Η Φιλοσοφία του Basketball: κριτική παιδαγωγική του αθλητισμού

του Bertell Ollman

(μετάφραση: Κώστας Θεριανός)

Οι κανόνες του basketball έχουν αλλάξει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια και έτσι ελπίζω ότι δεν θα διαφωνήσει κανείς αν προτείνω και εγώ μερικές μικρές αλλαγές που θα κάνουν αυτό το πραγματικά υπέροχο παιχνίδι ακόμη καλύτερο.

1. Κάποιος να πληρώνει όχι μόνο για να παρακολουθήσει το παιχνίδι αλλά και για να παίξει. Μάλιστα όσο περισσότερο πληρώνει κάποιος τόσο περισσότερο χρόνο να μένει στο παιχνίδι.

2. Για κάθε σουτ να καταβάλλεται μια τιμή και όσο πιο εύκολο είναι το σουτ τόσο περισσότερο να πληρώνει κάποιος.

3. Ο κάθε παίκτης θα μπορεί να πληρώνει τους διευθυντές ώστε να αγοράζει κάποιο χρόνο μέσα στον οποίο δεν θα σφυρίζουν τα φάουλ του.

4. Τα καλάθια να μην είναι στο ίδιο ύψος για κάθε ομάδα. Η ομάδα που πληρώνει περισσότερα χρήματα θα μπορεί να ζητάει να τοποθετείται το καλάθι της πιο χαμηλά.

Ο σκοπός των κανόνων που προτείνω είναι αντισταθμιστικός. Επιδιώκω να περιορίσω τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνουν οι ψηλοί και γυμνασμένοι παίκτες σε σχέση με τους πιο κοντούς και λιγότερο γυμνασμένους, ώστε να μπορούν και αυτοί να τους ανταγωνιστούν με ίσους όρους αρκεί να έχουν χρήματα. Με πιο απλά λόγια, οι κανόνες που προτείνω αποσκοπούν στο να βοηθήσουν την κοινωνική ομάδα των πλουσίων.

«Καλά» θα ρωτήσουν πολλοί «και γιατί αυτοί οι κανόνες θα κάνουν το παιχνίδι πιο ενδιαφέρον;». Αυτό εξαρτάται, καταρχάς, από το τι θεωρεί ο καθένας ενδιαφέρον. Για μένα, που εκτός από φίλαθλος είμαι και δάσκαλος, τα παιχνίδια έχουν ενδιαφέρον όταν διαπαιδαγωγούν. Κάθε παιχνίδι εμπεριέχει το μοντέλο λειτουργίας της κοινωνίας στην οποία υπάρχει. Και το παιχνίδι διαπαιδαγωγεί ακόμη περισσότερο όταν σε αυτό εισάγονται κανόνες που το κάνουν όλο και πιο συναρπαστικό σε σχέση με τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία. Για παράδειγμα, ο φίλαθλος που παρακολουθεί τον αγώνα καλό θα ήταν να αναρωτηθεί τι μπορεί να πάθει «αν κάνει φάουλ» στον εργοδότη ή τον σπιτονοικοκύρη του.

Τα παιχνίδια κοινωνικοποιούν τους νέους. Ταυτόχρονα, τους οδηγούν στο να παρερμηνεύουν συστηματικά την κοινωνία στην οποία ζουν. Τα παιχνίδια μπορούν μέσω της ευχαρίστησης που παράγουν να κρύβουν αυτό που πραγματικά διδάσκουν. Επειδή οι ιδέες που αποκτώνται σε στιγμές ευχαρίστησης εμπεδώνονται καλύτερα και είναι δυσκολότερο να απορριφθούν θα είχε νόημα μια «κριτική παιδαγωγική» των παιχνιδιών: η μικρή αλλαγή των κανόνων ώστε αυτό να προσομοιάζει με το τι συμβαίνει ακριβώς στην καθημερινή ζωή.

Για αυτό και οι μικρές διαφοροποιήσεις στους κανόνες του μπάσκετ που πρότεινα θα βοηθούσαν τους νέους που μετέχουν σε αυτό να κατανοήσουν πως λειτουργεί η κοινωνική ανισότητα. Την ίδια στιγμή, οι νέοι μπορούν να προβληματιστούν πάνω στους νέους κανόνες με το ερώτημα: «πώς θέλετε εσείς να είναι οι κανόνες, αν οι νέοι που πρότεινα δεν σας αρέσουν»;

Άλλο ένα κρίσιμο ερώτημα που μπορεί να τεθεί στους νέους αλλά και στους φιλάθλους είναι: «τι σου αρέσει πιο πολύ στο μπάσκετ»; Δεν νομίζω ότι αυτό που απολαμβάνουν οι παίκτες και οι φίλαθλοι είναι τα καρφώματα και τα τρίποντα, αλλά η ομαδικότητα, ο συντονισμός και η γρήγορη κίνηση της μπάλας. Το σουτ στο καλάθι είναι το βραβείο αυτής της ομαδικότητας. Χωρίς ομαδικότητα είναι σχεδόν αδύνατο μια ομάδα να κάνει σουτ αφού είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να πλησιάσει την αντίπαλη μπασκέτα. Υπό αυτή την έννοια, το μπάσκετ είναι η αναλαμπή της κοινότητας που εξαφανίζεται, της συλλογικότητας που όλοι θέλουμε να υπάρχει.

Γιατί η πείνα μας για αλληλεγγύη και συλλογικότητα, για τέτοιες ουτοπικές στιγμές, να περιορίζεται μόνο στο μπάσκετ; Γιατί η οργάνωση, η συλλογικότητα, οι κοινοί στόχοι να μην υπάρχουν καθημερινά στην ζωή μας προκειμένου αυτή να γίνει πιο άνετη; Η συνεργασία που ονειρευόμαστε είναι θεμέλιο κάθε λειτουργικής δημοκρατίας. Βρίσκεται στον πυρήνα της δημοκρατίας, της οποίας τον καλύτερο ορισμό έδωσε ο Αβραάμ Λίνκολ: «κυβέρνηση από το λαό, για το λαό».

από:http://criticeduc.blogspot.gr/