Η νίκη των Κούρδων στο Κομπάνι συνιστά ήττα της τουρκικής πολιτικής

Πανηγυρισμοί στο Ντιγιαρμπακίρ για την νίκη των Κούρδων στο Κομπάνι (27.1.15)

Της Amberin Zaman από το ιστολόγιο του Σωτήρη Δημόπουλου

«Το Κομπάνι είναι ελεύθερο, ο Οτσαλάν θα είναι ο επόμενος» τραγουδούσαν χιλιάδες Κούρδοι στην Τουρκία, το Ιράν, το Ιράκ και τη Συρία γιορτάζοντας την απελευθέρωση του Κομπάνι στα συροτουρκικά σύνορα, μετά από 133 ημέρες αιματηρού πολέμου εναντίον των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ). Η δύσκολα κερδισμένη νίκη συνιστά καθοριστική καμπή στον επί δεκαετίες αγώνα των Κούρδων για τα εθνικά τους δίκαια. Μερικοί, όμως, αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι μεγάλοι νικητές είναι το ΠΚΚ και ο φυλακισμένος του ηγέτης Αμπντουλάχ Οτσαλάν και στους ηττημένους δεν είναι μόνον το ΙΚ αλλά και η Τουρκία.

Το ΠΚΚ και η συγγενική του οργάνωση στη Συρία Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG), αποτελούν την αιχμή του δόρατος στη μάχη κατά των τζιχαντιστών στο Ιράκ και στη Συρία, επισκιάζοντας του Κούρδους του Ιράκ Πεσμεργκά που αποχώρησαν όταν το ΙΚ εισέβαλε στο Σενγκάλ/Σιντζάρ το περασμένο καλοκαίρι.

Αυξανόμενος είναι και ο αριθμός Ιρανών Κούρδων που εντάσσεται στην άμυνα των Κούρδων της Συρίας, αυξάνοντας περαιτέρω την πολιτικοποίηση μεταξύ των ανήσυχων Κούρδων του Ιράν. Αλλά, άμεσα, η υποστήριξη των Κούρδων εξυπηρετεί το στόχο του Ιράν για απίσχναση του ΙΚ και της Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα απομακρύνει το κουρδικό πρόβλημα πέρα από τα σύνορά της –μια τακτική που είχε χρησιμοποιηθεί και από τον Χαφέζ Αλ Άσσαντ, που είχε επιτρέψει στον Οτσαλάν να ζει και να οργανωθεί στη Συρία. Με ένα δίκτυο εκτεινόμενο στην Ευρώπη, στη Βόρειο Αμερική και στη Μέση Ανατολή, το ΠΚΚ είναι αναμφισβήτητα το κουρδικό κίνημα με την μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως.

Η Ασίγια Αμπντουλλάχ, συμπρόεδρος του Κόμματος Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), της πολιτικής πτέρυγας του YPG, επιβεβαίωσε ότι οι Κούρδοι νίκησαν το ΙΚ στο Κομπάνι. Είπε, σε μια τηλεφωνική συνέντευξη, στο Αλ-Μόνιτορ: «Τα αεροπορικά κτυπήματα των ΗΠΑ μας βοήθησαν εξαιρετικά». Η Αμπντουλλάχ έδωσε έμφαση ωστόσο στο ότι η επιχείρηση εναντίον των τζιχαντιστών συνεχίζεται. «Οι δυνάμεις μας τώρα επικεντρώνονται στην ανακατάληψη των γύρω χωριών» είπε. Η κεντρική διοίκηση των ΗΠΑ ανέφερε πως οι Κούρδοι ελέγχουν το 90% του Κομπάνι. «Ενώ ο πόλεμος εναντίον του ΙΚ απέχει από τη λήξη του, η αποτυχία του ΙΚ στο Κομπάνι τους έχει στερήσει από στρατηγικούς στόχους», σύμφωνα με δήλωση της Κεντρικής Διοίκησης.

Το καθοριστικό γεγονός της αλλαγής των σχέσεων ΗΠΑ και ΠΚΚ ήταν όταν τα αμερικανικά C-130 έριξαν βοήθεια και όπλα στις πολιορκούμενες κουρδικές δυνάμεις στις 19 Οκτωβρίου 2014, ακριβώς τη στιγμή που ο θύλακας ήταν έτοιμος να πέσει. Η κίνηση άφησε τη Τουρκία, έναν στρατηγικό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ που πολεμά το ΠΚΚ από το 1984, σε κατάσταση σοκ, και εμβάθυνε την μακροχρόνια καχυποψία της για τις προθέσεις των ΗΠΑ στην περιοχή. Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν κατέβαλε προσπάθεια να κρύψει τη δυσαρέσκειά του για την τροπή των γεγονότων. Μιλώντας στους δημοσιογράφους στις 26 Ιανουαρίου ο Ερντογάν ισχυρίστηκε ότι είχε ζητήσει από τον Μπαράκ Ομπάμα να μην επεμβαίνει υπέρ των Κούρδων. «Είπα στον κ. Ομπάμα να μη ρίχνει αυτές τις βόμβες [εννοώντας τα όπλα και τις άλλες προμήθειες]. Θα κάνεις λάθος. Δυστυχώς παρά τη συνομιλία μας αυτοί έριξαν ό,τι χρειάζονταν με τρία C-130 και τα μισά προσγειώθηκαν στα χέρια του ΙΚ. Άρα ποιος είναι αυτός που τους εφοδιάζει;» Η δυσαρέσκεια είναι αμοιβαία. Η Ουάσιγκτον έχει εκφράσει την απογοήτευσή της για την άρνηση της Άγκυρας να επιτρέψει σε αεροπλάνα της συμμαχίας να χρησιμοποιήσουν τη αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στη νότια Τουρκία για στρατιωτικές αποστολές κατά του ΙΚ. (Κάποιοι πολιτικοί στην Ουάσιγκτον υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να φτιάξουν στρατιωτική βάση στο Ιρακινό Κουρδιστάν σε αντικατάσταση του Ιντσιρλίκ).

Η άρνηση της Τουρκίας στις κουρδικές αιτήσεις να επιτραπεί στους Κούρδους μαχητές να ανοίξουν μια γραμμή ανεφοδιασμού προς το Κομπάνι από τη τουρκική πλευρά ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι: ακολούθησαν οι αεροπορικές ρίψεις των Αμερικανών και η Άγκυρα υποχρεώθηκε να ανοίξει διάδρομο αλλά μόνον για 150 περίπου Ιρακινούς Κούρδους πεσμεργκά, οι οποίοι υποστήριξαν τις δυνάμεις του YPG με πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς που αναπτύχθηκαν στο Κομπάνι. Εάν η Τουρκία είχε υποστηρίξει εξ αρχής τους Κούρδους σε αυτόν τον πόλεμο «η άποψη ότι η Τουρκία βρίσκεται στο πλευρό του ΙΚ δεν θα ήταν τόσο διαδεδομένη» είπε ένας δυτικός διπλωμάτης που ζήτησε να μείνει ανώνυμος λόγω του ευαίσθητου του ζητήματος.

Το ΠΚΚ και το PYD ισχυρίζονται ότι η Τουρκία έχει εξοπλίσει και εκπαιδεύσει του τζιχαντιστές σε έναν πόλεμο δια αντιπροσώπων που σκόπευε στην υπονόμευση του πειράματος αυτοδιοίκησης των Κούρδων της Συρίας, και ότι αυτή η πολιτική τής γύρισε τελικά μπούμερανγκ. Στις 6 Ιανουαρίου μια επιχείρηση αυτοκτονίας, από μια γυναίκα που ανήκε στο ΙΚ, που στοίχισε τη ζωή σε έναν Τούρκο αξιωματικό της αστυνομίας στη συνοικία Σουλταναχμέτ της Κωνσταντινούπολης, αποτέλεσε μια σοβαρή υπενθύμιση ότι ούτε η Τουρκία δεν είναι απρόσβλητη από τους τζιχαντιστές.

Επανειλημμένως η Τουρκία αρνήθηκε ότι βρίσκεται σε συνεννόηση με τους Ισλαμιστές εναντίον των Κούρδων της Συρίας και τονίζει ότι φροντίζει για πάνω από 200 χιλιάδες πρόσφυγες από το Κομπάνι. Πάνω από χίλιοι τραυματισμένοι μαχητές του YPG περιθάλπονται σε κρατικά νοσοκομεία της Τουρκίας προσθέτουν Τούρκοι αξιωματούχοι. Αλλά λίγοι αμφιβάλουν πως η τουρκική κυβέρνηση θα προτιμούσε μια παρατεταμένη στασιμότητα από τη νίκη όποιας πλευράς. Ο Ερντογάν έχει ξεκαθαρίσει ότι είναι αντίθετος σε όποια διευθέτηση στη Συρία που θα δημιουργούσε στη βόρειο Συρία de facto το καθεστώς που απολαμβάνουν οι Κούρδοι του Ιράκ. Επανέλαβε αυτή την άποψη στις 26 Ιανουαρίου στους δημοσιογράφους ρωτώντας: «Τι είναι αυτό; Βόρειο Ιράκ; Τώρα [θέλουν] να γεννηθεί η Βόρεια Συρία. Είναι αδύνατο για εμάς να το αποδεχθούμε. Τέτοιες οντότητες θα προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στο μέλλον».

Τα σχόλια του Ερντογάν έχουν τη γεύση των έντονων τελεσιγράφων της Άγκυρας όταν οι Κούρδοι του Ιράκ διαμόρφωναν τη δική τους περιφερειακή κυβέρνηση, τη δεκαετία του 1990. Τότε, η Τουρκία παρακινούσε τους Κούρδους του Ιράκ εναντίον του ΠΚΚ και τους Τουρκμένους του Ιράκ εναντίον των Κούρδων του Ιράκ. Οι σχέσεις μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσιγκτον επιδεινώθηκαν ραγδαία μετά τη ματαίωση από τις αμερικανικές δυνάμεις μιας, εικαζόμενης ως τουρκικής, συνωμοσίας για τη δολοφονία του Κούρδου κυβερνήτη του Κιρκούκ. Σήμερα, οι Κούρδοι του Ιράκ είναι οι στενότεροι σύμμαχοι της Τουρκίας στην περιοχή και οι καλύτεροι εμπορικοί τους εταίροι, αν και η φιλία τους δοκιμάζεται από την απροθυμία της Τουρκίας να αναλάβει το ΙΚ.

Μπορεί ένα παρόμοιο σενάριο να επαναληφθεί στη Συρία; «Η Τουρκία δεν μπορούσε να σταματήσει τους Κούρδους στο Ιράκ. Είναι απίθανο να κάνουν το ίδιο στη Συρία» μας είπε ο δυτικός διπλωμάτης. «Η τουρκική πολιτική έχει ενώσει όλους τους Κούρδους, αν όχι τους ηγέτες τους». Αλλά η Τουρκία μπορεί να συνεχίζει να κάνει τη ζωή δύσκολη σε όλους το ίδιο. Οι Κούρδοι της Συρίας εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από τη ροή της βοήθειας από τη Τουρκία. Και σε αντίθεση με τα ορεινά σύνορα με το βόρειο Ιράκ, όπου έχει τις βάσεις του το ΠΚΚ, τα σύνορα με τις κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας είναι επίπεδες, και άρα εύκολος στόχος σε μια πιθανή στρατιωτική επέμβαση.

Εντούτοις, παρά τους λεονταρισμούς του Ερντογάν αυτό θα ήταν η λιγότερη πιθανή επιλογή. Εκτός από την πιθανή διεθνή κατακραυγή, οι εσωτερικές επιπτώσεις θα ήταν τεράστιες. Το Κόμμα Δικαιοσύνης Και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν βρίσκεται σε συνομιλίες με τον Οτσαλάν τα δύο τελευταία χρόνια, και μια εκεχειρία που ανακοινώθηκε τον Μάριο του 2013 τηρείται σε γενικές γραμμές ως σήμερα. Καμία πλευρά δεν έχει την πολυτέλεια να αρχίσει πάλι τον πόλεμο. Το ΠΚΚ είναι εγκλωβισμένο από το ΙΚ και το ΑΚΡ επιδιώκει τη τέταρτη συνεχόμενη νίκη του στις εκλογές που θα διεξαχθούν στις 7 Ιουνίου.

«Με το Κομπάνι οι τύχες των Κούρδων της Τουρκίας και της Συρίας έχουν αμετάκλητα συνυφανθεί» δήλωσε στο Αλ-Μόνιτορ η Αρζού Γιλμάζ, ερευνήτρια των κουρδικών θεμάτων στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. «Και όσοι περισσότεροι Κούρδοι μαχητές της Τουρκίας πεθαίνουν για την κοινή τους υπόθεση, τόσο δυναμώνει αυτός ο δεσμός. Οι Κούρδοι της Τουρκίας βλέπουν κάθε επίθεση εναντίον των αδελφών τους στη Συρία ως επίθεση εναντίον τους» μας είπε. Ακόμη, οι παρατηρήσεις του Ερντογάν δείχνουν ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να πιέζει πολιτικά και οικονομικά τους Κούρδους της Συρίας και θα συνεχίσει να τους “τσιγκλάει” για να συμμετάσχουν στη Συριακή Αντιπολίτευση που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη και να κηρύξουν τον πόλεμο κατά του συριακού καθεστώτος. Αυτό με τη σειρά του, όμως, έχει το ρίσκο μιας περαιτέρω υπονόμευσης της ειρηνευτικής προσπάθειας μεταξύ των Κούρδων της Τουρκίας, προκαλώντας ενδεχομένως έναν νέο κύκλο βίας και αστάθειας. Η πρόσφατη έξαρση των φονικών οδομαχιών μεταξύ των Κούρδων που υποστηρίζουν το ΠΚΚ εναντίον των Ισλαμιστών αντιπάλων τους στην πόλη της Σίζρε στα Ιρακινά σύνορα (στμ. στο τριεθνές Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ) θεωρείται ευρέως ως μία δυσοίωνη διάχυση όσων συμβαίνουν στο Κομπάνι.

Η εκδήλωση τέτοιων παν-κουρδικών αισθημάτων εγείρει ένα δίλημμα για τον Οτσαλάν, που επιμένει ότι οι Κούρδοι της Τουρκίας δεν επιδιώκουν ένα ανεξάρτητο κράτος. Η Αμπντουλλάχ, η συμπρόεδρος του PYD, επιμένει ότι ούτε οι Κούρδοι της Συρίας δεν έχουν σχέδια ανεξαρτησίας. «Πολεμούμε για τη δημοκρατία για όλους το συριακό λαό, ανεξάρτητα από την θρησκεία ή την εθνικότητά του», είπε, «θέλουμε σχέσεις καλής γειτονίας με την Τουρκία και καλούμε τη Τουρκία να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση των υποδομών και να γιατρέψουμε τις πληγές του πολέμου». Η Αμπντουλλάχ επιδέξια προσπερνά τις όποιες ερωτήσεις θίγουν το ζήτημα της πιθανής συνεργασίας της Τουρκίας με το ΙΚ «Το ΙΚ δεν είναι απειλή μόνον για τους Κούρδους. Συνιστά απειλή για όλους».

Απόδοση στα ελληνικά: Σωτήρης Δημόπουλος

Αναδημοσίευση από:http://ardin-rixi.gr/