν εἶναι πῶς νὰ ἐμφορηθῶμεν κατὰ κόρον ἀπὸ ξενισμούς, ἀλλὰ πῶς νὰ φέρωμεν ἀντίδρασιν, πῶς νὰ μετριάσωμεν τὴν ἀνάγκην τοῦ ξενισμοῦ. Χαλινοῦ καὶ ὄχι πτερνιστῆρος ἡ ὀργῶσα φύσις ἔχει ἀνάγκην.

Οὕτω, ὅπου ὀνομασίας καθαρῶς νεωτερικὰς δὲν δυνάμεθα ν’ ἀποφύγωμεν –  οἷον ὀνόματα, φράσεις, τρόπους ἐκφράσεων – ὀφείλομεν νὰ τὰς υἱοθετῶμεν. Ὅπου ὅμως ὑπάρχει τὸ ἀντίστοιχον, πολὺ εὐφωνότερον καὶ κομψότερον εἰς τὴν γλῶσσάν μας, ἐκεῖ πρέπει τὸ ἑλληνικὸν νὰ προτιμᾶται».

Σημ.:  Ὁ Παπαδιαμάντης ἀντλεῖ γλωσσικὸ ὑλικὸ ἀπὸ ὅλες τὶς περιόδους τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ἀρχαιότητα, τὴ Βίβλο, τοὺς πατέρες καὶ τὴν ἁγιολογία-ὑμνογραφία, τὴ νεώτερη ἑλληνική, καὶ αὐτὸ εἶναι ἕνα στοιχεῖο πού, σὺν τοῖς ἄλλοις, προσδίδει τὴν ἀπαράμιλλη γοητεία στὴ γλῶσσα του.

ΠΗΓΗ: http://www.blog.eikonografies.com/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com