Εις βάθος – Ποιος βάζει τους Κανόνες

Της Κατερίνα Μπερλή

ΠΗΓΗ: Freelance writer

Ο μόνος τρόπος να προβλέψεις το μέλλον είναι να το δημιουργήσεις

Αβραάμ Λίνκολν

Άποψη

Η σύγκρουση ΗΠΑ & Γερμανίας που εκφράζεται ως κρίση παγκόσμιων διαστάσεων, αφορά στο δίλημμα: τι προϊόντα θα επικρατήσουν στην αγορά ώστε να εναρμονιστούν οι προδιαγραφές, προϊόντα με περισσότερη Τεχνολογία Πληροφορικής & Επικοινωνιών (στα οποία υπερτερούν οι ΗΠΑ) και των οποίων η διείσδυση είναι εν γένει πιο δημοκρατική; ή προϊόντα με λιγότερο ενεργειακό περιεχόμενο (στο οποίο υπερτερεί η Γερμανία) των οποίων η διείσδυση είναι πιο αυταρχική;

Με άλλα λόγια ο κύριος καυγάς είναι για το ποιος βάζει τους κανόνες και τι είδους κανόνες θα είναι αυτοί- συμφωνία ΤΤΙΡ. Η σύγκρουση αντανακλά τις ποσότητες ΤΠΕ και ενεργειακής τεχνολογίας που θα έχει ένα προϊόν, γεγονός που θα αποτυπώνεται στις προδιαγραφές του. Οι απόψεις των τεχνολογικά προηγμένων χωρών του πλανήτη ΗΠΑ και  Γερμανίας διίστανται και τα συμφέροντα συγκρούονται.

Η επιλογή αυτή κατευθύνει τις επενδύσεις, την κερδοφορία και τη δημοκρατία.

Όσο αθώες κι αν ακούγονται οι λέξεις  «κανονισμοί,  προδιαγραφές και πρότυπα«, αυτά είναι τα πραγματικά σύγχρονα όπλα των τεχνολογικά ισχυρών χωρών, έναντι των αδυνάτων, όπλα εισαγωγικής διείσδυσης ή αποτροπής εισαγωγών και όταν επιβάλλονται βίαια γίνονται όπλα μαζικής καταστροφής των χωρών, της οικονομίας και των ανθρώπων.

Είναι αυτά που έχουν δημιουργήσει τη μεγάλη αντιπαλότητα ΗΠΑ- ΕΕ σήμερα και είναι ένας άλλος σύνθετος- τεχνοκρατικός τρόπος προστατευτισμού των αγορών, που διευρύνει την έννοια του προστατευτισμού πέρα από την γνωστή και απλή εισαγωγή δασμών (tariff). Είναι το tariff equivalent of technical barrier- TBT, όπως το ονομάζουν οι τεχνοκράτες, ενώ παράλληλα, από την επιβολή του, θεωρείται ότι η αγορά είναι ελεύθερη.

Παράλληλα, οι Κανονισμοί είναι τα όπλα επιβολής  της Γερμανίας για την επικράτηση στην Ευρώπη, γεγονός που οδήγησε στο BREXIT.

Στο μέχρι σήμερα διαμορφωμένο παγκόσμιο status του εμπορίου, όπως ο μαθητής πρέπει να σέβεται τους κανονισμούς και την ιεραρχία, πρέπει να γίνονται σεβαστοί οι παγκόσμιοι κανόνες που έχουν συμφωνηθεί. Αν κάποια χώρα δεν τους σέβεται, προκαλείται αναστάτωση, πόσο μάλλον αν ο μαθητής ξεπέρασε το δάσκαλο σε έναν τομέα και θέλει να αλλάξει τους κανόνες. Ακολουθούν τιμωρίες και τα λοιπά. Ε, λοιπόν, αυτό νομίζουμε ότι βιώνει σήμερα ο κόσμος, όσον αφορά στις σχέσεις Ε.Ε & ΗΠΑ με αποτέλεσμα την παγκόσμια κρίση.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, αρχής γενομένης, εν συντομία, από το 2ο ΠΠ, γιατί αυτή είναι η συνέχεια της κρίσης που βιώνουμε σήμερα . Οι νικητές- σύμμαχοι του πολέμου, ΕΣΣΔ και Αμερικανοί, μοίρασαν την Ευρώπη και φυσικά την ηττημένη Γερμανία. Οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν την τότε Δ. Γερμανία, ως την τεχνολογική ατμομηχανή, όπως πράγματι είναι, στην οποία θα στηριζόταν η επέκταση τους στην Ευρώπη, αρχικά οικονομική με το διμερές εμπόριο. Για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής χρειαζόταν να προσδεθούν σε ενιαίο άρμα όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, το κάρο να σέρνει η Γερμανία και οι άλλες, ακόμα μεγάλες, αλλά λαβωμένες και εξασθενημένες δυνάμεις Αγγλία και Γαλλία (κουρασμένα άλογα) να συγκρατούν το άτι, φυσικά πάντα προσδεδεμένες στο κάρο. Οι χώρες αυτές αντιστάθηκαν, αλλά μετά υποχώρησαν, μέχρι που φτάσαμε στο ΒRΕΧΙΤ.

Ως τεκμήριο για τον παραπάνω ισχυρισμό θα παραθέσουμε την άποψη, σημαντικών παραγόντων της  πολιτικής σκηνής στην Αγγλία και τη Γαλλία.

Το 1945, μετά τον πόλεμο, το όραμα του Τσώρτσιλ ήταν να φτιαχτεί μια δομή στην Ευρώπη για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ελευθερία, αλλά χωρίς να είναι η Αγγλία στην καρδιά αυτής της δομής.

Ο Lord Peter Shore, το 1972 βουλευτής των εργατικών, μαζί με άλλους 7 βουλευτές αντιτέθηκε ενεργά στην ένταξη της Βρετανίας στην Ε.Κ και στο δημοψήφισμα του 1975 πρωτοστάτησε υπέρ του ΟΧΙ στην ένταξη. Αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Harold Wilson προειδοποίησε το λαό του για «βίαια παραβίαση της κυριαρχίας», όπως αποκάλυψαν τα πρακτικά του υπουργικού συμβουλίου. Επειδή όμως το κόμμα του είχε διχαστεί βαθιά μεταξύ του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, δεν πήρε ευθέως θέση και χρησιμοποίησε πιο προσεκτικό λόγο στο διάγγελμα του τονίζοντας «είναι η δική σας ψήφος που θα αποφασίσει τώρα» και «τώρα είναι η ώρα που εσείς θα αποφασίσετε».

Το 1990,ο Lord Peter Shore ήταν κορυφαίος αντίπαλος της Συνθήκης του Μάαστριχτ και Ευρωσκεπτικιστής της οικονομικής ενοποίησης  «…οι φόβοι της πλειονότητας του Βρετανικού λαού, δεν είναι το αν θα χάσει την εθνική του ταυτότητα, αλλά το να χάσει την αυτοκυβέρνηση του και ακόμα, η διάβρωση της Βρετανικής δημοκρατίας, που συνεπάγεται η ένταξη στην Ε.Ε». Προφανώς, αυτοί ήταν οι φόβοι και των σκωτσέζων, σύμφωνα με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, που έδειξαν ότι προτίμησαν την Αγγλία από τη γερμανική Ε.Ε

Στο μεταξύ, έγινε η επανένωση της Γερμανίας- 1990 και η χώρα προχωρούσε ασταμάτητα.

Στην χωρίς περιστροφές ομιλία του, το 1990, o Shore είπε: «όλο και περισσότερο πείθομαι ότι το πραγματικό κίνητρο πίσω από την Οικονομική και νομισματική ένωση της Ευρώπης, δεν έχει να κάνει με την οικονομία, αλλά είναι πολιτικά κινούμενη με δυο στόχους: την αποδυνάμωση της εξουσίας των εκλεγμένων κυβερνήσεων των εθνικών κρατών και την ενδυνάμωση των εξουσιών των ευρωπαϊκών οργάνων ανεξάρτητα αν είναι εκλεγμένα ή όχι. Η πρόβλεψη της οικονομικά ισχυρής ενωμένης Γερμανίας θέλει όλους εμάς σε πολιτική ένωση για να της βάζουμε χαλινάρι» (ελεύθερη μετάφραση)

Κλείνοντας την ομιλία του είπε: «πάνω απ’ όλα όλοι εμείς στο Κοινοβούλιο, ανεξάρτητα από κόμματα, πρέπει να αποφασίσουμε την υπεράσπιση του λαού μας, του έθνους μας και της δημοκρατίας μας».  (Speech by Peter Shore on the Delors Report (Bruges, 24 July 1990).

Μετά από αυτό τον συνεχάρηκε η Θάτσερ λέγοντας ότι βολιδοσκοπεί «όλο και περισσότερο όπως εγώ».

Πράγματι, ως πρώην πρωθυπουργός, η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν ανάμεσα στους υποκινητές των 22 ανταρτών του Συντηρητικού κόμματος το 1992 με πρωθυπουργό τον Τζον Μέγιορ, που στράφηκαν ενεργά κατά της Συνθήκης και είπε ότι αυτή ποτέ δεν θα ψήφιζε μια τέτοια συνθήκη. (wiki)

Οι παρεμβάσεις ήταν διαρκείς, ως το 2014, όπου οι συντηρητικοί κεντροδεξιοί βουλευτές έστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό με την οποία τον καλούσαν να δώσει στο Κοινοβούλιο τον πλήρη έλεγχο της νομοθεσίας, χτυπώντας το καμπανάκι για τους κανόνες λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, δηλαδή του εμπορίου και αποκαλώντας την Ε.Ε αντιδημοκρατικό έργο. Το ίδιο έκαναν και μεμονωμένοι Εργατικοί παράγοντες.

Τα πράγματα είχαν ωριμάσει για το ΒRΕΧΙΤ και μετά από λίγο ο Πρωθυπουργός Κάμερον δεσμεύτηκε για το δημοψήφισμα που οδήγησε με απόφαση του λαού της Bρετανίας  στην έξοδο από την Ε.Ε.

Ο διευθυντής του World Pensions Forum, M. Nicolas Firzi αποφάνθηκε ότι η προεκλογική συζήτηση για το ΒRΕΧΙΤ πρέπει να ειδωθεί υπό το πρίσμα της ευρύτερης οικονομικής ανάλυσης των Ευρωπαϊκών νόμων και Κανονισμών σε σχέση με τον Αγγλικό νόμο «κάθε χρόνο το βρετανικό κοινοβούλιο αναγκάζεται να περνάει δεκάδες νέα νομοθετήματα που αντανακλούν τις τελευταίες οδηγίες της Ε.Ε που έρχονται από τις Βρυξέλλες, μια άκρως αντιδημοκρατική διαδικασία, γνωστή ως «μετατόπιση» (transportation). Αργά, αλλά με βεβαιότητα, αυτοί οι νέοι νόμοι που υπαγορεύονται από τους Ευρωπαίους Επίτροπους, κατακτούν την Αγγλική νομοθεσία και θέτουν στις αγγλικές επιχειρήσεις και τους πολίτες, έναν αυξανόμενο όγκο προβληματισμών με ιδιότροπες ρυθμίσεις σε κάθε πεδίο».

Από τη μεριά της Γαλλίας τώρα. Το 1950 προτάθηκε από τον  Υπουργό εξωτερικών της Γαλλίας Robert Schuman η δημιουργία της Ευρωπαϊκής  Ένωσης Χάλυβα και Άνθρακα για να σταματήσει η εχθρότητα μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας και να δοθεί πρόσβαση σε πρώτες ύλες – κάρβουνο- στην Γερμανία από την περιοχή Ρουρ και Σάαρ , καθώς στο μεταξύ είχαν αρθεί κάποιες από τις απαγορεύσεις για βιομηχανική παραγωγή στη Γερμανία ( η Γαλλία απέσπασε το 1947 το Saarland από τη Γαλλία με τη στήριξη των ΗΠΑ, το επέστρεψε το 1957 στη Γερμανία και μέχρι το 1981 είχε δικαιώματα συνεκμετάλλευσης – wiki)

Τότε, η γκωλική σύμβουλος του Προέδρου Πομπιντού και αργότερα του Σιράκ, Μarie France Geraud κατηγόρησε ανοιχτά τον Jean Monnet, άνθρωπο που είχε πρωτοστατήσει στο παρασκήνιο για τη δημιουργία Ομόσπονδης Ευρώπης, για την «καταστροφή της Εθνικής κυριαρχίας της Γαλλίας». Δεν δίστασε να τον κατηγορήσει ανοιχτά για «πράκτορα των Αμερικάνων, που δεν ξέρουμε ακόμα πόσα πήρε, με στόχο την καταστροφή της γαλλικής δύναμης».

Οι συμφωνίες πήγαιναν κι έρχονταν και η ουσία ήταν μία: πως θα ενθαρρυνθεί  η Γερμανία – τεχνολογικά πρωτοπόρος – στην προσπάθεια  να κυλήσει ξανά η μηχανή της παγκόσμιας κερδοφορίας που είχε μείνει στάσιμη, αφού θα τελείωνε η περίοδος της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, δηλαδή πως θα παραχθούν και θα διατεθούν νέα προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία.  Να επισημάνουμε εδώ ότι η Αμερική ήταν και είναι εστιασμένη στις επενδύσεις για την εξέλιξη των συστημάτων πληροφορικής στα οποία είναι πρωτοπόρα (με τις google, facebook ελέγχει σήμερα όλο τον κόσμο) και όχι τόσο στην καρδιά της παραγωγικής διαδικασίας, γιατί όλα τα κεφάλαια είναι πεπερασμένα.

Και να, κατά τα τέλη του 1970, η εμπνευσμένη μαγική λέξη- θαύμα: το όνομα αυτής «περιβάλλον». Παράλληλα, όταν το κερδοφόρο δυναμικό του έδειχνε να εξαντλείται εν μέρει, γιατί πουλήθηκαν πολλές εγκαταστάσεις (π.χ βιολογικοί καθαρισμοί, συστήματα απορρύπανσης κλπ ) εξελίχθηκε σε «κλιματική αλλαγή» και «πράσινη ανάπτυξη».

Στο επικοινωνιακό επίπεδο, η προώθηση του νέου μοντέλου ανάπτυξης ήταν μια συντονισμένη και επιτυχής προσπάθεια που κατάφερε να το αναγορεύσει μέσα από παγκόσμια όργανα, ΜΚΟ και πολυμερείς συμφωνίες με πλανητική κατεύθυνση ως νέα θρησκεία. Καθώς στο μυαλό των ανθρώπων, θρησκευόμενων ή μη, τα ακραία δίπολα υπεραπλούστευσης έχουν προεξάρχουσα θέση (άσπρο- μαύρο, ο καλός και ο κακός), δεν ήταν δύσκολο να πειστεί η κοινή γνώμη για κάτι τόσο «αγνό» και να καταστεί παγκόσμια θρησκεία, κυρίως στη Δύση, με χαρακτηριστικά «πίστευε και μη ερεύνα».  Στο εγχείρημα συσπειρώθηκαν και συστρατεύτηκαν πανεπιστημιακοί (πανεπιστημιακή καλύπτρα), ο Πάπας, ο Πατριάρχης (μετά από δυσκολίες), τα ΜΜΕ (με ιδιαίτερη ευκολία) κλπ , άλλοι από πίστη, άλλοι από αγαθότητα, άλλοι γιατί είχε ψωμί κι άλλοι γιατί εν τέλει έπρεπε να ζήσουν.

Με άλλα λόγια, θα σας πω ένα παραμύθι: σε μια μεγάλη πόλη, έχει μπει η άνοιξη, κάθονται δυο στο πάρκο σ’ ένα παγκάκι και ο ένας-ο πονηρός αρχίζει την κουβέντα: τι ωραία μέρα σήμερα, μπήκε η άνοιξη, τι ωραίο το πράσινο, η φύση! Απαντάει ο αφελής: πράγματι, και δυστυχώς κινδυνεύουμε να τη χάσουμε σ΄ αυτή την πόλη που ζούμε. Ξαναλέει ο πονηρός: τι καλά που θάτανε να μην έβγαζε κι εκείνο το φουγάρο! Ούτε συζήτηση, απαντάει ο αφελής. Κι έτσι, ο αφελής που είχε στο μυαλό του πρασινάδες ενώ ο πονηρός τα  κέρδη, έχασε τη δουλειά του, ο πονηρός αύξησε τα κέρδη του, ενώ το φουγάρο συνέχισε να βγάζει από τη μακρινή Κίνα όπου μετακόμισε, καθώς η ρύπανση, ως γνωστόν, σύνορα δεν αναγνωρίζει.

Από την  παραπάνω μυθοπλασία δεν συνάγεται ότι δεν θάπρεπε να αλλάξει ένα σπάταλο μοντέλο ανάπτυξης και να αντικατασταθεί με ένα πιο ορθολογικό και μετριοπαθές μοντέλο, απ΄ το οποίο θα είχε όφελος όλη η ανθρωπότητα. Όμως, το μοντέλο που επιλέχθηκε ήταν βίαιο και καταστροφικό για την πλειονότητα των χωρών και άλλαξε δραματικά τις ισορροπίες, προκαλώντας μεγάλη ανισότητα.

Επειδή τα πράγματα στις πραγματικές συνθήκες δεν είναι άσπρο- μαύρο, αλλά έχουν όλες τις αποχρώσεις όλων των χρωμάτων, έτσι είναι και οι τεχνολογίες. Άλλες, έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος, άλλες μικρότερο και άλλες είναι απλώς μύθος. Επειδή δεν μπορεί να υπάρξει μηδενική επιβάρυνση από καμιά ανθρώπινη δραστηριότητα, ούτε ακόμα και από την ίδια τη ζωή. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, που θεωρεί ως επιβάρυνση  το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο βασικά είναι πηγή ζωής για τον πλανήτη και αέριο εν ανεπαρκεία στη γη, ο άνθρωπος εκπνέει διοξείδιο του άνθρακα και μάλλον κινδυνεύει να ενοχοποιηθεί γι΄αυτό- δεν το είδαμε ακόμα, αλλά είδαμε να ενοχοποιούνται οι αγελάδες  που αναπνέουν και των οποίων οι ακαθαρσίες συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή! Ο πλανήτης γίνεται ολοένα και περισσότερο παράλογα περιβαλλοντοκεντρικός και λιγότερο ανθρωποκεντρικός, η ανθρώπινη ζωή απαξιώνεται.

Τέθηκε λοιπόν η στρατηγική, το marketing, η τεχνολογική έρευνα άρχισε να εφαρμόζεται και να αποδίδει. Αλλά, κάθε στρατηγική για να εφαρμοστεί αποδοτικά χρειάζεται ένα εξίσου ικανό εκτελεστικό σκέλος, που θα οδηγήσει στην προώθηση του νέου στρατηγικού μοντέλου. Και πρέπει να είναι το ίδιο δυνατή η εκτέλεση  για να είναι αποτελεσματική. Έτσι, επιστρατεύονται οι Κανονισμοί για τα κράτη και οι προδιαγραφές για τα προϊόντα και φτιάχτηκαν κοινοί κανόνες.

Όπως είναι ευνόητο, οι πιο ανεπτυγμένες τεχνολογικά χώρες, έχουν το πλεονέκτημα να θέτουν προδιαγραφές για τα προϊόντα και τη δύναμη να τις επιβάλλουν νομοθετώντας τους Κανονισμούς για τα κράτη. Παράλληλα, έχουν τη δύναμη να στηρίξουν τις δικές τους επιχειρήσεις και να κλείσουν άλλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις αν δεν συμμορφωθούν, δηλαδή αν δεν αγοράσουν τις τεχνολογίες τους. Και όσο συσσωρεύουν κέρδη, τα επανεπενδύουν στην έρευνα, οι τεχνολογίες εξελίσσονται περισσότερο και η ανισότητα βαθαίνει. Όσο τα όρια εκπομπών ρύπων ή κατανάλωσης ενέργειας χαμηλώνουν, τόσο οι Κανονισμοί γίνονται αυστηρότεροι και τόσο περισσότερο καθιστούν τις τεχνολογικά προηγμένες χώρες ισχυρότερες αφού μπορούν να κάνουν περισσότερες εξαγωγές και να μειώνουν τις εισαγωγές, αυτό ζούμε σήμερα στη Γερμανική Ευρώπη.

Παράλληλα, οι κατευθύνσεις των τεχνολογικών καινοτομιών μεταξύ των συμμάχων ήταν αποκλίνουσες, και έτσι έμπαιναν διαφορετικές προδιαγραφές.

Με ένα απλό παράδειγμα. Εάν φερειπείν  η Ε.Ε θέσει προδιαγραφή σε ένα προϊόν για να εισαχθεί και να κυκλοφορεί στην αγορά της Ε.Ε να ενσωματώνει π.χ 10% σε ανανεώσιμη ενέργεια (η Γερμανία έχει 10,7%), τότε έχε αυτομάτως απαγορεύσει τις εισαγωγές προϊόντων από Κορέα (0,7%), Ρωσία(2,8%), Αγγλία(4,5%), Ιαπωνία(4,2%), Αυστραλία(4,6%), Ισραήλ(4,88%),ΗΠΑ (6,3%) κλπ (στοιχεία ΟΑΣΑ) και έχει υπερκαλύψει τις προδιαγραφές των χωρών αυτών, που έχουν τεθεί βάση διεθνών συμφωνιών, αυξάνοντας τις εξαγωγές της.

Η Γερμανία επέβαλλε μέσω των Κανονισμών σ τις άλλες χώρες της Ευρώπης να ενσωματώσουν τεχνολογίες ΑΠΕ στο ενεργειακό τους μίγμα, σε ένα καθορισμένο ποσοστό (η Ελλάδα έχει σήμερα 6,03%), ώστε ο Μέσος όρος να βγαίνει ψηλός, συνυπολογίζοντας τη συνεισφορά των χωρών του βορά σε υδροηλεκτρικά, καθώς ξέρουμε από τη γεωγραφία, ότι οι χώρες αυτές είναι οι χώρες του νερού (Νορβηγία 46,9%).

Ο φόβος των ΗΠΑ είναι ότι η επιθετική τεχνολογική και στρατηγική επικράτησης της Ε.Ε θα φέρει αντίθετο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα και αφενός θα πλήξει τα οικονομικά οφέλη των ΗΠΑ στο διμερές διατλαντικό εμπόριο, αφετέρου θα πλήξει τη δημοκρατία και τις συνθήκες ελεύθερου εμπορίου μέσω του έμμεσου προστατευτισμού, δηλαδή θα οδηγήσει τους λαούς να επαναστατήσουν. Επειδή,  οι min  προδιαγραφές, που είναι στοιχείο υπεροχής της τεχνολογικής Δύσης,  έχουν έννοια αν οι καταναλωτές έχουν την εισοδηματική ικανότητα να αγοράζουν προϊόντα με προστιθέμενη αξία. Αλλιώς, θα στραφούν στα φθηνά προϊόντα της Κίνας, ενισχύοντας την οικονομία της και τις βλέψεις ισχύος της στον πλανήτη. Πιο απλά, η πολιτική των ΗΠΑ φαίνεται  να είναι πιο μετριοπαθής σήμερα για τους λαούς από την πολιτική της Γερμανίας, εννοείται ότι πάντα υπό το πρίσμα της κερδοφορίας και της κυριαρχίας στον πλανήτη.

Το μεγάλο πρόβλημα της ανθρωπότητας είναι η ανισότητα και αυτό  αναγνωρίζεται σε όλες τις παγκόσμιες συσκέψεις, G20 κ.α, όπως λέει ο διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας- ILO και το ΔΝΤ  παραδέχεται ότι η ανισότητα είναι επικίνδυνη για την ανάπτυξη και τις κοινωνίες.Για να επανέλθουμε, οι Κανονισμοί, που ψηφίζονται από μη εκλεγμένα όργανα, έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα στη νομοθετική ιεραρχία ακόμα και από το Νόμο. Με ένα παράδειγμα από  την εγχώρια νομοθεσία. Ο βασικός νόμος 1650/86 για το περιβάλλον είναι ένα ωραίο όραμα και ευχολόγιο, που είναι εύκολο να περάσει από τη βουλή με συναίνεση. Αλλά, αυτό που τον καθιστά πρακτικά ενεργό είναι οι εκατοντάδες Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που θα τον θέσουν σε εφαρμογή (που υπογράφουν οι υπουργοί και δεν περνάνε από τη Βουλή). Κι εκεί αρχίζουν τα δύσκολα για τη βιομηχανία, ή θα επενδύσει σε νέα απορρυπαντικά συστήματα, ενέργεια κλπ  ή θα κλείσει και όποιος αντέξει. Όσο πιο αυστηρά είναι τα πρότυπα, τόσο πιθανότερο είναι να κλείσει καθώς δεν θα μπορεί να στηρίξει αντίστοιχες επενδύσεις.

Κατ΄ αντιστοιχία λειτουργούν οι εφαρμοστέοι Κανονισμοί της Ε.Ε, που έχουν σε αντίθεση με τις Οδηγίες Υποχρεωτικό χαρακτήρα. Στα παραρτήματα- Annexes- δηλαδή στα ψιλά γράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενός μη εκλεγμένου οργάνου, κρίνονται όλα.

Συμφώνησαν λοιπόν, ως μέχρι πρόσφατα, οι σύμμαχοι της δύσης οι ισχυροί της τεχνολογίας, ΗΠΑ και Ε.Ε (Γερμανία) ότι, για να μπουν φραγμοί στις εισαγωγές από τρίτες χώρες και να προωθηθούν οι εξαγωγές, τα προϊόντα πρέπει να φέρουν ένα minimum προδιαγραφών. Οι προδιαγραφές, όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, περιγράφουν εμμέσως τεχνολογίες, δηλαδή στηρίζονται στη γνώση, στις εφαρμοσμένες τεχνολογίες που μπορεί να προσδώσουν στο κάθε προϊόν ή διαδικασία ή υπηρεσία, κάποια χαρακτηριστικά. Άλλα μπορεί να σχετίζονται με την ασφάλεια, άλλα με την ευκολία χρήσης, άλλα με την εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνουν κοκ Οι τεχνολογίες των ΗΠΑ και της Ε.Ε προσδίδουν χαρακτηριστικά, με άλλη βαρύτητα η κάθε μια. Οι χώρες που δεν έχουν αναπτύξει τεχνολογίες μέσα στην Ε.Ε είναι αναγκασμένες να τις αγοράζουν από τη Γερμανία για να μπορούν να πωλούν προϊόντα τους στο διακοινοτικό εμπόριο.

Για το διατλαντικό εμπόριο, μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε, όταν οι δύο τεχνολογικές δυνάμεις είχαν  πάνω κάτω παρόμοια τεχνολογική βάση, υπέγραψαν ένα Μemorandum of Understanding και έτσι οι εισαγωγές- εξαγωγές έβαιναν στα επιθυμητά επίπεδα, μέσα και από νομοθετήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Όταν οι ΗΠΑ σταμάτησαν να την έχουν δηλαδή είτε επειδή έμειναν πίσω τεχνολογικά σε ένα τομέα, είτε επειδή είναι πιο μετριοπαθείς οι Αγγλοσάξονες έναντι των Γερμανών, όπως έχουμε εξηγήσει σε άλλο γραπτό και οι Γερμανοί σήκωσαν παντιέρα, φτάνουμε στην ΤΤΙΡ και τον Τράμπ.

Εν ολίγοις, όταν οι σύμμαχοι μπορούν να δράσουν από κοινού, ώστε οι κοινές προδιαγραφές να επικρατήσουν, κανένα πρόβλημα, αν όχι, υπάρχει πρόβλημα στον κόσμο κι αλλάζουν οι συμμαχίες.

Εκτός αυτού, να λάβουμε υπόψη  δυο ακόμα παράγοντες, που νομίζουμε ότι ισχύουν. Οι τεχνολογίες πληροφορικής δεν αποδίδουν σήμερα τα αναμενόμενα κέρδη, ενώ οι τεχνολογίες κλιματικής αλλαγής είναι πολύ πιο προσοδοφόρες. Επί πλέον, οι χώρες που κερδίζουν στην κλιματική αλλαγή, κερδίζουν και στο χρηματιστήριο των ρύπων πουλώντας τα δικαιώματα τους σε λιγότερο προηγμένες τεχνολογικά οντότητες και σύμφωνα με τις αλλαγές της 3ης φάσης 2013-2020 στο μηχανισμό δικαιωμάτων ETS της Ε.Ε, η Ε.Ε θα κερδίζει περισσότερα.

Οι διατλαντικές εμπορικές συναλλαγές ανέρχονται σε 5,5 τρις δολάρια ετησίως και αποτελούν το 35% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σε όρους αγοραστικής αξίας.

Οι ΗΠΑ έχουν στην Ε.Ε επενδύσεις 2,3 τρις και η Ε.Ε στις ΗΠΑ 1,7 τρις, που παράγουν 5,5τρις πωλήσεις ετησίως. Αλλά τα προϊόντα παράγονται με διαφορετικά πρότυπα για την κάθε αγορά και αυτό αποβαίνει μη αποδοτικό και δεν αποφέρει τον ίδιο βαθμό κερδοφορίας για τους δυο εταίρους της συναλλαγής.

Τα τεχνολογικά εμπόδια  που προαναφέραμε, μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε σήμερα αποτιμώνται σε 15-72% στα βιομηχανικά προϊόντα και στην αγροδιατροφή, ανάλογα με τον κλάδο. Με την ΤΤΙΡ υπολογίζεται να μειωθούν στο 50% που θα οδηγήσει σε αύξηση 56% των οικονομικών οφελών. Με άλλα λόγια η Ε.Ε θέτει υψηλά εμπόδια στις εξαγωγές των ΗΠΑ στην αγροδιατροφή, στα περιβαλλοντικά standards και στις μεταφορές, στο διατλαντικό εμπόριο. Ο πρόεδρος Ομπάμα εξέδωσε την Order 13609 με την οποία προτρέπει «το σώμα που καταρτίζει τους Κανονισμούς να γίνει πιο ενεργό, ειδικά στις σχέσεις με την Ε.Ε». (πηγή: Rule-Makers or Rule-Takers? Exploring the Transatlantic Tradeand Investment Partnership, Daniel S. Hamilton & Jacques Pelkmans)

Αυτό που δεν εκτίμησαν οι Γερμανοί, ήταν η στρατηγική που ακολουθούν οι αγγλοσάξονες, κάτω από συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας σε πολύ ευμετάβλητες αγορές. Αυτή, σύμφωνα με την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Columbia, Gunther,είναι ότι οποιαδήποτε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα θα πρέπει να είναι παροδικά.

Για να συνοψίσουμε τις διεργασίες που εξέλεξαν τον Τραμπ και τη στροφή του κόσμου, που αναμένεται στο νέο έτος: οι ΗΠΑ πίεζαν τη «σύμμαχο» Γερμανία να συγκλίνουν κοινά οι προδιαγραφές, αλλά η Γερμανία έχει ισχυροποιηθεί στις περιβαλλοντικές/ενεργειακές τεχνολογίες και αντιθέτως θέτει αυστηρότερα περιβαλλοντικά κριτήρια που γονατίζουν πρώτα απ’ όλα τους Ευρωπαίους και τις μεγάλες επιχειρήσεις , συμπεριλαμβανομένων των διυλιστηρίων Έτσι, οι Άγγλοι φεύγουν γιατί πλήττεται η ανεξαρτησία τους και το εμπόριο από τους περιορισμούς των προδιαγραφών.

Στις ΗΠΑ εκλέγεται ο Τράμπ , με σύνθημα τη δραστική αλλαγή στρατηγικής των ΗΠΑ (τον χαρακτηρίζουν μισότρελο, θυμηθείτε ότι το ίδιο λέγανε τρελό τον Χίτλερ, γιατί έτσι βόλευε) και λέει τέρμα το παραμύθι, το μοντέλο δεν προχωράει, ενισχύει την Κίνα  και γι αυτό αλλάζουμε στρατηγική. Αλλάζουμε πλεύση και συμμάχους, γι’ αυτό η στροφή στη Ρωσία. Θα βγάζουμε κέρδος από τη βελτίωση του καυσίμου κι όχι από την υποκατάσταση του με βιοκαύσιμα. Οι Γερμανοί πανικοβάλλονται που δεν μπορούν να κατευθύνουν τους κανόνες εκεί  που θέλουν, όπως π.χ στα βιοκαύσιμα  και αναμένουμε να γίνουν πιο επιθετικοί

Ο φτωχός καταναλωτής μπορεί να καταναλώσει μόνο φθηνά προϊόντα και με τα σήμερα ισχύοντα κερδισμένη θα βγεί η Κίνα.  Και αντιδρούν οι δημοκρατικοί γιατί ποιος ξέρει που έχουν επενδύσει και ποιος τους στήριξε. Και έρχεται η ΤΤΙΡ, τεχνοκρατική, αλλά πρωτίστως πολιτική διμερής συμφωνία να διορθώσει τα πράγματα, τους Κανονισμούς , με αξιώσεις να ρυθμισθούν και θέματα μισθών, ωραρίου κλπ Η Γερμανία, σαν καλός μαθητής αντιδρά γιατί  δε θέλει να πάθει από τις ΗΠΑ ότι έκανε η ίδια (με την καθοδήγηση των ΗΠΑ) στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Και όλη η Ευρώπη αντιδρά, χωρίς να ξέρει ακριβώς  το γιατί, επειδή η συμφωνία δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας, είναι πολύπλοκη και αναφέρεται σε προδιαγραφές.

Και οι μικρές χώρες της Ευρώπης αντιδρούν και στους δυο αποικιοκράτες, τα πράγματα είναι ακόμα θολά, οι μικρές χώρες είναι εγκλωβισμένες στην Ε.Ε και έχουν το δίλημμα τι να διαλέξουν: ΔΝΤ (ΗΠΑ) ή θεσμοί (Ε.Ε Γερμανία,) που είναι αντίστοιχο με το δίλημμα: ποιον να διαλέξω να μου πάρει το σπίτι, την τράπεζα ή την εφορία, τι να πληρώσω πρώτα τη δόση ή τη ρύθμιση. Το σίγουρο είναι ότι εν τέλει οι άνθρωποι παίρνουν μια απόφαση, όποια κρίνουν ως πιο επωφελή, όπως έκαναν και οι Άγγλοι.  Αν δεν κάνεις κάτι είναι σίγουρο ότι κάποιοι άλλοι το κάνουν για σένα.

Για όλα τα παραπάνω, έχουμε την άποψη  ότι αν δεν αλλάξει το δυτικό μοντέλο ανάπτυξης, οι μελλοντικές επαναστάσεις αφενός στις αδύναμες χώρες θα έχουν εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά απέναντι στις δυνάμεις κατοχής για την ελεύθερη οικονομία και το εμπόριο με δημοκρατική κατεύθυνση, όπως επέλεξε πρόσφατα η Αγγλία. Στις δε ισχυρές χώρες θα επαναληφθεί η βίαια Γαλλική επανάσταση  για την απελευθέρωση του εμπορίου και κατά της ανθρώπινης απαξίας, με τα ίδια συνθήματα: Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη (Liberté, égalité, fraternité)

Αν κάποια από  τις ισχυρές δυνάμεις καταφέρει να γίνει εγγυητής της δημοκρατικής ανάπτυξης, θα κερδίσει το παγκόσμιο παιχνίδι και θα αποτρέψει την ακραία βία.

Ένα Νέο Μοντέλο Ανάπτυξης έχει ανάγκη σήμερα ο κόσμος και πρέπει να αναζητηθεί, με μετριοπαθείς προβλέψεις (με μικρότερο ρίσκο, γιατί όποιος πάει για τα πολλά χάνει και τα λίγα) και επενδύσεις των κρατών στην επιστημονική έρευνα. Αλλιώς, θα επικρατήσει στον πλανήτη ο αυταρχισμός,  με τραγικά αποτελέσματα στη μείωση του δυτικού πληθυσμού, καταγράφοντας μια μελανή σελίδα στην ανθρωπότητα. Οι ισχυροί αποφασίζουν και οι ανίσχυροι πολίτες ως ορθολογικοί καταναλωτές μπορούν να πιέζουν και να επηρεάζουν,  με όπλο τις προτιμήσεις τους στα προϊόντα που θέλουν και μπορούν να αγοράσουν.

Κατερίνα Μπερλή