Κατηγοριοποίηση – βαθμολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών στην αποικία μας

Του Γιώργου Ηλ.Τσιτσιμπή

Πλησιάζει η στιγμή που ο καθένας, υπεύθυνα και συνειδητά, θα πρέπει να πάρει θέση. Να επιλέξει όχθη. Είναι ζήτημα τιμής να ξέρουμε ποιοι είναι με ποιους. Οφείλει ο καθένας μας, μελετώντας τουλάχιστον τους νόμους (γιατί υπάρχει και σχετική βιβλιογραφία επί του θέματος) να γνωρίζει για ποιο πράγμα μιλάμε. Η ομάδα των «αδιάβαστων», είτε υποστηρικτών είτε επικριτών, σχετικά με την κατηγοριοποίηση – βαθμολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών, «αυτοαξιολόγηση» και «αξιολόγηση» τη λένε μερικοί, δεν δικαιούται δικαιολογιών. Ήρθε η ώρα. Σε αυτό τον αγώνα δεν μπορούν να υπάρξουν «επιτήδεια ουδέτεροι». Κάθε μέλος της Δ.Ο.Ε. είτε δάσκαλος, είτε διευθυντής, είτε σχολικός σύμβουλος, πρέπει με παρρησία να πάρει θέση. Όταν ήρθε η διαθεματικότητα και η Ευέλικτη Ζώνη, σιωπήσαμε (πλην εξαιρέσεων βέβαια). Το ίδιο συνέβη έπειτα με το ΕΑΕΠ και τα νέα βιβλία. Με τη σιωπή μας γίναμε συνένοχοι και η εκπαίδευση της αμάθειας διαφημίστηκε φανταχτερή με τους βαρύγδουπους τίτλους του Νέου Σχολείου. Τώρα δικαιούμαστε να μείνουμε σιωπηλοί στην επιχείρηση ξεθεμελιώματος του ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ με το πρόσχημα της αξιολόγησης;

Η ευθύνη των επιτελικών

Η μεγάλη ευθύνη πέφτει στην ομάδα των επιτελικών, που κατέχουν θέσεις στην πυραμίδα της διοίκησης, λειτουργώντας, δυστυχώς, μόνο με την δημοσιοϋπαλληλική τους ταυτότητα. Διεκπεραιώνουν τις ως άνωθεν εντολές προς τα κάτω, ξεχνώντας επιλεκτικά την επιστημονική τους ιδιότητα, που τους επιβάλλει κριτική ματιά στα ισοπεδωτικά προτάγματα των εφήμερων κυβερνώντων. Ξεχνούν ότι τα πρόσωπα νοηματοδοτούν τους θεσμούς κι όχι το αντίθετο. Ξεχνούν ίσως, ότι στο παρελθόν υπήρξαν φωτισμένοι δάσκαλοι, οι οποίοι μνημονεύονται στην ιστορία της εκπαίδευσης, που δεν δίστασαν να διαφωνήσουν και να συγκρουστούν ανοιχτά, όταν λόγοι συνείδησης και επιστημονικής δεοντολογίας το επέβαλαν. Όμως σήμερα, είναι πολλοί αυτοί που συνειδητά ταυτίζονται με ένα σωρό ανεπαρκείς, που κατέλαβαν θέσεις με ποσοστώσεις, με ψεύτικα «χαρτιά», με ανύπαρκτες γλωσσομάθειες, με ελάχιστη διδακτική εμπειρία, με ημέτερη κομματική εύνοια … Και όμως όλοι αυτοί βαυκαλίζονται να λέγονται δάσκαλοι και συνάδελφοι. Να δέχονται να παίξουν το ρόλο του επικριτή και τιμωρού, πιστοί στα κελεύσματα της εξουσίας, έτοιμοι να αποκαθάρουν την εκπαίδευση από τους ανεπαρκείς. Δεν θα πρέπει να κατοχυρώσουν πρώτα οι ίδιοι αυτούς τους τίτλους τιμής του «δασκάλου» και του «συναδέλφου»; Ήρθε η ώρα να το αποδείξουν.

Παραπληροφόρηση

Από πολλούς μπαίνει το δήθεν ερώτημα: υπάρχει αντιπρόταση; Τι θέλετε δηλαδή;

Βεβαίως υπάρχουν αντιπροτάσεις. Τις αναζήτησε κανείς; Έσκυψε κανείς με πραγματική διάθεση να βρει ουσιαστική λύση σε ένα τέτοιο θέμα; Τώρα όμως, που με το έτσι θέλω βάλανε τη φωτιά, οφείλουμε πρώτα να την σβήσουμε και μετά να δούμε τι χρώμα θα βάψουμε τους τοίχους!

Μια σημαντική απάντηση δίνει η σχολική σύμβουλος Σάμου, Δρ. Εβίτα Καραγεώργου, ΠΕ 02, που με κοινοποίηση της θέσης της, απέχει απ’ όλα αυτά, που άλλοι στηρίζουν ή ανέχονται. Λέει χαρακτηριστικά:

«Η Αυτοαξιολόγηση επιτελείται ήδη στις σχολικές μονάδες:

με τις καταργηθείσες ειδικότητες των ΕΠΑΛ και την υποχρεωτική διαθεσιμότητα των εκπαιδευτικών…

με τα κενά σε εκπαιδευτικούς που ακυρώνουν την ομαλή φοίτηση των μαθητών/τριών και καθιστούν άνιση τη συμμετοχή τους στις Πανελλαδικές Εξετάσεις…

με την υποβάθμιση των εκπαιδευτικών σε περιοδεύοντες σχολικούς επισκέπτες…

με την κατάργηση της Ειδικής Αγωγής και κάθε υποστηρικτικής δομής του εκπαιδευτικού έργου των σχολείων…

με την υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων…

με την εξάντληση των ψυχικών αποθεμάτων των εκπαιδευτικών και των Διευθυντών/ντριών των σχολικών μονάδων που αντί να οργανώνουν συλλογικά και να κατευθύνουν το παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο του σχολείου τους, υποβιβάζονται σε επόπτες-πληροφοριοδότες του ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης MySchool που εγκαθιστά το Υπουργείο Παιδείας…

με την σταδιακή προσπάθεια οι Σχολικοί Σύμβουλοι όχι μόνο να μην έχουν λόγο για κανένα από αυτούς τους σχεδιασμούς, αλλά να εκπίπτουν από αρωγοί του παιδαγωγικού και επιστημονικού έργου των σχολείων και των εκπαιδευτικών σε μεταφορείς-ελεγκτές των κεντρικών αποφάσεων της Διοίκησης…

Προκειμένου το έργο αυτό των εκπαιδευτικών να ολοκληρωθεί και να συνεχιστεί κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, ας μην προκαλέσουμε περαιτέρω αναταράξεις στο ήδη κλονισμένο εκπαιδευτικό τοπίο. Για το λόγο αυτό προσωπικά επέλεξα να μη μετέχω στο σεμινάριο ενημέρωσης των Σχολικών Συμβούλων του Βορείου Αιγαίου…»

Μιλάει δηλαδή για τα αυτονόητα που ζούμε. Για τις στρεβλώσεις και τα τραγικά που οι σημερινοί υπεύθυνοι υλοποιούν. Δεν γνωρίζουν τάχα οι υπεύθυνοι για τις επιλεκτικές αποσπάσεις σε βιβλιοθήκες και αρχεία του κράτους; Για το πώς επιβλήθηκαν από την κεντρική διοίκηση επιπλέον συνάδελφοι σε μη κενές θέσεις, ζητώντας απ’ τους διευθυντές να τους «κρύψουν», μην αναλαμβάνοντας οι υπεύθυνοι τις ευθύνες τους; Για την μη στελέχωση των ΚΕΔΔΥ; Για το εφεύρημα των ΕΣΠΑ στη διάλυση των εργασιακών σχέσεων και στο μοίρασμα χρημάτων; Ακόμα και αυτή η «αυτοαξιολόγηση», ως ΕΣΠΑ, έχει ένα σωρό χρήματα πίσω της, για ορισμένους βέβαια! Όχι, αυτοί που δημιούργησαν το πρόβλημα και όσοι συνεργάστηκαν μαζί τους, δεν μπορεί να είναι ούτε τιμητές, ούτε βαθμολογητές.

Πώς είναι δυνατόν να συνεχίσουν οι βαθμολογητές-τιμωροί να φέρουν τον τίτλο του «συμβούλου» που εν σπέρματι κρύβει μέσα του την αγάπη και την κατανόηση για κάτι που θέλουμε να γίνει καλύτερο; Πώς να εξομολογηθεί ο δάσκαλος αδυναμίες για να δεχτεί «συμβουλές», όταν το επιτίμιο είναι σκληρό, όχι μόνο για τον ίδιο αλλά και για τα αναίτια παιδιά του; Πώς να αφεθεί κάποιος, όταν η δαμόκλειος σπάθη επικρέμεται; Όταν για ψύλλου πήδημα ο κάθε προϊστάμενος δύναται να σε τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί για «ανάρμοστη συμπεριφορά εντός ή εκτός υπηρεσίας»; Πώς, όταν ακόμα και αυτό το εργαλείο της επιμόρφωσης, έχει ιδιωτικοποιηθεί ή στην ουσία καταργηθεί;

Μια πρώτη αξιολόγηση

Ας γίνει επιτέλους μια επιτροπή για να ψάξει πόσο άξια πήραν τις θέσεις τους τα διάφορα στελέχη. Και όσοι βρεθούν, την τελευταία 20ετία λόγου χάρη, με πλαστά ή μη έγκυρα προσόντα, να επιστρέψουν το επίδομα θέσης που έπαιρναν όλα αυτά τα χρόνια. Αυτό θα ήταν πράγματι μια μορφή «αυτοαξιολόγησης» και θα έβαζε τη βάση για μια νέα αρχή. Είναι μια πρόταση που αξίζει να την προσέξουν οι επίδοξοι διάδοχοι της εξουσίας.

Αν δεν επέλθει κάθαρση από το παλιό και φθαρμένο, με αλλαγή προσώπων και νοοτροπιών, δεν μπορεί να γεννηθεί και να στεριώσει το καινούργιο.

Τα παραπάνω βέβαια δεν απαλλάσσουν τον καθένα μας από την προσωπική ευθύνη. Κανείς δεν πρόκειται να μας σώσει αν εμείς οι ίδιοι δεν το αποφασίσουμε. Ναι, θέλουμε το καλό παράδειγμα της αντίστασης από τους άλλους, αλλά είναι και πράγματα που εξαρτώνται από μας. Ως πότε ο φόβος ή ο «ωχαδερφισμός» θα είναι βασικοί πυλώνες καθημερινής πρακτικής;

Ένα πρώτο παράδειγμα

Ευτυχώς υπάρχουν και εξαιρέσεις, για να μην ισχυρίζονται κάποιοι πως είμαστε όλοι ίδιοι. Η παραίτηση του Καπαρού Βαγγέλη, από Διευθυντής του Γυμνασίου Αμμοχωρίου Φλώρινας, λέει πολλά: «…Φτάνει πια συνάδελφοι Διευθυντές, εμείς έχουμε τώρα τον λόγο, δεν μπορούμε να γίνουμε οι τιμητές του «εαυτού» μας, οι κριτές των συναδέλφων μας, οι εμπρηστές των συλλόγων. Γιατί όσο κι αν το πιστεύουμε, δεν θα γλυτώσουμε, θα μας πετάξουν και εμάς, αφού πρώτα μας χρησιμοποιήσουν και μας αποξενώσουν από τους δίπλα μας. Τώρα είναι η δική μας ευθύνη. Ας γίνουμε ένα με τους συναδέλφους μας. Ας σκεφτούμε ότι είμαστε σπλάγχνα από τα σπλάγχνα τους. Είμαστε και εμείς εκπαιδευτικοί. Πώς μπορούμε να γίνουμε τιμητές και αίτιοι της μισθολογικής καθήλωσης και της πιθανής αποπομπής των συναδέλφων μας; Πώς μπορούμε να κρίνουμε τον συνάδελφο που αγωνίζεται, σε εποχές δύσκολες, με πάθος αλλά και πόνο, για τους μαθητές του και τα παιδιά μας; Η παιδεία θέλει όραμα, θέλει πάθος, θέλει αγάπη, θέλει θυσία, θέλει δημιουργικότητα. Η παιδεία είναι πάντα δημοκρατική. Δεν μπορεί να αποδώσει σε καθεστώς φόβου, έντονης υποκριτικότητας, προσωπικής κατάθλιψης, καθημερινού καταναγκασμού… Σ’ αυτό λοιπόν το σχολείο δεν μπορώ να ανεχθώ να επιβληθούν τυπικότητες, γραφειοκρατικές αστειότητες, καταπιεστικές διαταγές, ανελεύθερες επιβολές. Δεν μπορώ να γίνω μέρος της διάλυσης. Γιατί η διάλυση θα αρχίσει μέσα στο σύλλογο, από τη διχόνοια, την αντιπαλότητα, τον ανθρωποφάγο ανταγωνισμό… Το σχολείο των αγέλαστων «προσώπων», των μαυροντυμένων «εισαγγελέων», των απόμακρων «δικαστών», των ποταπών κολάκων, που επιχειρείται σήμερα να επιβληθεί, δεν μου ταιριάζει. Γι αυτό και δεν μπορώ να το διευθύνω. Δεν αισθάνομαι «ικανός» να διευθύνω ένα τέτοιο σχολείο. Δεν μπορώ να διευθύνω παραβλέποντας τα οράματά μου, τη συνείδησή μου, τον λόγο μου, μόνο και μόνο για να διατηρήσω τη θέση μου…»

Στην αποικία μας

Και το πιο ακραίο, ξεχνάμε ότι η αποικία μας βολοδέρνει στις επιταγές του μνημονίου και των κυβερνητικών φερέφωνων της τρόικας. Ότι αυτά που μας συμβαίνουν, δυστυχώς, επιβάλλονται και δεν επιλέγονται ως τα κάλλιστα και ωφέλιμα με στόχο τη βελτίωση. Άλλωστε η βελτίωση δεν μπορεί να έχει ως στόχο την οικονομική εξαθλίωση ή τον υποχρεωτικό αποκεφαλισμό προκαθορισμένου ποσοστού. Από μόνες τους αυτές οι επιβολές, της κατηγοριοποίησης – βαθμολόγησης το μόνο που θα καταφέρουν είναι ο άκρατος ανταγωνισμός, η υποκρισία, ο «θάνατός σου η ζωή μου», η ανθρωποφαγία…

Αυτό που έρχεται στην εκπαίδευση θα είναι πολύ βάρβαρο να το σηκώσουν στις πλάτες τους έντιμοι εκπαιδευτικοί.

Εξαιρετικά αφιερωμένο:

Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Αποικία

δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,

και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.

Όμως το πρόσκομμα κ’ η δυσκολία

είναι που κάμνουνε μια ιστορία

μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί

αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ

δεν όμως χρειάζονταν κανείς). Για κάθε τι,

για το παραμικρό ρωτούνε κ’ εξετάζουν,

κ’ ευθύς στον νου όμως ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,

με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.

[…]

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,

κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,

απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,

να δούμε τι απομένει πια, μετά

τόση δεινότητα χειρουργική.-

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.

Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Αποικία.

Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;

Και τέλος πάντων, να, τραβούμ’ εμπρός.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης